Tα emojis είναι τα νέα σημεία στίξης;

Τα emojis είναι ο νέος τρόπος συνεννόησης στα social media.

Το Internet ήρθε να σπάσει τους κώδικες και να τσαλαπατήσει κανόνες που με κόπο όρισαν γενιές τυπογράφων και φιλoλόγων. Οι τελείες και τα κόμματα, οι παρενθέσεις και τα εισαγωγικά ήταν ως τώρα αποκλειστικότητα των συγγραφέων και των θιασωτών των επιστολικών σχέσεων.

Η εμφάνιση, όμως, της διαδικτυακής επικοινωνίας ήρθε να αναστατώσει το λεπταίσθητο αυτό σύμπαν. Σε διάστημα λίγων δεκαετιών, αιώνες τυπογραφικής ειδημοσύνης πήγαν στράφι, ανίκανοι να ανταπεξέλθουν στις νέες ανάγκες που προέκυψαν από μια απρόσμενη επανάσταση: την ψηφιακή συνομιλία, η οποία όχι μόνο δίνει νέα πνοή σε ορισμένα σημεία στίξης, αλλά συγχωνεύει και κάποια, ώστε να εκφράσει καλύτερα συναισθήματα και συγκινήσεις.

Τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 κάνουν διαδοχικά την εμφάνισή τους τα forum, τα chats και τα λογισμικά συζήτησης. Αυτά τα νέα μέσα επικοινωνίας τροποποιούν σε βάθος τον τρόπο μας να γράφουμε. Καθώς πριν δεν υπήρχε η δυνατότητα να γίνει ο διάλογος γραπτώς, δεν μπορούσαμε να περάσουμε μη λεκτικά στοιχεία στο κείμενο. Οπότε προέκυψε η ανάγκη η στίξη να γίνεται διαφορετικά.

Πώς να επικοινωνήσεις αποτελεσματικά και γρήγορα, χωρίς να χρειάζονται επεξηγήσεις, τι ακριβώς αισθάνεσαι; Ένας από τους ρόλους της «εκφραστικής» στίξης, με τη βοήθεια του ερωτηματικού, του θαυμαστικού και των αποσιωπητικών, είναι ακριβώς να εκφράσει μια διάθεση. Αυτά είναι τα τρία σημεία της στίξης που επιτρέπουν τις αποχρώσεις και τους χρωματισμούς στη διατύπωση μιας φράσης. Όταν όμως κάνεις μια συζήτηση ψηφιακά που προσομοιάζει στην προφορική, χρειάζεσαι νέα εργαλεία.

Οπότε, συχνά ακούσια, κάνουν στην άκρη κάποια σημεία στίξης, διαφοροποιούν τη χρήση σε άλλα ή επινοούν νέα. Σημειωτέον (κάτι που δεν είναι πολύ γνωστό), οι ποιητές του 19ου αι. είχαν σκαρφιστεί σημεία για να δηλώσουν την αμφιβολία, τον έρωτα, την αγανάκτηση, τη βεβαιότητα, ακόμα και την ειρωνεία, τα οποία όμως δεν κατάφεραν να καθιερωθούν.

Ας πάρουμε την τελεία στο τέλος μιας πρότασης. Κανονικά, μπαίνει για να διαχωρίσει τη μια φράση από την άλλη, ή τουλάχιστον ως τελεία και παύλα. Αλλά, όταν στέλνεις μήνυμα ή SMS, δεν χρησιμεύει σε κάτι.

Άλλο παράδειγμα, ο αστερίσκος. Χρησιμοποιείται πλέον διαφορετικά. Σε μια συζήτηση, επιτρέπει να παραπέμψουμε στην προηγούμενη φράση, συνήθως για να διορθώσουμε κάποιο συντακτικό ή ορθογραφικό λάθος, αφού δεν μπορούμε να επέμβουμε σ’ ένα μήνυμα που έχει αποσταλεί.

Ακόμα: Στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, που άργησαν ν’ ανακαλύψουν αυτόν τον τρόπο επικοινωνίας, παρατηρείται μια κατάχρηση των αποσιωπητικών. Τους επιτρέπουν να σημάνουν πως βρίσκονται σε μια άτυπη συζήτηση, πως υπάρχει μια χρονική συνέχεια στο διάλογο και πως περιμένουν μια απάντηση. Αντικαθιστούν την τελεία στο τέλος της φράσης, κι αυτό γίνεται ασυνείδητα, με τρόπο τελείως ενστικτώδη.

Ωστόσο, το επαναστατικό δεν είναι αυτό, αλλά η χρήση των σημείων στίξης για τη δημιουργία ενός νέου μέσου έκφρασης: ο λόγος για το περίφημο smiley, τη φατσούλα. Τη δημιούργησε το Σεπτέμβριο του 1982 ο ερευνητής της πληροφορικής Scott Fahlman. Προτείνει μία ακολουθία χαρακτήρων που δηλώνουν ότι κάποιος αστειεύεται. Είναι το :-). Και προσθέτει το 🙁 για τις σοβαρές συζητήσεις. Το smiley και το παραγνωρισμένο ομόλογό του, το frowney (η συνοφρυωμένη φατσούλα) μόλις γεννιούνται.

Τη δεκαετία του ’90, θα ονομαστούν emoticons, συνδυασμός των λέξεων «συγκίνηση» και «εικόνα». Αυτό το είδος στίξης επιτρέπει να εκφραστούν με μεγαλύτερη ευκολία οι συγκινήσεις, οι διαθέσεις, όπως και να μην παρεξηγηθούν οι προθέσεις. Ιδίως όταν πρόκειται για ειρωνεία ή για χιούμορ.

Οι καθαρολόγοι δεν βλέπουν με καλό μάτι αυτού του είδους τις γλωσσολογικές συντομεύσεις. Πόσω μάλλον που οι φατσούλες μπαίνουν αβέρτα στα SMS, όπου τα κείμενα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τους 160 χαρακτήρες. Οπότε οι έφηβοι περιορίζουν το μέγεθος των μηνυμάτων τους στο απολύτως απαραίτητο, σε κάτι ατροφικά ελληνικά ή greeklish που συνοδεύονται από emoticons, ώστε να μπορούν να αποκωδικοποιηθούν.

Πλέον διαθέτουμε χιλιάδες από δαύτα.

Δεν είναι τυχαίο ότι οφείλουμε την εμφάνιση των emojis (γραφιστική εκδοχή των emoticons) σε μια ιαπωνική εταιρεία τηλεπικοινωνιών το 1999. Eξάλλου, η λέξη προέρχεται από το e (εικόνα) και moji (χαρακτήρας). Η ένταξη αυτών των εικονιδίων στο Διαδίκτυο επιτρέπει να αντισταθμίσεις τον περιορισμό στον αριθμό των χαρακτήρων. Έτσι, κατακτούν όχι μόνον την καρδιά των εφήβων της Ιαπωνίας αλλά ολόκληρου του κόσμου και βρίσκονται σε κάθε smartphone που σέβεται τον εαυτό του. Το 2020, ο αριθμός των διαθέσιμων emojis είχε φτάσει αισίως τα 3.295.

Τους προσάπτουν ότι φτωχαίνουν τη γλώσσα, αλλά αυτό δεν ισχύει. Σπανίως χρησιμοποιούνται για να αντικαταστήσουν λέξεις. Emoticons και emojis έχουν παγκοσμιοποιηθεί, γιατί τείνουν να εκφράσουν όλες τις αποχρώσεις του προφορικού λόγου. Δεν τα καταφέρνουν όμως προς το παρόν καλύτερα από τα σημεία στίξης, επειδή υπάρχει μια «γλωσσολογική ταυτότητα», η οποία εξαρτάται από την ηλικία, αλλά και από το περιβάλλον στο οποίο κινούμαστε: από το ένα κοινωνικό δίκτυο στο άλλο, η επιλογή ενός ορισμένου τύπου emojis προσλαμβάνεται διαφορετικά. Στο Tik Tok, για παράδειγμα, μια εφαρμογή που χρησιμοποιεί κατά κόρον η Generation Z, υπάρχει ο κίνδυνος να σε χαρακτηρίσουν «γέρο». Όπως συμβαίνει, λόγου χάρη, με την περίφημη φατσούλα που κλαίει από τα γέλια.

Οπότε ναι, τα emojis είναι ένα καινούργιο στάδιο στη μακρόχρονη ιστορία της στίξης. Υποκαθιστούν τη μη-λεκτική πλευρά του προφορικού λόγου (γλώσσα του σώματος, γκριμάτσες, χειρονομίες). Αλλά έχουν και μια συντακτική διάσταση, αφού συχνά μπαίνουν αντί για την τελεία, ή εκφραστική, στη θέση του θαυμαστικού ή του ερωτηματικού.

Διαβάστε ακόμα: Οχι άλλη τηλεργασία με φόρμα και ρουτίνα. Παίξτε με το αφεντικό video games.

TAGS :
emojis facebook instagram social media

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook