Ειρήνη και φονταμενταλισμός δεν συναντιούνται πουθενά

Η Χαμάς δεν ενδιαφέρεται για τίποτε άλλο εκτός από τη διατήρηση του ελέγχου στη Γάζα. (Φωτό: news.sky.com).

Αν κάποιος συγκεντρώσει δίπλα του ανθρώπους με μόνο κριτήριο τα έντονα θρησκευτικά φρονήματα και την παγιωμένη πίστη, είναι βέβαιο ότι η ατμόσφαιρα αμέσως θα γίνει νοσηρή και αυτόματα θα πάρει το πάνω χέρι ο ανορθολογισμός, το έγκλημα και η παράνοια. Και μην κάνει κανείς το λάθος να φέρει αντίρρηση στον φανατικό, είναι σίγουρο ότι δεν θα καταφέρει να τον μετακινήσει από τη θέση του ούτε χιλιοστό, αντίθετα θα φουντώσει το φανατισμό του και θα εξαφανιστούν τα υπολείμματα του ορθολογισμού του.

Αυτός ο πόλεμος ξεκίνησε από τη Χαμάς με ένα και μόνο στόχο: την αποτροπή της ειρήνης μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του (συμπεριλαμβανομένων της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν). Η αντίθεσή της σε τέτοιου είδους ειρηνευτικές συνθήκες βασίζεται στην πεποίθησή της ότι η αναγνώριση και η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ αυτών των αραβικών εθνών και του Ισραήλ υπονομεύουν την παλαιστινιακή υπόθεση.

Υποστηρίζουν ότι οι συμφωνίες αυτές νομιμοποιούν την παρουσία του Ισραήλ στην περιοχή χωρίς να αντιμετωπίζουν βασικά παλαιστινιακά ζητήματα, κυρίως το καθεστώς της Ιερουσαλήμ, το δικαίωμα επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων και την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.

Η Χαμάς δεν ενδιαφέρεται για τίποτε άλλο εκτός από τη διατήρηση του ελέγχου στη Γάζα, την οποία κυβερνά, αφού ανέτρεψε την Παλαιστινιακή αρχή στην περιοχή. Γνωρίζουν, οι ηγέτες της, ότι όσο η Γάζα παραμένει απομονωμένη και σε κατάσταση σύγκρουσης, μπορούν να δικαιολογήσουν την αυταρχική τους διακυβέρνηση. Οποιαδήποτε επίλυση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης που δεν εμπλέκει τη Χαμάς με ουσιαστικό τρόπο θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον έλεγχο και την επιρροή τους στην περιοχή.

Για τη Χαμάς και τις άλλες φονταμενταλιστικές μουσουλμανικές οργανώσεις ο μόνος άξιος λόγου στόχος για μια ανθρώπινη κοινωνία επί της Γης είναι η άνευ όρων προσήλωση στα ουράνια πρότυπα καθαρότητας και δικαιοσύνης. Για τους οπαδούς της δεν κάνει κανείς τίποτε σπουδαίο χωρίς φανατισμό, χωρίς κρυστάλλινα οράματα και χωρίς διαυγή και αμόλυντα σχέδια. Επομένως, το γεγονός ότι η ειρήνη συνεπάγεται πάντοτε συμβιβασμούς σε αυτό που οι άνθρωποι θεωρούν δικαιοσύνη πρέπει να απορρίπτεται. Και η απόλυτη δικαιοσύνη πρέπει να επιδιωχθεί με κάθε κόστος.

Όμως οι φονταμενταλιστές καθοδηγούνται από βαθιές «βεβαιότητες» οι οποίες δεν μπαίνουν κάτω από το φως της επανεξέτασης, της αναθεώρησης ή της αμφιβολίας. Τα μέλη της Χαμάς  έχουν εμποτιστεί με την απόλυτη και μία αλήθεια σε τέτοιο βαθμό που αισθάνονται πως αν δεν σφάξουν ικανό αριθμό απίστων, δεν έχουν επιτελέσει το καθήκον τους επί γης.

Αυτές οι «βεβαιότητες» δίνουν εύκολα άφεση αμαρτιών σε κάθε φανατικό μουσουλμάνο και του οπλίζουν το χέρι για να σκοτώσει περισσότερους και με αγριότερο τρόπο Εβραίους. Αν δε σκοτωθεί σ’ αυτή του την προσπάθεια δεν έγινε και κάτι σπουδαίο, το αντίθετο μάλιστα γιατί στον άλλο κόσμο τον «μάρτυρα» τον καρτερούν αδημονώντας  70 παρθένες και άπειροι τόνοι από πιλάφι κι άλλα εδέσματα.

Αλλά όπως έλεγε ο Βολταίρος «Αυτοί που μπορούν να σε κάνουν να πιστέψεις απιθανότητες, είναι ικανοί να σε πείσουν να διαπράξεις φρικαλεότητες» κι αυτό αφορούσε όχι μόνο τους μουσουλμάνους φανατικούς αλλά κάθε θρησκευτικό φανατισμό.

Ο αντίκτυπος του θρησκευτικού φανατισμού εκτείνεται πέρα από την άμεση σύγκρουση έχοντας παρεμποδίσει τις διπλωματικές προσπάθειες και τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. (Φωτό: brookings.edu).

Η Χαμάς, που σημαίνει «Harakat al-Muqawama al-Islamiya ή  Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης», ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 ως παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Υποστηρίζει την ίδρυση ενός ισλαμικού κράτους στην ιστορική Παλαιστίνη (η οποία περιλαμβάνει το έδαφος του Ισραήλ). Το καταστατικό τους αντανακλά θρησκευτικό ζήλο, απορρίπτοντας κάθε συμβιβασμό ή διαπραγμάτευση με το Ισραήλ και ζητώντας την καταστροφή του. Είναι αυτή η ασυμβίβαστη στάση, καθοδηγούμενη από θρησκευτικό φανατισμό, που συμβάλλει στις συνεχιζόμενες εχθροπραξίες.

Ο θρησκευτικός εξτρεμισμός της Χαμάς είναι εμφανής στη χρήση βίας που ασκεί όχι μόνο κατά των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων αλλά και κατά του άμαχου πληθυσμού. Οι μέθοδοι αφανισμού των μελών της PLO, της παλαιστινιακής οργάνωσης που κατανίκησαν τις προηγούμενες δεκαετίες είναι ανατριχιαστικές

Η οργάνωση έχει εξαπολύσει πολυάριθμες επιθέσεις με ρουκέτες σε ισραηλινές πόλεις, προκαλώντας θάνατο και καταστροφή. Αν και υποστηρίζουν ότι οι ενέργειές τους γίνονται για την επιδίωξη ενός δίκαιου σκοπού, η ετοιμότητά τους να θέσουν σε κίνδυνο αθώες ζωές υπογραμμίζει τον θρησκευτικά καθοδηγούμενο απολυταρχισμό τους.

Η έλλειψη αμφιβολίας ή η προθυμία να εξεταστούν εναλλακτικές προοπτικές είναι ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό του θρησκευτικού φανατισμού. Οι ηγέτες της Χαμάς επικαλούνται συχνά τη θρησκευτική ρητορική για να δικαιολογήσουν τις ενέργειές τους, διαμορφώνοντας τον αγώνα τους ως θεϊκή εντολή και παρουσιάζοντας κάθε συμβιβασμό ως προδοσία της πίστης τους.

Ο αντίκτυπος αυτού του θρησκευτικού φανατισμού εκτείνεται πέρα από την άμεση σύγκρουση. Έχει παρεμποδίσει τις διπλωματικές προσπάθειες και τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Η απροθυμία να δεχτούν οποιαδήποτε μορφή συμβιβασμού ή διαλόγου, καθοδηγούμενη από τη δογματική ερμηνεία της θρησκείας τους, έχει δημιουργήσει ένα ανυπέρβλητο  εμπόδιο στην επίλυση της ισραηλινοπαλαιστινιακής σύγκρουσης.

Η Χαμάς και παρόμοιες φονταμενταλιστικές μουσουλμανικές οργανώσεις δίνουν προτεραιότητα στην ασυμβίβαστη επιδίωξη αυτού που αντιλαμβάνονται ως θεϊκή δικαιοσύνη και καθαρότητα. Ο μόνος βιώσιμος στόχος για μια ανθρώπινη κοινωνία επί της Γης είναι η άνευ όρων προσήλωση στα ουράνια πρότυπα καθαρότητας και δικαιοσύνης.  Αυτή η προοπτική απορρέει από την ερμηνεία των θρησκευτικών κειμένων τους, καθιστώντας την ζωτικής σημασίας για την ιδεολογία τους.

Γι’ αυτούς, τα ουράνια πρότυπα πρέπει να τηρούνται χωρίς συμβιβασμούς, γεγονός που συχνά συγκρούεται με τους συμβιβασμούς που ενυπάρχουν στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Επομένως, το γεγονός ότι η ειρήνη συνεπάγεται πάντοτε συμβιβασμούς σε αυτό που οι άνθρωποι θεωρούν δικαιοσύνη πρέπει να απορρίπτεται. Και η απόλυτη δικαιοσύνη πρέπει να επιδιωχθεί με κάθε κόστος. Κάθε φόνος Εβραίου όχι μόνο δικαιολογείται αλλά επιβάλλεται και είναι αναγκαίος, ενώ κάθε απώλεια μαχητή δεν είναι κάτι τρομαχτικό αντίθετα είναι ευλογία.

Η Χαμάς υποστηρίζει την ίδρυση ενός ισλαμικού κράτους στην ιστορική Παλαιστίνη. (Φωτό: dailytrust.com).

Αλλά «η απόλυτη πίστη διαφθείρει εξίσου απόλυτα με την απόλυτη εξουσία», όπως έγραφε ο Αμερικανός φιλόσοφος Έρικ Χόφφερ . Η στάση της Χαμάς έχει τις ρίζες της στη βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι οποιαδήποτε απόκλιση από την ερμηνεία της «θείας δικαιοσύνης» είναι απαράδεκτη.

Η άποψή τους για την απόλυτη δικαιοσύνη, που απορρέει από το θρησκευτικό δόγμα, καθοδηγεί τις ενέργειές τους, ακόμη και όταν αυτό συνεπάγεται συγκρούσεις. Απορρίπτουν παραχωρήσεις που μπορεί να φαίνονται απαραίτητες για την ειρήνη, εάν οι συμβιβασμοί αυτοί έρχονται σε αντίθεση με το θρησκευτικά εμπνευσμένο όραμά τους για τη δικαιοσύνη.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι αυτή είναι μόνο μία πτυχή του πολύπλοκου προβλήματος της Μέσης Ανατολής, άλλοι παράγοντες, όπως η στάση των (πάλι) φανατικών Ισραηλινών, οι εδαφικές διαφορές, τα ιστορικά φορτία και οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, συμβάλλουν επίσης στη συνεχιζόμενη σύγκρουση.

Αυτή η στάση έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση. Ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι παραχωρήσεις και οι διαπραγματεύσεις είναι απαραίτητες για την επίτευξη μιας διαρκούς ειρήνης, η επιμονή της Χαμάς στην ακλόνητη προσκόλληση στην ερμηνεία της για τη δικαιοσύνη έχει τροφοδοτήσει τις συνεχιζόμενες εντάσεις. Θεωρούν τον αγώνα τους ως θρησκευτικό καθήκον, καθιστώντας τους πολιτικούς συμβιβασμούς μια δύσκολη πρόταση.

Η επιμονή αυτής της προοπτικής θέτει προκλήσεις για τις διεθνείς προσπάθειες διαμεσολάβησης στη σύγκρουση. Υπογραμμίζει τη σημασία της κατανόησης του θρησκευτικού υποβάθρου αυτών των οργανώσεων και τη δυσκολία εξεύρεσης κοινού εδάφους όταν εμπλέκονται διαφορετικές ερμηνείες της δικαιοσύνης.

Αλλά όπως έγραφε ο Γερμανός φιλόσοφος Εμμάνουελ Καντ «Θα πειστεί κάποτε το χοντροκέφαλο ανθρώπινο γένος ότι μεγαλύτερη μωρία και συμφορά από τον πόλεμο δεν υπάρχει, και από τα παθήματα του θα διδαχθεί κάποτε ότι πρέπει να τον καταργήσει, σαν υπερβολικά οδυνηρό και ακριβό τρόπο για επίλυση διαφορών;».

Διαβάστε ακόμα: «200 μέτρα» ή πως μια ταινία μου έμαθε περισσότερα για τη συμβίωση Ισραηλινών και Παλαιστινίων από όλα τα μέσα μαζί.

TAGS :
θρησκεία ισραήλ Παλαιστίνη πόλεμος Χαμάς

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook