Από τους sans-culottes στον Γκόρντον Γκέκο, από τους πανκς στους χίπστερς, οι τιράντες είναι πάντα παρούσες (Φωτογραφία: flockler.com).
Πάντα γούσταρα τις τιράντες. Τα σούρτα-φέρτα του αντικειμένου. Από τους sans-culottes στον Γκόρντον Γκέκο, από τους πανκς στους χίπστερς. Κι απανάμεσα τη Ζενεβιέβ που θέλει να βγάλω το πουκάμισο, αλλά να μείνω με τις μπρετέλες και την Ελενίτσα που της αρέσει να μου τις τραβολογάει, ξεκαρδισμένη στα γέλια, σαν νά ‘τανε σφεντόνες. Ψυχαναλυτικό.
Είναι αλήθεια πως έχουν κάτι το μεθυστικό, έχει κότσια το item. Ποιος δεν έχει θαυμάσει εκείνον τον υπεροπτικό τύπο, με τη γεμάτη αυτοπεποίθηση περπατησιά, το τόρσο φουσκωμένο, ενθουσιασμένο από την ίδια του την άρνηση ν’ αφήσει το παντελόνι του να πέσει στα τάρταρα της αξιοπρέπειας.
Κάποιοι θεωρούν πως οι τιράντες έχουν χάσει το παιχνίδι, πως η ζώνη έχει στις μέρες μας οριστικά το πάνω χέρι. Όμως, απατώνται, καθότι το αξεσουάρ, πάνε 10 χρόνια τώρα, ξανάγινε περιζήτητο. Καθότι δεν στερείται επιχειρημάτων: σε ορθοποδεί, φέρνει τη συζήτηση στη μέση, την ώρα που η ζώνη ερωτοτροπεί με την πρόσπτωση των σπλάγχνων της μέσης ηλικίας.
Η ιστορία
Η μόδα άλλαξε από το 19ο αι. ώς τις αρχές του 20ου, όπου το παντελόνι έφτανε στο φυσικό του ύψος, ήτοι το στενότερο μέρος του στέρνου, πράγμα που καθιστούσε τη ζώνη ελάχιστα πρακτική. Τόσο λίγο που ώθησε τον μέγα Albert Thurston στο Λονδίνο να εφεύρει μια εναλλακτική. Η μοντέρνα τιράντα βλέπει το φως το σωτήριον έτος του 1822, στο 27 της Panton Street. Και ναι, ο ένδοξος οίκος είναι ακόμη εν ενεργεία.
Για καιρό, οι τιράντες θεωρούνταν εσώρουχο. Έπρεπε να κρύβονται κάτω από ένα σακάκι ή ένα γιλέκο. Σήμερα όχι!
Τα πρώτα μοντέλα ήταν σε σχήμα Η, ανύπαρκτα σήμερα παρά μόνο για Τυρολέζους. Είναι καμωμένα από «Boxcloth», μια ποικιλία μαλλιού με σφιχτή πλέξη, το οποίο παραδοσιακά υφαίνεται στο Γιορκσάιρ. Η επιτυχία τους είναι εκκωφαντική. Μην ξεχνάτε πως μπορεί οι τιράντες να υπέφεραν για καιρό από μια γηριατρική εικόνα, όμως οι ζώνες είναι πολύ παλιότερες. Δεν θα δείτε π.χ. Βίκινγκς, Γαλάτες και Έλληνες οπλαρχηγούς να φοράνε μπρετέλες.
Το 1830 προκύπτει το «Χ-back», να σταυρώνει στην πλάτη, πάντα παρόν, κατάλληλο για σωματαράδες. Είκοσι χρόνια αργότερα, το διαδέχεται το πολύ κομψότερο «Y-back» (δύο μπροστά, ένα στην πλάτη). Τα ευγενή υλικά, μετάξι και σατέν, εκδημοκρατίζονται. Τα κουμπώματα είναι από δέρμα ζαρκαδιού ή αρνιού. Τις ελαστικές τις χρωστάμε στον Charles Antheaume από το 1826, χάρη στη διάδοση της χρήσης του καουτσούκ.
Το παρελθόν της τιράντας πάει πίσω στον 16ο αι. και τον Ερρίκο Γ΄. Δυο αιώνες αργότερα, με τη γαλλική επανάσταση, ο «λαουτζίκος» χρησιμοποιούσε λουριά για να στερεώσει τα παντελόνια του. Ήταν δύο ειδών: το «εργατικό», από σκληρό ύφασμα, και το «αστικό», από χειροποίητο δέρμα. Οι βελτιώσεις συνεχίστηκαν, ώσπου ο Lucien Fromager (δικός μου άνθρωπος) να τις αξιοποιήσει προσφυώς για την κατασκευή σουτιέν και ζαρτιέρων.
Οι αξιότιμες τιράντες υπήρξε εποχή που έκαναν και πολιτική καριέρα στη Γαλλία, αφού σύμφωνα με το Νόμο της 26ης Μπρυμαίρ Έτους Θ΄(17 Νοεμβρίου 1800), το παντελόνι απαγορευόταν στις γυναίκες και μόνον οι άντρες μπορούσαν να τις φορούν. Νόμο που αγνόησε η Γεωργία Σάνδη το 1843, πρωτοπόρος του φεμινιστικού κινήματος.
Υπερατλαντικά, ο πατήρ του έθνους Βενιαμίν Φραγκλίνος τις επέβαλε στη στολή των πυροσβεστών της Φιλαδέλφειας. Αυτό ήταν το μεγαλείο του ανδρός. Μετά προκύπτει η ασκήμια με τα μεταλλικά κλιπάκια. Μια επινόηση του 1894 κάποιου ονόματι David Roth, ο οποίος έπρεπε να οδηγηθεί ωσαύτως στο απόσπασμα.
Εντωμεταξύ, το 1871, ο Σάμουελ Κλέμενς, γνωστότερος με το όνομα Μαρκ Τουέιν, συγγραφέας του Τομ Σόγιερ και μέγας θιασώτης της τιράντας, έχει καταθέσει ειδική πατέντα με τίτλο «Ρυθμιζόμενοι και αποσπώμενοι ιμάντες για ρούχα». Δεν γνώρισε την αναμενόμενη επιτυχία, ωστόσο η εφεύρεσή του θα οδηγήσει στη δημιουργία του σύγχρονου γυναικείου στηθόδεσμου.
Μη σας κάνει εντύπωση. Για καιρό, οι τιράντες θεωρούνταν εσώρουχο. Έπρεπε να κρύβονται κάτω από ένα σακάκι ή ένα γιλέκο. Στη Νέα Υόρκη, νόμος του 1938 απαγόρευε την κοινή θέα τους, θεωρώντας τες «ενδυματολογική απρέπεια». Μετά, σιγά-σιγά, γίνονται μέρος της στολής εργασίας, με την προοδευτική εγκατάλειψη της σαλοπέτ και την αντικατάστασή της από ντένιμ παντελόνια με εξωτερικά κουμπιά για τιράντες –πατέντα που κατοχύρωσε ο Levi Strauss το 1873 και έλιωσε ο Γκάρι Κούπερ.
Εκεί που η ζώνη τείνει να κόβει τη σιλουέτα στα δύο (μεταξύ μας, και καλά κάνει έτσι και είστε 1.90 μ., ψηλόλιγνος και φέρνετε σε μπουρί σόμπας), η τιράντα προσφέρει ολίγη καθετότητα σε πλήθος σωματότυπων εν απελπισία. Ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ π.χ. είχε αδυναμία στις τιράντες του. Αλλά κάπου εκεί, στο μεσοπόλεμο, τελειώνουν όλα.
Ο Antony Mackie στο Gangster Squad.
Πρέπει κάποιος να περιμένει το κίνημα των πανκ, ώστε για λίγο να ξαναγνωρίσουν τη δημοφιλία. Έστω και φορεμένες αφόρετες, να κρέμονται… Ώσπου, το 1987, υιοθετήθηκαν από τα «golden boys» της Γουόλ Στριτ, συνεπεία της επιτυχίας της ταινίας του αναπόδραστου Όλιβερ Στόουν. Παρ’ ολ’ αυτά, η πτωτική τάση των παντελονιών συνεχίζεται. Ο Λάρι Κινγκ δεν ήταν αρκετός να τη σηκώσει.
Ώσπου και πάλι. Τα αγόρια ψάχνουν τρόπους να διαφοροποιηθούν, να βρουν ένα προσωπικό στυλ για να μην πλαντάξουν. Νά ‘σου λοιπόν τα «braces» (στην Αγγλία), τα «suspenders» (στις ΗΠΑ), οι «bretelles» (στη Γαλλία). Έρχεται αρωγός κι ο επιστήθιος φίλος μας Ντάνιελ 007 Κρεγκ. Στο Casino Royale του 2006, μοστράρει τιράντες Gieves & Hawkes.
Υπακούοντας λοιπόν στο παλιρροϊκό φαινόμενο, γίνονται στις μέρες μας ξανά της μόδας, για ένα στυλ μποέμ, και formal, και ροκ ταυτόχρονα κι ό,τι άλλο προαιρείσθε. Μεταξύ μας: συχνά είναι κατά φαντασία και κατ’ επίφαση dandy chic. Εντάξει, πρόκειται ωστόσο για ένα αξεσουάρ και για να το φορέσουμε όμορφα πρέπει να σεβαστούμε κάποιους κανόνες.
Ο Μαρσέλο Μαστρογιάννι στην ταινία 8 1/2. Προσοχή, αν δεν είστε ο Μαρτσέλο μη φορέσετε ούτε λεπτές, ούτε με κλιπ.
Οι κανόνες
Πρώτος και αυτονόητος: Όταν φοράμε τιράντες, δεν βάζουμε και ζώνη. Όχι μόνον είναι αντιαισθητικό, αλλά και βλακώδες, αφού και τα δύο εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό. Όπως είπε κι ο Χένρι Φόντα στο Κάποτε στη Δύση του Σέρτζιο Λεόνε (1968): «Πώς να εμπιστευτείς έναν άντρα που φοράει και ζώνη και τιράντες; Εδώ αυτός δεν εμπιστεύεται ούτε το ίδιο του το παντελόνι!»
Κατά δεύτερον: Οι τιράντες είναι από μόνες τους ένα αξεσουάρ αρκούντως επιβλητικό, οπότε δεν χρειάζεται να φορτώνουμε την αμφίεσή μας με χρώματα και μοτίβα. Αν θέλετε οι μπρετέλες σας να πηγαίνουν με (σχεδόν) όλα, ξεχάστε τα πολύ έντονα χρώματα ή τα κουλά σχεδιάκια και περιοριστείτε στις μπορντώ και τις σκούρες μπλε. Άντε και στις πράσινες «εθνικού κήπου». Επειδή είμαι μεγαλόψυχος σας επιτρέπω κι ένα δεύτερο ζευγάρι σε καρό, πουά ή τα λεγόμενα μοτίβα «Prohibition» (Prince de Galles, tartan, pied de poule, chevron). Φίλτατοι, δεν είστε ο Ναπολέων Βοναπάρτης να κυκλοφορείτε τιράντες με κεντητές μέλισσες, αναφορά στη γενέθλια Κορσική.
Αριστερά: ο Ντέιβιντ Μπόουι φορώντας τιράντες το 1974 σε συναυλία. Δεξιά: ο Μάικλ Ντάγκλας στην ταινία Wall Street.
Ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα για κάποιους (λίγους) από σας έχει να κάνει με το αν συνδυάζονται καλύτερα με παπιγιόν, γραβάτα ή τίποτα. Φυσικά, εξαρτάται από το στυλ σας και την περίσταση. Αν θέλετε να το παίξετε χρηματοοικονομικός σύμβουλος (τρομάρα σας!), το πακετάκι με γραβάτα είναι κλάσικ και διαχρονικό. Όμως, η επιλογή του παπιγιόν είναι πιο ισορροπημένη και εύκολη. Μάλιστα, είναι ωραία ιδέα να συνδυάσετε ήσυχες τιράντες με πιο φαντεζί φιόγκους. Σε ό,τι με αφορά, που είμαι του ντεκοντρακέ, τις προτιμάω σκέτες.
Τα συστήματα «πρόσφυσης», τα κουμπώματα, εξελίσσονται διαρκώς επίσης. Όπως και τα φάρδη. Ωστόσο, οι πολύ στενές μαρτυρούν έλλειψη εκλέπτυνσης. Κάτω από 30 με 40 mm είναι κακογουστιά. Επίσης, καλόν είναι, όταν φοράτε τιράντες, το παντελόνι σας να είναι χωρίς θηλιές για ζώνη, εκτός αν πρόκειται για τζην ή κοτλέ. Οι πραγματικά κομψοί φροντίζουν ώστε τα δερμάτινα «patchs» της μπρετέλας τους να είναι στην ίδια απόχρωση με το δέρμα των παπουτσιών τους. Με το σμόκιν σας, τα κουμπιά δεν πρέπει να είναι ορατά.
Ο Όσκαρ Ουάιλντ έλεγε πως όλα τα ρούχα πρέπει να στηρίζονται στους ώμους κι όχι στη μέση. Οι τιράντες προσδίδουν φυσικότητα στη σιλουέτα, βελτιώνουν τη στάση του σώματος, δεν σφίγγουν το στομάχι, χαρίζουν κομψότητα και χάρη εξαιτίας της ισοκατανομής του βάρους, κάνουν το σύνολο αρμονικό. Δεν είναι τυχαίο που πολλές γυναίκες έσπευσαν να υιοθετήσουν το αξεσουάρ.
Διαβάστε ακόμα: Addio Ciro Paone. Αποχαιρετούμε τον ιδρυτή της Kiton και «πάπα» της sartoria napoletana.
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
