Ταξίδι στο Άγιο Όρος εν μέσω καραντίνας

Σε αγκαλιάζει η κατάνυξη του χώρου.

Στα μέσα Οκτώβρη, ο πατέρας μου με ρώτησε αν θέλω να πάμε μαζί στο Άγιο Όρος. Θα ήταν η πρώτη φορά και για τους δυο μας. Ζήτησα άδεια από την δουλειά και ξεκινήσμε μια Πέμπτη πρωί για την Ουρανούπολη. Μαζί μας ήταν κι ένας παλιός συμφοιτητής του πατέρα μου, που επισκεπτόταν συχνά το Όρος. Μου έκανε εντύπωση το γεγονός ότι στη διαδρομή μιλούσε για επιχειρήσεις, χρηματιστήριο, και άλλα εγκόσμια. Έτσι διαλύθηκε γρήγορα ο πρώτος μύθος που είχα πλάσει. Στο Άγιο Όρος δεν πάνε άνθρωποι που ασχολούνται αποκλειστικά με τη θρησκεία.

Oι πιστοί κι οι επισκέπτες επιβιβάζονται στο ferry boat, την Παναγία την Εγγυήτρια.

Η Ουρανούπολη είναι το τελευταίο χωριό πριν το Άγιο Όρος, απ’ όπου οι πιστοί κι οι επισκέπτες επιβιβάζονται στο ferry boat, την Παναγία την Εγγυήτρια, που τους αφήνει στις μονές που θα τους υποδεχτούν. Πάνω στο πλεούμενο επεξεργαζόμουν τους υπόλοιπους συνταξιδιώτες, με απροκάλυπτη περιέργεια. Μοναχοί που είχαν πάει να δουν τις οικογένειες τους κι επέστρεφαν στις μονές, λαϊκοί άνθρωποι θρησκευόμενοι, ξένοι δημοσιογράφοι, εργάτες που πήγαιναν για δουλειά.

Στο πλοίο βρίσκεις μοναχούς, αλλά όχι μόνο.

Δεν πέρασε πολλή ώρα προτού το τοπίο μαγνητίσει το ενδιαφέρον μου. Το βραχώδες Όρος ήταν ντυμένο ως τους πρόποδες με φρέσκια βλάστηση. Κάποιος μου διευκρίνισε ότι πιάνει συχνά φωτιά, όμως το δάσος ανανεώνεται φυσικά. Οι φυσικές παραλίες, που χώριζαν το βουνό απ’ τα πεντακάθαρα θαλασσόνερα, λαμπύριζαν και σκεφτόμουν πως δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν από τις ομορφότερες παραλίες των Ιονίων.

Η διαδρομή σε μαγεύει.

Μόλις αποβιβαστήκαμε, ένιωσα ένας με τον τόπο. Ασυναίσθητα, σταμάτησα να κοιτάζω το κινητό και την κάμερα, είχα αρχίσει να απορροφούμαι από την αγνότητα του τοπίου. Μερικά οχήματα ήταν οι μόνες ενδείξεις τεχνολογίας. Από το πολύβουο σκηνικό της Αθήνας στο μεσαιωνικό βουνό, με χώριζε ο Αυτοκινητόδρομος 1 κι η Παναγία η Εγγυήτρια.

Το βραχώδες Όρος ήταν ντυμένο ως τους πρόποδες με φρέσκια βλάστηση.

Είχαμε προνομιακή μεταχείριση, ο πατέρας μου κι εγώ μείναμε σε ένα δωμάτιο με δυο μονά κρεβάτια, όταν άλλοι κοιμούνταν με αρκετούς περισσότερους. Κάτι μεταξύ κατασκήνωσης και στρατού. Το κλίμα μεταξύ των επισκεπτών και των μοναχών ήταν φιλικό, προέκυπτε αβίαστη οικειότητα από τις κινήσεις και τις ομιλίες τους. Όπως μου εξήγησαν, οι πιστοί επισκέπτονται τακτικά τις ίδιες μονές, πολλές φορές κατάγονται κι από την ίδια περιοχή με τους μοναχούς και οι δεσμοί είναι βαθύτεροι και διαχρονικοί.

Προνομιακή μεταχείριση σημαίνει να μένεις σε ένα δωμάτιο με δυο μονά κρεβάτια, όταν άλλοι κοιμούνταν με αρκετούς περισσότερους.

Απομακρύνθηκα από τους υπόλοιπους και περιηγήθηκα μόνος μου στους χώρους του μοναστηριού. Ο ναός ήταν εντυπωσιακός με πολύχρωμα βιτρώ που δημιουργούσαν φανταστικές εικόνες. Μέσα, ήταν λιτός, με το ξύλο να κυριαρχεί στο επίγειο επίπεδο και το χρυσό των πολυελαίων να ίσταται. Έξω, η πλατεία θύμιζε μικρό, γραφικό χωριό της Πελοποννήσου.

Ο ναός ήταν εντυπωσιακός με πολύχρωμα βιτρώ που δημιουργούσαν φανταστικές εικόνες.

Στο ναό γίνονταν λειτουργίες, αφού είχαμε επισκεφτεί το μοναστήρι σε περίοδο πανηγυριού. Τα πανηγύρια στο Άγιο Όρος δε θυμίζουν εκείνα της Ικαρίας και της Αμοργού. Μιλάμε για ολονυχτίες, όπου συνέρχονται μοναχοί από άλλα μοναστήρια και ψέλνουν για πάνω από 8 ώρες. Στην αρχή ήμουν ανήσυχος ότι έπρεπε να ακολουθήσω ευλαβικά το πρόγραμμα της μονής, όμως κανείς δε με πίεσε να κάνω οτιδήποτε εκεί. Μου είπαν μάλιστα, άτυπα κάποιοι άλλοι επισκέπτες, πως αν ήθελα μπορούσα ακόμη και να αποκοιμηθώ μέσα στην εκκλησία την ώρα της λειτουργίας. Πράγματι, κάποια στιγμή τα μάτια μου έκλεισαν για τα καλά, δίπλα σε έναν θεόρατο Σέρβο νέο μοναχό, κι όταν τα άνοιξα τον είδα με ανακούφιση να βρίσκεται κι εκείνος σε μια ενύπνια κατάσταση περισυλλογής.

Δύσκολα μπορείς να πετύχεις μοναχό να φοράει μάσκα.

Δυστυχώς, δε μπορώ να μη σχολιάσω με λύπη το γεγονός πως ήμουν ο μόνος που φορούσα μάσκα. Ορισμένοι πρεσβύτεροι μοναχοί δε, έτειναν συστηματικά το χέρι τους προς ασπασμό, κάτι που ουδέποτε έπραξα από φόβο μην μεταφέρω εγώ τον ιό μέσα στο μοναστήρι.

Υπήρχαν μοναχοί όλων των ηλικιών, συνήθως όμως παρατηρούσα τους νεαρούς μοναχούς -πρέπει να ήμασταν συνομήλικοι- που πηγαινοέρχονταν μαυροφορεμένοι κουβαλώντας πράγματα, με σταθερό βήμα. Σαν μυρμήγκια που δεν παρεκκλίνουν από την καθορισμένη διαδρομή, κουβαλούσαν, ή καθάριζαν στωικά κάτω από τον σχεδόν καλοκαιρινό ήλιο. Αργότερα έμαθα ότι καθένας είχε να εκτελέσει κάποιο διακόνημα, κάποια εργασία δηλαδή, προκειμένου το μοναστήρι να λειτουργεί ομαλά.

Βρίσκεις μοναχούς όλων των ηλικιών.

Ουσιαστικά, όλοι λειτουργούν σα μια πειθαρχημένα αυτόνομη κοινότητα. Καθένας κάνει μια διαφορετική δουλειά, συνήθως άλλαζαν τα «πόστα» καθημερινά, ελάχιστοι ήταν σταθεροί, όπως για παράδειγμα ο παχουλός μάγειρας που γνωρίσαμε από την πρώτη κιόλας μέρα.

Είχα ακούσει πολλά για το φαγητό στο Άγιο Όρος. Η αλήθεια είναι πως δεν υπήρχε κάποια μέρα που κατάφερα να χορτάσω, διότι δεν έτρωγα ψωμί, παρόλ’ αυτά κάθε τι ήταν νοστιμότατο, αφού τα προϊόντα ήταν διαλεγμένα προσεκτικά αν δεν ήταν μεγαλωμένα στα μποστάνια του μοναστηριού.

Ρεβίθια και σαλάτα με μαρούλι και αγγούρι την πρώτη μέρα, που συνοδεύονταν από μια καράφα κρασί για τον καθένα. Τις επόμενες μέρες, στο μοναστήρι έφαγα παστίτσιο με τόνο, αντάλλαξα ένα ροφό για μπακαλιάρο με ένα μοναχό για πρωινό, και αρνήθηκα ευγενικά να φάω ένα σοκολατένιο γλυκό που μας προσέφεραν. Το καλύτερο γεύμα όμως το κάναμε σε ένα «κελί».

Ρεβίθια και σαλάτα με μαρούλι κι αγγούρι την πρώτη μέρα, που συνοδεύονταν από μια καράφα κρασί για τον καθένα.

Όταν μου είπαν ότι θα επισκεφτούμε ένα κελί, νόμιζα πως θα πάμε σε μια καλύβα στην άκρη του βουνού και θα συναντήσουμε κάποιον ασκητή. Υπάρχουν αυτά, και μάλιστα οι μοναχοί που αποτραβιούνται εκεί, μπορεί να πέσουν σε βαθιά περισυλλογή ώστε να μην επιθυμούν να μιλήσουν σε κανέναν. Συνήθως, είναι οι πιο δημοφιλείς στους πιστούς που κάνουν ουρές για να πάρουν μια ευχή του γέροντα ή να του εκμυστηρευτούν το πρόβλημα τους.

Οι μοναχοί λειτουργούν σα μια πειθαρχημένα αυτόνομη κοινότητα, καθένας κάνει κάποια διαφορετική δουλειά.

Τελικά το κελί που επισκεφτήκαμε έμοιαζε με κατάλυμα airbnb των πρώτων ετών, τότε που τα airbnb δεν έμοιαζαν με μπουτίκ ξενοδοχεία και πράγματι κάποιος σε υποδεχόταν σπίτι του. Μόνο που αυτό το σπίτι διέθετε εντός του μια εκκλησία. Εκεί ο μοναχός που ήταν υπεύθυνος για το κελί μας είχε ετοιμάσει ένα σωρό λιχουδιές: Γαρίδες ψητές με πιπεριές, φέτα με λάδι τρούφας, φρεσκοκομμένες πατάτες τηγανιτές με χοντρό αλάτι, χυλοπίτες και δροσερά ζαρζαβατικά. Όλα αυτά συνοδεία κρασιού και παλαιωμένου τσίπουρου.

Γαρίδες ψητές με πιπεριές, φέτα με λάδι τρούφας, φρεσκοκομμένες πατάτες τηγανιτές με χοντρό αλάτι, χυλοπίτες και δροσερά ζαρζαβατικά. Όλα αυτά συνοδεία κρασιού και παλαιωμένου τσίπουρου.

Μας μίλησε για τα μελίσσια που είχε φτιάξει προκειμένου να κάνει αποτελεσματικότερα μελισσοθεραπείες, δηλαδή να τον τσιμπάνε οι μέλισσες σε σημεία που είχε πόνους. Ακόμα μας είπε για τότε που ήθελε να φτιάξει τσίπουρο χωρίς να ξέρει, κι εκείνη τη μέρα τον επισκέφθηκε τυχαία ένας γνωστός οινοποιός που του έδειξε κάποιες τεχνικές (αυτό για τους μοναχούς λέγεται θεϊκή παρέμβαση). Επίσης, μας χάρισε το βιβλίο που είχε γράψει για διάφορα βότανα που απαλύνουν τον πόνο από κρυολογήματα.

Συζήτηση για τα μελίσσια, το τσίπουρο, αλλά και για πνευματικά ζητήματα.

Πάνω από αυτό το τραπέζι, σύντομα διεξήχθη ο πνευματικότερος διάλογος απ’ τους λιγοστούς που συμμετείχα στο Όρος. Η επίσκεψη μου δεν ήταν συνδεδεμένη με κάποια πρόθεση ή εσωτερική ετοιμότητα για συζητήσεις περί θρησκείας ή Θεού. Περισσότερο με παρακίνησε η περιέργεια και οι επαναλαμβανόμενες τάσεις φυγής μου. Έτσι, συχνά έφευγα από τέτοιες κουβέντες.

O Γιάννης Σκορδάς κατάφερε να ξεφύγει για λίγο από την καραντίνα βρίσκοντας την ηρεμία στο Άγιο Όρος.

Όταν όμως η συζήτηση πήγε στο σύγχρονο, αστικό μοντέλο ζωής που λατρεύει τον υπερκαταναλωτισμό, τότε αντιλήφθηκα την αξία όσων είχα δει και ζήσει εκείνες τις ημέρες. Η συνεκτική κοινωνική οργάνωση των μοναστηριών, η ουσιαστική επικοινωνία, οι προσευχές εν είδει διαλογισμού, ο ήπιος ρυθμός των εργασιών, η λιτή διατροφή κι η φυσική άσκηση δε διαφέρουν σε πολλά από τις τεχνικές μοντέρνων modi vivendi όπως είναι hygge ή το ikigai.

Εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας, το ταξίδι αυτό με βοήθησε να απεγκλωβιστώ από πολλές αρνητικές σκέψεις. Ακόμη κι αν δεν προτίθεμαι να εγκαταλείψω τα εγκόσμια, ήταν μια όμορφη και γεμάτη εμπειρία, που μου έδωσε αφορμές να αμφισβητήσω ορισμένες συνήθειες μου και να προσπαθήσω να υιοθετήσω άλλες που με κάνουν να αισθάνομαι καλύτερα. Ίσως, αυτός να είναι ο στόχος του ορθόδοξου mindfulness.

Διαβάστε ακόμα: Ένας ακόμα συνεργάτης μας, ο Γιάννης Παλιούρης, ταξιδεύει στον Άθω.

TAGS :
Άγιο Όρος Πάσχα Το ταξίδι που μου άλλαξε τη ζωή

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook