Γεράσιμος Γεννατάς «Δεν μας σώζει τίποτα!»
Ο γνωστός ηθοποιός εξηγεί πώς τα «γαρύφαλλα» έφεραν στο προσκήνιο τη Χρυσή Αυγή και γιατί «το χιούμορ χάνει τη μάχη» κάθε φορά που γελάμε με τον «Μαυρογιαλούρο». Συνέντευξη στον Νικήτα Πήλιουρα.
«Η κατάρα της Ίρμα Βεπ», έμαθα, ήταν μια καταπληκτική παράσταση. Δεν πρόλαβα βέβαια, να την δω… Θα κάνουμε μια παράσταση ειδικά για σένα! (γελάει). Θα συνεχιστεί, πάντως, και την επόμενη σεζόν, απλώς δεν έχει οριστικοποιηθεί ο χώρος όπου θα φιλοξενηθεί.
Τι σχέδια έχεις για το φετινό καλοκαίρι; Ίσως ακουστεί προκλητικό, αλλά θα προσπαθήσω να ξεκουραστώ λίγο, γιατί ο χειμώνας ήταν πάρα πολύ δύσκολος και όχι το ίδιο ανταποδοτικός οικονομικά –βέβαια, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για πιο δύσκολα. Θα συνδυάσω, ωστόσο, την ξεκούραση με μια σχετικά μικρή περιοδεία με την παράσταση «Το μήλο» μαζί με την Ναταλία Δραγούμη.
Θα πας και στον Χελμό (σ.σ.: στο σπίτι που διαθέτει εκεί); Εννοείται. Προσπαθώ να πηγαίνω κάθε εβδομάδα, όταν αυτό είναι εφικτό. Είναι το μόνο μέρος που με ησυχάζει. Η θέα στο βουνό μου προσφέρει μια ευκαιρία «κατευνασμού» και –δεν ξέρω αν είναι ψευδαίσθηση– αυτή η «άλλη» κλίμακα κάνει τα πράγματα πιο αληθινά.
Η επαφή με τη φύση, φαντάζομαι, σε φέρνει αντιμέτωπο και με υπαρξιακές αγωνίες… Η πίστη είναι κάτι που κατοικεί εντός μας κι έχει άμεση σχέση με αυτού του είδους τις ανησυχίες. Από κει και μετά, όλο αυτό το πανηγύρι με τις θρησκείες είναι μια μορφή εκμετάλλευσης αυτού του αισθήματος. Και στυγνή εκμετάλλευση, με εμπορικές επιχειρήσεις που διαλύουν τις ζωές μας και με αυτόν τον τρόπο. Κανονικές Α.Ε.! Ένα τέτοιο σχόλιο υπάρχει και σ’ ένα έργο που ανεβάσαμε τον χειμώνα για εφτά παραστάσεις και έχω σκοπό να επαναλάβω του χρόνου.
Πολιτική παράσταση; Αμιγώς πολιτική ως προς το περιεχόμενο, με επιθεωρησιακά στοιχεία (σκετς και τραγούδια) και αιχμηρό χιούμορ. Λέγεται «Πατριδογνωσία ή Τίποτα πια δεν είναι για συγγνώμη». Ο υπότιτλος είναι από ένα στίχο του Μαγιακόφσκι.
Η εποχή μας χρειάζεται περισσότερο τέτοια έργα; Δεν μας σώζει τίποτα! (γελάει) Οι «άλλοι» είναι επαγγελματίες! Επαγγελματίες αλήτες και φασίστες… Με αφορμή, μάλιστα, την αναταραχή στην Τουρκία, σκεφτόμουν ο Τούρκος Δένδιας, ο Δένδιογλου ας πούμε, είναι ίδιος με τον δικό μας; Και γιατί άραγε όλοι οι Δένδιες είναι ίδιοι; Είναι το άρωμα του φασισμού; Δεν μπορώ να καταλάβω… Κοίταξε, ανήκω σε μια γενιά που ήταν πολύ κοντά της οι δεκαετίες του ’60 και του ’70, όπου υπήρχε αναβρασμός για να ανοιχτεί ένας νέος δρόμος στην κοινωνικοποίηση. Αυτοί οι «άλλοι», που λέω, το αφομοίωσαν όλο αυτό και, τελικά, το κατέστρεψαν. Και τώρα ζούμε τον θρίαμβο της μοναξιάς και της μοναχικότητας. Γίναμε παρτάκηδες. Δεν μιλάμε καν για «ατομικισμό»∙ δεν μπορούμε να πούμε ούτε τη λέξη. Ήρθε το ΠΑΣΟΚ και, σαν λαίλαπα, τα διέλυσε όλα!Λέμε ότι είμαστε παρτάκηδες και αυτό θεωρείται μαγκιά!
Το μεγάλο κακό έγινε το ’80, λοιπόν; Ναι, έγινε ’80, και, νομίζω, παγκοσμίως.
Δεν νομίζεις, όμως, και ότι, ψάχνοντας μονίμως να βρούμε τους «ενόχους», ξεχνάμε ότι έχουμε κι εμείς μέρος της ευθύνης; Μα είμαστε κι εμείς ένοχοι! Όλοι αυτοί βασίστηκαν σε κάποια στοιχεία που υπήρχαν μέσα μας. Μπήκε ο «Μεγάλος Διαφημιστής» και είπε έτσι θα γίνει η δουλειά. Προφανώς υπήρχε ένα έδαφος πάνω στο οποίο έσπειραν, με αποτέλεσμα να γκρεμιστεί οτιδήποτε κοινωνικό.
Προσωπικά, βιώνεις έναν διχασμό; Από τη μια κάνεις διαφημίσεις, συμμετέχεις σε τηλεοπτικό σόου, και από την άλλη εκφράζεις μια δυσανεξία απέναντι σε όλο αυτό. Νιώθω πολύ μεγάλο διχασμό. Έχω, ωστόσο, συμφιλιωθεί με την άποψη ότι η ζωή μας είναι ένα άθροισμα υποχωρήσεων, συνθηκολογήσεων και συναινέσεων. Αλλιώς, ή παίρνουμε τα ντουφέκια, ή παίρνουμε τα βουνά. Ξέρω ότι πρέπει να συμβιβάζομαι. Το θέμα πάντα είναι μέχρι πού. Προσπαθώ λοιπόν να κρατάω ένα κομμάτι της ηθικής και της αξιοπρέπειάς μου, για να μην τρελαθώ. Ό,τι κάνω, το κάνω έντιμα και όσο πιο δημιουργικά μπορώ. Συγκεκριμένα, για το σόου («Your Face Sounds Familiar»), πήγα γιατί πίστευα ότι έχει και δημιουργικό χαρακτήρα και επειδή, δυστυχώς, δεν μπορούσα να είμαι στους συμμετέχοντες, λόγω έλλειψης χρόνου, συμφώνησα να συμμετέχω στην «κριτική» επιτροπή, γιατί ήταν κι αυτός ένας ρόλος. Επίσης, δεν είχε ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Αν υπήρχε έστω και η υποψία του ανταγωνισμού, δεν θα πήγαινα.
Προσπαθείς να είσαι το ίδιο δημιουργικός και απ’ αυτόν τον ρόλο; Όχι μόνο εγώ. Μέσα στο ευτελές τοπίο της τηλεόρασης, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που νοιάζονται να κάνουν καλά τη δουλειά τους και προσφέρουν κάποια πράγματα. Δεν είναι όπως το ενημερωτικό κομμάτι της τηλεόρασης, όπου κυριαρχεί μια προδοτική κατάσταση. Όλοι όμως είμαστε αναγκασμένοι να καταθέσουμε αυτό που αξίζει, μέσα στο πλαίσιο της εποχής. Είναι σαφές, ότι σε αυτή τη χώρα, πριν σαράντα χρόνια οι άνθρωποι, και εννοώ τον μέσο όρο, διασκέδαζαν με μελοποιημένη ποίηση. Αυτή τη στιγμή, η ίδια χώρα διασκεδάζει με το «σφύριξα κι έληξες». Μόνο. Το ΠΑΣΟΚ μας κατάντησε τη χώρα του σκυλάδικου. Δεν υπάρχουμε πλέον ως λαός. Γι’ αυτό έχουμε χάσει το παιχνίδι.
Το κλείσιμο της ΕΡΤ πώς το σχολιάζεις; Όλοι καταλαβαίνουμε πια ότι αυτή ήταν μια πράξη επιβολής με συμβολικό χαρακτήρα. Δεν αφορά την ΕΡΤ, αφορά την δύναμη που δηλώνουν αυτοί οι αλήτες ότι έχουν. Σου λένε: μπορώ να σου κάνω και αυτό! Όπως όλο το δημόσιο, έτσι και η ΕΡΤ ήταν ένας χώρος συσσωρευμένων αμαρτιών. Αλλά αυτοί δεν θέλουν να εξυγιάνουν τίποτα –γιατί δεν το είχαν κάνει τόσα χρόνια; Κατέστησαν ένα κράτος αναποτελεσματικό και άχρηστο επίτηδες, για να κλέβουν ψήφους, να κλέβουν λεφτά και μετά, με όλη τους την ευκολία, να το ξεπουλήσουν. Αυτοί οι άνθρωποι (ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία) έχουν κλοπιμαία στην πίσω αυλή τους. Διέφθειραν την συνείδηση του κόσμου και φτάσαμε να λέμε «ε, και;».
Αποδείχθηκε, ωστόσο, ότι υποεκτιμήθηκαν οι αντιδράσεις αυτού του κόσμου… Είναι προσωρινό. Κι εγώ, παρότι αριστερός, δεν πιστεύω ότι έχει ελπίδες η Αριστερά, γιατί, πολύ απλά, ο πολίτης είναι διαπαιδαγωγημένος να μην ακούει καμία φωνή που άπτεται του κοινωνικού. Ο καθένας λέει «εμένα τι θα μου δώσεις;». Κι εδώ μπαίνει ένα άλλο σημαντικό θέμα. Δεν γίνεται να κάνουμε πλάκα με αυτούς τους ανθρώπους. Το χιούμορ έχει χάσει τη μάχη. Και ξέρεις πότε την έχασε; Με τον «Μαυρογιαλούρο». Αυτή την ταινία, που την ξέρουμε όλοι και γελάμε, και ξέρουμε για ποιο πράγμα μιλάει και μουντζώνουμε. Και μετά κάνουμε ακριβώς τα ίδια. Αυτό είναι το μεγάλο κατόρθωμα αυτού του σάπιου πολιτικού συστήματος.
Σε εκφράζει το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ; Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εντός του κοινωνικού χώρου του ΣΥΡΙΖΑ που θέλουν να αντισταθούν στην καταστροφή και βάζουν ξανά στο επίκεντρο τον Άνθρωπο. Με οποιαδήποτε τέτοια φωνή εγώ μπορώ να συμπορευτώ.
Αυτό που ονομάστηκε αντισυστημικό ρεύμα, ωστόσο, το καρπώνεται πλέον η Χρυσή Αυγή. Ο Γιώργος Κατίδης (σ.σ. ο ποδοσφαιριστής που χαιρέτισε ναζιστικά) πρόσφατα είπε σε συνέντευξή του ότι δεν γνώριζε τι γιορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου ούτε ποιος ήταν ο Χίτλερ… Θα μπορούσα να πω απλοϊκά ότι αυτά τα παιδιά έχουν τελειώσει «τα σοσιαλιστικά σχολεία» του ΠΑΣΟΚ. Το συγκεκριμένο παιδί δεν ξέρει τίποτα, γιατί δεν φρόντισε κανείς να του μάθει κάτι. Γιατί όλοι είχαν το μυαλό τους στα γαρύφαλλα.
Η Χρυσή Αυγή είναι μια προέκταση της μπουζουκοαισθητικής; Και της γηπεδικής αισθητικής. Αλλά, γενικά, αυτός ήταν ο χώρος των «κομάντο» της Δεξιάς. Είναι τα παιδάκια που βγαίνουν μπροστά όταν το σύστημα παύει να λειτουργεί. Οι αναλογίες με το 1950 είναι ανατριχιαστικές. Είναι το εργαλείο για να κρατάει η Δεξιά την εξουσία. Είναι υπάλληλοι των πλουσίων ενδεδυμένοι με ένα φιλολαϊκό ύφος. Το λάθος της Αριστεράς είναι ότι δεν δείχνει με σαφήνεια το πατριωτικό της πρόσωπο. Η Αριστερά πολέμησε τους κατακτητές, αυτοί είναι οι απόγονοι των Ταγματασφαλιτών.
Τόσο το φαινόμενο της Ακροδεξιάς όσο και η γενικότερη πολιτιστική υποβάθμιση, που περιέγραψες, οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην τηλεοπτική αισθητική. Εσείς, ως ηθοποιοί, διεκδικείτε στην πράξη μια αναβάθμιση αυτής της αισθητικής; Στην πραγματικότητα, κανείς δεν την θέλει αυτή την αναβάθμιση. Κι εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα. Όταν κάποιος προσπαθεί να επιβιώσει, δεν ξέρω τι μπορεί να διεκδικήσει. Αλλά το πρόβλημα είναι γενικότερο. Κανείς δεν θέλει να προσανατολιστεί σε μια τέτοια κατεύθυνση, ούτε στα σχολεία, ούτε στην Τέχνη, ούτε πουθενά. Τι ήταν όλη αυτή η έκρηξη, θεατρική, χορευτική κλπ, των τελευταίων είκοσι χρόνων, αν όχι μια φούσκα; Μια Τέχνη που αυτοθαυμάζεται και αυτοχειροκροτείται. Είχε σκοπό αυτή η Τέχνη να επικοινωνήσει με τον μέσο όρο;
Εσένα σ’ ενοχλεί που, πατώντας το όνομά σου σε μια μηχανή αναζήτησης, βγαίνουν στην πρώτη σειρά άρθρα με «κίτρινο» περιεχόμενο; Δεν πιστεύεις ότι φταις κι εσύ γι’ αυτό; Φυσικά και με ενοχλεί, όμως, όχι, δεν πιστεύω ότι φταίω! Ξέρεις τι είχα πει; Ότι όλα αυτά τα θεάματα (ριάλιτι σόου) το μόνο που προάγουν είναι ένας «κοινωνικός πρωταθλητισμός». Εκμεταλλεύονταν απλούς ανθρώπους για να τους κάνουν «πρωταγωνιστές της ζωής» και οι αδαείς μαμάδες και μπαμπάδες έστελναν τα παιδιά τους για να «φαγωθούν» μεταξύ τους στην τηλεόραση. Κι επίσης δεν κατέκρινα ποτέ κανένα ως φυσικό πρόσωπο, αλλά το «προϊόν» που αποτελεί η δημόσια εικόνα κάποιου και γίνεται αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης από ένα σύστημα.
Grooming: Σοφία Κοσσάδα
Η φωτογράφηση πραγματοποιήθηκε στo χώρο της Value Com