Ο Δημήτρης Ποτηρόπουλος μας ξεναγεί στις δικές του Σπέτσες

Το Παλιό Λιμάνι από ψηλά. (Φωτογραφία: Mare Monte)

Το βιβλίο Ανεξερεύνητες Σπέτσες -του Πέτρου Χαριτάτου, εκδόσεις Road- μας ταξιδεύει σε «άγνωστες» πλευρές της ιστορίας και της παράδοσης των Σπετσών. Όπως σημειώνεται στο οπισθόφυλλο: «…Δίνει φωνή στα άψυχα κτίρια και μνημεία, αναδεικνύει το σημαντικό μέσα από το φαινομενικά ασήμαντο, μεγεθύνει και μετατρέπει σε ορατό το αθέατο και το άγνωστο, μαζεύει μια μια και βάζει στη θέση τους τις ψηφίδες σχηματίζοντας μια εικόνα των Σπετσών που θα σας μαγέψει…». Εμένα, το νησί με μάγεψε εδώ και κάποιες δεκαετίες, από τα άγουρα ακόμη χρόνια μου.

Οι πανέμορφες Σπέτσες, κοντά στην Αργολική χερσόνησο, είναι και δεν είναι νησί. Σε δέκα λεπτά βρίσκεται κάποιος στην Κόστα, σε μισή ώρα στο Πόρτο Χέλι, σε δυο ώρες με το γρήγορο πλοίο στον Πειραιά, και σε περίπου τρεις ώρες με το αυτοκίνητο στην Αθήνα. Η εύκολη προσβασιμότητα από θάλασσα και στεριά είναι το μεγάλο πλεονέκτημά της, γεγονός που, μεταξύ άλλων, έχει βοηθήσει στην διεύρυνση της τουριστικής της σεζόν στους περίπου επτά μήνες, καθώς «ανοίγει» αρχές Απριλίου με το Εαρινό Ράλι Κλασικών Αυτοκινήτων, και «κλείνει» περί τα μέσα Οκτωβρίου. Όμως, αλλού κρύβεται η μαγεία του ιστορικού νησιού.

Άγιος Μάμας. (Φωτογραφία από τον χρήστη του Flickr Ava Babili)

Γράφει ο Πέτρος Χαριτάτος στο βιβλίο του: «Ένα “σήμα κατατεθέν” των Σπετσών είναι τα αρχοντικά στη παραλία του Αγίου Νικολάου, πάνω στο κύμα, κολλητά στη σειρά το ένα δίπλα στο άλλο, και θεωρούνται ως τα πιο αντιπροσωπευτικά, ενώ δεν είναι. Τα παλιά αρχοντικά – Αναργύρου, Κούτση, Λαζάρου-Ορλώφ, Μέξη, Μπόταση, Μπούμπουλη – έχουν όλα χτιστεί δεκαετίες νωρίτερα, πριν την Επανάσταση. Όλα τους βρίσκονται πιο μέσα στην πόλη, μακριά από τη θάλασσα. Σε αντίθεση με τα χιλιοφωτογραφημένα της παραλίας, το καθένα τους απέχει αρκετά μακριά από το άλλο. Γύρω από το κάθε παλιό αρχοντικό ήταν τα απλά διώροφα και μονώροφα σπίτια των “δικών τους” ανθρώπων: ναυτικών, καπεταναίων, ξυλουργών, γραμματικών. Ο καθένας τους μπαινόβγαινε στο αρχοντικό του καραβοκύρη· είχαν σχέσεις εργασίας, συγγένειας, κουμπαριάς και συνυπήρχαν οργανικά, άρχοντες και αρχόμενοι».

«Όταν η Μπουμπουλίνα χρειαζόταν στρατό να πολεμήσει στους Μύλους και στο Άργος», συνεχίζει ο Πέτρος Χαριτάτος, «της αρκούσε να ξεσηκώσει τα παληκάρια της γειτονιάς της. Ήξερε να διοικεί, είχε και λεφτά να τους πληρώνει: αρχοντιά και πλούτος πηγαίναν μαζί, το ένα δεν ξεχώριζε τότε από το άλλο. Γιατί λοιπόν αυτοί οι άρχοντες να φτιάξουν κι άλλα σπίτια πάνω στην παραλία, να τα χτυπά ο χειμώνας; Ο λόγος που τα έχτισαν, σχετίζεται με τα πολιτικά πράγματα της Αθήνας. Όταν ιδρύθηκε το Κράτος, οι Σπέτσες χάνουν την παλιά τους εξουσία. Οι αποφάσεις που τις αφορούν δεν παίρνονται πιά εδώ αλλά στην Αθήνα· εκεί λοιπόν πάνε και δικτυώνονται οι Σπετσιώτες προύχοντες, για να είναι μέσα στα πράγματα. Όμως όλους εκείνους τους υπουργούς, βουλευτές, γραμματείς, αυλικούς και πρεσβευτές με τους οποίους είχαν πάρε-δώσε, πώς να τους υποδεχτούν στις Σπέτσες; Στα στενά παλιά αρχοντικά τους, περικυκλωμένα από κοτέτσια, στάνες και τα χαμόσπιτα των πληρωμάτων; Χρειάζονταν σπίτια στο πνεύμα της νέας εποχής, δηλαδή πάνω στο κύμα. Αυτά λοιπόν τα αρχοντικά χτίζονται γύρω στο 1840-1850 για καλοκαιρινή χρήση, με τα μάτια στραμμένα στις νέες πηγές εξουσίας, την Αυλή και τις ξένες πρεσβείες. Ενώ παλιά ο πλούτος ήταν αποτέλεσμα της αρχοντιάς, τώρα γίνεται αυτοσκοπός. Οι Σπέτσες μπαίναν στη σύγχρονη εποχή». Μέσα από τα λόγια του Πέτρου Χαριτάτου μαθαίνουμε να βλέπουμε το «σημαντικό» για το νησί, «μέσα από το φαινομενικά ασήμαντο».

Οικισμός «Πιτυούσα» στις Σπέτσες. (Φωτογραφία: Porphyrios Associates)

Οι Σπέτσες λέγονται και «νησί των αρωμάτων», όπως το αποκαλούσαν οι Ενετοί, λόγω των υπέροχων μυρωδιών που σκορπούν στον αέρα την άνοιξη τα λουλούδια και τα βότανά του. Αλήθεια, ποια άλλη από τις πέντε αισθήσεις μας μπορεί να συνδεθεί τόσο έντονα με τα συναισθήματά μας, όσο η όσφρηση; Έτσι, λοιπόν, η ισχυρότερη αίσθηση του ανθρώπου είναι μακράν και η πιο ανεξερεύνητη. Η αίσθηση που ξυπνά μνήμες. Γιατί τα αρώματα της φύσης, τα αρώματα και οι μυρωδιές γενικά, μας ταξιδεύουν βαθιά πίσω στον χρόνο, αποκαλύπτοντας τις θαμμένες μας εμπειρίες. «Αναμνήσεις από τα παιδικά μου χρόνια ξύπνησαν ξαφνικά, μόλις άνοιξα ένα από τα παλιά μου κόμικ και ήρθε αυτή η ιδιαίτερη μυρωδιά του παλιού χαρτιού. Ήταν σαν μέσα στις σελίδες του να κρύβονται αισθήσεις της παιδικής μου ηλικίας», παραδέχεται σε συνέντευξή του ο γνωστός αμερικανός συγγραφέας Michael Chabon.

Μέσα από τα αρώματα της φύσης, μέσα από τις ανόργανες και οργανικές χαρακτηριστικές μυρωδιές του, χτίστηκε η σχέση μου με το νησί. Δεν είναι η φινέτσα της εποχής, ούτε η κοσμοπολίτικη φυσιογνωμία του, δεν είναι τα αθλητικά events, ούτε οι αναρίθμητοι πλέον γάμοι, δεξιώσεις και πάρτι, που με εξιτάρουν, αλλά όσα «αποκωδικοποιεί» το μυαλό μου από τα αρώματα, από τις μυρωδιές του, και τα μεταφράζει σε μνήμες.

Το ξενοδοχείο Ποσειδώνιο αποτελεί σημείο αναφοράς του νησιού των Σπετσών εδώ και έναν αιώνα. (Φωτογραφία: Ποσειδώνιο)

Όταν βρίσκομαι στις Σπέτσες, αλλά κυρίως στην Αθήνα των υπόλοιπων έντεκα μηνών, κάθε που ξημερώνει ή βραδιάζει οι μνήμες της είναι κυρίαρχες παρουσίες στην σκέψη μου. Τους αρέσει να τριγυρίζουν, να φέρνουν μαζί τους ότι έχει μείνει ξεχασμένο, μυρωδιές για να αναπνέω και να γεμίζουν οι αισθήσεις μου. Θα μπορούσα μόνο με την όσφρηση, με κλειστά μάτια, να περιδιαβώ όλο σχεδόν το νησί.

Από τα αρχοντικά, που μας θύμισε λίγο πριν ο Πέτρος Χαριτάτος, στον Γαρύφαλλο, και από την προβλήτα στον Άγιο Νικόλα, στο Ποσειδώνιο. Από την ταράτσα του Cine Marina, στην Ζωγεριά, και μετά στον Σιώρα, και πάλι πίσω στην Ξυλοκέριζα. Κάθε, λοιπόν, που ξημερώνει ή βραδιάζει ξέρω ότι οι μυρωδιές του νησιού, και μαζί οι μνήμες, δεν έχουν για μένα ημερομηνία λήξης. Δεν φεύγουν μαζί με όσα τις κουβαλούν, μένουν στο μυαλό μου και στην ψυχή μου. Θρονιάζονται εκεί μέσα και δεν ξεκουνάνε.

«Κάθε, λοιπόν, που ξημερώνει ή βραδιάζει ξέρω ότι οι μυρωδιές του νησιού, και μαζί οι μνήμες, δεν έχουν για μένα ημερομηνία λήξης. Δεν φεύγουν μαζί με όσα τις κουβαλούν, μένουν στο μυαλό μου και στην ψυχή μου» γράφει ο Δημήτρης Ποτηρόπουλος για τις Σπέτσες. (Φωτογραφία: Mare Monte)

Ο Πόρος είναι το κατάλληλο νησί για αποδράσεις του Σαββατοκύριακου.

Πόρος: Το καταπράσινο νησί του Αργοσαρωνικού 

Ο Πόρος είναι ένα όμορφο καταπράσινο νησί του Αργοσαρωνικού, ιδανικός προορισμός για σαββατοκύριακο και ήσυχες διακοπές κοντά στην Αθήνα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για 2 νησιά, την Σφαιρία και την Καλαυρία, τα οποία χωρίζονται από ένα στενό κανάλι. Διακοπές στον Πόρο σημαίνει γαλήνη και ξεγνοιασιά, παραλίες με πεύκα που φτάνουν ως τη θάλασσα, νόστιμο φαγητό, ποδηλατάδες και βόλτες στη φύση.

Διαβάστε ακόμα: Top5 σημεία στα Ιωάννινα που θα σε κάνουν να νιώσεις ο βασιλιάς του κάστρου

TAGS :
Διακοπές καλοκαίρι σπετσες

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook