Ο Νίκος Τόδουλος πάνω στο πέρασμα Passo de Los Dientes στο Isla Navarino.

Έχω επισκεφθεί πολλές φορές την Παταγονία, αυτή η φορά όμως ήταν πραγματικά ξεχωριστή, γιατί μπόρεσα να ερευνήσω σε μεγαλύτερο βάθος την ιστορία αυτού του μακρινού τόπου και να ανακαλύψω ιστορίες και μέρη ιδιαίτερα και άγνωστα στο ευρύ κοινό. Ξεκινώντας μαζί με τον συνορειβάτη και καλό φίλο μου Francisco (Τσίνο) από την ιστορική πόλη του Punta Arenas στην επαρχία Μαγγαλάνες (Provincia de Magallanes), στις ακτές των Στενών του Μαγγελάνου, τα οποία αποτελούν και το φυσικό σύνορο με την Επαρχία της Γης του Πυρός (Provincia del Tierra del Fuego), προχωρήσαμε ακόμα πιο νότια στη Χιλιανή Επαρχία της Ανταρκτικής (Provincia Antarctica Chilena) και τη νοτιότερη πόλη στον κόσμο, το Puerto Williams, στο νησί Isla Navarino, μόλις 100 χιλιόμετρα από το απώτατο άκρο της αμερικανικής ηπείρου, το ακρωτήριο Horn. Στόχος η διάσχιση του νησιού χωρίς υποστήριξη μέσα από την αλπική ενδοχώρα και τους ορεινούς όγκους των Dientes de Navarino και Lindermayer.

Στο πέρασμα Paso Virginia με θέα βόρεια προς το κανάλι Beagle και τα βουνά της Γης του Πυρρός.

Έπειτα από τρεις μέρες στην πρωτεύουσα της επαρχίας Μαγγαλάνες, αποχαιρετούμε το Punta Arenas και επιβιβαζόμαστε, με αρκετή νευρικότητα, στο μικρό δικινητήριο αεροπλάνο, για μια αξέχαστη πτήση πάνω από τα στενά του Μαγγελάνου προς τη Χιλιανή Επαρχία της Ανταρκτικής. Η επαρχία αυτή, ουσιαστικά ένα αρχιπέλαγος, αποτελείται από το νοτιότερο κομμάτι της Γης του Πυρός, την εντυπωσιακή οροσειρά του Δαρβίνου, διάσπαρτες ομάδες μικρότερων νησιών και βραχονησίδων, συμπεριλαμβανομένου του ακρωτηρίου Horn, καθώς και των δυο μεγαλύτερων νησιών, του Isla Hoste και του Isla Navarino με το εντυπωσιακό κανάλι Beagle. Πρώτος ο Βρετανός εξερευνητής Robert FitzRoy έπλευσε στο κανάλι (το οποίο ονόμασε, από το πλοίο του, HMS Beagle), μαζί με τον Κάρολο Δαρβίνο κατά τη διάρκεια της πρώτης υδρογραφικής αποστολής στις ακτές του άκρου της Νότιας Αμερικής, η οποία διήρκεσε από το 1826 μέχρι το 1831.

Ο ορεινός όγκος Lindenmayer με τα «σπιρούνια» του από τις όχθες της λίμνης Martillo.

Στη νότια άκρη του κόσμου, με απόηχους ελληνικούς

Μετά από μιάμιση ώρα με αρκετό κούνημα και εκπληκτική θέα στα χιονισμένα βουνά και τους παγετώνες της γιγαντιαίας Cordillera Darwin και τα απροσπέλαστα εδάφη της Γης του Πυρός φτάσαμε στο μικρό αεροδρόμιο του Puerto Williams, στο νησί Isla Navarino. Είναι πραγματικά περίεργο το πώς ένα τόσο μακρινό νησί, στη νότια άκρη του κόσμου, έχει ένα όνομα τόσο στενά συνδεδεμένο με την ιστορία της ελληνικής επανάστασης του 1821 και ένα γεγονός που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην τύχη του ελληνικού Κράτους και στην εξέλιξη του Ελληνισμού. Το όνομα «Isla de Navarino” δόθηκε από τον ίδιο τον FitzRoy, για να τιμήσει τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, στις 20 Οκτωβρίου του 1827, κατά την οποία ο τριεθνής στόλος (βρετανικός, γαλλικός και ρωσικός) υπό τους ναυάρχους, αντίστοιχα, Edward Codrington, Henri de Rigny και Lodewijk Heyden κατατρόπωσε τον τουρκο-αιγυπτιακό στόλο του Ιμπραήμ Πασά στον κόλπο του Ναυαρίνου, την αρχαία Πύλο.

Μέσα στο εσωτερικό των Dientes de Navarino.

Μας υποδέχεται ένας ουρανός βαρύς, βουνά με αρκετό χιόνι και μια εναλλαγή βροχής με χαλάζι, θυμίζοντάς μας ότι εδώ, στην άκρη του κόσμου, ο καιρός είναι και παραμένει ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Περάσαμε δυο ημέρες στην πόλη, διανυκτερεύοντας σε ένα μικρό τοπικό ξενώνα, για τις τελευταίες ετοιμασίες.

To ανθρωπολογικό Μουσείο στο Puerto Williams.

Η ναυτική βάση του Puerto Williams, στις ακτές του καναλιού Beagle, είναι και η μόνη πόλη στο νησί, το τελευταίο λιμάνι για σκάφη προς το ακρωτήριο Cabo de Hornos και την Ανταρκτική. Ονομάστηκε έτσι για να τιμήσουν την προσφορά του Βρετανού John Williams στην αποίκηση της Παταγονίας. Με συγκοινωνία ακριβή και ακανόνιστη, οι λιγοστοί κάτοικοι μπορεί να αισθάνονται αποκομμένοι από την υπόλοιπη Χιλή, αλλά διατηρούν έντονη την αγάπη τους γι’ αυτόν τον τόπο. Η γεωγραφική του θέση έχει δώσει στους ντόπιους ένα σκληρό χαρακτήρα, όπως αρμόζει σε όσους ζουν σε ένα μέρος του πλανήτη όπου η φυσική ομορφιά, η ακραία σκληρότητα και η απομόνωση έχουν σφυρηλατήσει μια ισχυρή αίσθηση ταυτότητας.

Διαβάστε ακόμα: Μια once in a lifetime ιστιοπλοϊκή περιπέτεια στο πιο απομακρυσμένο –και εξώκοσμο– μέρος του πλανήτη.

Το μικρό λιμανάκι στο Puerto Toro.

Εδώ δεν συμβαίνουν πολλά πράγματα. Στη μικρή πόλη, δράση θεωρείται όταν συντρίμμια εκσφενδονίζονται από τον μανιασμένο άνεμο, ενώ αγελάδες και άλογα περιφέρονται ελεύθερα από την κεντρική πλατεία μέχρι και την ακτογραμμή και τα καρνάγια με τις πολύχρωμες ξύλινες ψαρόβαρκες. Τα σπίτια είναι χαμηλά, λυόμενες κατασκευές, ενώ τα πολλά ξύλα που στοιβάζονται στις αυλές προδίδουν τις χαμηλές θερμοκρασίες που κυριαρχούν ολόκληρο τον χρόνο.

Μια μόνιμη δυτικοευρωπαϊκή παρουσία εδραιώθηκε στο νησί από ιεραπόστολους στις αρχές του 19ου αι. και αργότερα ακολούθησαν τυχοδιώκτες και χρυσοθήρες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1890. Η πλειοψηφία των σημερινών κατοίκων ανήκει κυρίως στο στρατό, το ναυτικό και την αστυνομία, κάποιοι είναι κυβερνητικοί υπάλληλοι και οι υπόλοιποι υποστηρίζουν την τοπική αυτή κοινωνία. Αρκετοί ασχολούνται με την αλιεία καβουριών, την κτηνοτροφία και τον λιγοστό τουρισμό. Υπάρχουν ακόμα και οι απόγονοι της φυλής των αβορίγινων ιθαγενών Yaghan, οι οποίοι κατοικούν στην άκρη της πόλης, στη μικρή παραθαλάσσια συνοικία Villa Ukika.

Οι λιγοστές κατοικίες του Puerto Toro.

Εκεί βρίσκεται και το σπίτι της Abuela (γιαγιά) Christina Calderon, 86 ετών, η οποία είναι και η τελευταία απόγονος των Yaghan και η μοναδική που μιλάει την παραδοσιακή τους γλώσσα. Είχα την τύχη και την τιμή να κάνω μια συζήτηση μαζί της στα ισπανικά παρέα και με τα δύο της εγγόνια, τα οποία με μεγάλη ευχαρίστηση με προσκάλεσαν στο σπίτι τους για μια κούπα μάτε (τσάι). Γνώριζα ήδη αρκετά για όλους τους αυτόχθονες πληθυσμούς της Παταγονίας, Aonikenk, Haush, Selknam, Alakaluf και τους Yaghan, αυτή η κουβέντα όμως μου έδωσε το κίνητρο να ξεκινήσω μια έρευνα σε βάθος πάνω στην φυλή των Yaghan και να καταλάβω τις δυσκολίες επιβίωσης που αντιμετωπίζουν ακόμα και σήμερα παρά τη στήριξη της χιλιανής κυβέρνησης.

Προσπαθώντας να προσανατολιστούμε μέσα στην ενδοχώρα του νησιού.

Μια περιήγηση με τα πόδια είναι ιδανική για να περιπλανηθείς στην πόλη και το νησί, καθώς δεν υπάρχει κανένα μέσο μαζικής μεταφοράς ή ταξί. Στην είσοδο της ναυτικής διοίκησης, αντικρίζω κάτι προσωπικά μοναδικό. Εκεί, μπροστά μου, βρίσκεται η πλώρη του θρυλικού πλοίου Yelcho, το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη μεγαλύτερη, επική, ιστορία επιβίωσης στην ιστορία των εξερευνήσεων της Ανταρκτικής. Με αυτό το πλοίο ο αξιωματικός του χιλιανού ναυτικού, Pilato Pardo, περισυνέλεξε τους 22 άνδρες του Sir Ernest Shackleton στις 30 Αυγούστου 1916 από το νησί Elephant Island. Αισθάνομαι ότι για μένα κλείνει ένας κύκλος, ολοκληρώνεται το ταξίδι της ζωής μου, καθώς έντονες αναμνήσεις έρχονται στο μυαλό από την αποστολή μου στην Ανταρκτική το 2013 – τότε που με δύο φίλους μου Αυστραλούς αναβιώσαμε την αποστολή του Shackleton το 1914, ακολουθώντας τα βήματά του.

Διαβάστε ακόμα: Ο Έλληνας των πάγων.

Μετά την παλίρροια στις βόρειες ακτές.

Λίγο πιο πέρα βρίσκεται το ανθρωπολογικό μουσείο Martin Gusinde, προς τιμήν του ομώνυμου Γερμανού ιεραπόστολου και εθνογράφου, ο οποίος μελέτησε τους Yaghan που κατοικούσαν στην ευρύτερη περιοχή το 1918-1923. Ένα μουσείο με τεράστιο ενδιαφέρον και πλούσια ιστορικά και πολιτισμικά τεκμήρια, τα οποία δείχνουν την πολύ δύσκολη και σκληρή ζωή των Yaghan μόλις εκατό χρόνια πριν –η οποία δεν είχε μεγάλες διαφορές από τον τρόπο ζωής στη λίθινη εποχή. Τα ξύλινα καγιάκ καλυμμένα από δέρματα φώκιας, τα καμάκια με τα οποία κυνηγούσαν θαλάσσια λιοντάρια και φάλαινες, διάφορα χειροποίητα ρούχα, εργαλεία σκαλισμένα σε κόκαλα, είναι μόνο μερικά από τα εκθέματα που απεικονίζουν τις πρωτόγονες συνθήκες μέσα στις οποίες αναγκάζονταν να ζουν οι ιθαγενείς κάτοικοι αυτού του τόπου και τον καθημερινό τους αγώνα για επιβίωση.

Τα παράξενα πουλιά Baturia.

Δίπλα ακριβώς βρίσκεται το ιστορικό σπίτι Sterling (Casa Sterling). Κατασκευάστηκε το 1871 στην αργεντίνικη πόλη της Ουσουάια, για λογαριασμό της Αμερικάνικης Ιεραποστολικής Ένωσης και θεωρείται το πρώτο σπίτι ευρωπαϊκού τύπου στην Γη του Πυρός. Φέρει το όνομά του από τον νεαρό ιεραπόστολο Waite Mexico Stirling, μετανάστη από το Λονδίνο το 1862, που έζησε μαζί με τους Yaghan. Το σπίτι αργότερα μεταφέρθηκε στη Χιλή, στο νησί Isla Hoste, μαζί με την έδρα της Ένωσης και εγκαταλείφθηκε το 1916, όταν ολοκληρώθηκε και επίσημα το έργο της. Μόλις το 1998 ανακηρύχτηκε ιστορικό μνημείο και το 2004 μεταφέρθηκε στο Puerto Williams.

O οικισμός Villa Ukika.

Το οδικό δίκτυο στο νησί περιορίζεται σε 75 χιλιόμετρα χωματόδρομου, κατά μήκος της βόρειας ακτογραμμής. Μια γραφική διαδρομή μέσα από δάση λένγκας (είδος οξιάς), μικρά νησάκια, βραχώδεις ισθμούς και μικρούς κολπίσκους, τα οποία κρύβουν μια πληθώρα άγριας ζωής από πουλιά και θαλάσσια θηλαστικά. Μερικά χιλιόμετρα προς τα δυτικά, ακολουθώντας το μοναδικό χωματόδρομο του νησιού, συναντάμε το μικρό κολπίσκο Bahia Virginia, περνώντας διαδοχικά από τις εγκαταλειμμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας ψαριών McClean και την Bateria Robalo, εκεί που βρίσκονται τα στρατιωτικά απομεινάρια από τη «σύγκρουση του Beagle»: ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ Χιλής και Αργεντινής σχετικά με την εδαφική κυριαρχία και τη θαλάσσια δικαιοδοσία των νησιών Picton, Lennox και Nueva, το οποίο το 1978 έφερε τις δύο χώρες στο χείλος του πολέμου. Όλες αυτές οι περιοχές αποτελούσαν παραδοσιακά εδάφη των Yaghan με ιδιαίτερο πολιτιστικό και ανθρωπολογικό ενδιαφέρον και έχουν διατηρήσει τα παραδοσιακά τους τοπωνύμια μέσα στην πάροδο του χρόνου.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει ο κόλπος Calleta Mejillones (ή Assif Kewaia), γιατί εδώ υπήρχε ο τελευταίος οικισμός των Yaghan, όπου ζούσαν μέχρι και το 1967. Είναι μία από τις σημαντικότερες τοποθεσίες στο νησί, καθώς ακόμα έρχονται εδώ οικογένειες αυτοχθόνων για να τελέσουν θρησκευτικές και πολιτισμικές τελετές. Οι δύο πιο σημαντικές είναι οι τελετές μύησης, η Kina μόνο για τα αγόρια και η Chiejaus για αγόρια και κορίτσια. Τα εδάφη ακόμα ανήκουν στην τοπική κοινότητα των Yaghan και μόνο διάσπαρτα ξύλινα ερείπια θυμίζουν ότι κάποτε εδώ υπήρχαν κατοικίες. Δυτικά του κόλπου υπάρχουν ακόμα κατάλοιπα από καγιάκ και παλιά κουπιά, απομεινάρια της ζωής αυτών των θαλάσσιων νομάδων στις ακτές του καναλιού Beagle.

Ο μικρός κολπίσκος Calleta Eugenia.

Στην ανατολική πλευρά του κόλπου βρίσκεται το μικρό νεκροταφείο, το οποίο ανακηρύχθηκε ιστορικό μνημείο το 1976, όπου αναπαύονται μόνο άνθρωποι της φυλής και απόγονοί τους: ένας μικρός χώρος με ξύλινους σταυρούς περιτριγυρισμένος από έναν πρόχειρο ξύλινο φράχτη, λιτό και απέριττο, όπως ακριβώς και η ζωή που έζησαν.

Το νεκροταφείο στον κόλπο Calleta Mejillones.

Μερικά χιλιόμετρα πιο δυτικά, στον κόλπο Bahia Asafaia, βρίσκεται η εγκαταλειμμένη Estancia (φάρμα) Santa Rossa. H έκταση παραχωρήθηκε το 1893, από την κυβέρνηση, διαδοχικά στις οικογένειες Fique και Filguiera, προκειμένου να αναπτύξουν την κτηνοτροφία στην ευρύτερη περιοχή. Αποτέλεσε τη μεγαλύτερη φάρμα σε ολόκληρη την επαρχία με πάνω από 2.500 ζώα. Τώρα πια το μόνο που θυμίζει τις μέρες ευημερίας της φάρμας είναι ένας κατεστραμμένος αχυρώνας και ένα μικρό θερμοκήπιο.

Το μικρό Puerto Navarino στην δυτική άκρη του δρόμου.

Στο δυτικό άκρο του δρόμου υπάρχει το Puerto Navarino, το μοναδικό σημείο που εξυπηρετεί και το θαλάσσιο πέρασμα πέντε μιλίων με την απέναντι πλευρά της Αργεντινής. Εδώ υπάρχει μόνο ένα σπίτι, το οποίο στεγάζει δύο στρατιωτικές οικογένειες, οι οποίες έχουν και την ευθύνη των συνόρων και την παρατήρηση της ναυσιπλοΐας.

Με θέα βόρεια τα βουνα της Ουσουάιας.

Ακόμα πιο πέρα, στη δυτική ακτή του νησιού, στο κανάλι Murray, βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος Bahia Wulaia, ο οποίος έχει συνδεθεί με το μεγαλύτερο μεγαλιθικό εποχικό οικισμό της φυλής των Yaghan πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Η πρόσβαση γίνεται μόνο με τα πόδια ή κάποιο θαλάσσιο μέσο. Πρώτος ο Κάρολος Δαρβίνος και ο FitzRoy βρέθηκαν σε αυτό το μέρος το 1831 και είχαν την πρώτη επαφή με τους ιθαγενείς. Οι Yahgan πιστεύεται ότι έχουν μεταναστεύσει στην περιοχή της Γης του Πυρός ερχόμενοι από τον Βορρά, μέσω μιας γέφυρας εδάφους πριν από 12.000 χρόνια. Από εκεί ήταν εύκολο να πλοηγηθούν με κανό στο Isla Navarino και άλλα νησιά. Είναι οι νοτιότεροι αυτόχθονες στην ιστορία του κόσμου. Δημιούργησαν παράκτιους οικισμούς στην ευρύτερη περιοχή και τα τριγύρω νησιά. Δεδομένου ότι μετακινούνταν σε εποχική βάση, πολυάριθμοι χώροι με αρχαιολογικό ενδιαφέρον αυτής της περιόδου έχουν βρεθεί στο νησί. Ζούσαν σε μεγάλο βαθμό από το ψάρεμα, το κυνήγι και τη συλλογή οστρακοειδών.

Στα ανατολικά του Puerto Williams, ο δρόμος τελειώνει στον Calleta Eugenia, ένα μικρό κόλπο με περιορισμένη πρόσβαση, καθώς ανήκει στο ναυτικό μαζί με την ευρύτερη περιοχή. Μόνο μια οικογένεια κτηνοτρόφων ζει εδώ μαζί με τα άλογά της.

Διαβάστε ακόμα: Ένας Έλληνας στην Ανταρκτική για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.

Οι «πύργοι» του νησιού Isla Hoste στα δυτικά.

Περάσαμε πέντε μέρες ανακαλύπτοντας το νησί εν αναμονή του πλοίου της επιστροφής μας για το Punta Arenas. Ένα ιδιαίτερο ταξίδι 35 ωρών και 300 ναυτικών μιλίων με το μοναδικό πλοίο της γραμμής, ένα μικρό φέρι με το όνομα «Yaghan», το οποίο εκτελεί το δρομολόγιο αυτό μόνο δύο φορές το μήνα και εξυπηρετεί της ανάγκες τροφοδοσίας του Puerto Williams. Αρχικά το πλοίο πλέει προς την αντίθετη κατεύθυνση, προς τον Ατλαντικό, από το στενό πέρασμα Paso Mc Kinlay, πολύ κοντά στο αργεντίνικο νησί Isla Gable και σταματάει σε έναν μικρό καταπράσινο κολπίσκο στην ανατολική ακτή του νησιού Navarino.

Ο κόλπος Bahia Asafaia.

Εκεί, χωρίς καμία οδική πρόσβαση και εντελώς ξεκομμένο από τα πάντα, βρίσκεται το παραθαλάσσιο ψαροχώρι Puerto Toro. Ιδρύθηκε το 1892 κατά την περίοδο του πυρετού του χρυσού στην Παταγονία από τον κυβερνήτη του Punta Arenas, Manuel Senoret. Πήρε το όνομά του από το πρώτο ατμόπλοιο του πολεμικού ναυτικού της Χιλής «Toro» που έπλευσε στα μαγγελανικά ύδατα. Μόλις 30 κάτοικοι αποτελούν τον πληθυσμό, ψαράδες μαζί με τις οικογένειές τους, καθώς και μερικοί στρατιώτες που πηγαινοέρχονται από τη ναυτική βάση. Αυτό το δρομολόγιο είναι κομβικής σημασίας για τους λιγοστούς κατοίκους, καθώς είναι και το μοναδικό μέσο μεταφοράς και σύνδεσης με το Puerto Williams. Το Puerto Toro, όμως, διατηρεί ένα μοναδικό ρεκόρ. Είναι η νοτιότερη μόνιμα κατοικημένη κοινότητα στον κόσμο που βρίσκεται κάτω από το 55° νότιο παράλληλο, περίπου 3.900 χλμ. από το Νότιο Πόλο.

Η διοίκηση της Χιλιανής επαρχίας της Ανταρκτικής.

Πλέοντας προς τη Γη του Πυρός

Μετά από μια σύντομη στάση μερικών ωρών, το πλοίο αναχωρεί. Επιστρέφουμε στην κανονική μας πορεία και πλέουμε αρχικά προς τα δυτικά κατά μήκους του καναλιού Beagle, περνώντας από το φάρο Les Eclaireurs, ο οποίος σηματοδοτεί το μέσο του καναλιού. Νότια βλέπουμε το τεράστιο νησί Isla Hoste με τους παρθένους ορεινούς όγκους των Cuernos. Παρατηρούμε πλήθος από πουλιά, θαλάσσια λιοντάρια και φώκιες, καθώς και μερικές φάλαινες. Η διαδρομή διασχίζει το αχανές Εθνικό Πάρκο Alberto De Agostini, με τους αμέτρητους εντυπωσιακούς παγετώνες της Cordillera Darwin που καταλήγουν μέχρι τη θάλασσα, τις απότομες ορθοπλαγιές, και το μαγευτικό τοπίο μέσα από μοναδικά παταγονικά φιορδ με τις επιβλητικές χιονισμένες βουνοκορφές και τους εντυπωσιακούς καταρράκτες.

Στο Isla Navarino τα βουνά της Γης του Πυρρός καθρεφτίζονται στο κανάλι Beagle.

Φτάνοντας στα νερά του Ειρηνικού ωκεανού, το πλοίο αλλάζει πορεία με κατεύθυνση προς τα βορειοδυτικά, αφήνοντας πίσω του τα μαγικά τοπία της Χιλιανής Επαρχίας της Ανταρκτικής και σιγά-σιγά εισέρχεται στον υδάτινο χώρο της Γης του Πυρός με την πλούσια βλάστηση και τα σκούρα βαθιά, παγωμένα νερά. Σαν σύγχρονοι εξερευνητές πλέουμε στα στενά του Μαγγελάνου με κατεύθυνση βόρεια πια, περνώντας από το ξακουστό ακρωτήριο Cabo Forward, στην άκρη της χερσονήσου Brunswick, με τον τεράστιο μεταλλικό σταυρό που είναι και το νοτιότερο σημείο της ηπειρωτικής αμερικανικής ηπείρου, με τελικό προορισμό το λιμάνι του Punta Arenas.

Φωτογραφίες: Νίκος Τόδουλος

//Ο Νίκος Τόδουλος είναι Αρχηγός Αναβάσεων της ΕΟΟΑ (Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας & Αναρρίχησης) και μέλος της ομάδας της THE NORTH FACE.

Διαβάστε ακόμα: Η ιλιγγιώδης διαδρομή του Μπάμπη Μπίζα.

O δρόμος προς τα ανατολικά.

Κυρίαρχος ο άνεμος στη διαμόρφωση των δέντρων.

Η εγκαταλελειμμένη Estancia Santa Rossa.

Το ιστορικό σπίτι Sterling (Casa Sterling).

Πλέοντας στα νερά του Beagle channel.

H πλώρη του Yelcho στην είσοδο της Ναυτικής Βάσης.