Conrad Veidt: ο εμιγκρές ηθοποιός που έγινε η έμπνευση για τον Joker

Ο Conrad Veidt στην ταινία «Ο άνθρωπος που γελάει» είναι η πρώτη εκδοχή του Joker (listal.com).

Στην ταινία «Τhe man who laughs», πίσω στο μακρινό 1928, ελλείψει φωνητικής επένδυσης το γέλιο του ανακτά τα πρωτεία του δράματος. Είναι η απόκοσμη όψη της οδοντοστοιχίας του που σου προκαλεί ισχυρούς παλμούς στην καρδιά. Ένας παραταγμένος στρατός σκούρων πλήκτρων στόματος (τόσο μεγάλη είναι η βάση των δοντιών) που έχει ευθυγραμμιστεί με αλφάδι.

Κοιτώντας τώρα τον Joker του Γιοακίν Φίνιξ, καίτοι το δικό του στόμα υπερτονίζεται από τα χρωματιστά ψιμύθια με τα οποία το έχει βάψει, καταλαβαίνεις γιατί γίνονται άμεσες συσχετίσεις με τον γερμανό ηθοποιό Conrad Veidt και γιατί ο συγκεκριμένος θεωρείται το εκμαγείο από το οποίο προέκυψε το καρτούν του Joker.

Αν και οι γνώμες διίστανται (άλλοι θεωρούν πως έμπνευση έδωσε το γνωστό χαρτί Joker της τράπουλας, στην πιο σκοτεινή εκδοχή του), είναι φανερό πως στον συγκεκριμένο ρόλο, ο Veidt αναπέμπει μια εξπρεσιονιστική εκδοχή του απόκοσμου. Ένας ήρωας που γελάει μόνο που το γέλιο του δεν είναι μεταδοτικό, δεν είναι ένα λαγαρό μήνυμα προς κάθε αποδέκτη, δεν ζητάει το μοίρασμα κάποιου χαρμόσυνο γεγονότος. Είναι ένα γέλιο-μαύρη μπέρτα.

Τομείς, κυνόδοτες και προγόμφιοι, μαζί με το σκληρό μαξιλάρι των ούλων, έχουν την όψη συμπαγούς μετώπου που ετοιμάζεται να εξαπολύσει επίθεση. Σκέφτεσαι πως αν αυτός ο άνθρωπος είναι τόσο αποκρουστικός γελώντας πώς μπορεί να είναι όταν βρεθεί σε κατάσταση ζέσεως;

Οσο και αν φαίνεται παράξενο, ο άμοιρος Γκουίνπλεν δεν είναι η ενσάρκωση του κακού όπως ο Joker.

Βέβαια, η ταινία στην οποία ο Veidt υποδύεται τον Γκουίνπλεν, εμπνευσμένη από το μυθιστόρημα του Βίκτωρ Ουγκώ «Ο άνθρωπος που γελά», ουδεμία σχέση έχει με τις μετέπειτα περιπέτειες του σαλού Joker που κονταροχτυπιέται στα Μαρμαρένια Αλώνια της Γκόθαμ Σίτι με τον Batman, σε μια μάχη σκοταδιού και δικαιοσύνης. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα κλασικό μελόδραμα όπου ο πάνω κόσμος των πλουσίων αρνείται να αποδεχθεί τον κάτω κόσμο που αποτελείται από παρίες και λογής απροσάρμοστους.

Εδώ την έννοια του κακού φέρει όχι ένα πρόσωπο, ακόμη κι αν είναι αποκρουστικό, αλλά οι κυριαρχικοί μηχανισμοί της εξουσίας που ορίζουν ποιος θα αποβληθεί από τις αγκάλες της κοινωνίας και ποιος θα θεωρηθεί σεπτό μέλος της.

Ο άμοιρος Γκουίνπλεν, έπειτα από σοβαρό ατύχημα, έπαψε να έχει ένα πρόσωπο-καθρέφτη, και απέκτησε την αποκρουστική φυσιογνωμία ενός δαίμονα που γελάει διαρκώς δίχως να το θέλει. Η παγωμένη εικόνα του γέλιου του είναι μια σκοτεινή ατραξιόν, ένα παράλογο του ανθρώπινου είδους που προκαλεί τρέμουλο. Είναι περισσότερο η όψη και λιγότερο η ψυχοσύνθεση του ήρωα που δημιουργεί την αχλή του φόβου τριγύρω του. Ωστόσο, επειδή η εικόνα του είναι εκθετική δεν γίνεται να μην σκεφτείς πως κάλλιστα θα μπορούσε να είναι ο κεντρικός ήρωας μιας ταινίας τρόμου.

Σε αντίθεση με τον μετέπειτα Joker που το σώμα και η ψυχή του ενώνονται αξεδιάλυτα στη σκιαμαχία, την αποκτήνωση και τον όλεθρο. Είναι ένας ήρωας τιμωρός της κυριαρχικής δομής του συστήματος. Μια αλλοπαρμένη κραυγή που μπορεί να έχει την όψη φρενιασμένου γέλιου, στο βάθος της όμως κρύβει κάμποση απύθμενη καταπίεση.

Ο Conrad Veidt με το… κανονικό του πρόσωπο.

Όσο για τον Conrad Veidt, αν τυχόν θελήσετε να τον ψάξετε, θα τον βρείτε σίγουρα στην κλασική ταινία του Robert Wiene «Το εργαστήριο του Δρ. Καλιγκάρι» και σε κάμποσες άλλες γερμανικές ταινίες του βωβού κινηματογράφου. Με την άνοδο των ναζί, όμως, αναγκάστηκε να διαφύγει με την εβραία γυναίκα του στη Βρετανία για να καταλήξει το 1941 ως εμιγκρές στις ΗΠΑ. Εκεί θα μπει ξανά στη βιομηχανία του θεάματος και θα παίξει έναν καθοριστικό ρόλο στην πασίγνωστη «Καζαμπλάνκα».

Πέθανε μόλις στα 50 του παίζοντας γκολφ στο Riviera Country Club του Λος Άντζελες, όταν τον πρόδωσε η καρδιά του. Άφησε πίσω του πάνω από 100 πρωταγωνιστικούς ρόλους -κυρίως σε ταινίες του βωβού κινηματογράφου-, αλλά, ως φαίνεται, και μια φυσιογνωμική κληρονομιά που φτάνει ως τις μέρες μας και ενσκαρκώνει το δυσώδες εγώ που κρύβεται στα έγκατα των σύγχρονων μεγαλουπόλεων και φέρει το όνομα «Joker».

Διαβάστε ακόμα: Είδαμε το «Ενήλικοι στην αίθουσα» – πραγματικά πολύ κακό για τίποτα.

TAGS :
Joker ταινία

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook