Kι όμως, το binge-watching μπορεί να μας οδηγήσει στη δυστυχία (Photo: Mollie Sivaram).

    Οι πιο ευαισθητοποιημένοι, ανήσυχοι και ενημερωμένοι περί της ψυχικής υγείας και των επιδράσεων των «νέων συνηθειών» στην ζωή και την βιολογία μας, έχουν πλέον καταλήξει πως το binge-watching είναι καταστροφικό.

    Αυτό που λίγο πολύ είχαμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε εδώ και παραπάνω από 15 χρόνια δηλαδή, έρχονται πια οι έρευνες να το αποτυπώσουν επισήμως και να το διερευνήσουν ως πρόβλημα που χρήζει άμεσης λύσης.

    Που να’ το ξερε ο Κίφερ Σάντερλαντ δηλαδή, πως ενόσω προσπαθούσε να σώσει την καριέρα του με μια σειρά δράσης, θα άλλαζε την ιστορία της τηλεόρασης και την «γεωγραφία» του ανθρώπινου εγκεφάλου.

    Όλα ξεκίνησαν στις αρχές της χιλιετίας. Εν αρχή ήταν το «24». Που να’ το ξερε ο Κίφερ Σάντερλαντ δηλαδή, πως ενόσω προσπαθούσε να σώσει την καριέρα του με μια σειρά δράσης, θα άλλαζε την ιστορία όχι μόνο της τηλεόρασης, αλλά και την «γεωγραφία» του ανθρώπινου εγκεφάλου. Το «24» (που ήταν μια σειρά «πραγματικού χρόνου», όπου κάθε επεισόδιο διηγούνταν την δράση μιας ώρας περίπου δηλαδή) ήταν και η πρώτη σειρά παγκοσμίως που άρχισε να παρακολουθείται «συνεχόμενα».

    Το «24» ήταν και η πρώτη σειρά παγκοσμίως που άρχισε να παρακολουθείται «συνεχόμενα».

    Η πρώτη του σεζόν, που κυκλοφόρησε το 2001 έκανε μεν επιτυχία, αλλά έγινε παγκόσμιο «τρεντ» αργότερα, αφού βγήκε σε DVD. Και κάπως έτσι αρχίσαμε να βλέπουμε το «24», και μετά κι άλλες σειρές, «συμπυκνωμένες», παίρνοντας τα DVD, ή κατεβάζοντας torrent (!) με ολόκληρες σεζόν που «καταναλώναμε» σε ένα σαββατοκύριακο. Μετά ήρθε το Lost, που άλλαξε ακόμα περισσότερο την τηλεόραση και την έκανε αντίστοιχο, και σιγά σιγά μεγαλύτερο μέγεθος από το σινεμά, και μετά ήρθε το Netflix με το House of Cards, την πρώτη σειρά παραγωγής από πλατφόρμα, που κυκλοφόρησε όλα τα επεισόδια μεμιάς. Και κάπως έτσι, το binge-watching έγινε από «αστείο», συνήθεια, και «αποδεκτός κοινωνικός κανόνας».

    Το binge watching άλλαξε το πως λειτουργεί ο εγκέφαλος μας και ως αποτέλεσμα όλη την διαδικασία ελέγχου του και ανάλυσης των σκέψεων και των επιθυμιών μας.

    Tο Lost άλλαξε ακόμα περισσότερο την τηλεόραση και την έκανε αντίστοιχο, και σιγά σιγά μεγαλύτερο μέγεθος από το σινεμά.

    Η επίδραση στον εγκέφαλο και ο «πόλεμος» για την ντοπαμίνη

    Πέρα από τις κοινωνικές επιπτώσεις αυτού του φαινομένου όμως, και τις επιδράσεις του στην υγεία μας – στο σώμα, τα μάτια, την καρδιά, την μέση, τον ύπνο, την αντοχή, την προσοχή μας – το binge watching, όπως αποδεικνύεται, άλλαξε και το πως λειτουργεί ο εγκέφαλος μας και ως αποτέλεσμα όλη την διαδικασία ελέγχου του και ανάλυσης των σκέψεων και των επιθυμιών μας. Άρα όλης μας της ζωής!

    Είτε είμαστε εθισμένοι στον ήρωα, το σεξ ή την άσκοπη παρακολούθηση, το σώμα μας δεν κάνει διακρίσεις έναντι της ευχαρίστησης.

    Όταν κάτι μας κάνει να νιώθουμε καλά, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει τη χημική ντοπαμίνη. Είναι ο τρόπος του σώματός μας να μας ανταμείβει για την ευχαρίστηση, ενώ παράλληλα ενισχύει τη συνεχή ενασχόληση με την εν λόγω δραστηριότητα, σε αυτήν την περίπτωση την παρακολούθηση φαγητού. Η ντοπαμίνη είναι σαν αυτή τη μικρή φωνή στο κεφάλι σου που λέει, «συνέχισε, μόνο ένα επεισόδιο ακόμα». Το αποτέλεσμα είναι ένας εθισμός που δίνει στο σώμα μας ένα υψηλό επίπεδο που μοιάζει με ναρκωτικά.

    Tο House of Cards ήταν η πρώτη σειρά παραγωγής από πλατφόρμα, που κυκλοφόρησε όλα τα επεισόδια μεμιάς (φωτογραφία: netflix.com).

    Και ενώ ο μηχανισμός για να μας δώσει το υψηλό μπορεί να μην είναι ο ίδιος με ένα σκληροπυρηνικό φάρμακο, η χημική αντίδραση που εμφανίζεται από την παρακολούθηση είναι παρόμοια με αυτή που συμβαίνει όταν ένα ναρκωτικό ή άλλος εθισμός επικρατεί. Είτε είμαστε εθισμένοι στον ήρωα, το σεξ ή την άσκοπη παρακολούθηση, το σώμα μας δεν κάνει διακρίσεις έναντι της ευχαρίστησης. Εάν είναι μια δραστηριότητα που παράγει ντοπαμίνη, τότε μπορεί να γίνει εθιστική.

    To binge-watching και η επίδραση του στον εγκέφαλο μας, μας κάνουν πιο παρορμητικούς, χωρίς ίχνος υπομονής, αδυναμία συγκέντρωσης και αναλυτικής σκέψης.

    Είτε βιώνουμε μια ανάμνηση ζωντανά είτε δημιουργούμε μια με βάση την παρακολούθηση της στην τηλεόραση, ο εγκέφαλος δεν γνωρίζει τη διαφορά. Οι αναμνήσεις είναι αναμνήσεις, ανεξάρτητα από το πώς δημιουργήθηκαν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής εκδήλωσης είναι οι ίδιες που ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας υπερφαγίας. Ως θεατές, ελκύουμε τόσο βαθιά τους πιο αγαπημένους μας χαρακτήρες και τις ιστορίες τους που οι εμπειρίες τους γίνονται αναμνήσεις μας.

    Μόνο που οι τελευταίες έρευνες από τα -αμερικάνικα κατά βάση- πανεπιστήμια, που σχετίζουν την αλλαγή στην εξέλιξη και την «γεωγραφία» του ανθρώπινου εγκεφάλου με την αλληλεπίδραση με τις οθόνες και τα κοινωνικά δίκτυα, αποδεικνύουν πλέον πως το binge-watching και η επίδραση του στον εγκέφαλο μας, μας κάνουν πιο παρορμητικούς, χωρίς ίχνος υπομονής, αδυναμία συγκέντρωσης και αναλυτικής σκέψης, αποφυγής της κριτικής σκέψης και τραυματικά έντονων στιγμών αναζήτησης ντοπαμίνης «με κάθε κόστος». Άρα δυστυχισμένους κατά το 90% του χρόνου μας χωρίς likes ή παρακολούθησης των αγαπημένων μας ηρώων.

     

    Διαβάστε ακόμα: «Only Murders in the Building». Ρεσιτάλ Στιβ Μάρτιν, στην καλύτερη νέα σειρά που θα δείτε τώρα.

     

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top