«Ο Έλληνας είναι ανυπέρβλητα υποκριτής, αδιόρθωτα συντηρητικός και βαθιά ρατσιστής»

Ο Πάνος Χ. Κούτρας με την 4η ταινία του “Xenia” αφηγείται ένα σκληρό road movie στη σύγχρονη Ελλάδα, με ήρωες 2 αδέλφια από την Αλβανία που αναζητούν τον Έλληνα πατέρα τους.

Με ρωτούν: Τελικά, η «Xenia» τι είναι; Είναι μια ταινία για το τέλος της παιδικότητας, αλλά και μια ταινία για το μεταναστευτικό. Με αυτήν κλείνω ουσιαστικά τους λογαριασμούς που έχω με τη δική μου νεότητα (γελά). Σε μεγάλο βαθμό νιώθω νέος, αλλά αισθάνομαι ότι όλο αυτό αρχίζει και φθίνει. Θυμάμαι όλο και πιο δύσκολα κομμάτια της νιότης μου. Έτσι, με την «Xenia» κλείνω τους λογαριασμούς μου με το παρελθόν και κάνω μια επίκληση στη νιότη μου, ώστε να «συνομιλήσουμε» για τελευταία φορά μαζί. Κι ύστερα, ας τραβήξει ο καθένας το δρόμο του…

Ο Πάνος Κούτρας διευθύνει τον Γιάννη Στάνκογλου σε μια από τις πιο ηλεκτρισμένες σκηνές του φιλμ

Από την άλλη, μιλώ για την τραγωδία του αιώνα μας που είναι οι μετανάστες, τους οποίους αντιμετωπίζουμε με το γνωστό ερμαφρόδιτο τρόπο: και δεν τους θέλουμε στα πόδια μας και τους θέλουμε, γιατί –μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον– ήταν αυτοί που προμήθευαν την παραγωγική μηχανή με φτηνό εργατικό δυναμικό. Οι μετανάστες -για τους Έλληνες, αλλά και για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους- αντιπροσωπεύουν μια απρόσωπη οικονομική μονάδα και λίγο μας ενδιαφέρει αν αυτοί θαλασσοπνίγονται, για να φτάσουν στη «γη της επαγγελίας», κι αν ξυλοφορτώνονται, καταδιώκονται, αδικούνται και δολοφονούνται, όταν αρχίζουν την καινούργια τους ζωή στη «νέα πατρίδα».

Να ξέρετε, οι Έλληνες είμαστε βαθιά ρατσιστικός λαός. Κι είναι αναμενόμενο αυτό από τη στιγμή που είμαστε κραυγαλέα απαίδευτοι και ακαλλιέργητοι. Δεν αντιλαμβανόμαστε πως οι μετανάστες μπορούν να μας δείξουν τον τρόπο να βγούμε από την κρίση, αφού είναι άνθρωποι που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και πάλεψαν να επιζήσουν σε συνθήκες «κρίσης», αυτές που τους επιφύλαξαν το ελληνικό κράτος και η ελληνική κοινωνία.

Όπως όλοι μας, έτσι κι εγώ προσπαθώ να αντέξω τη ζωή στην Ελλάδα. Δεν μπορώ να πω ότι περνάμε καλά. Η Ελλάδα αυτήν τη στιγμή όχι μόνον οικονομικά, αλλά και κοινωνικά και πολιτισμικά, βρίσκεται στον πάτο. Ας το πούμε, ας το ξέρουμε, ας το ομολογήσουμε: δεν είναι μια ωραία χώρα για να ζεις. Θα ήταν βλάσφημο, βέβαια, να παραπονιέμαι. Ωστόσο, ναι, αντέχω όσο αντέχουμε όλοι μας.

Γι’ αυτό το θλιβερό φαινόμενο, φυσικά ευθυνόμαστε κι εμείς. Έχω μάθει, τόσο ως σκηνοθέτης όσο και ως παραγωγός, να επωμίζομαι τις αποτυχίες μου και να μην κατακρίνω το βοηθό ή τον οπερατέρ ή το μοντέρ. Πάντως, ποτέ για μένα δεν ήταν εύκολα στην Ελλάδα. Για όλους γενικά είναι δύσκολο να γυρίζουν ταινίες εδώ, αλλά για μερικούς είναι ακόμη πιο δύσκολο.

Για μένα ήταν εξαιρετικά δύσκολο από την αρχή: θυμάμαι ότι δούλευα μόνος μου τη διαφήμιση της πρώτης μου ταινίας, χρηματοδοτώντας τη, από το πρωί μέχρι το βράδυ. Όταν την ολοκλήρωσα, με κορόιδευαν όλοι. Εκτός από τις Νύχτες Πρεμιέρας, τον αείμνηστο Γιώργο Τζιώτζιο και τον Ορέστη Ανδρεαδάκη, όλοι οι άλλοι γελούσαν, δεν ήθελαν καν να δουν την ταινία. Ποτέ δεν ήταν εύκολα για μένα. Πλέον αυτό έχει βελτιωθεί, διότι έχω γίνει σχεδόν πενήντα χρόνων άνθρωπος. Αν και τη «Στρέλλα» την έκανα κι αυτή μόνος μου. Είχα αρνήσεις σχεδόν από όλους, με εξαίρεση τον Γάλλο διανομέα, ο οποίος ήταν ο μόνος που υποστήριξε το project. Την έκανα με δικά μου χρήματα. Οπότε δεν είμαι κάποιος που ακόμη και τις καλές εποχές όλα ήταν εύκολα για μένα.

Η σημερινή ελληνική πραγματικότητα είναι σύνθεση πολλών ετερόκλητων στοιχείων. Υπάρχουν κάποια θετικά και κάποια – τα περισσότερα– αρνητικά και δυσβάστακτα. Όπως ο ρατσισμός, η έλλειψη ανοχής στο διαφορετικό, η συμπόρευση Εκκλησίας – Κράτους. Με ρωτούν συχνά αν βλέπω να υπάρχει κάποιο κόμμα που να μπορεί να αλλάξει τα πράγματα στην Ελλάδα. Τους απαντώ μονότονα πως το μόνο κόμμα που θα αλλάξει τα πράγματα είναι εκείνο που θα αποφασίσει να χωρίσει την Εκκλησία από το Κράτος.

Τα δύο αδέλφια υποδύονται οι Κώστας Νικούλι (Ντάνι) και Νίκος Γκέλια (Όντι).

Ο Έλληνας είναι ανυπέρβλητα υποκριτής, αδιόρθωτα συντηρητικός και βαθιά ρατσιστής. Το κακό, δυστυχώς, παραμονεύει σε κάθε γωνία. Μπορεί να τύχει στον καθένα που δεν είναι ομογενοποιημένος: είτε είναι Αλβανός είτε Αφρικανός μετανάστης είτε gay είτε άστεγος. Και, ως γνωστόν, το κακό δύσκολα ελέγχεται και ακόμη δυσκολότερα αντιμετωπίζεται. Η προσφυγή σε ένα φανταστικό κόσμο –σαν τον κόσμο που κατασκευάζει ο Ντάνι στην «Xenia» και καλεί τους θεατές να τον μοιραστούν μαζί του– είναι μια λύση. Για να το κάνεις αυτό, όμως, χρειάζεται ευαισθησία –όχι για τάφους και απομεινάρια του παρελθόντος, αλλά για τους ανθρώπους– και περίσσευμα φαντασίας. Όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό δεν είναι εύκολο για όλους.

Φυσικά, απόλαυσα τις στιγμές αποδοχής που γνώρισε η «Xenia» –«Ξενία», αυτός είναι ο σωστός τονισμός του τίτλου– στο Φεστιβάλ των Καννών, τις απόλαυσα όσο μπορούσα και όσο κράτησε. Είναι από τις στιγμές που δεν θέλεις να αλλάξεις τίποτα. Όμως, δεν το παρακάνω. Το χειροκρότημα ήταν κάτι όμορφο και συγκινητικό, το χάρηκα όσο διήρκησε, αλλά μετά κοιτάω παρακάτω. Και το παρακάτω ήταν η αντιμετώπιση της ελληνικής και ξένης κριτικής, το ζήτημα της διανομής, το να πληρώσω το λογαριασμό της ΔΕΗ κ.ά. Πάντως, οι κριτικοί ήταν πολύ ζεστοί με την ταινία και τα περισσότερα που γράφτηκαν ήταν εγκωμιαστικά.

//H ταινία «XENIA» θα προβάλλεται από τις 2 Οκτωβρίου στους κινηματογράφους από τη Feelgood, σε επιλεγμένες ώρες προβολών και με ειδικούς υπότιτλους για ανθρώπους με προβλήματα ακοής. Δείτε το αποκλειστικό μας βίντεο: Ο Φαίδων Παπαμιχαήλ μιλάει για τον Τζορτζ Κλούνεϊ και τα Ελγίνεια..

Η ταινία “Xenia” προβλήθηκε στο “Ένα Κάποιο Βλέμμα” του φεστιβάλ των Κανών, αποσπώντας θερμό χειροκρότημα και διθυραμβικές κριτικές.

TAGS :
xenia Κούτρας σινεμά σκηνοθέτης συνέντευξη ταινία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook