Mια ιερατική μορφή (Giorgos Dermentzis).

Βλέμμα εντατικό και συνάμα ήρεμο, σαν δάσκαλος ζεν που δεν διστάζει να περπατήσει στη φωτιά. Παχύ μούσι που δεν αποχωρίστηκε ποτέ. Κάποτε παιδί της λουλουδιών, της γλυκιάς επανάστασης που έφεραν οι Aphrodite’s Child στην ελληνική ροκ σκηνή. Με την απαραίτητη ένδυση των ’70’s που του προσέδιδαν έναν αέρα ελευθερίας και απάρνησης των στερεοτύπων. Τώρα, ένας συνθέτης αποδεκτός από την παγκόσμια κοινότητα. Κάτι περισσότερο: μια ιδιοφυία της ηλεκτρονικής μουσικής.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, για όλον τον κόσμο απλώς Vangelis, είναι η κλασική περίπτωση του Έλληνα που ήταν γραφτό για ανθίσει στο εξωτερικό. Οι προοπτικές του ήταν πιο πολύ μεγαλύτερες για να καταφέρει να τις εκπληρώσει στην ταπεινή ημεδαπή. Γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 29 Μαρτίου 1943 στην Αγριά του Βόλου. Ένα παιδί που μάλλον βγήκε από την κοιλία ενός συνθεσάιζερ. Τι παράξενο: το άλλο του όνομα ήταν Οδυσσέας. Διόλου τυχαίο πoυ έκανε και συνεχίζει ένα μακρύ μουσικό ταξίδι.

Μεταβαίνει στο Παρίσι το 1968  και γνωρίζει τον Ντέμη Ρούσο.Μαζί θα φτιάξουν το συγκρότημα-θρύλο τους Aphrodite’s Child.

Από μικρός, άλλωστε, έδειξε την κλίση του για την μουσική. Θρυλείται πως σε ηλικία μόλις έξι ετών έδωσε την πρώτη του μουσική παράσταση εκτελώντας δικές του συνθέσεις στο πιάνο. Παρακινημένος από ένα δαιμονικό ένστικτο που μόνοι οι αυθεντικοί δημιουργοί διαθέτουν, αρνήθηκε κατηγορικά για χρόνια να ακολουθήσει σπουδές στη μουσική. Το έκανε μόνο όταν πέρασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Αθήνα (παράλληλα με σπουδές στη ζωγραφική και τη σκηνοθεσία). Η μουσική, ο κινηματογράφος και τελικά η ζωγραφική θα τον καθορίσουν. Λες και το ήξερε από τότε.

Πριν καν κλείσει τα 2ο του χρόνια του δημιουργεί τους Forminx. Ένα συγκρότημα που έφερε στην Ελλάδα τους πρώτους ήχους ηλεκτρονικής μουσικής. Τότε που ακόμη αυτού του είδους οι πειραματισμοί ήταν άγνωστοι στη μουσική σκηνή της χώρας (θυμηθείτε το χαρωπό «Jeronimo Yanka».

Μεταβαίνει στο Παρίσι το 1968 (τότε που έβραζαν τα βουλεβάρτα) και γνωρίζει τον Ντέμη Ρούσο. Αλλη μια μορφή που έκανε καριέρα στο εξωτερικό. Η συνάντησή τους θα είναι καθοριστική. Μαζί θα φτιάξουν το συγκρότημα-θρύλο τους Aphrodite’s Child. O,τι πιο πειραματικό έβγαλε η Ελλάδα στη σύγχρονη μουσική. Οι Aphrodite’s Child, δίχως ίχνος υπερβολής, θα μπορούσαν να είναι οι Pink Floyd της χώρας. Ήχος ψαγμένος, συνθέσεις που ξεπερνούσαν τα είδη και με vocals που χρωματίζονταν από την ιδιαίτερη φωνή του Ρούσου. Η διεθνής επιτυχία ήταν εξασφαλισμένη.

Την περίοδο των Aphrodite’s Child μαζί με τον Ντέμη Ρούσο και τον Λουκά Σιδερά (hubbardradio.com).

Ο Vangelis, όμως, αποδεικνύεται αρκούντως ανήσυχη φύση. Παράλληλα με το γκρουπ αρχίζει να τραβάει τον δικό του δρόμο. Το 1970 κάνει την πρώτη του επαφή με τον κινηματογράφο και συνθέτει τη μουσική για μια ταινία του Henry Chapier, ενώ ασχολήθηκε και με τη μουσική σε ντοκιμαντέρ για την άγρια ζωή με τον Γάλλο σκηνοθέτη Φρεντερίκ Ροσίφ (Frederic Rossif), τα οποία σημείωσαν μεγάλη επιτυχία.

Μετά τη διάλυση των Aphrodite’s Child, ανοίγεται στο Λονδίνο, όπου παραμένει μέχρι και σήμερα. Εκεί, συνέθεσε μερικά από τα πιο σημαντικά του έργα, όπως τα «Albedo 0.39», «Spiral», «Heaven & Hell», «China», «Beaubourg» και «See you later». Η δεκαετία του 1980 αποτέλεσε μια δεκαετία σταθμό για την καριέρα του, καθώς συνεργάστηκε με τη μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιό Ειρήνη Παππά, αλλά και με τον μουσικό του συγκροτήματος Yes, τον Jon Anderson, με τον οποίο ηχογράφησαν πολλά μουσικά άλμπουμ.

Γίνεται παγκόσμια γνωστός το 1982 όταν λαμβάνει το Οσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού για την ταινία «Οι Δρόμοι της Φωτιάς».

Φυσικά, γίνεται παγκόσμια γνωστός το 1982 όταν λαμβάνει το Οσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού για την ταινία «Οι Δρόμοι της Φωτιάς». Μια εμβληματική μουσική που ακόμη και σήμερα την ακούς σε μεγάλες αθλητικές εκδηλώσεις (στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το 2012 αποτέλεσαν σταθερό μουσικό μοτίβο).

Ακολουθούν συνεργασίες πρώτης γραμμής στον κινηματογράφο με τους Ρίντλεϋ Σκοτ, Κώστα Γαβρά και Κορεγιόσι Κουραχάρα στις ταινίες «Blade Runner», «Missing» και «Antarctica» αντίστοιχα που άφησαν εποχή και έδειξαν πως ο Vangelis μπορεί να συνδυάσει το μουσικό του ταλέντο με το ντύσιμο σκηνών σε ταινίες.

Δεν πρέπει, πάντως, να ξεχνάμε πως η μουσική που έγραψε για την παράσταση «Ηλέκτρα» με πρωταγωνίστρια την Ειρήνη Παππά και σκηνοθέτη τον Μιχάλη Κακογιάννη γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Την ίδια περίοδο, εμπνεύστηκε και τη μουσική για τα μπαλέτα «Frankenstein – Modern Prometheus» το 1985 και «The beauty and the beast» το 1987, που ερμήνευσε το Royal Ballet στο Covent Garden του Λονδίνου.

Πολυβραβευμένος ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, λαμβάνει την άκρως τιμητική διάκριση Max Steiner Award για τη σύνθεση διακεκριμένης κινηματογραφικής μουσικής θέτοντας για μια ακόμα φορά το όνομά του στους κορυφαίους του είδους.

Αξιοσημείωτη είναι η συνεργασία του με τον Ρομάν Πολάνσκι για την ταινία του «Bitter-Moon».

Το 1990, εκδόθηκε το άλμπουμ του «The City» και, τον ίδιο καιρό, διηύθυνε ζωντανά τη μουσική για το Ευρωπαϊκό γεγονός «Eureka», το οποίο έλαβε χώρα στην Ολλανδία, παρουσιάζοντας τη δουλειά του σε πάνω από 250.000 άτομα. Την ίδια χρονιά, στα πλαίσια της Διεθνούς Ημέρας Ποίησης, ήταν ο οικοδεσπότης μια βραδιάς στο Ηρώδειο με πρωταγωνιστές τη Φανί Αρντάν, τη Μαρκέλλα Χατζιάνο και τον Άλαν Μπέιτς. Το 1991, ο Vangelis ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής στο κινηματογραφικό φεστιβάλ των Καννών.

Γίνεται παγκόσμια γνωστός το 1982 όταν λαμβάνει το Οσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού για την ταινία «Οι Δρόμοι της Φωτιάς» (Wikipedia).

Αξιοσημείωτη είναι η συνεργασία του με τον Ρομάν Πολάνσκι για την ταινία του «Bitter-Moon» και συνέχισε γράφοντας μουσική και για άλλες πολύ επιτυχημένες ταινίες, όπως το γνωστό «1492: Conquest of Paradise», με το οποίο κατάφερε να κερδίσει και το βραβείο Echo Awards και το βραβείο Golden Lion για το καλύτερο κινηματογραφικό soundtrack. Το άλμπουμ, μάλιστα, έγινε πλατινένιο σε 17 χώρες.

Συνεργάστηκε με τον Ζακ-Υβ Κουστώ και ιδιαίτερων η ταινία «We cannot permit» προβλήθηκε στην παγκόσμια συνδιάσκεψη του 1992 για το περιβάλλον με τίτλο «Earth», που έλαβε χώρα στο Ρίο της Βραζιλίας.

Το 1996, ο Vangelis κέρδισε ακόμη μία διάκριση, καθώς αναγνωρίστηκε επίσημα σαν ο πιο επιτυχημένος Έλληνας καλλιτέχνης του κόσμου, ένα γεγονός πού βασίστηκε στις πωλήσεις των άλμπουμ του, κατά τη διάρκεια των World Music Award, που πραγματοποιήθηκαν στο Μόντε Κάρλο.

Τον ίδιο χρόνο, συνέθεσε και ηχογράφησε το soundtrack για την ταινία του Γιάννη Σμαραγδή, «Cavafy», ένα προκλητικό πορτραίτο του φημισμένου Έλληνα ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη. Η μουσική για την ταινία αυτή του προσέφερε το βραβείο στην κατηγορία του «Καλύτερου soundtrack», τόσο στο «Flanders International Film Festival του Βελγίου» όσο και στο «Valencia International Film Festival της Ισπανίας». Το 1997, για ακόμη μία φορά, τιμήθηκε στην κατηγορία του «Πιο επιτυχημένου εμπορικά Έλληνα καλλιτέχνη του κόσμου», στα World Music Awards στο Μόντε Κάρλο.

Ο Παπαθανασίου έχει ταυτιστεί με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.

Επίσης, συνεργάστηκε με τον Όλιβερ Στόουν γράφοντας τη μουσική για την ταινία του «Μέγας Αλέξανδρος» και με τον Γιάννη Σμαραγδή για την ιστορική ταινία διεθνούς παραγωγής «El Greco».

Ο Παπαθανασίου έχει ταυτιστεί με τους  Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, μιας και, το 1999, συνέθεσε τη μουσική για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και αποκάλυψε και το επίσημο έμβλημα των Αγώνων, ενώ είχε κάνει και τη μουσική για την τελετή παράδοσης της ολυμπιακής φλόγας τόσο στο Σύδνεϋ όσο και από το Σύδνεϋ στην Αθήνα.

Ξαφνικά, το 2003 εμφανίζει δημόσια και το εικαστικό του πρόσωπο παρουσιάζοντας εβδομήντα έργα ζωγραφικής στα πλαίσια της Βαλένσια Μπιενάλ στην Ισπανία. Η έκθεση Vangelis Pintura μεταφέρθηκε στην Ουρουγουάη, την Αργεντινή και τη Βραζιλία και, μετά την επιτυχία της, τα έργα του πλέον εκτίθενται σε σημαντικές γκαλερί σε όλο τον κόσμο.

Δεν γίνεται να μην προσέξεις το βλέμμα του (medium.com).

Η άλλη μεγάλη του αγάπη ήταν και παραμένει ο άπειρος κόσμος του Διαστήματος. Η πρώτη του γνωριμία μ’ αυτόν τον άπλετο χώρο έγινε το 1980 όταν ξεκίνησε να προβάλλεται η αμερικανική τηλεοπτική σειρά «Cosmos: A Personal Voyage» του Καρλ Σαγκάν, που είχε ως κύριο θέμα τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Η μουσική επένδυση των επεισοδίων δημιουργήθηκε από τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, ενώ η σειρά απέσπασε βραβείο Emmy και προβλήθηκε σε 500 εκατομμύρια τηλεθεατές σε 60 χώρες.

Το καλοκαίρι του 2001, παρουσίασε το έργο «Μυθωδία» που δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της ΝΑSΑ 2001 «Οδύσσεια στον Άρη».

Το 1995, το International Astronomical Union Minor Planet Center έδωσε το όνομά του (Vangelis) στον Αστεροειδή 6354 ως ένδειξη εκτίμησης και σεβασμού στη μουσική του προσφορά, αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα.

Το καλοκαίρι του 2001, παρουσίασε το έργο «Μυθωδία» στους στύλους του Ολυμπίου Διός, όπου η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της ΝΑSΑ 2001 «Οδύσσεια στον Άρη». Ήταν μία φαντασμαγορική μουσική παράσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονταν απεικονίσεις κυρίως από θεούς της αρχαίας Ελλάδας και διαστημικές εικόνες της ΝΑSΑ μέσω ειδικών οπτικών εφέ. Τα σολιστικά μέρη του έργου ερμήνευσαν οι σοπράνο Τζέσι Νόρμαν και Κάθλιν Μπατλ.

Η ΝΑSΑ τον τίμησε με το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της.

Επίσης συμμετείχε η Μητροπολιτική Ορχήστρα του Λονδίνου, η 120μελής χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ ο ίδιος ο συνθέτης χειριζόταν τα πλήκτρα. Το έργο προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον πλανήτη, ενώ υπήρχαν γιγαντοοθόνες και στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης η Γαλλική Κυβέρνηση, την οποία εκπροσώπησε ο Υπουργός Παιδείας Ζακ Λανγκ, απένειμε στον Βαγγέλη Παπαθανασίου τον τίτλο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.

Στις συναυλίες δεν αποχωρίζεται τα μακριά σακάκια του (άλλοτε άσπρα και άλλοτε σκούρα). Λατρεύει τα πουκάμισα – πάντα τα δύο πάνω κουμπιά είναι ανοιχτά.

Δύο χρόνια αργότερα, η ΝΑSΑ τίμησε τον περίφημο μουσικό με το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της, βραβείο που αποτελεί την υψηλότερη τιμή από τον Αμερικανικό Οργανισμό για μη κυβερνητικά πρόσωπα.

Είναι ένας new age συνθέτης; Ο ίδιος το αρνείται κατηγορηματικά λέγοντας πως σ’ αυτή την κατηγορία μουσικής μπαίνουν μόνο όσοι δεν έχουν ταλέντο. Στην ουσία είναι ο άνθρωπος που πάντρεψε την κλασική μουσική με την ηλεκτρονικά. Είναι ένας αρχιερέας της electronica.

Στις συναυλίες δεν αποχωρίζεται τα μακριά σακάκια του (άλλοτε άσπρα και άλλοτε σκούρα). Λατρεύει τα πουκάμισα – πάντα τα δύο πάνω κουμπιά είναι ανοιχτά. Συχνά πυκνά θα τον δούμε να φωτογραφίζεται φορώντας κομψά φουλάρια στο λαιμό του, ενώ δεν διστάζει να φορέσει ακόμη και ένα στρατιωτικό τζάκετ και πάνω του να δείχνει ξεχωριστό.

O Vangelis είναι μια ιερατική μορφή. Το έργο του είναι αναμφισβήτητο, η παρουσία του καταλυτική. Κουβαλάει μια κοσμοπολίτικη αύρα. Ενας αβρός καλλιτέχνης που όμως ξέρει να κρύβει επιμελώς την προσωπική του ζωή, ενώ οι δημόσιες εμφανίσεις του είναι πάντοτε λίγες και συγκεκριμένες. Αθέατος ως παρουσία, πάντα παρόν με τη μουσική του.

 

Διαβάστε ακόμα: To μυστικιστικό ύφος του Τζούλιο Καΐμη (1897-1982).

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top