pynchon

Μπορεί η ζωή του μέσου νεοϋορκέζου να άλλαξε άρδην σαν άμεσο αποτέλεσμα της 11ης Σεπτεμβρίου, πόσο όμως, στ’ αλήθεια, επηρεάστηκε η ψυχοσύνθεσή του;

Μια από τις πιο ενοχλητικές φωτογραφίες της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 είναι εκείνη του Thomas Hoepker που απεικονίζει μια ομάδα από νέους νεϋορκέζους σε ένα ειδυλλιακό καλοκαιρινό μεσημεριανό ήλιο, να απολαμβάνουν τη συζήτησή τους νωχελικά, ατενίζοντας τη θάλασσα. Λίγη σημασία φαινόταν να έχει για εκείνους το γεγονός ότι στην απέναντι όχθη, στο Μανχάταν, οι Δίδυμοι Πύργοι μόλις είχαν πέσει και ο ουρανός καλυπτόταν από το σύννεφο σκόνης, φωτιάς και καταστροφής, που σημάδεψε πριν λίγη ώρα την πόλη τους.

Πόσο, αλήθεια, σημάδεψε την ψυχοσύνθεση του μέσου νεοϋορκέζου η πτώση των δύο Πύργων; Μπορεί η ζωή τους, η ζωή μας, να άλλαξε άρδην σαν άμεσο αποτέλεσμα αυτής της επίθεσης, μπορεί και εκείνοι μα και εμείς να έχουμε συνηθίσει πλέον στην ιδέα της παραχώρησης μιας σειράς ελευθεριών για χάρη της «Μεγάλης Ελευθερίας», όμως η Νέα Υόρκη του 2001, σύμφωνα και με την ανάπτυξη του Bleeding Edge του Pynchon, μια Νέα Υόρκη του Ίντερνετ, του dotcom crash, του real estate, του Τζουλιάνι και των Friends, φαίνεται να έχει ελάχιστα σημαδευτεί από την επίθεση, πράγμα που υποσυνείδητα δημιουργεί την ίδια ενόχληση, μα και αφήνει την ίδια απορία με τη φωτογραφία του Hoepker.

Η Νέα Υόρκη του 2001 είναι για το Bleeding Edge ό,τι το Λος Άντζελες για το Inherent Vice. Το βιβλίο είναι «κομμένο και ραμμένο» επάνω της και οι ήρωες φαίνονται να αναπνέουν στον ρυθμό της, σε δεύτερο τουλάχιστον επίπεδο, γιατί σε πρώτο επίπεδο τον ρυθμό δίνει ο μέγας Pynchon. Κι όπως σε όλα τα βιβλία του, ο ρυθμός αυτός είναι γεμάτος με συμπλεγματικούς ήρωες, με παράνοια («η παράνοια είναι σαν το σκόρδο, δεν μπορείς να έχεις ποτέ αρκετό»), με σχέσεις εξουσίας, με ποπ κουλτούρα και με την λατρεία στην γλώσσα που κάνει τον Pynchon να ξεχωρίζει.

Η Νέα Υόρκη του 2001, σύμφωνα με τον Pynchon, φαίνεται να έχει ελάχιστα σημαδευτεί από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους…

Υπό κάποιες συνθήκες θα μπορούσε να ονομάσει κανείς το Bleeding Edge ένα μετα-προφητικό ξαναγράψιμο του Crying of Lot 49, η σύγκριση με το οποίο είναι ουσιαστικά κατασκευασμένη σαν ψυχαναγκασμός από τον συγγραφέα. Οι παραλληλισμοί ανάμεσα στα δυο βιβλία είναι πολλοί και ξεκινούν από τη χαλαρή μορφή της πρώτης σελίδας, στο γεγονός ότι και στα δυο βιβλία η ηρωίδα είναι γυναίκα και φυσικά πως και τα δύο καταπιάνονται με το σύστημα επικοινωνίας και σύνδεσης μεταξύ των ανθρώπων: στο Crying of Lot 49 το υπόγειο μυστικό σύστημα του WASTE και στο Bleeding Edge o «Βαθύς Ιστό» του Ίντερνετ. Όμως με ένα αποδομητικό τρόπο, όσο τονίζονται οι παραλληλισμοί στα δύο βιβλία άλλο τόσο τονίζονται και οι διαφορές. Το Col49 είναι ένα προφητικό βιβλίο που εκφράζει το «σάπιο» που βρίσκεται πίσω από το American Dream του 1963, ενώ το Bleeding Edge είναι ένα απολογητικό βιβλίο για όσα έκανε λάθος τόσο το ίδιο το American Dream όσο και ο Pynchon στο CoL49.

Thomas-Pynchon_Bleeding-Edge-Cover

Το «Bleeding Edge» κυκλοφόρησε στις Η.Π.Α. στις 17 Σεπτεμβρίου 2013, από τον εκδοτικό οίκο «Penguin».

Για τον Έλληνα αναγνώστη υπάρχει και άλλη μια σημαντική διαφορά μεταξύ των δυο βιβλίων. Αν και τα δυο βιβλία είναι γεμάτα από αναφορές στην ποπ κουλτούρα της εποχής, είναι εντυπωσιακό, και συνάμα φυσιολογικό, το πόσο πιο εύκολα πλέον ο μη-αμερικάνος μπορεί να παρακολουθήσει αυτήν την ανάπτυξη της ποπ-κουλτούρας χωρίς να νιώθει το οποιαδήποτε κενό και την οποιαδήποτε έλλειψη –πράγμα που δεν ισχύει για το CoL49. Η παγκοσμιοποίηση σε συνδυασμό και με το Ίντερνετ έχουν μετατρέψει αυτήν την ποπ κουλτούρα σε συλλογικό (υπο)συνείδητο όλων μας και γι’ αυτό είναι τεράστιο λάθος τελικά να πιστεύουμε πως η συμβολική επίθεση στους δίδυμους πύργους δεν αποτέλεσε πλήγμα στην συνολική μας σύγχρονη υπόσταση.

Το Bleeding Edge μονάχα σαν ένα ρεαλιστικό βιβλίο μπορείς να το αντιμετωπίσεις. Ο Pynchon άλλωστε, παρά την «ταμπέλα» του μεταμοντέρνου που κουβαλάει, κάλλιστα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί και στα υπόλοιπα βιβλία του σαν ρεαλιστής συγγραφέας με στενές σχέσεις με τους βικτωριανούς ρεαλιστές, παρά με τους μοντέρνους ή τους μεταμοντέρνους (δείτε σχετικά και το άρθρο του Λ. Καλοσπύρου στο The ZONE Τεύχος 1). Στη συγκεκριμένη περίπτωση του ΒΕ όμως φαίνεται να κατασταλάζει σε μια 100% ρεαλιστική γραφή με ελάχιστες αποκλίσεις, σε συνδυασμό και με μια σχετικά ψυχρή καταγραφή της εποχής, χωρίς μελό συναισθηματισμούς (Thank God!) που φτάνει όμως στα όρια του διδακτισμού –θεωρώ περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο βιβλίο του.

23-thomas-pynchon

Ο Τhomas Pynchon σε ηλικία 16 ετών, από την περίοδο των μαθητικών σπουδών του. Μια από τις ελάχιστες φωτογραφίες του αινιγματικού συγγραφέα.

Η αλήθεια είναι όμως πως αυτή η ψυχρότητα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί σαν ένα ψεγάδι του βιβλίου. Σε συνδυασμό μάλιστα και με κάποιες παρανοήσεις του, σχετικά με το Ίντερνετ ή με το γεγονός ότι ο Pynchon, λόγω εποχής, χάνει την ευκαιρία να μιλήσει για τον πολυσχιδή κόσμο του Web2.0, ενώ αντιμετωπίζει τον κόσμο του Deep Web επιφανειακά και όσο του χρειάζεται για να δουλέψει τον παραλληλισμό με το υπόγειο δίκτυο του CoL49, οδήγησαν κριτικούς και θα οδηγήσουν αναγνώστες να κρίνουν αρνητικά το βιβλίο, παραμερίζοντας την όλη υπόλοιπη ουσία του. Το Bleeding Edge είναι ένα μεγάλο βιβλίο, και όχι μια ελαφριά ανάπτυξη μιας σύγχρονης ιστορίας με ντετέκτιβ, όπως θα μπορούσε εύκολα κάποιος να την παρανοήσει. Η πλοκή, η τοποθέτηση, η σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει την εποχή ο Pynchon –πίσω από το χιούμορ που λειτουργεί πάντα ως καταλύτης γι’ αυτόν– είναι στοιχεία που το αναδεικνύουν σε αυτό το επίπεδο και το ορίζουν δίπλα στα μεγάλα βιβλία του (όπως το Gravity’s Rainbow, το Mason & Dixon και το Against the Day), αποτελώντας πλέον τμήμα ενός συνόλου στο οποίο καταγράφεται, αναλύεται, σχολιάζεται και σατιρίζεται ολόκληρη η σύγχρονη αμερικανική –και κατ’ επέκταση δυτική– ψυχοσύνθεση. Απλά με τον Pynchon πρέπει να είναι πάντα κανείς προσεκτικός, ακριβώς όπως και με την φωτογραφία του Hoepker, γιατί υπάρχουν πολλά περισσότερα που πρέπει να αναλύσει και να σκεφτεί κανείς από όσα φαίνονται με την πρώτη ματιά.

 

 

 

 

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top