οΟΈνγκελς καταπιανόταν γενικότερα με ζητήματα πολιτικής, περιβάλλοντος και δημοκρατίας, ανοίγοντας πεδία πρακτικής εφαρμογής εκπληκτικά μοντέρνα.

    Υπήρξε μια εποχή όπου από τη Μόσχα ως τη Βαρσοβία και το Ανατολικό Βερολίνο τα πορτρέτα του Καρλ Μαρξ και του Φρίντριχ Ένγκελς κυμάτιζαν πάνω από τα πλήθη που παρήλαυναν την Πρωτομαγιά. Οι καιροί αυτοί παρήλθαν. Μπορεί ο Μαρξ να εξακολουθεί να απασχολεί αριστερούς και οικονομολόγους, αλλά ο Ένγκελς έχει σχεδόν ξεχαστεί.

    Δεν είναι περίεργο. Για να κατανοήσουμε τις κατασκευές αυτές, αρκεί να ανατρέξουμε στον Απόστολο Παύλο από την Ταρσό ή στα Στοιχειώδη Σωματίδια του Μισέλ Ουελμπέκ.

    Ο Ένγκελς καταπιανόταν γενικότερα με ζητήματα πολιτικής, περιβάλλοντος και δημοκρατίας, ανοίγοντας πεδία πρακτικής εφαρμογής εκπληκτικά μοντέρνα.

    Το 1870, αποσύρθηκε από την οικογενειακή εταιρεία και έζησε από το χαρτοφυλάκιο των μετοχών του, το οποίο όταν πέθανε άξιζε €2,75 εκατ. (Φωτογραφία: PortfolioMondadori).

    Είναι, όμως, άδικο. Διότι εκείνος ήταν που, χάρη στην εμπειρία και γνώση του των γραναζιών του καπιταλισμού, πρόσφερε στον Μαρξ τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές πληροφορίες που του έλειπαν. Εκείνος ήταν που, εξαιτίας των ερευνών του πάνω στις συνθήκες εργασίας των προλετάριων, συνεισέφερε τα μάλα στην επεξεργασία της κομουνιστικής θεωρίας. Κι ακόμα, υπήρξε πρωτοπόρος στην ανάλυση της επιστημονικής μεθόδου, της στρατιωτικής τέχνης, της αντίστασης στην αποικιοκρατία, των οικογενειακών δομών, της σχέσης των φύλων ή των ζητημάτων στέγασης.

    Υπήρξε πρωτοπόρος στην ανάλυση της επιστημονικής μεθόδου, της στρατιωτικής τέχνης, της αντίστασης στην αποικιοκρατία, των οικογενειακών δομών, της σχέσης των φύλων ή των ζητημάτων στέγασης.

    Ενώ ο Μαρξ, στο δεύτερο μισό του 19ου αι., είχε αφιερωθεί αποκλειστικά στην οικονομική θεωρία και τον ρωσικό κομουνισμό, ο Ένγκελς καταπιανόταν γενικότερα με ζητήματα πολιτικής, περιβάλλοντος και δημοκρατίας, ανοίγοντας πεδία πρακτικής εφαρμογής εκπληκτικά μοντέρνα. Η ηδονιστική πλευρά του Ένγκελς ποτέ δεν τον έκανε να αντιληφθεί την απόλαυση ως αστικό ή ανδρικό προνόμιο. Εκείνος την πρέσβευε για όλους, επιθυμούσε έναν «κομουνισμό της πολυτέλειας».

    Κι όμως, κατηγορήθηκε ότι ερχόταν πάντα δεύτερος, ότι εκλαΐκευσε το μαρξισμό και τον μετέτρεψε σε ορθοδοξία. Ωστόσο, πέρα από τα λάθη και τα όριά του, υπήρξε ένα ερευνητής και συχνά προπορευόταν του Μαρξ αντί να τον ακολουθεί, διαθέτοντας μια σκέψη λαγαρή που ήξερε να παρακολουθεί τις εξελίξεις της ευρωπαϊκής πολιτικής κατάστασης.

    Ο Friedrich Engels γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου του 1820 στο Barmen, μια κωμόπολη στη σημερινή περιοχή του Βούπερταλ που όμως τότε ήταν σπουδαία κέντρο υφαντουργίας. Διευθυντής μιας τέτοιας επιχείρησης ήταν ο πατέρας του. Μεγαλωμένος από αυστηρούς καλβινιστές γονείς, στα 17 του πήγε να δουλέψει στο εργοστάσιο της οικογένειας. Δυο χρόνια αργότερα, έχοντας μυηθεί στα κόλπα του εμπορίου και της λογιστικής, αλλά και συνεπαρμένος από τη ρομαντική ποίηση του Χάινε και του Σέλλεϋ, αρχίζει να δημοσιεύει με ψευδώνυμο λίβελλους κατά του ληστρικού καπιταλισμού.

    Συζούσε μια μια αγράμματη Ιρλανδή εργάτρια, μετά θα παντρευτεί την αδελφή της.

    Το 1842, ο πατέρας του τον στέλνει στο Μάντσεστερ, όπου είχε συνεταιριστεί μ’ έναν Βρετανό. Εκεί, ανακαλύπτει την εξαντλητική ζωή στο εργοστάσιο, γυναικών και παιδιών συμπεριλαμβανομένων, την απανθρωπιά των αφεντικών, τις τρώγλες στις οποίες στοιβάζονται, τις αρρώστιες. Θα ανατρέξει στις επίσημες στατιστικές και θα δημοσιεύσει ένα έργο που θα έχει τεράστιο αντίκτυπο, το Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία. Η μελέτη θα θέσει τις ιδεολογικές βάσεις του επιστημονικού σοσιαλισμού, όπως και της πάλης των τάξεων. Ήταν 24 ετών.

    To άγαλμά του στο Μάντσεστερ (Φωτογραφία: Kirill Nikitin/Alamy).

    Επιστρέφοντας στο Μπάρμεν, κάνει μια στάση στο Παρίσι όπου είχε αυτοεξοριστεί ο Μαρξ. Μετά από δέκα ημέρες και πολλές μπίρες, σφραγίζεται μια φιλία και δημιουργείται μια συνενοχή που τίποτα δεν θα μπορέσει έκτοτε να διαταράξει. Οι κόντρες με τον πατέρα του, κάνουν τον Ένγκελς να πάει να βρει τον Μαρξ στις Βρυξέλλες, όπου είχε καταφύγει εξαιτίας των διώξεων των πρωσικών Αρχών. Μαζί θα συντάξουν τη Γερμανική Ιδεολογία και το Κομουνιστικό Μανιφέστο. Πίστευαν πως είχε έρθει η ώρα τους όταν οι επαναστάσεις του 1848 σαρώνουν την Ευρώπη. Αλλά εκείνες αποτυγχάνουν. Κι οι δυο του καταφεύγουν οριστικά στην Αγγλία.

    Σύχναζε στις καλύτερες λέσχες και ήταν μέλος της υψηλής κοινωνίας, παίρνοντας μέρος ακόμα και σε κυνήγι αλεπούς.

    Η Γερμανία τον τίμησε τοποθετώντας την προτομή του στο μάρκο.

    Για να βγάλει τα προς το ζην (συζούσε μια μια αγράμματη Ιρλανδή εργάτρια, μετά θα παντρευτεί την αδελφή της) και να συντηρήσει την οικογένεια του Μαρξ μονίμως αδέκαρη, ο Ένγκελς υποκρίθηκε ότι τα βρήκε με τον πατέρα του και ξανάπιασε δουλειά στην επιχείρηση του Μάντσεστερ. Ξεκινά μια διπλή ζωή α λα Δρ. Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ.

    Από τη μια κύριος Διευθυντής, επιφανές μέλος του Χρηματιστηρίου, που σύχναζε στις καλύτερες λέσχες και ήταν μέλος της υψηλής κοινωνίας, παίρνοντας μέρος ακόμα και σε κυνήγια αλεπούς. Από την άλλη, επαναστατικός ηγέτης που έδινε στον Μαρξ περί τα €400.000 το χρόνο, τον επικουρούσε με πληροφορίες και σκέψεις και συναντιόταν με εκπροσώπους του εργατικού κινήματος απ’ όλη την Ευρώπη. Ευτυχώς, διέθετε γερή κράση, καθώς ήταν αμετανόητος πότης (το 1894, υπήρχαν στην κάβα του 1.700 φιάλες, με ιδιαίτερη προτίμηση στα Château-Margaux).

    Το 1870, αποσύρθηκε από την οικογενειακή εταιρεία και έζησε από το χαρτοφυλάκιο των μετοχών του, το οποίο όταν πέθανε άξιζε €2,75 εκατ. Πάντα εξαιρετικά γενναιόδωρος, έγινε μετά το θάνατο του Μαρξ (1883) η ενσάρκωση του σοσιαλιστικού κινήματος. Στις 12 Αυγούστου 1893, στο Διεθνές Σοσιαλιστικό Συνέδριο της Ζυρίχης, αποθεώθηκε μέσα σ’ ένα καταιγισμό χειροκροτημάτων. Θα πεθάνει ένα χρόνο αργότερα, στις 5 Αυγούστου.

     

    Διαβάστε ακόμα: Μπένεντικτ Κάμπερμπατς. Ο σέξι απόγονος του Ριχάρδου Γ’.

     

     

    x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

    Button to top