Έτσι «γεννήθηκε» ο Μυστικός Δείπνος του Andy Warhol

Ο Andy Warhol μπροστά από τον «Μυστικό Δείπνο» του.

Ήταν Φθινώπορο του 1985, όταν ο δικηγόρος του Αλέξανδρου Ιόλα, Αλέξανδρος Λυκουρέζος, τον ενημέρωσε ότι σε μια βδομάδα θα ξαναπάνε στον ανακριτή για τα δημοσιεύματα δυο-τριών παλιοφυλλάδων.

«Θα με φάνε οι αλήτες!» φώναξε από το τηλέφωνο, στον δικηγόρο του. «Με πήρε τηλέφωνο η Αλίκη Κουτσόγιωργα και μου είπε να φύγω, γιατί θα μου κάνουν κακό. Μα πού να πάω; Που να τα αφήσω στη μέση όλα αυτά;».

Ήταν απελπισμένος. Το τελευταίο δημοσίευμα της Αυριανής τον είχε καταβάλει. Είχε δημοσιεύσει τη διεύθυνση του σπιτιού του και το τηλέφωνό του. Η κατάσταση ήταν εξωφρενική.

Το ίδιο βράδυ, πήρε τηλέφωνο τονAndy Warhol, στη Νέα Υόρκη, παραγγέλνοντας το έργο, το οποίο θα φιλοτεχνούσε για την αντιγκαλερία του, στο Μιλάνο.

Ο Αλέξανδρος Ιόλας και ο Νίκος Σταθούλης στο Factory.

«Andy, παιδί μου, αποφάσισα να παρουσιάσω τον Μυστικό Δείπνο, του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, απέναντι από τη Santa Maria de la Grazie, όπου βρίσκεται και ο πραγματικός, εσύ θα φτιάξεις την αναπαραγωγή του».
«Τέλεια, Ιόλα… Έχω ένα εικόνισμα του Μυστικού Δείπνου, στο προσκεφάλι μου. Είναι αυτό του Λεονάρντο».
«Περίφημα. Μόνο κοίταξε… Άσε τη θέση του Ιούδα, κενή».
«Γιατί Αλέξανδρε;».
«Για να βάλουμε τον Έλληνα, εκεί!».
«Αυτό δε θα μου το επιτρέψει ποτέ ο Λεονάρντο, Ιόλα».
«Ε, τότε κάνε ό, τι καταλαβαίνεις. Μόνο ξεκίνα. Δεν έχω χρόνο. Βιάζομαι».

Είχα πάθει σοκ. Δεν πίστευα στα αυτιά μου. Έτσι γεννιούνται τα μεγάλα έργα τέχνης έλεγα μέσα μου.

Για ενάμιση περίπου χρόνο, δούλευε ο Andy Warhol για το έργο αυτό. Η παραγωγή του ήταν πάνω από 60 έργα, τα οποία θεωρήθηκαν από τα σπουδαιότερα της καριέρας του, εκ των οποίων τα 24 μεγαλύτερα, ανήκαν στον Αλέξανδρο Ιόλα.

Για όσο διάστημα ο Andy Warhol, δούλευε τον Μυστικό Δείπνο, ο Ιόλας έπρεπε να φύγει από την Ελλάδα. Το κλίμα ήταν νοσηρό. Οι καλλιτέχνες του Ιόλα, άρχισαν να απομακρύνονται, μπας και τους πιάσει ο Τύπος στο στόμα τους κι αυτούς. Οι καλλιτέχνες του στην Ελλάδα σταμάτησαν να έχουν τηλεφωνική επικοινωνία μαζί του, εκεί που το τηλέφωνό του, έσπαγε κάθε μέρα.

Έφυγε για 20 μέρες στη Νέα Υόρκη, φιλοξενούμενος στο σπίτι της Μάρας Καρέτσου, στην Park Avenue 502, γιατί η ανιψιά του η Σύλβια δεν ήθελε να τον φιλοξενήσει. «Και να φανταστείς ότι εγώ τη πήρα τη μικρή από την Ελλάδα και την έφερα στην Αμερική», θα μου πει νευριασμένος, για την ανιψιά του.

Μετά από δεκαπέντε μήνες περίπου ταξιδέψαμε, μαζί, στη Νέα Υόρκη, για να δούμε από κοντά, τα πρώτα έργα του Μυστικού Δείπνου, στο Factory του Andy Warhol.

Ήταν Μάιος του 1986, όταν με τον Ιόλα διαλέξαμε ένα ξενοδοχείο στην Park Avenue και 57η οδό. Ο Andy Warhol, την ίδια μέρα που φτάσαμε στη Νέα Υόρκη, στη γκαλερί του Larry Gagosian, θα παρουσίαζε τα οξειδωμένα-κατουρημένα έργα του.

Ο Ιόλας κοίταζε από το παράθυρο, το δρόμο. Δεν μίλαγε. Μόνο σκεφτότανε. Κάποια στιγμή, χτύπησε τη γροθιά του, δυνατά πάνω στο γραφείο της σουίτας, φωνάζοντας με όση φωνή διέθετε: «Τους πούστηδες! Εμένα να καταντήσουν, έτσι;»!
«Ποιοι;» τον ρώτησα.
«Οι αμόρφωτοι. Που πήρανε στα σοβαρά ένα κακό ηθοποιό, ένα παιδί άρρωστο. Αλκοολικό! Χρησιμοποίησε ο ένας τον άλλον για να κάνουν σκάνδαλο στην πλάτη μου. Τους κακομοίρηδες. Πώς να τα βάλεις μαζί τους;».
«Σας χρωστάνε, Ιόλα. Δεν το σκέφτεστε;».
«Αυτό είναι το κακό. Ότι σου χρωστάνε. Και σε ποτίζουν δηλητήριο. Ό, τι έκανα, το έκανα για μένα. Γιατί ευχαριστιόμουν εγώ! Όταν παίρνεις γίνεσαι, όταν δίνεις, είσαι… Όταν είναι μέσα στο DNA σου να ασχολείσαι με κάτι ωραίο και να παραδειγματίζεις και τους άλλους, ιδίως του νεότερους, τότε ευχαριστιέσαι».
«Φύγετε απο την Ελλάδα. Καθίστε εδώ. Μην γυρίσετε πίσω. Θα σας φάνε…».
«Άκου να σου πω», ειπε νευριασμένος. «Κουβαλώ μια ιστορία στην πλάτη μου τριάντα αιώνων. Αρνούμαι να αποβάλλω αυτή την ευθύνη. Αυτή την τιμή». Δάκρυσε. Ήταν Αλεξανδρινός. Πόσο Έλληνας.

Ήταν ήδη κουρασμένος. Άντεχε, δεν άντεχε να πάμε στα εγκαίνια της έκθεσης του Andy. Τελικά, έριξε μια κάπα γούνινη πάνω του και πήγαμε στην έκθεση. Ο Larry Gagosian έτρεξε να τον φιλήσει μόλις τον είδε. Ο Andy Warhol ήταν χαμογελαστός και απολάμβανε το show που είχε στήσει, για ακόμα μια φορά.

Ο «Μυστικός Δείπνος».

Ο Ιόλας ξεναγούσε τη Χριστιάνα Βαρδινογιάννη, στην έκθεση, η οποία μόλις είχε φτάσει στη Νέα Υόρκη με concord από το Παρίσι. «Μα πως έγιναν αυτά τα έργα;» ρώτησε η Χριστιάνα τον Ιόλα. «Μα, παιδί μου, έβγαλαν τα πουλιά τους και τα κατούρησαν, όλα τα παιδιά του Factory…».

Τις επόμενες μέρες, παρατήρησα ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα του, την εγκατέλειπε. Ακόμα και τη φροντίδα του σώματος του και της υγείας του είχε παραμερίσει. Είχε παρατήσει τελείως τον εαυτό του.

Είχε χάσει 20 κιλά, μέσα σε ελάχιστους μήνες. Το βλέμμα του ήταν πονεμένο για πολύ καιρό. Δεν πλενόταν. Δεν άλλαζε ρούχα. Τα ρούχα του μυρίζανε. Τα νύχια του ήταν μαύρα, πράγμα ανήκουστο, όταν μια φορά την εβδομάδα -μια ολόκληρη ζωή- έκανε μανικιούρ. Τα μαλλιά του ήταν λιγδιασμένα και άβαφα, ενώ το ήξερε ότι τα μαλλιά του ήταν η δύναμή του.

Ήταν μια σκληρή πραγματικότητα, την οποία αντιμετώπιζε και που ο ίδιος δεν μπορούσε να καταλάβει.

«Γιατί όλα αυτά; Πως ήταν δυνατόν να μην καταλαβαίνουν την πιθανή αλήθεια μέσα σε αυτό το περίπλοκο και νοσηρό υφάδι κατηγοριών πορνείας, ασέλγεια ανηλίκων, αρχαιοκαπηλίας, ναρκωτικών. Πως είναι δυνατόν να παίρνουν στα σοβαρά ένα άρρωστο άτομο;».

«Το περπάτημα κάνει καλό. Θέλετε να περπατήσουμε;» τον παρότρυνα…

Διαβάστε ακόμα: Μαζί με τους 10.000 θησαυρούς της βίλας Ιόλα, πέθανε και η Ανθρωπιά μας

TAGS :
andy warhol Αλέξανδρος Ιόλας Νίκος Σταθούλης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook