Νίκος Ταπεινός: Ο Έλληνας γιατρός του Πανεπιστημίου Brown που πολεμάει τον καρκίνο

Στο εργαστήριο του ο γιατρός Νίκος Ταπεινός ετοιμάζεται για τις κλινικές δοκιμές ενός νέου φαρμάκου το οποίο φιλοδοξεί να αλλάξει πλήρως το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο.

Είναι αναγνωρισμένος διεθνώς, ένα φωτεινό μυαλό με ιδιαίτερες ευαισθησίες. Είναι Καθηγητής στο Τμήμα Νευροεπιστήμης και Νευροχειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Brown και Διευθυντής Μοριάκης Νευρο-Ογκολογικής Έρευνας στο Νοσοκομείο του Ρόουντ Άιλαντ.

Πρόσφατα ο Δρ. Ταπεινός  ίδρυσε την Tinos Therapeutics Inc., μια startup εταιρεία η οποία αναπτύσσει καινοτόμες θεραπείες για τον καρκίνο, βασισμένες στη βιολογία του RNA. Η Tinos Therapeutics ετοιμάζεται για κλινικές δοκιμές ενός νέου φαρμάκου το οποίο αλλάζει τις χημικές τροποποιήσεις του καρκινικού RNA και έτσι τα κύτταρα του καρκίνου δεν μπορούν να αναπαραχθούν. Η καινοτόμος αυτή θεραπεία είναι το αποτέλεσμα μιας 10ετούς έρευνας από τον Δρ. Ταπεινό και την ομάδα του και έχει φιλοδοξεί να αλλάξει πλήρως το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο παγκοσμίως.

Η βαθιά γνώση, η αφοσίωση στο έργο του και η ταπεινοφροσύνη είναι οι πολύ σημαντικές αρετές που πρέπει να έχει κάποιος για να κάνει επιστημονική έρευνα υψηλού επιπέδου. (Φωτογραφία: Brent Lastage).

 -Πώς επιλέξατε την Αμερική για τη συνέχιση των σπουδών σας, πόσο εύκολη ήταν η μετάβαση, ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε και πώς ανταπεξήλθατε; 

Οι ΗΠΑ είναι «μονόδρομος» για κάποιον που θέλει να κάνει έρευνα αιχμής στο υψηλότερο επίπεδο. Προσφέρει πολλές ευκαιρίες στον ακαδημαϊκό κόσμο αλλά και σε ιδιώτες που ασχολούνται με τη βιοτεχνολογία, ενώ το περιβάλλον είναι αρκετά ώριμο ώστε να δεχτεί καινοτόμες ιδέες που αμφισβητούν το status quo. Δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερες δυσκολίες στη ζωή μου στις ΗΠΑ και ποτέ δεν ένιωσα ξένος. Νομίζω ότι αυτό είναι ένα μοναδικό χαρακτηριστικό της αμερικανικής κοινωνίας, ειδικά σε μεγάλες πόλεις όπως η Νέα Υόρκη, όπου έζησα για πρώτη φορά.

-Ποια είναι τα σημαντικότερα προσόντα για έναν άνθρωπο ώστε να επιτύχει σε έναν τόσο απαιτητικό τομέα όπως ο δικός σας; 

Πρέπει να έχει κανείς την περιέργεια να εξερευνήσει το άγνωστο και να μην αποδέχεται ποτέ τη μετριότητα. Πιστεύω ότι πρέπει να επιδιώκουμε την αριστεία σε κάθε πτυχή της ζωής μας και να το κάνουμε με συνέπεια και χωρίς κανένα συμβιβασμό. Τέλος, η βαθιά γνώση, η αφοσίωση στο έργο του και η ταπεινοφροσύνη είναι πολύ σημαντικές αρετές που πρέπει να έχει κάποιος για να κάνει επιστημονική έρευνα υψηλού επιπέδου.

“Πρέπει να έχει κανείς την περιέργεια να εξερευνήσει το άγνωστο και να μην αποδέχεται ποτέ τη μετριότητα”.

–Πόσο μεγάλη είναι η εξέλιξη στη νευροεπιστήμη; Είναι, με δυο λόγια, τομέας με ταχύτατες αλλαγές;

Η νευροεπιστήμη εξελίσσεται ραγδαία. Έχουμε πολλές πρόσφατες εξελίξεις στην κατανόηση των κυκλωμάτων του εγκεφάλου και στη χαρτογράφηση δικτύων συνδεσιμότητας του εγκεφάλου που ελέγχουν τη γνώση, τη μνήμη και τη λογική κατανόηση. Επιπλέον, η ανάπτυξη της Μηχανικής Μάθησης (AI) έχει βοηθήσει στην πρόβλεψη των λειτουργιών του εγκεφάλου όσον αφορά τη φυσιολογία και τις ασθένειες. Η νευροτροποποίηση, η βαθιά διέγερση του εγκεφάλου και η καταγραφή περιοχών του σε πραγματικό χρόνο παρέχουν αυτή τη στιγμή πληροφορίες για τη λειτουργία του εγκεφάλου που ήταν άγνωστες πριν. Οι σημαντικές εξελίξεις στην επαναφορά της λειτουργίας των νευρώνων μετά από κάκωση του νωτιαίου μυελού, βοηθούν ασθενείς με τέτοιες ολέθριες διαταραχές. Στον τομέα της εξειδίκευσής μου, νέες γνώσεις σχετικά με τον ρόλο των χημικών τροποποιήσεων του RNA και της αναδιαμόρφωσης της χρωματίνης στη ρύθμιση της κυτταρικής πλαστικότητας, ανοίγουν νέες ευκαιρίες για σχεδιασμό επιγενετικών θεραπειών για τον καρκίνο, για νευροεκφυλιστικές διαταραχές και την γήρανση.

-Εκτός από την αφοσίωση και τη σκληρή δουλειά, πιστεύετε πως υπάρχει κάποιο χάρισμα ή κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο που σας βοήθησε;

Πιστεύω ότι το να σκέφτεσαι έξω από το κουτί και να «σπρώχνεις» συνεχώς τα όρια της επιστημονικής κατανόησης είναι πολύ σημαντικες ιδιότητες. Επίσης, θεωρώ ότι έχω την ικανότητα να «απλοποιώ» πολύ περίπλοκες έννοιες και αυτό με βοηθά να ανακαλύπτω κρυμμένους βιολογικούς μηχανισμούς που διαφορετικά θα περνούσαν απαρατήρητοι.

O Νίκος Tαπεινός (δεξιά) μαζί με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές Ιατρικής στο πανεπιστήμιο Brown.

-Η έρευνα είναι ένα πολύ κοπιαστικό αντικείμενο και συχνά δεν καταλήγει κάπου -θέτει απλώς τα θεμέλια. Σας γοητεύει αυτό ή όχι;

Λατρεύω την έρευνα, είναι το πάθος μου. Αφού τελείωσα το MD και το διδακτορικό μου, αποφάσισα να αφοσιωθώ στην έρευνα και να μην ακολουθήσω μια καριέρα ως κλινικός ιατρός. Η μαγεία της έρευνας βρίσκεται στη διαδικασία. Πιστεύω ακράδαντα ότι η επιστήμη είναι κάτι ιερό. Κάνουμε έρευνα προς όφελος της ανθρωπότητας και όχι τόσο για το δικό μας συμφέρον. Πάντα υπενθυμίζω στον εαυτό μου και στους μαθητές μου πως ό,τι κάνουμε στο εργαστήριο, το κάνουμε για να βοηθήσουμε τελικά τους ασθενείς. Από αυτή την άποψη, η επιστημονική έρευνα γίνεται ανθρωποκεντρική ακόμη και στα πιο απλά βήματα ενός πειράματος.

-Ποιες ήταν οι τρεις σημαντικότερες στιγμές στην επαγγελματική σας πορεία; Πώς νιώσατε;

Κατά τη διάρκεια των χρόνων που ήμουν στο Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ, είχα το προνόμιο να αλληλεπιδράσω με αρκετούς νομπελίστες, συζητώντας βαθιά ερωτήματα που αφορούν όλες τις πτυχές της επιστήμης, όπως η κβαντική βιολογία, η δυναμική της χρωματίνης, η βιολογία RNA και τα Εφαρμοσμένα Μαθηματικά. Αυτές οι συζητήσεις ήταν διαφωτιστικές και με βοήθησαν να αναπτύξω την επιστημονική μου σκέψη. Η ημέρα που αποδείξαμε στο εργαστήριό μου ότι ένα καινοτόμο φάρμακο που έχουμε αναπτύξει για να ρυθμίζει τα επίπεδα των τροποποιήσεων του RNA στα καρκινικά βλαστοκύτταρα μπορεί να σταματήσει την ανάπτυξη του καρκίνου του εγκεφάλου. Αυτή ήταν μια στιγμή απίστευτης ικανοποίησης, γιατί αποτελεί το επιστέγασμα 10 χρόνων σκέψης και σκληρής δουλειάς. Τώρα αναπτύσσουμε αυτό το φάρμακο για κλινική δοκιμή σε ανθρώπους. Η τρίτη σημαντικότερη στιγμή στην πορεία μου πιστεύω ότι βρίσκεται στο μέλλον!

-Η Αμερική είναι ο απόλυτος τόπος για επιστημονικές ειδικότητες κάθε χώρου. Μπορείτε να μας αναφέρετε τα κομβικά στοιχεία που την ξεχωρίζουν και προσωπικά συνέβαλαν στη δική σας ανάπτυξη; (Αξιοκρατία, ευκαιρίες, λειτουργία πανεπιστημίων κ.λπ.).

O Νίκος Ταπεινός, ένας γιατρός με πάθος για την έρευνα.

Όλα αυτά που αναφέρετε, ισχύουν όσον αφορά τις ευκαιρίες και την αξιοκρατία στον ακαδημαϊκό κόσμο. Νομίζω ότι αυτό που με βοήθησε περισσότερο είναι η ύπαρξη ενός σταθερού συστήματος, όπου ξέρεις τους κανόνες και έχεις τον χώρο να αναπτυχθείς. Επίσης, στον ακαδημαϊκό χώρο, το γεγονός ότι τα πανεπιστήμια στις ΗΠΑ έχουν φοιτητές και καθηγητές από όλο τον κόσμο, με βοήθησε να αλληλεπιδράσω, να συζητήσω και να μάθω από μια ποικιλία ανθρώπων με διαφορετικές ιδέες και εμπειρίες. Αυτό προσέφερε έναν πραγματικά μοναδικό εμπλουτισμό στις προσωπικές και επαγγελματικές μου δραστηριότητες. Τέλος, οι ΗΠΑ είναι από τις λίγες χώρες που επενδύουν συνεχώς και σε σημαντικό βαθμό για την υποστήριξη βασικών και μεταφραστικών ερευνών, οι οποίες παρέχουν πολλές ευκαιρίες για ανάπτυξη.

-Πώς είναι η ζωή εκεί, ποιες εμπειρίες ξεχωρίζετε;

Μπορώ να πω ότι οι θετικές πτυχές της ζωής στις ΗΠΑ είναι η ελευθερία της έκφρασης και του λόγου, η ποικιλομορφία των πολιτισμών, η ιδέα ότι αν εργαστείς σκληρά, θα έχεις πολλές ευκαιρίες για να πετύχεις τους στόχους σου και το γεγονός ότι η πολιτεία και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχουν καθιερώσει συστήματα που λειτουργούν για τους πολίτες και διευκολύνουν  τη ζωή τους. Αρνητικές πτυχές της ζωής στις ΗΠΑ είναι ο συστημικός ρατσισμός, η παρουσία ακραίων κοινωνικών ανισοτήτων όπως και ανισοτήτων μεταξύ των φύλων, η βία και το γεγονός ότι η πλειονότητα εξακολουθεί να μην κάνει αρκετά για να προστατεύσει το μέλλον του πλανήτη.

 -Υπήρξαν άνθρωποι – φάροι στη ζωή σας;

Ο πατέρας και η μητέρα μου, που μου έμαθαν το νόημα της άνευ όρων αγάπης. Ο παππούς μου, για το παράδειγμα της απλότητας, της λακωνικής έκφρασης και της σύνδεσης με τις στοιχειώδεις πτυχές της ζωής. Ο Dr. Bertalan Csillik MD, PhD, γιατί είναι ο μόνος καθηγητής που συνάντησα στη ζωή μου μέχρι τώρα, ο οποίος πραγματικά τίμησε και αποτέλεσε πρότυπο του αρχαιοελληνικού ορισμού της διδασκαλίας.

-Τι κερδίζετε και τι χάνετε από την αφοσίωση σε ένα τόσο ειδικό αντικείμενο και από την υπερπροσπάθεια;

Ούτε κερδίζω ούτε χάνω κάτι. Η αφοσίωση στην επιστήμη είναι ο τρόπος ζωής μου και αυτό που με γεμίζει. Ίσως για άλλους ανθρώπους να φαίνεται ότι «χάνω» ορισμένα πράγματα στη ζωή -μια άποψη που καταλαβαίνω, αλλά με την οποία δεν συμφωνώ.

-Πόσο σημαντικός είναι ο προσωπικός χρόνος; Τον έχετε; Εκτός και αν «προσωπικός χρόνος» για εσάς είναι ο χρόνος στη δουλειά σας.

Δεδομένου ότι ο βιολογικός μας χρόνος δεν είναι άπειρος, κάθε δευτερόλεπτο αυτού του χρόνου είναι σημαντικό και θα πρέπει να θεωρείται προσωπικό για τον καθένα μας. Το ερώτημα είναι πώς χρησιμοποιούμε τον χρόνο μας για να επιδιώξουμε την αριστεία σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Αυτό είναι κάτι που αξίζει όλοι να σκεφτούμε.

Διαβάστε Ακόμα: Ο Μάθιου Μπογδάνος συνεχίζει να κυνηγά αρχαιοκάπηλους.

TAGS :
διεθνείς Έλληνες Νίκος Ταπεινός ογκολογία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook