Ζωή Ζενιώδη: «Χαίρομαι να βλέπω γεμάτες αίθουσες και ενθουσιασμένους ανθρώπους»

«Η διεύθυνση ορχήστρας είναι βαθιά γνώση της παρτιτούρας και απόρροια μελέτης και εμβάθυνσης πολλών ετών στη μουσική» μας λέει η Ζωή Ζενιώδη. © Jean-Baptist Millot

Δίπλα σε κάθε λυρικό τραγουδιστή, συνήθως σε ένα πιάνο κοντσέρτου, κάθεται ένας συνοδός πιανίστας. Το 4ο Αφιέρωμα στο Ληντ, που ξεκινά σήμερα στο Ωδείο Αθηνών σε καλλιτεχνική επιμέλεια Μυρσίνης Μαργαρίτη, είναι ένα σεμινάριο αφιερωμένο σε μια ιδιαίτερη μορφή κλασικού τραγουδιού: τις μελοποιήσεις ποιημάτων που δεν γράφτηκαν καταρχήν για μουσικό τονισμό.

Το φετινό πρόγραμμα εστιάζει στα έργα του Franz Schubert και του Robert Schumann και θα ολοκληρωθεί με τη συναυλία των διδασκόντων την Πέμπτη 9 Νοεμβρίου, όταν η σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη και ο βαρύτονος Δημήτρης Τηλιακός θα ερμηνεύσουν δύο εμβληματικούς κύκλους τραγουδιών του Robert Schumann:  Frauenliebe und leben op. 42 [O  έρωτας και η ζωή μιας γυναίκας] και Dichterliebe op. 48 [Ο έρωτας του ποιητή].

Στο πιάνο θα τους συνοδεύσει η πιανίστα και αρχιμουσικός Ζωή Ζενιώδη. Ήταν μια ευκαιρία για να συζητήσουμε με τη φιναλίστ του διαγωνισμού La Maestra 2022, η οποία πραγματοποιεί μια σημαντική σταδιοδρομία κυρίως εκτός ελληνικών συνόρων.

–Είστε μία πολυταξιδεμένη καλλιτέχνης. Από σήμερα βρίσκεστε στην Αθήνα για το 4ο Αφιέρωμα στο Ληντ  «Τα Λήντερ των Franz Schubert και του Robert Schumann» (6-8 Νοεμβρίου) στο Ωδείο Αθηνών. Από πού μας έρχεστε αυτή τη φορά;

Έχω μόλις επιστρέψει από το Λος Άντζελες, στο οποίο βρέθηκα για την τοπική πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ Maestra της Maggie Contreras. Είναι ένα φιλμ το οποίο γυρίστηκε κατά τη διάρκεια του ομώνυμου διαγωνισμού και το οποίο αναφέρεται στην ζωή και προετοιμασία πέντε γυναικών μαέστρων, εκ των οποίων μία και εγώ. Το ντοκιμαντέρ επιλέχθηκε ως η ταινία κλεισίματος του GuadaLAjara Film Festival στο ιστορικό Million Dollar Theater του Λος Άντζελες. Το θέατρο (ΣτΣ: : Θέατρο στις ΗΠΑ ονομάζονται και οι κινηματογραφικές αίθουσες) ήταν κατάμεστο και η ατμόσφαιρα εξαιρετικά συγκινητική. Η πρόσκληση του Φεστιβάλ να βρεθώ εκεί και να μιλήσω για όλα αυτά που απασχολούν τη μουσική κοινωνία τα τελευταία χρόνια ήταν εξαιρετικά τιμητική.

«Για τη διεύθυνση ορχήστρας είμαι παραπάνω από βέβαιη ότι όσο μεγαλύτερος και πιο ώριμος είναι κάποιος, τόσο καλύτερα είναι τα πράγματα, τόσο για τον ίδιο όσο και για την ορχήστρα». © Jean-Baptist Millot

–Ο διαγωνισμός La Maestra για γυναίκες αρχιμουσικούς ιδρύθηκε το 2019 από την Philharmonie de Paris και την Paris Mozart Orchestra. Εσείς φτάσατε στην τελική εξάδα αυτού του πολύ προβεβλημένου και καινοτόμου διεθνούς διαγωνισμού στη δεύτερη έκδοση, το 2022. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία και τί σήμανε για τη σταδιοδρομία σας;

Ήταν ο μόνος διαγωνισμός διεύθυνσης ορχήστρας που έχω πάρει μέρος. Ήταν μια έντονη εμπειρία που  – αν και δεν πιστεύω καθόλου στο θεσμό των διαγωνισμών – θεωρώ ότι μόνο μπροστά μπορεί να πάει κάποιον αν βρεθεί σε αυτό το δεδομένο για τους σωστούς λόγους. Οι διαγωνισμοί έχουν τη δυνατότητα να εξελίξουν πολύ την ανθεκτικότητα κάποιου. Ο συγκεκριμένος διαγωνισμός είναι αρκετά διαφορετικός από τη στιγμή που είναι μόνο για γυναίκες. Βρέθηκα σε ένα πολύ ζεστό και όμορφο περιβάλλον, στο οποίο δεν υπήρχε ουσιαστικά ανταγωνιστική ατμόσφαιρα. Λόγω της διάκρισης μου, επιλέχθηκα ως ένα από τα μέλη της Ακαδημίας La Maestra, συνθήκη που μου έδωσε δυνατότητες συνεργασίας με μεγάλες ευρωπαϊκές ορχήστρες.

–Επισημάνατε σε προηγούμενη συνέντευξη ότι ήταν από τους ελάχιστους διαγωνισμούς που μπορούσατε να συμμετάσχετε λόγω ορίου ηλικίας. Δεν είναι ποτέ πολύ αργά για να ξεκινήσεις νέα σταδιοδρομία στη μουσική;

Η πορεία μου, οι επιλογές και οι αλλαγές που έχω κάνει, καθώς και το μέλλον που διαγράφεται αποδεικνύουν ότι δεν είναι ποτέ αργά. Αν φυσικά σκόπευα ξαφνικά να ξεκινήσω καριέρα στο τραγούδι, αυτό θα ήταν πραγματικά αδύνατον. Αλλά, συγκεκριμένα για τη διεύθυνση ορχήστρας είμαι παραπάνω από βέβαιη ότι όσο μεγαλύτερος και πιο ώριμος είναι κάποιος, τόσο καλύτερα είναι τα πράγματα, τόσο για τον ίδιο όσο και για την ορχήστρα με την οποία συνεργάζεται. Η διεύθυνση ορχήστρας είναι βαθιά γνώση της παρτιτούρας και απόρροια μελέτης και εμβάθυνσης πολλών ετών στη μουσική.

–Στην πανδημία είχα την ευκαιρία να σας παρακολουθήσω να διευθύνετε Γάμους του Φίγκαρο στη Νέα Ζηλανδία. Είναι κρίμα που με το τέλος τις πανδημίες διακόπηκαν αυτές οι μεταδόσεις και ο κόσμος ξαφνικά ξαναμίκρυνε. Πώς είναι η μεταπανδημική προσαρμογή στα μέρη που επισκέπτεσθε;

Αυτό που έχω παρατηρήσει σε όλα μου τα ταξίδια (τα οποία είναι συνήθως σε μακρινούς προορισμούς) είναι ότι το κοινό έχει επιστρέψει ακάθεκτο στις αίθουσες, το κοινό βιώνει ξανά την υπέροχη αίσθηση της ζωντανής μουσικής, αυτή την ποιότητα που δημιουργείται μόνο όταν βρεθούν πολλοί άνθρωποι μαζί σε έναν χώρο όπου η ενέργεια συγκεντρώνεται έντονα σε όλο αυτό που συμβαίνει και αλλάζει την οπτική και τη σχέση με το αντικείμενο και το συνάνθρωπο. Χαίρομαι να βλέπω γεμάτες αίθουσες και ενθουσιασμένους ανθρώπους, γεμάτους ζωή, ενέργεια και ανυπομονησία για μία όμορφη παράσταση. Ταυτόχρονα, η πανδημία μας ανάγκασε να βρούμε νέους τρόπους επικοινωνίας, θεωρώ λοιπόν ότι είμαστε τυχεροί που είμαστε σε θέση να συνεχίσουμε να αξιοποιούμε την τεχνολογία προς όφελος της τέχνης.

Η λυρική τραγουδίστρια Λένια Ζαφειροπούλου (δεξιά) και η αρχιμουσικός Ζωή Ζενιώδη στο πιάνο στο φινάλε της συναυλίας «Ψηλά απ’ τον λόφο κατοπτεύω – Τα τραγούδια του Ludwig van Beethoven», τον Ιανουάριο του 2020 στην αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

–Στην Ελλάδα βέβαια δεν διευθύνετε πάρα πολύ. Έχετε κάποια προσεχή εμφάνιση με κάποια ορχήστρα;

Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποιο πλάνο αυτή τη στιγμή. Πάντα προσπαθώ να βρω τρόπους να συνεργάζομαι με ανθρώπους και οργανισμούς της χώρας μου, αλλά δεν έχει ευοδώσει κάτι προς το παρόν, τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον. Ανυπομονώ πολύ να δεχτώ προτάσεις. – Σε άλλο πλαίσιο, έχω την τιμή να αναλαμβάνω την καλλιτεχνική διεύθυνση του El Sistema Greece, πράγμα που με κάνει παραπάνω από χαρούμενη.

-Θα αναλάβετε την ορχήστρα του προγράμματος;

Τα καθήκοντα μου δεν περιλαμβάνουν τη διεύθυνση της ορχήστρας του El Sistema Greece, αν και είμαι σίγουρη ότι κάποια στιγμή θα κάνω και μια εμφάνιση-έκπληξη με αυτή την εξαιρετική ορχήστρα νέων. Η μαέστρος της ορχήστρας είναι η εξαίρετη Κυριακή Κουντούρη και θα έχουμε μία εορταστική συναυλία με κάλαντα από όλον τον κόσμο στο ΚΠΙΣΝ στις 11 Δεκεμβρίου και θα χαρώ πολύ να έρθετε να μας ακούσετε.

-Αυτό είναι πολύ ευχάριστο και σημαντικό και θα επανέλθουμε ειδικότερα. Προσωπικά είχα την τύχη να ακούσω κυρίως ως συνοδό πιανίστα. Τι είναι αυτό που σας κάνει να εξακολουθείτε να καλλιεργείτε αυτή τη δραστηριότητα παράλληλα με τη διεύθυνση ορχήστρας;

Η πιανιστική συνοδεία υπήρξε η βασική μουσική μου ζωή για τουλάχιστον 10 έτη. Είναι ένα τεράστιο μέρος της εσωτερικότητας μου και έχει μία πολύ διαφορετική θέση στη ζωή μου από αυτήν που κατέχει η διεύθυνση ορχήστρας. Οι μέντορες μου πιστεύουν ότι κάνεις ανθρώπους δεν θα έπρεπε να δοκιμάσει να γίνει μαέστρος αν πρώτα δεν έχει βρεθεί σε εξαιρετικά υψηλό σημείο στην καριέρα του μέσω κάποιου οργάνου, ξεκάθαρα γιατί πρέπει κάποιος να έχει πρώτα βρει τη “φωνή” του ως μουσικός, να μπορεί να εκφράσει μέσα από κάποιο όργανο όλο αυτό που θέλει να μοιραστεί. Είναι σχεδόν αδύνατον να περιμένουμε από κάποιον να εκφράσει με βάθος και καθαρότητα τη σκέψη του σε μια ορχήστρα αν πρώτα δεν την έχει εκφράσει μέσω του δικού του προσωπικού ήχου. Μέσα από τη συνεχή επιστροφή μου στο όργανό μου εξακολουθώ να συνδέομαι απόλυτα με τον δικό μου ήχο και αυτό με πηγαίνει παρακάτω ως μουσικό και ως άνθρωπο.

Το Αφιέρωμα στο Ληντ στο Ωδείο Αθηνών είναι ένα σεμινάριο που έχει δημιουργηθεί από τη σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη. Αριστερά ο βαρύτονος Δημήτρης Τηλιακός.

-Ποια είναι το πρόγραμμα και το περιεχόμενο αυτού του masterclass και σε ποιους απευθύνεται, σπουδαστές και ακροατές; Στο σεμινάριο γίνονται δεκτοί προφανώς ενεργοί σπουδαστές μονωδίας, αλλά και πιάνου.

Το Αφιέρωμα στο Ληντ στο Ωδείο Αθηνών είναι ένα σεμινάριο που έχει δημιουργηθεί από τη γνωστή σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη, η οποία με πολύ κόπο και αγάπη το οργανώνει άριστα κάθε χρόνο και το εξελίσσει φέρνοντας συνεργάτες, όπως τον Δημήτρη Τηλιακό, να διδάξουν. Θα εργαστούμε πάνω στον κόσμο των τραγουδιών του Schubert και του Schumann. Είναι ένα σεμινάριο το οποίο είναι ανοιχτό σε όλους και απευθύνεται ενεργά σε σπουδαστές φωνής και πιάνου, αλλά θα χαρούμε να έχουμε στο ακροατήριο ανθρώπους που θέλουν να εντρυφήσουν μαζί μας στον υπέροχο κόσμο της ποίησης και του κλασσικού γερμανικού τραγουδιού, του πιο εσωτερικού και τρυφερού είδους συνεργασίας στον κόσμο της κλασσικής μουσικής.

-Στην καταληκτική συναυλία των καθηγητών θα ακούσουμε δύο εμβληματικούς κύκλους τραγουδιών του Robert Schumann.  Frauenliebe und leben op. 42 [O  έρωτας και η ζωή μιας γυναίκας] και Dichterliebe op. 48 [Ο έρωτας του ποιητή]. Θα τραγουδήσουν αντίστοιχα η Μυρσίνη Μαργαρίτη και ο Δημήτρης Τηλιακός. Είναι μια απολύτως ρομαντική οπτική για τον έρωτα. Πόσο αντιστοιχούν στη σημερινή μας συναισθηματική αντίληψη; Εσείς έχετε νιώσει έτσι;

Το βαθύ και αληθινό συναίσθημα της αγάπης, του έρωτα, του ενθουσιασμού, της λατρείας, της σύνδεσης, της έκστασης, της απουσίας, της απώλειας, της θλίψης, της πτώσης, του φόβου, της απόγνωσης, της παραίτησης, της αποδοχής, της συνειδητότητας, του πάντα, του πουθενά, του ποτέ, του παντού, του όλου, του θανάτου και της ζωής είναι όλα άχρονα και ά-τοπα. Και είναι του ανθρώπου. Θα ήθελα πολύ να βρεθώ να πίνω τσάι με κάποιον άνθρωπο που δεν έχει αισθανθεί έτσι. Αν γνωρίζετε κάποιον, σας παρακαλώ δώστε του τα στοιχεία μου να βρεθούμε.

“Αναλαμβάνω την καλλιτεχνική διεύθυνση του El Sistema Greece, πράγμα που με κάνει παραπάνω από χαρούμενη”.

Βιογραφικό σημείωμα

Έχοντας χαρακτηριστεί από τον διεθνή τύπο ως «Ms. Dynamite» η Ζωή Ζενιώδη  συνεργάζεται συχνά με οργανισμούς όπως η Lyric Opera of Chicago, Santa Fe Opera, Opera Queensland, Opera New Zealand, Opera Southwest, Florida Grand Opera και έχει εμφανιστεί σε αίθουσες όπως το Carnegie Hall (Νέα Υόρκη) και η Philharmonie de Paris. Είναι από το 2016 μέλος του Hart Institute of Women Conductors της Όπερας του Ντάλας. Πρόσφατα, μετά τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό “La Maestra” στο Παρίσι (2022), επιλέχθηκε ως ένα από τα έξι μέλη της Ακαδημίας “Maestra” για την περίοδο 2022 2024.

Έχει επίσης επιλεγεί ως Mentee της υποτροφίας Taki Alsop για το 2023 με μέντορα την διάσημη αρχιμουσικό Marin Alsop. Οι άμεσες μελλοντικές συνεργασίες της περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων παραγωγές με την Όπερα του Σικάγο, τη Φιλαρμονική της Βρέμης, την Opera Santa Barbara, διάφορες ορχήστρες στη Βραζιλία, την Ορχήστρα της Αβινιόν, την Paris Mozart Orchestra.

Συμπράττει συχνά με τις ορχήστρες: Auckland Philharmonia Orchestra, Christchurch Symphony Orchestra, Orchestra Wellington, Queensland Symphony Orchestra, Bremen Philharmonic, Paris Mozart Orchestra, National Symphony Orchestra of Colombia, Bogota Philharmonic, Brno Philharmonic, New England Symphonic Ensemble, Tatarstan National Symphony Orchestra, Vietnam National Symphony Orchestra, Palm Beach Symphony, μεταξύ πολλών άλλων.

Στο παρελθόν έχει διατελέσει Principal Guest Conductor του Φεστιβάλ Νέας Μουσικής “Ασία-Ευρώπη”, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, Αρχιμουσικός της MOYSA, Καλλιτεχνική ∆ιευθύντρια και Μαέστρος των Alhambra Orchestra και Broward Symphony Orchestra, Μαέστρος στη Florida Grand Opera και στη Frost Symphony Orchestra. Είναι η πρώτη γυναίκα μαέστρος με Διδακτορικό στη Διεύθυνση Ορχήστρας στην Ελλάδα και εκπροσωπείται από το διεθνές πρακτορείο ADA Artists Management, New York.

Διαβάστε ακόμα: Jeremy Ovenden, «Η όπερα είναι ένα ταξίδι οικείων συναισθημάτων». 

TAGS :
Ζωή Ζενιώδη κλασική μουσική Ωδείο Αθηνών

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook