Βιρτζίνια Χολ: Η κατάσκοπος που αγάπησα

Αριστερά: η Sarah Megan Thomas υποδύεται την Virginia Hall στην ταινία «A Call to Spy».

Για τον μήνα Δεκέμβριο αποφάσισα να αφιερώσω τη στήλη The League of Extraordinary Gentlemen σε τέσσερις Extraordinary Ladies, οι οποίες, τώρα που τελειώνει η χρονιά, θα μας βοηθήσουν (θα μας δώσουν, δηλαδή) να καταλάβουμε, αφενός τη φράση last but not least, αφετέρου, και κυρίως, το ευαγγελικό παράδοξο: οι έσχατοι έσονται πρώτοι.

Για αυτόν τον αγώνα (προς την κορυφή, ου μην την κορύφωση) το έναυσμα ίσως το δίνει ο Κίμων Φραγκάκης, με τη θερμή προτροπή: Run, Ladies, run! Το περίεργο είναι ότι η σημερινή μας ηρωίδα ήταν ανάπηρη, συγκεκριμένα κουτσή.

Ανάμεσα στις παροιμιώδεις ελληνικές φράσεις ξεχωρίζω εκείνην για την Κουτσή Μαρία, που την παρουσιάζει περίπου ως έσχατη βαθμίδα της γνώσεως: «Το ξέρει μέχρι κι η Κουτσή Μαρία». Η εξήγηση βρίσκεται (μαθαίνω) στο κουτσομπολιό, που τελευταία το μάθαινε όποια γυναίκα ήταν κουτσή, και δεν προλάβαινε να τρέχει πίσω απ’ τις άλλες στη γειτονιά – το όνομα Μαρία ήταν σύνηθες, κι έτσι καθιερώθηκε η φράση.

Στα κατοπινά χρόνια, και σε παρόμοιο πλαίσιο, καθιερώθηκε και μια παραλλαγή της φράσης, που αναφέρεται στη δύναμη ή στη δυνατότητα: «Τα κατάφερε μέχρι κι η Κουτσή Μαρία». Εδώ, η Κουτσή Μαρία βρίσκω να μεταβάλλεται σε Λυδία λίθο, σε ένα κριτήριο που μετρά την ευθύνη καθενός από εμάς: αν τα κατάφερε ακόμα κι αυτή, τότε δεν επιτρέπονται άλλοθι, δικαιολογίες, υπεκφυγές. Η Κουτσή Μαρία μάς ελέγχει όλους.

Τούτων δοθέντων, έρχομαι στο διά ταύτα, στο έτος 1932, όταν ένα κορίτσι από τις Ηνωμένες Πολιτείες έπιασε δουλειά στην αμερικανική πρεσβεία, στην Πολωνία, και πολύ σύντομα είχε κυνηγετικό ατύχημα, τραυματίστηκε στο αριστερό της πόδι. Τελικά, της το έκοψαν.

Το αληθινό της όνομα ήταν Βιρτζίνια Χολ, και καταγόταν από τη Βαλτιμόρη.

Εκείνη, απτόητη, άρπαξε ένα δεκανίκι που το βάφτισε «Κάθμπερτ», κι έμαθε να χορεύει σαν άγγελος ή να περπατά στα νερά. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έγινε οδηγός για τα ασθενοφόρα, στο μέτωπο της Γαλλίας. Κι όταν η Γαλλία έπεσε, η ηρωίδα μας διέφυγε στο Λονδίνο, κι εντάχθηκε στη Βρετανική Υπηρεσία Ειδικών Αποστολών.

Μιλάμε για την πρώτη γυναίκα κατάσκοπο του Δυτικού κόσμου, που το κωδικό της όνομα ήταν Μαρί Μονίν, και γι’ αυτό έχει περάσει στην Ιστορία με το προσωνύμιο (you’ve guessed it, folks) Κουτσή Μαρί.

Οι Βρετανοί, λοιπόν, την έστειλαν πίσω στη Γαλλία, στον ζόφο της ναζιστικής κατοχής, εκεί όπου η Μαρί παρίστανε την ανταποκρίτρια της νεοϋρκέζικης εφημερίδας Ποστ. Οι ναζί είχαν απαγορεύσει τότε την πώληση μελάνης και χάρτου, ώστε να εξαφανίσουν τις εφημερίδες και τα φυλλάδια της αντίστασης, που όμως συνέχισαν να τυπώνονται, χάρη στις ενέργειες της Μαρί.

Για την ακρίβεια, όχι μόνο συνέχισαν να τυπώνονται, αλλά, μέχρι το έτος 1942, οι αντιστασιακές εφημερίδες είχαν περί τα δύο εκατομμύρια αναγνώστες σε όλη τη Γαλλία. Το κουτσομπολιό είχε γίνει αγγελία θριάμβου, που η Κουτσή Μαρί τη μετέφερε σε όλους, πρώτη και καλύτερη.

Κάθε σελίδα που κατορθώνουμε να δημοσιεύσουμε σε τέτοιους καιρούς, είπε κάποτε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ισοδυναμεί με μια νίκη εναντίον του σκότους.

Οι ναζί έμαθαν για τη Μαρί μέσα στους επόμενους μήνες, και την επικήρυξαν ως την πιο επικίνδυνη κατάσκοπο των Συμμάχων. Εκείνη ανέβηκε κουτσαίνοντας τα Πυρηναία, σε μια διάβαση ίδια μ’ εκείνην που είχε επιχειρήσει ο προαναφερθείς Βάλτερ Μπένγιαμιν, για να σωθεί από τους ναζί. Βεβαίως, και όπως ξέρουμε, οι Ισπανοί δεν τον άφησαν να περάσει, οπότε ο φτωχός συγγραφέας αυτοκτόνησε.

Η Μαρί, αντιθέτως, κατάφερε να φτάσει στη θάλασσα και να γυρίσει στο σπίτι της, στον Νέο Κόσμο, μόνο που δεν είχε ησυχία, διότι ήθελε να βοηθήσει κι άλλο τη Γηραιά Ήπειρο, τη Μητέρα Ευρώπη. «Ο λαιμός μου», είπε στους ανωτέρους της, «είναι δικός μου. Κι αν εγώ είμαι διατεθειμένη να τον χάσω, αυτό είναι δική μου υπόθεση».

Η Μαρί επέστρεψε (ξανά) στη Γαλλία, μεταμφιεσμένη σε γριά αγρότισσα, και συγκρότησε αντάρτικες ομάδες που σκότωσαν περί τους 150 ναζί και αιχμαλώτισαν άλλους πεντακόσιους. Μετά τον πόλεμο, έγινε η μοναδική γυναίκα πολίτης που έλαβε μετάλλιο από τον πρόεδρο Τρούμαν. Στη σχετική τελετή, η Μαρί ζήτησε να παρευρεθεί αποκλειστικά και μόνον η μάνα της.

Μετά τον πόλεμο, έγινε η μοναδική γυναίκα πολίτης που έλαβε μετάλλιο από τον πρόεδρο Τρούμαν.

Το μετάλλιο ήταν ο Σταυρός Διακεκριμένης Υπηρεσίας, που εμένα μου φαίνεται πλεονασμός, εφόσον η σταύρωση είναι η μόνη υπηρεσία, είναι η θυσία που φυλάσσει τον κόσμο από τη βαρβαρότητα, από τους λύκους που βρίσκονται στον τίτλο της βιογραφίας του κοριτσιού: Λύκοι προ των πυλών. Η Μαρί τούς νίκησε, με το δεκανίκι για σπαθί και ρομφαία.

Το αληθινό της όνομα ήταν Βιρτζίνια Χολ, και καταγόταν από τη Βαλτιμόρη, όπως, ας πούμε, ο ποιητής Πόε, η εξαδέλφη και σύζυγος του οποίου λεγόταν επίσης Βιρτζίνια. Και μετά, nevermore, αλλά να μην απελπίζεστε: στην άλλη Βαλτιμόρη, την original, της Ιρλανδίας, κατέπλευσαν παλιά οι πειρατές, με έναν Σκοτσέζο αιχμάλωτο, τον άγιο Πατρίκιο. Έτσι άρχισε ο Ευαγγελισμός του νησιού, που έγινε Νήσος Αγίων.

Σαφώς υπαινίσσομαι εδώ ότι το αληθινό όνομα του κοριτσιού λίγο διαφέρει από το ψευδώνυμο, εφόσον virgin είναι η παρθένος. Μοιραία: χαίρε, σκέφτομαι, η Κουτσή Παρθένος Μαρία, και θυμίζω ότι αποτέλεσμα του Ευαγγελισμού είναι τα Χριστούγεννα, προοίμιο της νίκης κατά του θανάτου.

Διαβάστε ακόμα: Τζερόνιμο. Ο άνθρωπος που ήθελε να ζήσει καλά.

TAGS :
The League of Extraordinary Gentlemen

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook