Ο Vassi Koutsaftis με φόντο το χιονισμένο Έβερεστ. «Η ζωή μου είναι πλούσια από εμπειρίες, κίνδυνο, εξερεύνηση», λέει. «Νιώθω χαρούμενος, πλήρης. Μπορεί να έχω φτάσει τα εξήντα, νιώθω όμως ακόμα την ίδια ενέργεια όπως όταν ήμουν τριάντα. Και συνεχίζω ακάθεκτος!»

Έφυγα από την Ελλάδα στα είκοσί μου χρόνια για να πάω στην Καλιφόρνια, να σπουδάσω αεροναυπηγική και να γίνω πιλότος. Στην πορεία, ωστόσο, το ένα έφερε το άλλο, ώσπου κάποια στιγμή ξεκίνησα να ταξιδεύω μόνος, γιατί αγαπώ να ανακαλύπτω και να εξερευνώ καινούρια μέρη. Έτσι άρχισα να ασχολούμαι και με τη φωτογραφία. Τριάντα χρόνια μετά, με βάση την Αμερική, συνεχίζω να ταξιδεύω και να βγάζω φωτογραφίες. Το να πετάω είναι ακόμα η πρώτη μου αγάπη, η ελευθερία που σου δίνει το να βρίσκεσαι στον ουρανό είναι μέσα στα γονίδιά μου, έστω κι αν δεν ασχολούμαι πλέον επαγγελματικά με αυτό. Στον αέρα, όπως και στη γη, ο κίνδυνος συχνά είναι μπροστά σου. Μαθαίνεις σιγά σιγά να ξεπερνάς το φόβο και εθίζεσαι σε μεγάλες δόσεις αδρεναλίνης. Όλο αυτό είναι πολύ συναρπαστικό.

Ένα θεαματικό σινεμασκόπ της «Παγωμένης Λίμνης» στο Πακιστάν.

Όλα, σε σχέση με μένα και το ταξίδι, ξεκίνησαν όταν μια μεγάλη εταιρεία στο Νεπάλ ήθελε κάποιον που θα οργάνωνε ορειβατικές αποστολές σε νέες τοποθεσίες και θα υποδείκνυε στους οδηγούς τι πρέπει να κάνουν και πώς να αντιμετωπίζουν διάφορες δύσκολες καταστάσεις. Όταν προέκυπτε κάποια έκτακτη ανάγκη, κάποιο ατύχημα, κάποιος έπρεπε να πάει εκεί και να διασώσει αυτόν που βρισκόταν σε κίνδυνο. Έζησα έτσι στο Νεπάλ για κάποιους μήνες, στο Κατμαντού, και πετούσα με ελικόπτερο για να σώσω ορειβάτες που είχαν αποκλειστεί στα βουνά. Μια φορά έπρεπε να πηδήξω από ένα ελικόπτερο γιατί είχε πάρα πολύ χιόνι και ένας άνθρωπος είχε βουλιάξει μέσα. Κινδυνεύσαμε και οι δύο, αλλά τελικά τα καταφέραμε. Ακόμα ηγούμαι αποστολών, το Σεπτέμβριο θα επιστρέψω στο Έβερεστ, όπου θα ανέβουμε περίπου 6 χλμ. στην ανατολική πλευρά, που είναι η πιο απόμακρη περιοχή του βουνού.

«H Αρκτική είναι ένα μέρος μοναδικό, απόκοσμο…»

Έχω ταξιδέψει σχεδόν σε όλα τα μέρη του κόσμου. Ούτε ξέρω σε πόσες διαφορετικές χώρες έχω πάει, δεν τις μετράω, έχω γυρίσει όλη την υδρόγειο, από την Αρκτική στην Παταγονία, στην Ασία, όχι τόσο στην Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Αλάσκα, στην έρημο, στο Σουδάν και στην Αίγυπτο, στο Αφγανιστάν και στο Θιβέτ… Αν πρέπει να επιλέξω τρεις προορισμούς που με έχουν σημαδέψει, ο ένας θα ήταν η Αρκτική, είναι ένα μοναδικό, απόκοσμο μέρος. Το Θιβέτ είναι μαγικό, όχι στις μεγάλες πόλεις αλλά σε μέρη προς Βορρά και προς Ανατολή, που είναι ακόμα ανέγγιχτα. Έκανα ένα ταξίδι εκεί πριν λίγα χρόνια εντελώς μόνος, κάτι που με πλούτισε πολύ και σε πολλά επίπεδα. Ένα άλλο μέρος που αγαπώ πολύ, αν και δυστυχώς έχει αρχίσει να καταστρέφεται, είναι η Μιανμάρ.

Το παλάτι Ποτάλα στο όρος Καϊλάς, στο Δυτικό Θιβέτ.

Σε ένα από τα ταξίδια μου, πριν από εικοσιεφτά χρόνια, συνάντησα τον Δαλάι Λάμα στην Νταραμσάλα, στο ορεινό χωριό της Ινδίας, όπου ζούσε εξόριστος. Λίγα χρόνια μετά, όταν ήρθε στο Σαν Φρανσίσκο, μου ζητήθηκε, με αφορμή την τελετή υποδοχής του, να παρουσιάσω ένα slideshow από φωτογραφίες που είχα βγάλει στο Θιβέτ. Ακόμα δεν είχε γίνει τόσο διάσημος στη Δύση, οπότε τον πήγαινα εγώ όπου ήθελε με το αυτοκίνητο, δεν υπήρχαν φρουροί και ασφάλειες. Πριν από περίπου δέκα χρόνια έγινε μια μεγάλη δεξίωση στο Λος Άντζελες όπου παρευρέθηκαν όλα σχεδόν τα αστέρια του Χόλιγουντ: ο Χάρισον Φορντ, ο Όλιβερ Στόουν, η Σάρον Στόουν, φυσικά ο Ρίτσαρντ Γκιρ… Μετά από αυτό ο Δαλάι Λάμα έγινε κατά κάποιο τρόπο διασημότητα. Τότε συνάντησε και τον Πρόεδρο Κλίντον. Αμέσως μετά ήρθε στη Νέα Υόρκη και ήμουν και πάλι μαζί του. Τότε πια η αντιμετώπιση προς το πρόσωπό του ήταν αυτή ενός αρχηγού κράτους. Σήμερα πλέον έχει ένα μεγάλο περιβάλλον ανθρώπων γύρω του, αρκετούς επιφορτισμένους με την προσωπική του ασφάλεια. Και όταν ταξιδεύει, δεν υπάρχει πια καθόλου ελεύθερος χρόνος, όλο του το πρόγραμμα είναι οργανωμένο, κάθε λεπτό έχει προαποφασιστεί. Είναι ένας άνθρωπος με τεράστια γνώση, έχει μεγάλο χάρισμα με τον κόσμο, δεν μπορείς παρά να αισθανθείς έντονη την παρουσία του όταν είσαι δίπλα του. Εκτιμώ πολύ την αίσθηση του χιούμορ που έχει, αυτοσαρκάζεται, είναι πειραχτήρι. Μέσα από το συνεχή διαλογισμό φαίνεται να έχει αποκτήσει ξεχωριστή αυτογνωσία, είναι ιδιαίτερα χαρισματικός. Όταν σου μιλάει, σου δίνει όλη του την προσοχή, λες κι εκείνη τη στιγμή γι’ αυτόν είσαι ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο. Ακόμα και αν υπάρχουν χίλια άτομα γύρω σας, συγκεντρώνεται απολύτως σε σένα, σε κοιτάει κατάματα και το βλέμμα του κυριολεκτικά σε διαπερνά. Επίσης, ακούει με προσοχή το συνομιλητή του. Αν τον ρωτήσεις κάτι, κάνει πάντα μια παύση για να σκεφτεί την απάντηση, θέλει να είναι σίγουρος ότι θα απαντήσει ακριβώς σε αυτό που τον ρωτάς.

Με τον Δαλάι Λάμα «Είναι ένας άνθρωπος χαρισματικός. Μεταξύ άλλων, εκτιμώ πολύ την αίσθηση του χιούμορ που έχει, αυτοσαρκάζεται, είναι πειραχτήρι…», λέει ο Vassi Koutsaftis.

Ένα αστείο περιστατικό που συνέβη με τον Δαλάι Λάμα ήταν εδώ, στο Σαν Φρανσίσκο, πριν από λίγα χρόνια. Όπως διέσχιζε το πλήθος για να δώσει μια ομιλία, πλησίασε ένας τύπος. «Θέλω να σου δώσω κάτι», του φώναξε και άρχισε να τρέχει προς το μέρος του. Πριν κανείς από όσους ήμασταν μαζί του προλάβει να αντιδράσει πέταξε με δύναμη ένα μήλο προς το μέρος του. Εγώ, που ήμουν δίπλα του, το έπιασα στον αέρα λίγο πριν τον χτυπήσει στο κεφάλι. Οι πράκτορες της μυστικής υπηρεσίας ενοχλήθηκαν που δεν πρόλαβαν, αυτοί, να κάνουν κάτι. Όταν επέστρεψε στο Θιβέτ, έλαβα μια επιστολή από το γραφείο του που με ευχαριστούσε για αυτό, αναφέροντας ότι οι άντρες της μυστικής υπηρεσίας στο Σαν Φρανσίσκο εκτέθηκαν γιατί κάποιος άλλος έκανε τη δουλειά τους…

Με τον Μπιλ Κλίντον.

Εκτός από τις διασημότητες, μέσα από τα ταξίδια μου έχω γνωρίσει πολλούς απλούς, καθημερινούς ανθρώπους που με έχουν σημαδέψει. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια γριούλα στο Θιβέτ. Ταξίδευα μόνος μου, σε πολύ μεγάλο υψόμετρο, πάνω από 6 χλμ, φορτωμένος με τη σκηνή μου και τις προμήθειες. Κάποια στιγμή συνάντησα κάποιους νομάδες. Εκεί αποξηραίνουν τυρί από γιακ που μπορεί να διατηρηθεί καιρό. Μια γριούλα που περπατούσε μπροστά μου είχε ένα κομματάκι περασμένο στο λαιμό της σαν κολιέ. Ήταν το μόνο πράγμα που είχε να φάει κι όμως το τράβηξε από το λαιμό της και μου το έδωσε. Με συγκίνησε πάρα πολύ, ήταν το μόνο που είχε να και ήθελε να το μοιραστεί μαζί μου. Τέτοιοι άνθρωποι κάνουν μεγάλη διαφορά, ειδικά όταν βρίσκεσαι σε δύσκολες συνθήκες. Εκεί ψηλά στο βουνό, στο κρύο, συναντάς κάποιον που δεν ήξερες μέχρι χθες και που είναι πρόθυμος να σου προσφέρει ό,τι έχει και δεν έχει…

Μια παραδοσιακή κατοικία στο Κιλιμάντζαρο.

Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια έχω έρθει πολλές φορές αντιμέτωπος με το θάνατο. Μια φορά στο Σουδάν, στην έρημο, το τζιπ που οδηγούσα ξέφυγε από την πορεία του και έκανε τρεις τούμπες. Έπεσα από το αυτοκίνητο και δεν μπορούσα να κουνηθώ, ενώ η βενζίνη έτρεχε δίπλα μου. Η πρώτη μου σκέψη ήταν ότι δεν θέλω να καώ ζωντανός, η δεύτερη ότι δεν θέλω να μείνω ανάπηρος. Ήμουν τυχερός που επέζησα, αποκομίζοντας μόνο κάποια σπασμένα πλευρά. Στο νοσοκομείο, στο Σουδάν, άρχισα να μετράω τις φορές που κινδύνευσα σοβαρά να χάσω τη ζωή μου, από όταν παρασύρθηκα από μια χιονοστιβάδα στο Νεπάλ μέχρι τότε που με κυνηγούσαν κάτι μεθυσμένοι Θιβετιανοί για να με σκοτώσουν… Σκέφτηκα ότι πρέπει να γίνω πιο προσεκτικός. Δεν θέλω παρόλα αυτά να πεθάνω στο κρεββάτι μου…

Πακιστάν: η κατασκήνωση της αποστολής του στην «Παγωμένη Λίμνη».

Αντιμετωπίζω τις δύσκολες στιγμές της προσωπικής μου ζωής μόνος μου, όπως κάνω όταν είμαι ψηλά στα βουνά. Όσο κι αν έχεις μάθει να είσαι σκληρός και δυνατός, κάποιες στιγμές καταλαβαίνεις ότι τελικά η καρδιά σου είναι το ίδιο ευαίσθητη με αυτές των άλλων. Ήμουν στο Έβερεστ, ταλαιπωρημένος και εξαντλημένος από το υψόμετρο και την κούραση, όταν μου μήνυσαν ότι πέθανε η μητέρα μου. Ήταν μια πάρα πολύ δύσκολη, οριακή, στιγμή για μένα και έπρεπε να την περάσω μόνος μου… Μια άλλη φορά πέθανε ένας από τους ανθρώπους που συνόδευα σε μια αποστολή, ψηλά στο βουνό. Ο οργανισμός του δεν άντεξε το υψόμετρο και την έλλειψη οξυγόνου. Ως αρχηγός της αποστολής έπρεπε να ξεπεράσω τη θλίψη μου, να δώσω λύσεις και κουράγιο στους υπόλοιπους…

K2: Ένα από τα πιο δυσπρόσιτα σημεία στη βορεινή πλευρά του Έβερεστ.

Η ζωή μου είναι πλούσια από εμπειρίες, κίνδυνο, εξερεύνηση. Νιώθω χαρούμενος, πλήρης. Μπορεί να έχω φτάσει τα εξήντα, νιώθω όμως ακόμα την ίδια ενέργεια όπως όταν ήμουν τριάντα. Και συνεχίζω ακάθεκτος. Ζωή χωρίς περιπέτεια για μένα ισοδυναμεί με θάνατο! Καμιά φορά όταν ταξιδεύω και μπαίνω σε δύσκολες καταστάσεις αναρωτιέμαι γιατί το κάνω αυτό, λέω ότι θα σταματήσω. Όταν όμως γυρίζω σπίτι μου, μετά από δύο εβδομάδες το αργότερο, πάντα είμαι έτοιμος να ξαναφύγω. Τα ταξίδια γίνονται δεύτερη φύση σου, κομμάτι της ψυχής σου.

«Τρεις προορισμοί με έχουν σημαδέψει: Η Αρκτική, το Θιβέτ (προς Βορρά και προς Ανατολή), όπου τα μέρη είναι ανέγγιχτα, και η Μιανμάρ, αν και δυστυχώς έχει αρχίσει να καταστρέφεται…»

Αυτό που θα έλεγα στους νέους στην Ελλάδα είναι να μην το βάζουν κάτω, παρά τις δυσκολίες. Να κάνουν αυτό που τους παθιάζει, γιατί όταν αγαπάς αυτό που κάνεις, δεν θα αποτύχεις ποτέ. Θα βρίσκεις πάντα τον τρόπο να κάνεις αυτό που θέλεις. Λυπάμαι για όσα συμβαίνουν στη χώρα μας, ίσως όμως τελικά βγει κάτι καλό από όλο αυτό. Όταν μια πόρτα κλείνει, πάντα ανοίγει μια άλλη…

Δείτε εδώ την ιστοσελίδα του Vassi Koutsaftis.

Στο Κιλιμάντζαρο η φύση οργιάζει.

Στο Νεπάλ, στην περιοχή του Μανασλού, μία από τις πιο δυσπρόσιτες και εντυπωσιακές διαδρομές.

Μοναχός στη Μιανμάρ.

Έβερεστ: Παγωμένο και επιβλητικό.

Στο Θιβέτ: «Μέσα από τα ταξίδια μου έχω συναντήσει πολλούς καθημερινούς ανθρώπους που με έχουν σημαδέψει».

Ο τετράποδος μεταφορέας προμηθειών και αποσκευών των ορειβατών στο Έβερεστ.

Το ευχαριστήριο γράμμα στον Vassi Koutsaftis από το γραφείο του Δαλάι Λάμα.