Ο Άγγελος Γουλανδρής με ένα από τα γλυπτά του.
Γνήσιος οραματιστής αλλά και πρωτοπόρος της οικολογίας, ο Άγγελος Γουλανδρής είναι γνωστός σε όλους για την τεράστια συνεισφορά του στην πολιτιστική ζωή της χώρας μας μέσα από την ίδρυση του ομώνυμου Μουσείου Φυσικής Ιστορίας. 27 χρόνια μετά τον θάνατό του, παρουσιάζεται για πρώτη φορά μια άγνωστη αλλά βασική πτυχή του ιδρυτή του: αυτή του καλλιτέχνη. Παράλληλα με τη διαρκή του ενασχόληση με την προώθηση του Μουσείου και των σκοπών του, και δίπλα στη διεθνώς καταξιωμένη βοτανική ζωγράφο και σύζυγο του, Νίκη, ο Γουλανδρής δημιουργούσε συστηματικά τα δικά του έργα. Τέχνη που έβλεπε ταυτόχρονα ως μορφή φιλοσοφικού στοχασμού και εναλλακτικό κώδικα επικοινωνίας.
«Καταφεύγω στη ζωγραφική» έγραφε ο ίδιος, «προσπαθώντας να ανιχνεύσω κάποιον χρυσό κανόνα, κάποια Γεωμετρία στην αρχέγονη σημασία της από την οποία ελάχιστες μόνο και μεμονωμένες εικόνες έχουν φθάσει σε μας ή έχουν ερμηνευθεί. Την κίνηση θεωρώ απαραίτητο στοιχείο όπως αποτυπώνεται εκφραστικά, θυμίζοντας παγιδευμένα μέσα στο ήλεκτρο έντομα, που αν και απολιθωμένα από εκατομμύρια χρόνια, μοιάζουν να πετούν για πάντα».
Βαθιά κοσμοπολίτης, ο Α. Γουλανδρής ήρθε σε άμεση επαφή με μερικά από τα πιο δημιουργικά πνεύματα της εποχής του. Οι συναναστροφές αυτές επηρέασαν αναπόφευκτα το έργο του, το οποίο μοιάζει να αφηγείται μία διπλή ιστορία: αυτή του (τότε) παρόντος και μία άλλη ενός μέλλοντος που είδε πρώτα απ΄όλα με τα μάτια της φαντασίας του.
Τα 117 έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση – πίνακες, σχέδια, γλυπτά και βιτρό- έχουν επιλεγεί προσεκτικά ανάμεσα σε σύνολο περίπου 2200 έργων.
Οι συνθέσεις του δεν κυνηγούσαν τη συμβατική ομορφιά, στόχευαν περισσότερο στην αποκωδικοποίηση της γεωμετρίας του σύμπαντος. Ο ίδιος θεωρούσε την τέχνη ως τη μόνη παράλληλη με τη Φύση πηγή δημιουργίας «Η τέχνη είναι ο χώρος της ελευθερίας, συντεταγμένης σε δικούς της, άγνωστους σε εμάς νόμους. Σε αυτόν τον χώρο προσπαθώ να περιπλανώμαι» αναφερόταν χαρακτηριστικά για την καλλιτεχνική του προσέγγιση.
Η επιμέλεια της έκθεσης είναι συλλογικό έργο του Λάμπη Θεοδωρόπουλου, καλλιτεχνικού διευθυντή του ΜΓΦΙ, του ιστορικού τέχνης Γιώργου Μυλωνά και της Μαρίας Ξανθάκου. «Η τέχνη είναι η λοξή ματιά της ζωής και ο Άγγελος Γουλανδρής ένιωθε πως κρατά μέσα στην τέχνη το αθώο βλέμμα του παιδιού, ανεπηρέαστος από το γύρισμα του χρόνου» σημειώνει ο Γ. Μυλωνάς. Ως καλλιτέχνης είχε ευρεία εκφραστική γκάμα, όσον αφορά τις πειθαρχίες, τα υλικά και τα μέσα. Δημιουργούσε με την ίδια ευχέρεια σκίτσα σε μικρά χαρτιά όσο και μεγάλης κλίμακας γλυπτά από μπρούτζο. Τα 117 έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση – πίνακες, σχέδια, γλυπτά και βιτρό- έχουν επιλεγεί προσεκτικά ανάμεσα σε σύνολο περίπου 2200 έργων που εκτέλεσε σε βάθος χρόνου.
Οι συνθέσεις του στόχευαν περισσότερο στην αποκωδικοποίηση της γεωμετρίας του σύμπαντος.
Η Φαλή Βογιατζάκη, νυν πρόεδρος του ΜΓΦΙ και επί 30 χρόνια στενή συνεργάτης του πρωτοπόρου άνδρα τον περιγράφει με τα πιο ζωντανά λόγια και με τον πιο ουσιαστικό τρόπο: «Έζησα από κοντά το έργο του επί τριάντα χρόνια, και η καθημερινή συμπεριφορά του ήταν σχολείο για μένα. Μας δίδαξε να βρίσκουμε τα πράγματα που μετράνε στ’ αλήθεια σ’ αυτόν τον κόσμο, να αναζητούμε την ουσία και να αντιστεκόμαστε στις προκλήσεις της καθημερινότητας καθώς και να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους με βαθιά κατανόηση.
Ο Άγγελος Γουλανδρής αποτελούσε την κινητήρια δύναμη που έθετε τα πάντα σε λειτουργία. Με μαθηματική μεθοδικότητα συνελάμβανε, οργάνωνε και πραγματοποιούσε τα σχέδιά του. Η εκφραστική δημιουργία αποτελούσε τρόπο ζωής για τον ίδιο. Η ισορροπία, η τάξη και η αρμονία των εικαστικών του έργων, όπου απεικονίζει αιώνιους νόμους στο σύμπαν, αντανακλούν τη συγκρότηση της σκέψης του. Πίστευε ότι η φαντασία είναι η κεραία που μας ενώνει με το υπερπέραν και αποτελεί το πιο ισχυρό όπλο του ανθρώπου.
Με τη σύζυγο του, Νίκη Γουλανδρή, μπροστά σε ένα ζωγραφικό του έργο.
Σαν νέος κοσμοναύτης μας οδηγεί σε μία άλλη οπτική του κόσμου. Η λέξη «κόσμος» στα αρχαία ελληνικά σήμαινε «τάξη», αλλά και «σύμπαν». Αναζητούσε έναν νέο κώδικα αξιών που θα αποκαταστήσει τη φυσική ισορροπία και την αρμονία. Πίστευε ότι ο κόσμος πρέπει να λειτουργήσει σε ένα παγκόσμιο δίκτυο. Ότι χρειαζόταν μία εντελώς νέα προσέγγιση στην οργάνωση και διαχείριση της διεθνούς κοινότητας, και την διασύνδεσή της με το μηχανισμό που λέγεται πλανήτης Γη».
Η έκθεση συνοδεύεται από συλλεκτικό κατάλογο και παράλληλο πρόγραμμα δράσεων για μικρούς και μεγάλους, ενώ με την ευκαιρία της κυκλοφορεί σειρά εικαστικών αντικειμένων εμπνευσμένων από τα έργα του Άγγελου Γουλανδρή. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έργα της έκθεσης διατίθενται προς πώληση με σκοπό τη στήριξη του έργου του Μουσείου.
// Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας: Λεβίδου 13 και Όθωνος 100, Κηφισιά. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 29 Φεβρουαρίου 2024. Η έκθεση λειτουργεί καθημερινά, από τις 10 το πρωί έως τις 12 τα μεσάνυκτα.
Διαβάστε ακόμα: ‘Εκθεση «Χαιρώνεια». Η μακεδονική φάλαγγα, ο Ιερός Λόχος, ο Andy Warhol και τα Playmobil.
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
