«Τα μάτια μου τώρα βλέπουν λίγο πιο έντονα, λίγο πιο μακριά...»

Τον Φεβρουάριο του 2008 ο αρχιτέκτονας και φωτογράφος Γιώργης Γερόλυμπος ξεκίνησε από τη χειμωνιάτικη Νέα Υόρκη ένα Road Trip στην Αμερική. 61 ημέρες και 16.994 χιλιόμετρα μετά κατάλαβε ότι είχε ταξιδέψει πιο πολύ και πιο μακριά απ’ όσο είχε ποτέ φανταστεί. Αυτή είναι η εμπειρία του.

Γράφει : Guest / Ζωή

«Πάει πολύς καιρός που φοβάμαι ότι αφέθηκα στη ροή του επαγγέλματος, στην αρχή από εργασιακή αγωνία, στη συνέχεια από σιγουριά», γράφει ο Γιώργης Γερόλυμπος. «Το ταξίδι μου στην Αμερική, από την μια άκρη ως την άλλη, φωτογραφίζοντας ό,τι πιάσει το βλέμμα μου χωρίς λίστα ή απαίτηση από κανέναν, είναι η δική μου επιλογή να ξαναπάρω το ρίσκο». (Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλπαξίδης)

Την 1η Φεβρουαρίου του 2008 προσγειώνομαι στη Νέα Υόρκη μετά από ταξίδι 14 ωρών. Βρέχει καταρακτωδώς, είναι νύχτα και ο συνδυασμός αϋπνίας και αλλαγής ώρας και τόπου δημιουργεί ζάλη αντίστοιχη της μέθης. Αρκετά χαμένος, ομολογώ, αναρωτιέμαι: τι ήρθα να κάνω σε αυτόν τον ξένο τόπο;

Γιατί μπαίνει κανείς σε ένα αεροπλάνο, ταξιδεύει στην άλλη άκρη του ημισφαιρίου, επιβιβάζεται σε ένα αυτοκίνητο με σκοπό να διασχίσει την Αμερικάνικη ήπειρο από την ανατολική ακτή ως τη δυτική και πίσω, έχοντας ως μόνη παρέα δύο φωτογραφικές μηχανές και ένα σημειωματάριο; Μήπως, και σ’ αυτή την περίπτωση, δεν υπήρχε κανένας λόγος να γίνει;

Έχοντας, πλέον, επιστρέψει, γνωρίζω πια ότι οι λόγοι είναι σύνθετοι και διαφορετικοί, η αφετηρία τους, όμως, μπορεί να αναζητηθεί πολύ νωρίτερα, στη διάρκεια των φοιτητικών χρόνων. Εκείνη την εποχή, έμαθα να αγαπώ τη φωτογραφία μέσα από το έργο σημαντικών δημιουργών που αποτέλεσαν τους «ήρωές» μου. Φωτογράφοι όπως οι Robert Frank, Lewis Baltz, Joel Sternfeld και Richard Misrach ταξίδεψαν από τη μια άκρη των Ηνωμένων Πολιτειών ως την άλλη φωτογραφίζοντας το τοπίο, τις πόλεις και τον εαυτό τους τον ίδιο μέσα σ’ αυτή την χωρική αλλά και τόσο προσωπική αναζήτηση.

Zion National Park, Utah

Η περιήγηση στην Αμερικάνικη ήπειρο με αυτοκίνητο δεν είναι κάτι καινούργιο για τον κόσμο ή για την φωτογραφική τέχνη. Θα ήταν, όμως, κάτι νέο για μένα, σε έναν κόσμο που βρισκόταν κυριολεκτικά και μεταφορικά, τόσο μακριά από μένα. Μετά από μεγάλο διάστημα να παρατηρώ άλλους να το τολμούν, είχε έρθει η ώρα να απαντήσω αν θα συνέχιζα να κοιτάζω από απόσταση ή θα έκανα εγώ αυτή την απόσταση.

Με την υποστήριξη του Ιδρύματος Fulbright, ξεκινώ το ταξίδι από την χειμωνιάτικη Νέα Υόρκη. Η πόλη αρνείται πεισματικά να μαλακώσει. Παραμένει παγωμένη, απόμακρη και πολύ δύσκολα προσεγγίσιμη. Τι πρωτότυπο μπορεί κανείς να φωτογραφίσει στην πιο πολυφωτογραφημένη πόλη του κόσμου; Παρόλα αυτά επιμένω, μάταια ή όχι, ελπίζοντας ότι θα φανεί αργότερα. Ο τρόπος που έχω επιλέξει για να κάμψω την αντίστασή της είναι να την περπατώ. Κινούμαι παντού με τα πόδια, όσο και αν είναι το βάρος της μηχανής, της τσάντας ή των βιβλίων που έχω μαζί μου. Περπατάω ημέρα, απόγευμα, νύχτα, υπό βροχή ή με ήλιο, στους δρόμους ή μέσα στα πάρκα. Νομίζω ότι αυτό αρέσει πολύ στις πόλεις. Πιστεύω ότι αυτή εδώ θα συγκινηθεί στο τέλος από την προσπάθειά μου και θα μου ανοιχθεί. Περιμένω…

Διαβάστε ακόμα: «Το να ταξιδεύεις είναι απαραίτητο, το να ζεις δεν είναι»

White Sands, New Mexico

Κατά διαστήματα στέκομαι σε σημεία της. Κάθομαι σε καφέ στο Μανχάταν και γράφω. Ο γραφικός μου χαρακτήρας μου φέρνει στο μυαλό, αναπόφευκτα, την τελευταία φορά που τον πρόσεξα. Συνηθισμένος κι εγώ, πλέον, να γράφω στον υπολογιστή, έχω χρόνια να γράψω με το χέρι. Η τελευταία φορά που κατέγραψα σκέψεις, συναισθήματα, ελπίδες και αγωνίες σε χαρτί ήταν πριν από δέκα χρόνια, στις Αγγλικές ακτές το 1998. Και τότε, όπως και τώρα, πραγματοποιούσα ένα μακρύ ταξίδι. Ένα εσωτερικό ταξίδι, παράλληλα με το εξωτερικό. Η ουσία και ο λόγος αυτού του ταξιδιού αρχίζουν, σιγά-σιγά, και ξεκαθαρίζουν.

«Οδήγηση, ώρες, μίλια, ήλιος, αέρας, κρύο, επίπεδη γη, νούμερα σε πινακίδες, ονόματα μακρινών προορισμών, μοτέλ δίπλα σε αυτοκινητοδρόμους…»

Μετά από δέκα μέρες στην Νέα Υόρκη, επιβιβάζομαι σε ένα Ford Focus και ξεκινώ για την πρωτεύουσα των ΗΠΑ, την Ουάσιγκτον. Το αυτοκίνητο είναι μικρό και το φθηνότερο που κατάφερα να βρω. Παρόλα αυτά το όνομά του (Focus, δηλαδή Εστίαση) είναι σημαντική υπενθύμιση για ένα φωτογράφο και προσπαθώ να το έχω στο μυαλό μου. Ταξιδεύω νότια στην Βιρτζίνια μέσα στη νύχτα υπό βροχή. Ξέρω ότι ο καιρός θα αλλάξει όσο πιο νότια κατέβω, οπότε βάζω στόχο να φτάσω ως την Φλώριντα πριν κατευθυνθώ δυτικά.

New York City

Υπάρχουν εντάσεις, πάνω και κάτω. Στιγμές μεγάλης χαράς και άλλες ιδιαίτερης αγωνίας. Νιώθω πολύ μακριά από το σπίτι μου και νομίζω ότι ξέρω γιατί. Πέρα και πάνω από οτιδήποτε άλλο, ο άνθρωπος, αρχίζω να καταλαβαίνω, αντιλαμβάνεται την απόσταση μέσω του χρόνου και του χώρου. Όταν είσαι μόνος σου ο χρόνος διαστέλλεται, μιλάς με τον εαυτό σου, γράφεις τις σκέψεις σου, επιλέγεις προς τα πού θα κινηθείς χωρίς αντίλογο ή συζήτηση. Ταυτόχρονα, βρίσκεσαι σε έναν τόπο τον οποίο αντιλαμβάνεσαι στο πλήρες μήκος και πλάτος του καθώς έφτασες εκεί με επίγεια μέσα. Δεν νομίζω ότι υπάρχει εντονότερη αίσθηση του ταξιδιού από το να οδηγείς μόνος. Ξέρεις πού είσαι, ξέρεις πόσο απέχεις, ξέρεις πότε θα φτάσεις στον επόμενο προορισμό. Οι αισθήσεις αυτές αφήνονται στα χέρια σου, βρίσκεσαι εκεί επειδή εσύ σε οδήγησες εκεί, θα φτάσεις στον επόμενο προορισμό όσο εσύ αντέχεις να οδηγείς, απέχεις από το σπίτι σου, όσο εσύ σε απομακρύνεις.

Δική μου ελπίδα από αυτό το ταξίδι είναι να ξαναβρώ τη δική μου γλώσσα, την έκφραση του δικού μου λόγου. Πάει πολύς καιρός που φοβάμαι ότι αφέθηκα στη ροή του επαγγέλματος, στην αρχή από εργασιακή αγωνία, στη συνέχεια από σιγουριά. Το ταξίδι μου στην Αμερική, από την μια άκρη ως την άλλη, φωτογραφίζοντας ό,τι πιάσει το βλέμμα μου χωρίς λίστα ή απαίτηση από κανέναν, είναι η δική μου επιλογή να ξαναπάρω το ρίσκο. Είναι ωραίο να νιώθεις ξανά ζωντανός, μη σκεπτόμενος το αποτέλεσμα. Ταξιδεύω μέσα σ’ ένα απέραντο τοπίο.

Monument Valley, Arizona

Μετά τη Βόρεια Καρολίνα ακολουθεί η Νότια, μετά η Τζώρτζια, η Αλαμπάμα, το Μισσισσίπι και η Λουιζιάνα. Κάνω πέντε μέρες για να διασχίσω το Τέξας από άκρη σε άκρη κι από κει, από τα σύνορα με το Μεξικό ανεβαίνω βόρεια στο Νέο Μεξικό, την Αριζόνα και μέσω της Νεβάδα φτάνω στην Καλιφόρνια. Επισκέπτομαι Εθνικά Πάρκα, ανεβαίνω σε βουνά, διασχίζω ερήμους, κοιμάμαι όπου με πιάσει η νύχτα. Η κούραση συσσωρεύεται μαζί με τα χιλιόμετρα. Κάθε μέρα ξυπνάω πιο κουρασμένος, κάθε μέρα οδηγώ πιο δύσκολα, το μεσημέρι πιάνω τον εαυτό μου να μην συγκεντρώνεται στο δρόμο και να ετοιμάζεται να κοιμηθεί. Κάθε μέρα βυθίζομαι περισσότερο στην απόσταση, αισθανόμενος ότι σηκώνω τα χιλιόμετρα μαζί μου κάθε πρωί. Ο πρώτος μήνας στο δρόμο με βρίσκει στη μέση της διαδρομής.

Διαβάστε ακόμα: «Το ταξίδι είναι εθιστική εμπειρία. Η ρουτίνα σκοτώνει!»

«16.994 χιλιόμετρα, 61 ημέρες, διασχίζοντας 27 Πολιτείες, 35 μεγάλες πόλεις, 4 ερήμους, 3 οροσειρές, 9 Εθνικά πάρκα και 3 θάλασσες…»

Στην επιστροφή σταματώ στο σημείο που ονομάζεται Four Corners όπου συνορεύουν οι τέσσερις πολιτείες Γιούτα, Κολοράντο, Νέο Μεξικό και Αριζόνα. Ο τόπος δεν παρουσιάζει κάποια ξεχωριστή ομορφιά και όμως, για κάποιο λόγο που δεν γνωρίζω ή καταλαβαίνω, σου δίνει δύναμη το γεγονός ότι μπορείς να κινείσαι ανάμεσα σε διαφορετικές πολιτείες, ή διαφορετικές χώρες, ή διαφορετικούς κόσμους. Καταλαβαίνεις ότι δεν ανήκεις πουθενά στην πραγματικότητα, ούτε εκεί που γεννήθηκες, ούτε εκεί που ζεις. Ανήκεις εκεί που εσύ σε πηγαίνεις, εκεί που εσύ αποφασίζεις ότι θα αποκαλείς τόπο σου. Το ταξίδι της επιστροφής συνεχίζεται. Από το Koλοράντο κατευθύνομαι ανατολικά προς το Κάνσας. Επί τρεις μέρες οδηγώ σε ευθεία μέσα σε ατέλειωτες εκτάσεις με καλαμπόκια. Τα πάντα είναι επίπεδα σ’ αυτόν το τόπο, το ψηλότερο σημείο όπου κι αν κοιτάξω είναι το αυτοκίνητό μου.

«Καταλαβαίνεις πλέον ότι δεν ανήκεις πουθενά, ούτε εκεί που γεννήθηκες, ούτε εκεί που ζεις. Ανήκεις εκεί που εσύ σε πηγαίνεις, εκεί που εσύ αποφασίζεις ότι θα αποκαλείς τόπο σου».

Περνάω στο Μιζούρι κι από κει στο Ιλλινόϊ, στην Ιντιάνα και το Οχάιο. Δεν κοιτάζω, πλέον, τόσο έντονα, δεν βλέπω αλλά ούτε κυνηγάω άλλες εικόνες. Οδήγηση, ώρες, μίλια, ήλιος, αέρας, κρύο, επίπεδη γη, νούμερα σε πινακίδες, ονόματα μακρινών προορισμών, νύχτες που έρχονται γρήγορα, μοτέλ δίπλα σε αυτοκινητοδρόμους, δωμάτια με την ίδια τηλεόραση, ίδιο μεγάλο κρεββάτι, ίδιο μικρό μπάνιο.

White Sands, New Mexico

Σε κάθε μοτέλ οι ίδιες επαναλαμβανόμενες διαδικασίες για το όνομα και την εθνικότητά μου, κάθε φορά μια ακόμα ιστορία για την Ελλάδα, είτε από ανάμνηση είτε από επιθυμία επίσκεψης. Επαναλαμβανόμενα προγράμματα στο ραδιόφωνο, ιστορίες από την άλλη άκρη του κόσμου, συζητήσεις για τον πόλεμο στο Ιράκ, άνθρωποι που φοβούνται κι άλλοι άνθρωποι που ζητούν χρήματα για να κάνουν τη ζωή πιο εύκολη.

Βρήκα το όριό μου, το ξεπέρασα και έσπασε. Δεν έγινε με κρότο, ούτε με κάποιο σημαντικό γεγονός. Πέρασα ένα σημείο, σταμάτησα, έβαλα τη μηχανή στο πορτμπαγκάζ και κάθισα κάτω. Κοίταξα γύρω μου, δεν υπήρχε τίποτα να προσέξω. Προσπάθησα να βρω κάτι να εστιάσω, ώστε να ξαναβρώ τον λόγο να βγάλω τη μηχανή, αλλά δεν βρήκα τίποτα εκεί. Από ένα σημείο και πέρα, οδηγώ, πλέον, σαν υπνωτισμένος, δεν ακούω μουσική, δεν προσέχω τις φωνές στο ραδιόφωνο, δεν ξέρω καν τι συζητούν. Κατά διαστήματα, αντιλαμβάνομαι ότι πρόκειται για το ίδιο ρεπορτάζ που άκουσα την προηγούμενη ημέρα, ή ίσως την παραπροηγούμενη. Μόνο νούμερα συγκρατώ, αριθμό μιλίων μπροστά μου, Πολιτείες που έχουν εκλογικές αναμετρήσεις τις επόμενες εβδομάδες ή ο αριθμός των νεκρών στρατιωτών που πλησιάζουν τους τέσσερις χιλιάδες.

Prevo, Utah

Έχω πλέον φτάσει στην Πενσυλβάνια και το ταξίδι πλησιάζει προς το τέλος. Κοιμάμαι το βράδυ και δεν θυμάμαι ακριβώς πού είμαι. Δεν έχει σημασία. Ούτως ή άλλως, το δωμάτιο είναι πανομοιότυπο με αυτό που κοιμήθηκα την προηγουμένη, αλλά και το πάρκινκ έξω είναι το ίδιο.

Παρά την κούραση, νιώθω απερίγραπτα τυχερός να έχω ζήσει ένα τέτοιο ταξίδι, ακόμα και η απώλεια προσανατολισμού αναμεμειγμένη με την κόπωση είναι πολύτιμη. Είμαι καλά με αυτό, αποδέχομαι με ευγνωμοσύνη τα δείγματα ότι τελειώνει. Κοιτάζω τον χάρτη μου. Τον είχα αγοράσει πίσω στην Ελλάδα, τον θυμάμαι άδειο στο σπίτι μου, αναρτημένο στον τοίχο, όταν προσπαθούσα να οργανώσω το ταξίδι μου. Είναι γεμάτος πλέον με εικόνες και αναμνήσεις, λίγο ακόμα και θα τελειώσει. Ακόμα τετρακόσια μίλια και ο κύκλος θα κλείσει…

16.994 χιλιόμετρα, 61 ημέρες, διασχίζοντας 27 Πολιτείες, 35 μεγάλες πόλεις, 4 ερήμους, 3 οροσειρές, 9 Εθνικά πάρκα και 3 θάλασσες. Ταξίδεψα πιο πολύ και πιο μακριά απ’ όσο είχα φανταστεί ποτέ. Τα μάτια μου βλέπουν πλέον, λίγο πιο έντονα, λίγο πιο μακριά.

Διαβάστε ακόμα: Πώς δυο Έλληνες, τον Φεβρουάριο του 2009, ανακάλυψαν την Μακεδονία του Αμαζονίου!