Για τους φιλόσοφους-σταρ, αυτούς που δεν αρκούνται στα επιστημονικά συνέδρια και τις δημοσιεύσεις αλλά απευθύνονται σε ένα ευρύτερο ακροατήριο, η προσεγμένη εμφάνιση είναι συστατικό στοιχείο και εργαλείο της επιθυμητής δημοφιλίας. Όπως για τον Bernard-Henri Lévy. (Φωτογραφία: Carlos Alvarez / Getty Images / Ideal Image)

Οι φιλόσοφοι γενικά ασχολούνται με κάτι πολύ βασικό –τη σκέψη– με τρόπο εξειδικευμένο και συχνά απροσπέλαστο στον ανεκπαίδευτο «κοινό» νου. Σε αντίθεση με τον φυσικό ή κοινωνικό επιστήμονα, που εξερευνά τον κόσμο της εμπειρίας, ο φιλόσοφος κινείται καταρχήν σε έναν χώρο καθαρής νόησης, αφού δεν προσπαθεί να ανακαλύψει κάτι, αλλά να καταλήξει σε λογικά αδιαμφισβήτητα συμπεράσματα.

Όπως βέβαια συμβαίνει με πολλούς ακαδημαϊκούς, η φύση του επαγγέλματος συχνά οδηγεί σε μια αδιαφορία για την εμφάνιση και γενικότερα την ατομική αισθητική. Ο φιλόσοφος Jonathan Wolff σε άρθρο του στον Guardian κάποτε περιέγραψε το πανεπιστημιακό ντύσιμο ως το ανάποδο του smart casual: το scruffy formal περιγράφει τον άνθρωπο με το λιωμένο κουστούμι. Έτσι ένας φιλόσοφος μπορεί να διατυπώνει ακόμα και αισθητικές θεωρίες, αλλά η εμφάνισή του να εκφράζεται με το «έβαλα ό,τι βρήκα μπροστά μου προκειμένου να ασχοληθώ με κάτι πιο ενδιαφέρον και σημαντικό από τα πράγματα που χρησιμοποιώ για να τυλίξω τα μέλη μου».

Από την άλλη όμως δεν λείπουν και οι φιλόσοφοι-σταρ, αυτοί που δεν αρκούνται στα επιστημονικά συνέδρια και τις δημοσιεύσεις, αλλά απευθύνονται σε ένα ευρύτερο ακροατήριο. Η προσεγμένη εμφάνιση εδώ μπορεί να είναι συστατικό στοιχείο και εργαλείο της επιθυμητής δημοφιλίας. Και η ενδυματολογική υφολογία συμβάλλει στην διαμόρφωση της δημόσιας εικόνας, συχνά προσφέροντας μια διαχρονικά σταθερή και αναγνωρίσιμη αναφορά. Ας δούμε μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις.

Γνωστός και για την πολύ προσεγμένη εμφάνιση, το καλό ντύσιμο και την εξαιρετικά επιμελημένη κόμμωση. (Φωτογραφίες: Marc Trivier / Wikipedia)

Jacques Derrida (1930-2004)
O εισηγητής των εννοιών της αποδόμησης, της απορίας και του λογοκεντρισμού υπήρξε ένας από τους πιο περίπλοκους αλλά και επιδραστικούς στοχαστές του 20ου αιώνα. Γεννημένος στο γαλλικό Αλγέρι από εβραϊκή σεφαραδιτική οικογένεια, το 1942 εκδιώχτηκε εξαιτίας φυλετικών διακρίσεων από το Λύκειο, ενώ όταν το 1949 πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει, υπήρξε και πάλι ένας «παρείσακτος» στους θεσμούς των Γαλλικών ελίτ. Θεωρείται ότι αυτή η εμπειρία τον οδήγησε στην αμφισβήτηση της εννοιολόγησης σε δίπολα θετικής-αρνητικής αξιολογίας και στην αναζήτηση μιας σχεδόν καλειδοσκοπικής αλήθειας μέσα από τα (εξαιρετικά σύνθετα) κείμενα και την διδασκαλία του. Γρήγορα έγινε διάσημος, ειδικά στις ΗΠΑ, όπου το έργο του είχε μεγάλη απήχηση και εξελίχθηκε σε έναν γκλάμορους φιλόσοφο που περνούσε τον καιρό του διδάσκοντας μεταξύ Καλιφόρνιας, Νέας Υόρκης και Παρισίων. Είχε πολύ προσεγμένη εμφάνιση, γνωστός για το καλό ντύσιμο, την εξαιρετικά επιμελημένη κόμμωση (σε προχωρημένη ηλικία πέτυχε εκεί που ο Ντόναλντ Τραμπ δε θα φτάσει ποτέ) και τα κομψά πανωφόρια. Τις δεκαετίες του ‘80 και ‘90 έκανε θραύση με τα σταμπωτά σακάκια και γραβάτες σε όλα τα δυνατά σχέδια και χρώματα.

 

Εδώ και δεκαετίες έχει καθιερώσει μια συγκεκριμένη εικόνα με πάλλευκα πουκάμισα φορεμένα ανοιχτά στο στήθος και συνδυασμένα με κομψά μαύρα κουστούμια. (Φωτογραφία: Carlos Alvarez / Getty Images / Ideal Image)

Bernard-Henri Lévy (1948)
Επίσης Εβραίος του Αλγερίου και μαθητής του Ντεριντά, ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβί είναι γόνος μιας οικογένειας εκατομμυριούχων και εκατομμυριούχος ο ίδιος. Μέλος των «Νέων φιλοσόφων» που διέρρηξαν τις σχέσεις με τον μαρξισμό τη δεκαετία του 1970, δημόσιος διανοούμενος και δημοσιογράφος, εντάσσεται στη γαλλική παράδοση των philosophes του διαφωτισμού, στοχαστών που δεν εντάσσονται κατ’ ανάγκην στην αυστηρά προσδιορισμένη πειθαρχία της φιλοσοφίας. Εδώ και δεκαετίες έχει καθιερώσει μια συγκεκριμένη εικόνα με πάλλευκα πουκάμισα φορεμένα ανοιχτά στο στήθος και συνδυασμένα με κομψά μαύρα κουστούμια. Πρόκειται για ειδικό μοντέλο ραμμένα ειδικά για αυτόν από τον οίκο Charvet, o οποίος από το 1838 εδρεύει στην αριστοκρατική Place Vendôme. Χάρις στον ειδικό τους σχεδιασμό μπορεί να τα αφήνει ξεκούμπωτα σε στέρνο και μανίκια χωρία να κρέμονται και χωρίς να δείχνει σαν γύφτος – κάθε άλλο. Υπόψη ότι δεν τα συνδυάζει ούτε με δασύτριχο στήθος ούτε σταυρουδάκι.

 

Kουμπωμένος μέχρι το γιακά, τον οποίο κοσμεί ανελλιπώς με ένα παπιγιόν, που είναι το σήμα κατατεθέν του. (Φωτογραφία: IMDb)

Jean-Luc Marion (1946)
Άλλος ένας μαθητής του Ντεριντά και «αθάνατος», δηλαδή μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Ο Μαριόν είναι στην αντίθετη άκρη από τους προηγούμενους, παιδί της παραδοσιακής μητροπολιτικής Γαλλίας, καθολικός θεολόγος, και κουμπωμένος μέχρι το γιακά, τον οποίο κοσμεί ανελλιπώς με ένα παπιγιόν, που είναι το σήμα κατατεθέν του. Τα συνδυάζει σταθερά με πουκάμισο σε λεπτό καρό και συχνά με πρωινό μάλλινο σακάκι. Υπάρχουν σπάνιες φωτογραφίες του με γραβάτα.

 

Πουκάμισα από φίνο ύφασμα με λαιμό κανονικό ή μάο, πουλόβερ από εξαιρετικό μαλλί, σακάκια πρώτης ποιότητας, όλα πάντα άψογα συνδυασμένα. (Φωτογραφία: Pere Duran)

 

Giorgio Agamben (1942)
Γεννημένος στη Ρώμη, ο φιλόσοφος και πολιτικός στοχαστής έχει καταγγείλει επανειλημμένα το «καθεστώς εκτάκτου ανάγκης» με το οποίο θεωρεί ότι η εκτελεστική εξουσία καταφέρνει να καταστρατηγεί τον νόμο. Εκ πρώτης όψεως είναι ένας απλά ντυμένος άνθρωπος, αλλά προσεκτικότερη εξέταση θα δείξει ότι έχει εκπληκτική γκαρνταρόμπα: πουκάμισα από φίνο ύφασμα με λαιμό κανονικό ή μάο, πουλόβερ από εξαιρετικό μαλλί, σακάκια πρώτης ποιότητας, όλα πάντα άψογα συνδυασμένα σε ένα προσεγμένο σύνολο με έμφαση στα απαλά χρώματα και αγάπη στο κρεμ. Αποτέλεσμα κομψό και διακριτικό, και αρκετά πρακτικό, αφού φαίνεται ότι διαλέγει πάντα κομμάτια που συνδυάζονται εύκολα μεταξύ τους.

 

 

Άσπρο πουκάμισο, μαύρο κοστούμι, μαύρη γραβάτα και μαύρο κασκόλ, αυτός είναι ο αγαπημένος του συνδυασμός τα τελευταία χρόνια. (Φωτογραφία: Andrew Burton / Getty Images / Ideal Image)

Cornel West (1953)
Γιος Βαπτιστή ιερέα και πρώτος αφροαμερικανός που έλαβε διδακτορικό στη Φιλοσοφία από το Πρίνστον, ο Κορνέλ Γουέστ είναι στοχαστής και ακτιβιστής που υπερασπίζεται κατεξοχήν τις κατατρεγμένες ομάδες: έγχρωμους, μετανάστες, φτωχούς, ομοφυλόφιλους. Εκτός από την ακαδημαϊκή διδασκαλία συμμετείχε ως ηθοποιός στις ταινίες The Matrix Reloaded (2003) και The Matrix Revolutions (2003) ως Councilor West. Ενδυματολογικά υπήρξε διαχρονικά άνθρωπος του three-piece κοστουμιού, αλλά πλέον έχει κατασταλάξει σταθερά στον συνδυασμό άσπρο πουκάμισο, μαύρο κοστούμι, μαύρη γραβάτα και μαύρο κασκόλ – και αλυσίδα στην τσέπη του γιλέκου. Μάλιστα έχει διευκρινίσει ότι στην ντουλάπα του έχει μόνο αποκλειστικά μερικές αλλαξιές της στολής του πνευματικού αγωνιστή – αν πεθάνει ή τον σκοτώσουν είναι έτοιμος για να τον βάλουν κατευθείαν στο φέρετρο.

 

Σήμα κατατεθέν του τα έξαλλα σακάκια σε σταμπωτά σχέδια. (Φωτογραφία: Junnu Lusa)

Esa Saarinen (1953)
Φιλανδός φιλόσοφος που πιστεύει στην εφαρμοστική αξία της φιλοσοφίας στην καθημερινότητα, αφού, όπως γράφει στην εισαγωγή ενός από τα πολλά εκλαϊκευτικά και επιτυχημένα κείμενά του, «φιλοσοφία είναι γενικά η τέχνη του σκέπτεσθαι και βασικό εργαλείο της η λογική», οπότε είναι μάλλον απίθανο κάποιος να μην την έχει ανάγκη σε ο,τιδήποτε προσπαθεί στη ζωή του. Έχει ασχοληθεί με την φιλοσοφία των ψηφιακών μέσων, με τη φιλοσοφία για μάνατζερ, έχει συνεργαστεί με επιχειρήσεις (σκανδιναβικού) ντηζάιν, έχει υπάρξει σύμβουλος της ΝΟΚΙΑ σε καλές εποχές. Σήμα κατατεθέν του τα έξαλλα σακάκια σε σταμπωτά σχέδια, με ιδιαίτερη προτίμηση στα τιγρέ και τα λεοπάρ. Αν τον πετύχετε σίγουρα θα τον αναγνωρίσετε.

 

Η μετα-ενωσιακή γενιά της Γερμανίας ομνύει στην εξωτερίκευση της επαγγελματικής επιτυχίας μέσα από τη μοδάτη εμφάνιση, και αυτό δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστους και τους ακαδημαϊκούς της νέας γενιάς. (Φωτογραφία: Sergi Alcàzar)

Markus Gabriel (1980)
Από το 2009 ο νεώτερος τακτικός καθηγητής φιλοσοφίας στη Γερμανία, ο Μάρκους Γκάμπριελ είναι φιλόσοφος και κλασικός φιλόλογος, και παράλληλα ένας επιτυχημένος συγγραφέας εκλαϊκευτικών έργων. Είναι επίσης πολύγλωσσος, ομιλητής των βασικών ευρωπαϊκών γλωσσών, των κινεζικών και των ινδικών, και φυσικά των αρχαίων ελληνικών, των λατινικών και των εβραϊκών της βίβλου. Δεν διστάζει να μιλά για τη δουλειά του σε ραδιόφωνο και τηλεόραση. Σε αντίθεση με την παλαιότερη γενιά των συντηρητικά ντυμένων αστών (μαρξιστών συμπεριλαμβανομένων), η μετα-ενωσιακή γενιά της Γερμανίας ομνύει στην εξωτερίκευση της επαγγελματικής επιτυχίας μέσα από τη μοδάτη εμφάνιση, και αυτό δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστους και τους ακαδημαϊκούς της νέας γενιάς, όπως ο Γκάμπριελ, αν και ακόμα όμως δεν έχει καθιερώσει αναγνωρίσιμο «τύπο». Σημειώνοντας τις ανησυχίες για κονφορμισμό της νέας γενιάς, παρόλα αυτά εγγράφεται προς το παρόν ως υποθήκη για περαιτέρω στυλιστική ωρίμανση.

 

Διαβάστε ακόμα: Αυτοί είναι οι Έλληνες που από την αρχαιότητα έως σήμερα μας παραδειγματίζουν με το απαράμιλλο στυλ τους

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top