Το ιδιοφυές είναι το ξάφνιασμα του αναμενόμενου, γιατί είναι μεγαλοφυές όταν κάποιος μπορεί να δει πράγματα που για όλους είναι αόρατα, μεγαλοφυές είναι να χειρίζεται κανείς πράγματα που για τους υπόλοιπους δεν υπάρχουν, μεγαλοφυές είναι να δίνεις μορφή σε πράγματα που οι άλλοι δεν υποψιάζονται ότι υπάρχουν καν.
Ο Λέοναρντ Μπερνστάιν (1918-1990) ήταν διάσημος Αμερικανός συνθέτης, μαέστρος και μουσικοπαιδαγωγός, ο οποίος άφησε ανεξίτηλο σημάδι στον κόσμο της κλασικής μουσικής. Γεννημένος στο Λόρενς της Μασαχουσέτης από Εβραιο-ουκρανούς μετανάστες, ο Λέοναρντ έμαθε μόνος του να παίζει πιάνο. Έδειξε από νωρίς θαυμαστό ταλέντο, φοιτώντας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και αργότερα στο Ινστιτούτο Μουσικής Curtis. Η μεγάλη του επιτυχία ήρθε το 1943, όταν ανέλαβε την τελευταία στιγμή ως αναπληρωματικός μαέστρος της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης. Οι συνθέσεις του Μπερνστάιν, συμπεριλαμβανομένης του εμβληματικού «West Side Story», ανέδειξαν την ικανότητά του να συνδυάζει άψογα την κλασική και τη λαϊκή μουσική, αντανακλώντας την πολιτιστική δυναμική της εποχής του.
Ως μαέστρος, ο Μπερνστάιν κατείχε τη θέση του διευθυντή στη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης και στη Φιλαρμονική της Βιέννης, αφήνοντας μια διαρκή επίδραση στην ερμηνεία συνθετών όπως ο Μάλερ και ο Μπετόβεν. Η χαρισματική και παθιασμένη προσέγγισή του τον έκανε αγαπητό στο κοινό παγκοσμίως. Πέρα από τη μουσική του δεινότητα, η επιρροή του Μπερνστάιν επεκτάθηκε στην εκπαίδευση μέσω των πρωτοποριακών Συναυλιών για Νέους, εισάγοντας την κλασική μουσική σε ένα ευρύτερο κοινό. Ο Μπερνστάιν ζούσε μια διπλή ζωή ως κρυφός αμφιφυλόφιλος σε μια εποχή που οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις ήταν ακόμη παράνομες. Ενώ φοιτούσε στο Χάρβαρντ, φημολογείται πως είχε σχέση με τον πολύ μεγαλύτερό του Ελληνοαμερικανό μαέστρο Δημήτρη Μητρόπουλο, ο οποίος έγινε ο επαγγελματικός του μέντορας.
Στον πυρήνα της, η ταινία «Ο Μαέστρος», εξερευνά το περίπλοκο μωσαϊκό της ζωής του Μπερνστάιν, αποτυπώνοντας όχι μόνο τα κρεσέντα της μουσικής του ιδιοφυΐας, τις πιο ήσυχες περιόδους, αλλά και τις εκρηκτικές του στιγμές που καθόρισαν την προσωπική του πορεία. Ο Μπράντλεϊ Κούπερ μπαίνει στο ρόλο του Λέοναρντ Μπερνστάιν, ζωντανεύοντας τις πολύπλευρες διαστάσεις του μαέστρου, από τα απολαυστικά του ύψη στο πόντιουμ του μαέστρου μέχρι τα εσωστρεφή χαμηλά των προσωπικών ελπίδων, επιθυμιών και αγώνων.
Ωστόσο, στην καρδιά της ταινίας βρίσκεται η πολύπλοκη και ταραχώδης σχέση μεταξύ του Λέοναρντ Μπερνστάιν και της ηθοποιού Φελίσια Μοντεαλέγκρε, της επί 25 χρόνια συζύγου του. Ο Κούπερ αποτυπώνει τα σκαμπανεβάσματα της διαδρομής τους, προσπαθώντας να εμπλουτίσει την αφήγηση με συναισθηματικό βάθος και αυθεντικότητα. Η ταινία ξεδιπλώνεται ως ένα ερωτικό αφήγημα για την ζωή και την τέχνη, καθώς εξερευνά τη περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ του προσωπικού και του επαγγελματικού κόσμου του μαέστρου.
Ο συνθέτης, το 1951 παντρεύτηκε την ηθοποιό Φελίσια Μοντεαλέγκρε και απέκτησε μαζί της τρία παιδιά. Χώρισαν όταν ο Μπερνστάιν την εγκατέλειψε το 1976 για έναν ακόμη έρωτά του για έναν άντρα. Εκείνη τη χρονιά σε μια συναυλία της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης δήλωσε: «Αποφάσισα ότι έπρεπε να το κάνω αυτό για τον εαυτό μου, να ζήσω το υπόλοιπο της ζωής μου όπως θέλω». Η σχέση του Λέοναρντ και της ηθοποιού βρίσκονταν επί ξυρού ακμής. Η Φελίσια έδωσε στον Μπερνστάιν τη συγκατάθεσή της να έχει σχέσεις με άντρες – αρκεί να μην την έφερνε σε δύσκολη θέση δημοσίως. Του έγραψε: «Είσαι ομοφυλόφιλος και μπορεί να μην αλλάξεις ποτέ. Δεν παραδέχεσαι την πιθανότητα μιας διπλής ζωής, αλλά αν η ψυχική σου ηρεμία, η υγεία σου, ολόκληρο το νευρικό σου σύστημα εξαρτάται από ένα συγκεκριμένο σεξουαλικό πρότυπο, τι μπορείς να κάνεις; Είμαι πρόθυμη να σε αποδεχτώ όπως είσαι, χωρίς να γίνω μάρτυρας». Και η αντισυμβατική ρύθμιση φάνηκε να λειτουργεί για το ζευγάρι για λίγο.
Η ταινία, σε σκηνοθεσία Μπράντλεϊ Κούπερ και σενάριο που έγραψε ο ίδιος σε συνεργασία με τον Τζος Σίνγκερ, σκιαγραφεί ένα ζωντανό πορτρέτο της δυναμικής του ζευγαριού με φόντο τα μέσα του 20ού αιώνα, όπου οι πολιτιστικές και κοινωνικές αλλαγές διαμόρφωναν το τοπίο τόσο των τεχνών όσο και των προσωπικών σχέσεων. Καθώς εισβάλουμε στο πλούσιο μωσαϊκό των παθών του Μπερνστάιν και στις σαρωτικές μελωδίες της μουσικής του κληρονομιάς, ο “Μαέστρος” αναδύεται ως μια σοβαρή σελίδα για το ανεξίτηλο σημάδι που άφησε στον κόσμο της μουσικής και του θεάτρου.
Η σκηνοθετική ματιά και η ερμηνεία του Μπράντλεϊ Κούπερ μας καλεί να εντρυφήσουμε στην ψυχή μιας δημιουργικής ιδιοφυΐας και στη βαθιά πολυπλοκότητα της ανθρώπινης εμπειρίας του. Η Κάρεϊ Μάλιγκαν, που υποδύεται τη Φελίσια Μοντεαλέγκρε, συμβάλλει με μια πληθωρική ερμηνεία και εμβαθύνει στην πολυπλοκότητα, του να είσαι σύζυγος μιας δημιουργικής ιδιοφυΐας και ενός άνδρα που η ομοφυλοφιλία του δεν είναι και το καλύτερα κρυμμένο μυστικό.
Η ταινία περιηγείται στις κορυφές και τις κοιλάδες της σχέσης του Μπερνστάιν και της Μοντεαλέγκρε, αποτυπώνοντας την ένταση μεταξύ των απαιτήσεων του καλλιτεχνικού πάθους και των πιέσεων της οικογενειακής ζωής. Αντιμετωπίζει τις θυσίες και τους συμβιβασμούς που γίνονται στην αναζήτηση του μεγαλείου, καθώς και το τίμημα που μπορεί να επιφέρει μια τέτοια επιδίωξη στις προσωπικές σχέσεις. Καθώς οι χαρακτήρες παλεύουν με τις προκλήσεις της αγάπης, της πίστης και των αδιάκοπων απαιτήσεων μιας καριέρας στο προσκήνιο, ο «Μαέστρος» γίνεται μια οδυνηρή εξερεύνηση των θυσιών που συνεπάγεται η επιδίωξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Ο εμπνευσμένος ερμηνευτικά και σκηνοθετικά Μπράντλεϊ Κούπερ, διασχίζει με χάρη, δύναμη και φινέτσα όλο τον βίο του μεγάλου μαέστρου, χορογραφώντας πάνω στο ασπρόμαυρο και το έγχρωμο, την καλλιτεχνική ιδιοφυία του Μπερνστάιν και τον παθιασμένο άνθρωπο τυλιγμένο μέσα στο θρύλο. Ενώ όλα κινούνται στην υψιπετή σφαίρα του αριστουργήματος, ο Κούπερ σαν να θέλει να ημερέψει, να ηρεμήσει το πράγμα, αρχίζει να το προσγειώνει σταδιακά στα μέτρα μιας τυραννισμένης ιστορίας αγάπης και την οδύνη της Φελίσια Μοντεαλέγκρε. Στην προσγείωση αυτή ο δημιουργός, βέβαια, δεν χάνει από το οπτικό του πεδίο τις υποψηφιότητες για το χρυσό αγαλματίδιο.
Ο «Μαέστρος» δεν φιλοδοξεί απλώς να αφηγηθεί τη ζωή του Λέοναρντ Μπερνστάιν θέλει να εισέλθει σε μια λεπτή εξερεύνηση της περίπλοκης σχέσης ανάμεσα στην τέχνη και τη ζωή, την πίστη, τις ερωτικές επιλογές, την αγάπη και τη θυσία. Μέσα από τη σκηνοθεσία του Κούπερ, το σενάριο του Σίνγκερ και τις δυνατές ερμηνείες, η ταινία μας παρασύρει να μετρήσουμε τη διαρκή πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων και τη βαθιά επίδραση της καλλιτεχνικής αναζήτησης στον καμβά της ύπαρξής τους.
Η ιδιοφυία δύσκολα θα σκεφτεί και θα λειτουργήσει με μέτρο, πλαίσια και κανόνες, διότι αν ενεργεί με σύνεση, δεν θα μπορέσει ποτέ να διευρύνει τη σφαίρα και τους ορίζοντες της ανθρώπινης ύπαρξης. Η μεγαλοφυΐα δεν μπορεί να είναι συνετή, γιατί θα εγκλωβιστεί στο μέτριο, το τετριμμένο, το αναμενόμενο και θα συντριβεί το ιδιοφυές χάριν του μέτρου και της συγκατάβασης.
Διαβάστε ακόμα: Είδαμε τη «Φόνισσα» της Εύας Νάθενα, μια ταινία από πέτρα και απόγνωση.