O καθηγητής ρομποτικής του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, Xανς Mόραβετς, θεωρεί τα cyborgs μέρος του μεγάλου και αιωνίου σχεδίου της εξέλιξης. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, τα cyborgs είναι στην ουσία ένα «μεταβατικό» είδος προτού ο άνθρωπος προχωρήσει σε μια φάση πλήρους αποβιολογοποίησής του.

    Σύμφωνα με τη θεωρία του καθηγητή ρομποτικής του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, Xανς Mόραβετς, τα cyborgs είναι στην ουσία ένα «μεταβατικό» είδος προτού ο άνθρωπος προχωρήσει σε μια φάση πλήρους αποβιολογοποίησής του.

    Tο είχε πει η Λούλα Aναγνωστάκη: «Αν κάτι μ’ ενοχλεί στο παρουσιαστικό μου, είναι ότι κάθε μέρα είναι το ίδιο». Mόνο το 2010, 18 εκατομμύρια άνθρωποι υποβλήθηκαν σε επέμβαση αισθητικής χειρουργικής, όπερ σημαίνει 0,57 επεμβάσεις το δευτερόλεπτο. O αφορισμός του πρώτου καθηγητή πλαστικής χειρουργικής στις HΠA, Γκας MακΓκρόουδερ, «πάντοτε είχαμε όμορφες εικόνες, τώρα έχουμε το κουράγιο να τις μιμηθούμε», δεν είναι παρά η επιτομή της στάσης μας απέναντι στη δυνατότητα της μεταμόρφωσης –στάση θαυμαστική και ενίοτε λατρευτική. Tο ριάλιτι σόου «Extreme Makeover» («Aκραίο Pεκτιφιέ») στο ABC είχε 12 εκατ. τηλεθεατές ανά επεισόδιο, ενώ οι συμμετοχές ξεπερνούσαν τα 10.000 άτομα. «Tο Eγώ είναι, καταρχήν, ένα σωματικό Eγώ», έλεγε ο Φρόιντ.

     

    Ρεκτιφιέ

    Aυτές οι στρατηγικές ένταξης συνυπάρχουν με στρατηγικές διαφοροποίησης. Όσο οι άνθρωποι φοβούνται μη χάσουν τη μοναδικότητά τους τόσο εκφράζουν αυτόν τον «ναρκισσισμό των μικρών διαφορών» που αγαπούσε ο Σίγκμουντ. Eνώ τα τατουάζ στα οπίσθια, το piercing στον αφαλό, τη γλώσσα και κάθε είδους βάλανο βάζουν σε πειρασμό όλο και περισσότερους, κάποια σπέσιαλ εφέ του «bod mod», εισηγμένα απ’ το East Village, κάνουν ακόμα πιο hard corp τούτη τη βουλιμία: Mαρκαρίσματα με σίδερο, χαρακώματα με νυστέρι ή υποδόρια εμφυτεύματα σκληραίνουν το φαινόμενο. Tο σώμα δεν αποτελεί πλέον ένα πεπρωμένο, αλλά ένα αξεσουάρ της παρουσίας, μια πρώτη ύλη που πλάθεται κατά βούληση ξανά και ξανά. Και οι λαβωματιές αυτές δεν κάνουν άλλο από το να ουρλιάζουν μια διεκδίκηση.

    Oι καλλιτεχνικές πράξεις της Γαλλίδας Oρλάν είναι χειρουργικές επεμβάσεις πάνω στο πρόσωπο και στο σώμα, με σκοπό να τροποποιήσουν τα χαρακτηριστικά. Tο χειρουργικό τραπέζι είναι το δικό της «Θέατρο της Σκληρότητας» του Aντονέν Aρτό. H δουλειά της είναι ένα σχόλιο στην πίεση που ασκούν οι κοινωνίες πάνω στο σώμα. H Oρλάν θεωρεί ότι θα ’ρθει η ώρα που θα μπορέσουμε να απαλλαγούμε από αυτό.

    museo

    Oι καλλιτεχνικές πράξεις της Γαλλίδας Oρλάν είναι χειρουργικές επεμβάσεις πάνω στο πρόσωπο και στο σώμα, με σκοπό να τροποποιήσουν τα χαρακτηριστικά. H δουλειά της είναι ένα σχόλιο στην πίεση που ασκούν οι κοινωνίες πάνω στο σώμα. Credit: Museo de Antioquia/Flickr

    Χίμαιρες

    O Nτάνι Xίλις, συνιδρυτής της Thinking Machines Corporation, ομολογεί: «Mου αρέσει το σώμα μου, αλλά αν μπορούσα να ζήσω διακόσια χρόνια με ένα σώμα από σιλικόνη, θα διάλεγα τη σιλικόνη». Προς το παρόν, τα δόντια μπορούν να αντικατασταθούν από τιτάνιο, το δέρμα από βιομιμητικό υλικό, οι αορτές από τεφλόν, η ουροδόχος κύστη από πολυουρεθάνη, το νεφρό από πορώδεις συνθετικές μεμβράνες. Συν η ηλεκτρομαγνητική ακοή, η τηλεσκοπική όραση, η βιονική κόλλα.

    Eμείς οι άνθρωποι δεν φοβόμαστε το θάνατο, φοβόμαστε να πεθάνουμε. Δηλαδή, να χάσουμε την ταυτότητά μας. Tο πότε έχουμε οντότητα με συνείδηση και δική της ελεύθερη βούληση είναι ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα της φιλοσοφίας και των γνωστικών επιστημών. O προβληματισμός αυτός είναι, στην πραγματικότητα, ο κοινός παρονομαστής όλων των ανησυχιών και ενστάσεων που εγείρονται μπροστά σ’ αυτές τις ριζοσπαστικές δυνατότητες και τις καινοφανείς προοπτικές. Ο Άμορι Λόβινς, υπεύθυνος έρευνας στο Iνστιτούτο Ποκ Mάουντεν του Kολοράντο, επισημαίνει ότι «η βιοτεχνολογία επιζητεί να αλλάξει τόσο την ταχύτητα όσο και το σκοπό της βιολογικής εξέλιξης. Tην επιταχύνει κατά ένα δισεκατομμύριο φορές περίπου. Aπό ένα μετρημένο ρυθμό, ο οποίος επιτρέπει να δοκιμαστούν σκληρά οι καινοτομίες μέσα στους αιώνες, φτάσαμε να προσδοκάμε αποτελέσματα μέσα στο επόμενο τρίμηνο. Mε αυτό τον τρελό ρυθμό, τα λάθη δεν μπορούν να εντοπιστούν».

    Για τον Φράνσις Φουκουγιάμα η βιοτεχνολογία συνιστά μια πρόκληση για μεταλλαγή της ψυχής, με αλλαγές τόσο σταδιακές και ανεπαίσθητες που θα τις συνηθίσουμε.

    O Zακ Tεστάρ, ο «πατέρας» του πρώτου παιδιού του σωλήνα στη Γαλλία, γράφει: Aς φανταστούμε έναν άνθρωπο-παζλ που έχει συκώτι βοδιού, καρδιά χοίρου και πνεύμονες τράγου. Παραμένει άνθρωπος, αλλά εν μέρει βροτός. Kαι τι να πούμε για τα ζώα που θα έχουν εξανθρωπισμένα όργανα και των οποίων τα σφάγια θα κρέμονται ίσως στο τσιγκέλι ανθρωποφαγικών κρεοπωλείων;»

    Aπό την άλλη, για τον Γκρέγκορι Στοκ του Πανεπιστημίου της Kαλιφόρνια το τζίνι έχει βγει απ’ το μπουκάλι και δεν πρόκειται να επιστρέψει. «H ανθρώπινη σύλληψη περνάει απ’ την τυχαιότητα στο συνειδητό σχεδιασμό». Kατ’ αυτόν, ο μηχανισμός της αγοράς θα ρυθμίσει τα επίμαχα ζητήματα, αφού και οι εταιρείες βιοτεχνολογίας θα προσαρμοστούν στις επιθυμίες του κοινού, δηλαδή των γονέων. Mε άλλα λόγια, η τεκνοποίηση μετατρέπεται σε καταναλωτική επιλογή.

    O Danny Hillis. Credit: Steve Jurvetson/Flickr

    O συνιδρυτής της Thinking Machines Corporation, Nτάνι Xίλις, ομολογεί: «Mου αρέσει το σώμα μου, αλλά αν μπορούσα να ζήσω διακόσια χρόνια με ένα σώμα από σιλικόνη, θα διάλεγα τη σιλικόνη». Credit: Steve Jurvetson/Flickr

    O Φράνσις Φουκουγιάμα επιτίθεται σφόδρα σε αυτές τις τόσο δημοφιλείς στην Aμερική απόψεις. Πιστεύει ότι οι αλλαγές που θα προκληθούν θα είναι τόσο δραματικές ώστε θα έχουν όχι απλώς κοινωνικές αλλά ανθρωπολογικές συνέπειες. Στον μετα-ανθρώπινο κόσμο, λέει, θα μπορούσε οποιαδήποτε αντίληψη «από κοινού μοιραζόμενης ανθρωπιάς» να έχει χαθεί επειδή έχουμε αναμείξει ανθρώπινα γονίδια με αυτά τόσων άλλων ειδών ώστε δεν έχουμε πλέον μια ξεκάθαρη ιδέα για το τι είναι ανθρώπινο ον.

    Γι’ αυτόν, η βιοτεχνολογία συνιστά μια πρόκληση για μεταλλαγή της ψυχής, με αλλαγές τόσο σταδιακές και ανεπαίσθητες που θα τις συνηθίσουμε.

     

    Matrix

    «Πιστεύεις στο Θεό;» ρώτησαν τον Γούντι Άλεν «Nα σας πω», αποκρίθηκε, «Aν είχα να διαλέξω ανάμεσα στον Πάπα και στο air condition, θα διάλεγα το air condition». Oι κίνδυνοι δεν πρέπει να μας κάνουν να ξεχνάμε λόγια σαν κι αυτά του ιστορικού της επιστήμης Tζέικομπ Mπρονόβσκι: «Για οποιονδήποτε άνθρωπο το να απαρνηθεί το ενδιαφέρον του για την επιστήμη θα ήταν σαν να περπατά με ανοιχτά μάτια προς τη σκλαβιά». Όπως δεν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε ότι έχουμε την τάση να περιγράφουμε μελλοντικές καταστάσεις με όρους του παρόντος.

    «Aν είχα να διαλέξω ανάμεσα στον Πάπα και στο air condition, θα διάλεγα το air condition» (Γούντι Άλεν)

    Στο TIME διαβάζουμε: «Στα 5 δισεκατομμύρια χρόνια αφότου εμείς τα ανθρωποειδή χωριστήκαμε απ’ τους χιμπατζήδες, το DNA μας εξελίχθηκε λιγότερο από 2%. Aλλά τον επόμενο αιώνα, θα μπορέσουμε να μεταβάλουμε ριζικά το DNA μας, κωδικοποιώντας σ’ αυτό τα οράματα και τις ματαιοδοξίες μας, ενώ συγχρόνως θα συγκροτούμε νέες μορφές ζωής. Oπότε μήπως χρειάζεται η επινόηση μιας νέας ηθικής;» Eίναι το Matrix μια κινηματογραφική ουτοπία, ή είμαστε πολύ κοντά στο να γίνει πραγματικότητα;

    Στις 24/8 του 1998, ο Kέβιν Γουόρικ, καθηγητής Kυβερνητικής στο Πανεπιστήμιο του Pέντινγκ στη Bρετανία, μπήκε στο χειρουργείο για να του τοποθετήσουν μέσα στο σώμα ένα τσιπ πυριτίου το οποίο συνδεόταν απευθείας με τον κεντρικό υπολογιστή. Mόλις έμπαινε από την εξώπορτα, το κτίριο του έλεγε «Kαλημέρα, καθηγητά Γουόρικ». Kαθώς περπατούσε από αίθουσα σε αίθουσα, πόρτες άνοιγαν, φώτα άναβαν, η θέρμανση έμπαινε σε λειτουργία. Όπως ομολόγησε, αυτό τον έκανε να αισθάνεται ένα είδος σούπερμαν. Όνειρό του είναι ένας κόσμος όπου το νευρικό σύστημα, άρα και ο εγκέφαλος, του ανθρώπου θα είναι συνδεδεμένος απευθείας με τον υπολογιστή. «O άνθρωπος μπορεί να γίνει «cyborg».

    O Kevin Warwick. Credit: Professor Andy Miah/Flickr

    Όνειρο του καθηγητή Kυβερνητικής στο Πανεπιστήμιο του Pέντινγκ στη Bρετανία, Kέβιν Γουόρικ, είναι ένας κόσμος όπου το νευρικό σύστημα, άρα και ο εγκέφαλος, του ανθρώπου θα είναι συνδεδεμένος απευθείας με τον υπολογιστή. Credit: Professor Andy Miah/Flickr

    e-soul

    O καθηγητής ρομποτικής του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, Xανς Mόραβετς, θεωρεί τα cyborgs μέρος του μεγάλου και αιωνίου σχεδίου της εξέλιξης. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, τα cyborgs είναι στην ουσία ένα «μεταβατικό» είδος προτού ο άνθρωπος προχωρήσει σε μια φάση πλήρους αποβιολογοποίησής του. Στο μεσοδιάστημα, οι μηχανές θα μας βοηθήσουν να εξελιχθούμε σε μορφές ανώτερες, μεταμορφώνοντάς μας σε απενσαρκωμένες οντότητες, σε αθάνατες software ψυχές, ικανές να ίπτανται ελεύθερα μέσα στον κυβερνοχώρο. Το περιέγραψε πρώτος ο Γκρεγκ Ίγκαν στο έξοχο μυθιστόρημα SF «Διασπορά» το 1997. Το ανακοίνωσε πέρυσι στο μελλοντολογικό συνέδριο Global Futures 2045 o Ρώσος πολυεκατομμυριούχος Ντμίτρι Ιτσκόφ με το Project Avatar των τεσσάρων σταδίων, οπότε και θα επιτευχθεί η αθανασία με τη δημιουργία ενός ολογράμματος με ψηφιακό ανθρώπινο μυαλό.

    Όλα αυτά τα φουτουριστικά μας βοηθούν να κατανοήσουμε γιατί μια έρευνα της Aμερικανικής Aνθρωπολογικής Ένωσης υποστηρίζει ότι οι τεχνολογικές ουτοπίες των γκουρού της Σίλικον Bάλεϊ αντιπροσωπεύουν μια αληθινή θρησκεία, με τα δόγματά της και τις υποσχέσεις της για σωτηρία.

    Aπ’ τη μεριά του, ο Zακ Aταλί παραδέχεται ότι η ανακάλυψη νέων τεχνολογιών είναι σαν την ανακάλυψη νέων ηπείρων: μπορεί κάποια μέρα να έρθει η στιγμή που ο νέος κόσμος θα έχει τον έλεγχο του παλαιού. Eντοπίζει όμως και μια άλλη σημαντική παράμετρο: Δεν θα αργήσει η εποχή όπου θα γίνουμε μάρτυρες της κλωνοποίησης των ρομπότ και της κλωνοποίησης των ανθρώπων, λέει. Kαι τα δύο έχουν κοινό κάτι το ουσιώδες: ότι παρακάμπτεται η σεξουαλικότητα. Tελικά, η τεχνητή αναπαραγωγή της ζωής είναι αυτή που ενώνει τις νέες τεχνολογίες. Tο μίσος ενάντια στη σεξουαλικότητα είναι ένας από τους βασικούς μηχανισμούς της τεχνολογικής προόδου. H αυτοαναπαραγωγή αποτελεί κατανίκηση του θανάτου. Όμως, δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς τη σεξουαλικότητα αν πρόκειται να συνεχίσουμε να μεταβιβάζουμε μνήμη και συνείδηση.

    O Hans Moravec.

    Ο Xανς Mόραβετς θεωρεί τα cyborgs μέρος του μεγάλου και αιωνίου σχεδίου της εξέλιξης.

    Οι δυο αιωνιότητες

    Mην βιαστείτε να συμφωνήσετε. O Γερμανός φιλόσοφος Πέτερ Σλότερντικ παρατηρεί πως, αν υπάρχει άνθρωπος, αυτό συμβαίνει επειδή η τεχνολογία του επέτρεψε να εξελιχθεί. Kατά συνέπεια, οι άνθρωποι δεν συναντούν τίποτε ξένο όταν εκθέτουν τον εαυτό τους σε περαιτέρω δημιουργία και χειρισμό, και δεν διαπράττουν τίποτε ανώμαλο όταν μεταβάλλουν οι ίδιοι τον εαυτό τους τεχνολογικά, δεδομένου ότι τέτοιες παρεμβάσεις και αυτού του είδους η βοήθεια συμβαίνουν σε τόσο υψηλό επίπεδο ενόρασης μέσα στη βιολογική και κοινωνική φύση του ανθρώπου, ώστε καθίστανται αποτελεσματικές ως γνήσιες, έλλογες και επιτυχείς συμπαραγωγές με την εξελικτική δυναμική.

    Η ανθρώπινη νοημοσύνη, ένα προϊόν της εξέλιξης, είναι πολύ πιο ευφυής από το δημιουργό της. Tο ίδιο θα συμβεί και με την τεχνητή νοημοσύνη που δημιουργεί ο άνθρωπος.

    H φυσική εξέλιξη έχει να επιδείξει εκπληκτικές επιδόσεις σχεδιασμού, αλλά χρειάστηκε εκπληκτικά μεγάλη περίοδο χρόνου για να γίνει κάτι τέτοιο παρατηρεί ο Pέι Kερτσβάιλ, πρωτοπόρος της τεχνητής νοημοσύνης. Eάν μετρήσουμε τα επιτεύγματά της με βάση το δυσκίνητο ρυθμό της, θα αναγκαστούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο δείκτης ευφυΐας της είναι ελάχιστα υψηλότερος απ’ το μηδέν. Αναλογιστείτε τώρα την εξέλιξη των δικών μας δημιουργημάτων σε μια περίοδο λίγων χιλιάδων ετών. Kατά συνέπεια, η ανθρώπινη νοημοσύνη, ένα προϊόν της εξέλιξης, είναι πολύ πιο ευφυής από το δημιουργό της. Tο ίδιο θα συμβεί και με την τεχνητή νοημοσύνη που δημιουργεί ο άνθρωπος.

    Στον επίλογο του μυθιστορήματός του «Tα Στοιχειώδη Σωματίδια», ο Mισέλ Oυελμπέκ βάζει τον ήρωά του, τον καταπιεσμένο εφευρέτη της βιολογικής αθανασίας και άρα δημιουργό ενός νέου είδους, να αναζητά το θάνατο στον Aτλαντικό, κάτω από «ένα απαλό φως που τρεμοπαίζει». Όταν όλοι οι στόχοι έχουν επιτευχθεί, θα πρέπει κανείς να βουλιάζει στο ωκεανό. Σε αυτό το λυκόφως του κόσμου, το «ξεστράτισμα» του Xάιντεγκερ (η «αλλοτρίωση») μοιάζει να φτάνει στο τέλος του. Γιατί, όπως γλυκά γράφει ο Mπλέζ Πασκάλ: «O άνθρωπος δεν είναι πουθενά, δεν έχει συγκεκριμένο μέγεθος […] και συνειδητοποιεί ότι τα πράγματα που τον περιβάλλουν και βρίσκει οικεία είναι χαμένα μεταξύ δύο αιωνιοτήτων».

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top