Cycladic Identity: Όταν η ξερολιθιά συνάντησε το QR code

Δημοτικό Σχολείο Αμοργού (Anemon Productions ® Museum of Cycladic Art)

Τι δίνει στις Κυκλάδες την μοναδική τους ταυτότητα; Μην απαντήσετε τα beach bar, οι ξαπλώστρες και το ηλιοβασίλεμα γιατί υπάρχουν κάποια στοιχεία πιο διαχρονικά, πιο πολύτιμα και ίσως όχι πολύ γνωστά. Από τα αρχαία λατομεία της Πάρου μέχρι τους παραδοσιακούς μουσικούς της Κέας και την τέχνη της ξερολιθιάς στην Μύκονο απλώνεται ένας συνδετικός ιστός  που για τα νησιά των Κυκλάδων ισοδυναμεί με θησαυρό.

Προϊστορικοί οικισμοί, μνημεία ιστορικών χρόνων, κάστρα, οχυρά και τείχη όλων των εποχών, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες και μοναστηριακά συγκροτήματα, νεοκλασικά κτίρια, ανεμόμυλοι, κρήνες και περιστεριώνες, είναι κάποια από τα στοιχεία αυτά. Παράλληλα, τα νησιά αυτά είναι ένα ζωντανό εργαστήρι βιοποικιλότητας, φιλοξενώντας ένα εντυπωσιακό εύρος βιοτόπων, μεταξύ των οποίων και προστατευόμενες φυσικές περιοχές Natura 2000.

Τέλος, τα έθιμα, οι κοινωνικές τελετουργίες, οι παραδοσιακές πρακτικές και οι τέχνες των Κυκλάδων, η άυλη δηλαδή πολιτιστική κληρονομιά δηλαδή,  είναι πολύτιμο μέρος της ιστορίας και του πολιτισμού τους και έχουν διαμορφώσει, μέσα στον χρόνο, την ιδιαίτερη ταυτότητά τους.

Όλα αυτά τα στοιχεία αποτελούν έναν μοναδικό θησαυρό που πρέπει να διατηρηθεί και να αναδειχθεί. Σε αυτή την διατήρηση, την ανάδειξη και κυρίως στην προστασία, έρχεται να συμβάλλει το Cycladic Identity, η νέα πρωτοβουλία του Μουσείου Κυκλαδική Τέχνης, που έχει ήδη αρχίσει να δραστηριοποιείται με 9 προγράμματα σε οκτώ κυκλαδίτικα νησιά.

Αγγειοπλάστης στη Σίφνο (Anemon Productions ® Museum of Cycladic Art)

Ποιο είναι όμως ακριβώς το αντικείμενο του Cycladic Identity; Η πρωτοβουλία έχει όπως είπαμε ως προτεραιότητα τρεις βασικούς άξονες: Τον πολιτισμό που συναντά κανείς στους αρχαιολογικούς χώρους και τις ιστορικές δομές, τη μοναδική βιοποικιλότητα που χαρακτηρίζει την τοπική χλωρίδα και πανίδα και την ξεχωριστή άυλη πολιτιστική κληρονομιά που εκδηλώνεται στην καθημερινότητα των κυκλαδικών νησιών.

Οι τρεις αυτοί άξονες αποτελούν τον συνδετικό ιστό των τοπικών κοινωνιών και δημιουργούν ένα αίσθημα κοινής ταυτότητας, της οποίας η διατήρηση, ανάδειξη και μεταβίβαση στις επόμενες γενιές είναι μέγιστης σημασίας.

Έτσι, η πρωτοβουλία αυτή λειτουργεί ως πλατφόρμα προσέλκυσης και κατανομής πόρων σε προγράμματα τα οποία υλοποιούνται από φορείς που δραστηριοποιούνται στα νησιά και έρχεται να δημιουργήσει ένα  ζωντανό διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες ώστε να χαρτογραφούνται οι ανάγκες τους και να υποστηρίζονται προγράμματα αυτά που αποσκοπούν στη διαφύλαξη της ταυτότητας.

Το Cycladic Indentity αποτελεί φυσική εξέλιξη του πολυετούς έργου του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, το οποίο θέλει να προσφέρει στον τόπο στον οποίο οφείλει την ύπαρξή του, επεκτείνοντας τη δραστηριότητά του έξω από τα όρια του φυσικού του χώρου, στα νησιά των Κυκλάδων.

«Νιώθουμε την υποχρέωση να είμαστε μέρος των Κυκλάδων, να τις προστατεύσουμε, ώστε να διατηρηθεί η κυκλαδική τους ταυτότητα» λέει η Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος του Μουσείου Σάντρα Μαρινοπούλου.

Παραδοσιακή κουζίνα σε κυκλαδικό πανηγύρι (Anemon Productions ® Museum of Cycladic Art)

Η αξιολόγηση των προτάσεων προς χρηματοδότηση γίνεται από την τετραμελή Επιστημονική Επιτροπή του Cycladic Identity που συγκροτείται από προσωπικότητες με βαθιά γνώση και κατανόηση των μοναδικών χαρακτηριστικών και αναγκών των Κυκλάδων, λόγω της μακρόχρονης επαγγελματικής τους δράσης στο πεδίο.

Είναι ο Δρ Δημήτρης Αθανασούλης, Διευθυντή Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, ο Dr Michael Boyd, Senior Research Affiliate, Science and Technology in Archaeology and Culture Research Center, The Cyprus Institute, ο Δημήτρης Καραβέλλας, Γενικός Διευθυντής WWF Ελλάς και η Δρ Αγγελική Κοσμοπούλου, Αρχαιολόγος, Εκτελεστική Διευθύντρια «Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης».

Στην τελική επιλογή των προτάσεων συμμετέχει η Συμβουλευτική Επιτροπή  της πρωτοβουλίας, η οποία παρέχει, από τη σύλληψή της ως ιδέα, σημαντική χρηματοδότηση και συμβάλλει στη χάραξη στρατηγικής.

Το Cycladic Identity απηύθηνε, στο ξεκίνημα της δράσης του,  ανοιχτή πρόσκληση γνωριμίας στους εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης των νησιών, παρουσιάζοντας το όραμα και τον μηχανισμό λειτουργίας. Παράλληλα, στις αρχές του χρόνου, συνομίλησε με φορείς στους οποίους και απηύθυνε πρόσκληση για υποβολή προτάσεων χρηματοδότησης προγραμμάτων.

Ναυτικό Πρακτορείο-Καφενείο Πρέκας στην Αμοργό (Anemon Productions ® Museum of Cycladic Art)

Ειδικότερα, προσκάλεσε 34 φορείς που δραστηριοποιούνται στις Κυκλάδες και δέχτηκε 24 αιτήσεις προγραμμάτων που κάλυπταν γεωγραφικά 14 νησιά των Κυκλάδων. Οι αιτήσεις αυτές αξιολογήθηκαν βάσει προκαθορισμένης λίστας κριτηρίων από τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής και την περασμένη άνοιξη προκρίθηκαν 9 πρoγράμματα σε 8 νησιά των Κυκλάδων. Τα προγράμματα αυτά είναι:

«Άυλη πολιτιστική κληρονομιά Αμοργός-Καταγραφή Παραδόσεων» της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Αμοργού. Εδώ πραγματοποιείται η καταγραφή προφορικών μαρτυριών γηραιών Αμοργινών, με σκοπό να διασωθεί ο πλούτος ιστορίας και παραδόσεων του νησιού.

«Παραδοσιακές πρακτικές διαχείρισης νερού στον κεντρικό ορεινό όγκο της Άνδρου: δράσεις καταγραφής, διαφύλαξης ερμηνείας & ανάδειξης» του Ερευνητικού Κέντρου Άνδρου (EKA). Μια δράση που έχει σκοπό να μελετηθεί, να τεκμηριωθεί και να επικοινωνηθεί δημιουργικά σε ποικίλα κοινά ο υδατικός πλούτος της Άνδρου αλλά και οι πατροπαράδοτες πρακτικές διαχείρισης του.

Τέχνη της ξερολιθιάς (Anemon Productions ® Museum of Cycladic Art)

«Δημιουργία website για τη φιλοξενία, συντήρηση και ανάδειξη του αρχείου προφορικής ιστορίας Δονούσας» του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού Συλλόγου Δονούσας ΠΟΣΕΙΔΩΝ. Εδώ, στόχος είναι μέσα από καταγραφή αφηγήσεων να ανασυρθεί η μνήμη των παλαιοτέρων και να δοθεί μία εικόνα της καθημερινότητας, των βιωμάτων, των μικρών ιστοριών που συνθέτουν αυτόν τον τόπο, όπως τον έζησαν οι ίδιοι οι κάτοικοι.

«Το βλέμμα της νεότητας στις Κυκλάδες» της Cinemathesis (Ίος). Το πρόγραμμα αφορά κινηματογραφικό εκπαιδευτικό εργαστήρι για μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Ίου. Αποτελεί πρόσκληση στους έφηβους του νησιού να εμπλακούν με τις Καλές Τέχνες, ειδικότερα με την τέχνη του Κινηματογράφου.

«Καταγραφή παραδοσιακών οργανοπαιχτών της Κέας για τη διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη της παραδοσιακής μουσικής ως άϋλης πολιτιστικής κληρονομιάς» της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Κέας. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί λαμβάνοντας ως προτεραιότητα την καταγραφή των εναπομεινάντων παραδοσιακών δεξιοτεχνών μουσικών της Κέας που έχουν αναπτύξει ένα ιδιαίτερο και πολυμορφικό τρόπο παιξίματος, με στόχο αυτό να καταγραφεί, να διασωθεί και να αναδειχθεί.

Παραδοσιακό πανηγύρι στη Σίφνο (Anemon Productions ® Museum of Cycladic Art)

«Ακούστε την ιστορία…» του Κέντρου Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών (Κέα). Εδώ έχουμε την παραγωγή 20 podcasts ιστοριών, με πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις, που σχετίζονται με την προφορική παράδοση και τη μυθολογία της Κέας. Τις ιστορίες αυτές θα μπορεί ο καθένας να τις ακούσει στο κινητό του ή με οποιοδήποτε άλλο ηλεκτρονικό μέσο, σκανάροντας έναν κωδικό QR από αυτούς που θα αναρτηθούν σε επιγραφές οι οποίες θα τοποθετηθούν σε εμφανή σημεία σε διάφορους δημόσιους χώρους

«Εξιστορώντας και καταγράφοντας την τέχνη της ξερολιθιάς»  της Κοινωφελούς Δημοτικής Επιχείρησης Περιβάλλοντος, Παιδείας και Ανάπτυξης Μυκόνου. Η πρόταση αφορά τη δημιουργία μιας ιστοσελίδας, ενός διαδικτυακού ψηφιακού αποθετηρίου με την καταγραφή παλαιών μαστόρων και τεχνικών δόμησης της ξερολιθιάς και ενός «πιλοτικού» εργαστηρίου ξερολιθιάς, για τη διάσωση και μεταβίβαση στις επόμενες γενιές αυτού του στοιχείου του άϋλου πολιτισμού του νησιού.

«Αρχαία Λατομεία Πάρου- Ευστάθεια και επισκεψιμότητα υπογείων στοών» του φορέα ΑΜΚΕ «Πάρκο Αρχαίων Λατομείων Μαρμάρου Πάρου». Το πρόγραμμα αφορά την υλοποίηση του πρώτου σταδίου σειράς μελετών και παρεμβάσεων στα Αρχαία Λατομεία, που στόχο έχουν την προστασία και ανάδειξή τους και την επαναφορά της πρόσβασης επισκεπτών σε αυτά.

«Μονοπάτια Πολιτισμού στη Σίκινο: Δημιουργία εφαρμογής πλοήγησης και πληροφόρησης» της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού. Τα μονοπάτια του νησιού, όπως και διαμορφώθηκαν με μόχθο και καλαισθησία από τους κατοίκους τους μέσα στους αιώνες, και  στόχος αυτού του προγράμματος είναι η δημιουργία εφαρμογής «Μονοπάτια Πολιτισμού Σίκινος / Sikinos paths» που σκοπεύει να κάνει το νησί γνωστό για τις πεζοπορικές διαδρομές του.

Διαβάστε ακόμα: A Weekend in Tweed: ταξίδι στις Σπέτσες και στο παρελθόν, με ποδήλατο και βρετανικό στυλ!

TAGS :
Cycladic Indetity Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook