«Fawlty Towers»: ξαναβλέπουμε την καλτ σειρά του John Cleese, στην ERTflix

Το Fawlty Towers είναι πιθανόν η καλύτερη βρετανική σειρά που είδαμε ποτέ, υποστηρίζει ο Βασίλης Χαρίτος. (behance.net).

Η σειρά Fawlty Towers, του BBC, ακόμα και σήμερα, 46 ολόκληρα χρόνια μετά την προβολή του πρώτου επεισοδίου, στις 19 Σεπτεμβρίου του 1975, συνιστά ΤΟ σημείο αναφοράς σύμφωνα με το οποίο απαιτείται να κρίνεται κάθε άλλη κωμική σειρά, απ’ όπου κι αν αυτή προέρχεται.

Για όσους γεννηθήκατε χτες, η εμβληματική σειρά, που αποτελείται από μόλις 12 επεισόδια σε δυο σεζόν –η πρώτη το 1975 και η δεύτερη, τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1979–, εξελίσσεται σ’ ένα μικρό ξενοδοχείο 22 δωματίων στο Torquay, της λεγόμενης Αγγλικής Ριβιέρας.

Με την υπόθεση να επικεντρώνεται στον Basil Fawlty (λογοπαίγνιο με το “faulty”=ελαττωματικός), χαρακτήρα με προφανή δυσανεξία στους πελάτες και στην εξυπηρέτησή τους, που προσπαθεί μονίμως να προσδώσει μια κοσμοπολίτικη αύρα στο τυπικά βρετανικό, επαρχιακό του ξενοδοχείο. Χωρίς επιτυχία.

Ο Andrew Sachs θα μείνει στην ιστορία για τον ανεπανάληπτο τρόπο με τον οποίο, αν και Γερμανο-Εβραίος, υποδυόταν τον δύστυχο Ισπανό Manuel (photo BBC).

Με τον John Cleese, ως Basil Fawlty, να υποστηρίζεται από ένα επίσης τυπικά βρετανικό καστ το οποίο περιλάμβανε στους κύριους ρόλους: Την Prunella Scales, στον ρόλο της Sybil, δεσποτικής συζύγου του Basil Fawlty. Την Αμερικανίδα, πραγματική σύζυγο του Cleese εκείνη την εποχή, Connie Booth (με την οποία ο Cleese μοιραζόταν τη συγγραφή των επεισοδίων), στον ρόλο της καμαριέρας Polly που επιχειρούσε να διατηρήσει μια, ας πούμε, κανονικότητα…

Και βέβαια τον αξέχαστο (έφυγε από τη ζωή το 2016) Andrew Sachs (πραγματικό όνομα Andreas Siegfried Sachs) που θα μείνει στην ιστορία για τον ανεπανάληπτο τρόπο με τον οποίο υποδυόταν τον δύστυχο σερβιτόρο Manuel σαν βέρος Ισπανός, αποφεύγοντας με μαεστρία τη μέχρι τότε τυπική τηλεοπτική απεικόνιση του αλλοδαπού κουτοπόνηρου μετανάστη. (Με τα σημερινά βέβαια μέτρα η ερμηνεία είναι στερεοτυπική και politically incorrect για άλλους λόγους).

Χαρακτήρες που πλαισιώνονταν από τον αριστοκρατικό Ballard Berkeley (πραγματικό όνομα Ballard Blaschek) στον ρόλο του εκκεντρικού, «αποικιοκράτη» Major Gowen που φλερτάριζε με την άνοια, τις αξιαγάπητες ηλικιωμένες δεσποινίδες Miss Agatha Tibbs (Gilly Flowers) και Miss Ursula Gatsby (Renee Roberts) και τον cockney σεφ Terry (Tony Hall).

Από δε τους χαρακτήρες που εμφανίζονταν σε ένα μόνο επεισόδιο ξεχωρίζουν: Ο ταλαντούχος κωμικός Bernard Cribbins (φέτος κλείνει τα 93) στον ρόλο του εμμονικού με την καθαριότητα, σχολαστικά ιδιότροπου Mr. Hutchinson που τελικά βρίσκει τον μάστορή του από τον Basil και τον Manuel στο επεισόδιο The Hotel Inspectors.

Ο βετεράνος ηθοποιός, πρώην πεζοναύτης Geoffrey Palmer (έφυγε από τη ζωή πέρυσι) που, ως Dr Price, σε όλη τη διάρκεια του επεισοδίου The Kipper and The Corpse προσπαθεί να φάει λουκάνικα για πρωινό, για να τα ψήσει τελικά μόνος του.

O Καναδός Bruce Boa που υποδύεται τον αλαζόνα, υπερόπτη Αμερικανό Mr. Hamilton ο οποίος, αν και «η κουζίνα έχει κλείσει», απαιτεί μια Waldorf salad στο ομώνυμο επεισόδιο.

O David Kelly στον ρόλο του αδέξιου Ιρλανδού εργολάβου O’ Reilly, στο επεισόδιο The Builders, τον οποίο, παρά την ανικανότητά του, επιμένει να προσλαμβάνει ο Basil επειδή είναι φτηνός.

Ο Nicky Henson, ως δώρο-του-Θεού-στις-γυναίκες της εποχής Mr Johnson τον οποίο φλερτάριζε η Sybil και κορόιδευε ο Basil στο επεισόδιο The Psychiatrist.

Και βέβαια η εξαιρετική θεατρική ηθοποιός Joan Sanderson στον ρόλο της αγέρωχης, αυταρχικής, αλλά ιδιαίτερα βαρήκοης Mrs Richards στο ορθά τιτλοφορούμενο επεισόδιο Communication Problems.

Στην αρχή κάθε επεισοδίου, το ξενοδοχείο αλλάζει όνομα, με τον αναγραμματισμό να γίνεται, υποτίθεται, από δυσαρεστημένο παιδί που έφερνε τις εφημερίδες. Οι ονομασίες περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, τα Farty Towels, Watery Fowls, Fatty Owls και το εμπνευσμένο Flowery Twats (photos Quotes Gram, IMDb).

Πώς όμως γεννήθηκε το Fawlty Towers; Πώς προέκυψε η έμπνευση για τη σειρά; Οι Monty Python [Python ενικός, χωρίς “s”] είχαν επισκεφτεί το Torquay τον Μάιο του 1970 αναζητώντας τοποθεσίες για τη δεύτερη σεζόν του Monty Python’s Flying Circus και μένοντας στο ξενοδοχείο “Gleneagles” που δεν υπάρχει πλέον.

Όπου είχαν την… ευκαιρία να γνωρίσουν τον ιδιοκτήτη του, πρώην αξιωματικό του Ναυτικού, Donald Sinclair –και τη σύζυγό του, Beatrice– με του οποίου την ιδιοτροπία και την αγένεια προς οποιονδήποτε φιλοξενούμενο έρχονταν καθημερινά αντιμέτωποι από πρώτο χέρι.

Χαρακτηριστικά, με το που η παρέα εμφανίστηκε στη ρεσεψιόν, ο Sinclair πέταξε τη βαλίτσα του Eric Idle έξω από το ξενοδοχείο, νομίζοντας πως είχε μέσα ωρολογιακή βόμβα (το τικ-τοκ που ακουγόταν ήταν από ξυπνητήρι), ενώ επέπληττε διαρκώς τον Terry Gilliam για τον «αμερικάνικο» τρόπο με τον οποίο χειριζόταν τα μαχαιροπίρουνα.

Την πρώτη δε νύχτα, ξύπνησε τον Michael Palin για να τον ρωτήσει αν πραγματικά εννοούσε το “Do Not Disturb” που είχε κρεμάσει έξω από την πόρτα του δωματίου του ή το είχε απλώς ξεχάσει.

Στο πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας, τον Ιούνιο του 2020, η θυγατρική του BBC, διαδικτυακή UKTV «κατέβασε» το επεισόδιο The Germans. Μετά από ενδελεχή έλεγχο (βλ. γενική κατακραυγή) το ξανανέβασε. (photos British GQ, The Scotsman).

Με συνέπεια οι Python να μετακομίσουν στο κοντινό, πολυτελέστερο και με κατά τι ευγενικότερο προσωπικό, γειτονικό “Imperial”. Ο Cleese, ωστόσο, αποφάσισε να μείνει, προσκαλώντας και τη γυναίκα του, και άρχισε να καταγράφει περιστατικά που πήγαζαν από τη συμπεριφορά του Sinclair, σκιαγραφώντας την ιδιόρρυθμη προσωπικότητά του.

Η οποία βέβαια, συν φυσικά εκείνη της πληθωρικής Beatrice Sinclair, αποτέλεσε την έμπνευση για τον χαρακτήρα του Basil Fawlty και ταυτόχρονα την τηλεοπτική αποτύπωση ενός από τα διαχρονικά χαρακτηριστικότερα ανδρόγυνα στην ιστορία της κωμωδίας.

Ο Fawlty ήταν το τέλειο «όχημα» για το κωμικό ταλέντο, τη μόρφωση και τον σωματότυπο του Cleese, αναμειγνύοντας τη δηκτικότητα απέναντι στους φιλοξενούμενους (και στη Sybil) και τη δουλοπρέπεια προς τους αριστοκρατικότερους εξ αυτών, με τις απαραίτητες σωματικές δεξιότητες έτσι ώστε ο Basil να περνάει από αυτοπροκαλούμενη καταστροφή σε αναμενόμενη συμφορά.

Και η Prunella Scales όμως –η οποία αν και διόλου διασκέδαζε στα γυρίσματα, μιας και είχε εντελώς διαφορετική προσωπικότητα από τον ρόλο της– ήταν πολύ καλή ως Sybil· είτε καταβροχθίζοντας σοκολατάκια, καπνίζοντας και φορώντας μπικουτί στο κρεβάτι, είτε κουτσομπολεύοντας στο τηλέφωνο. Ενώ ο τρόπος με τον οποίο πρόφερε αυτό το επιπληκτικό “Basil!” ήταν σαν να φτύνει δηλητήριο.

Εκτός του ευρηματικού γραψίματος των Cleese και Booth και των αδιαμφισβήτητων ταλέντων όλων των παραπάνω, η επιτυχία του Fawlty Towers οφείλεται και στο ότι γυρίστηκε μόνο σε αυτά τα 12 επεισόδια –έξι το 1975 και άλλα έξι το 1979– με αποτέλεσμα η σειρά να μη χάσει ποτέ την ορμή και το χιούμορ της.

Η σειρά έχει προβληθεί (και συνεχίζει να προβάλλεται) σε περισσότερες από 60 χώρες [ελπίζω όχι μεταγλωττισμένη], ενώ στην Ελλάδα προβλήθηκε, ως Ένα Τρελό, Τρελό Ξενοδοχείο, για πρώτη φορά στο κρατικό ΕΙΡΤ, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, αν θυμάμαι καλά.

Σήμερα είναι διαθέσιμη, με τον ίδιο τίτλο, αλλά με το παλιό, μικρό format εικόνας στη διαδικτυακή EΡTflix. Με την αφορμή, αν μας διαβάζει κανείς εκεί στην ΕΡΤ, ας ψάξει τη remastered και για τις σύγχρονες τηλεοράσεις έκδοση, κρίμα είναι.

Ενώ δεν είναι βέβαια λίγοι αυτοί που προσπάθησαν να την αντιγράψουν, είτε νόμιμα είτε παράνομα και ανερυθρίαστα με εκκωφαντική αποτυχία. Μεταξύ τους, ο σοφιστικέ χιουμορίστας Δελφιναρίου Μάρκος Σεφερλής στο αλήστου μνήμης Alter, με τίτλο που ουδείς θυμάται.

Οι βασικοί πρωταγωνιστές 40 χρόνια μετά. O Andrew “Manuel” Sachs έφυγε από τη ζωή το 2016 (photo Daily Mail).

Και επειδή εδώ μας αρέσουν τα trivia, να μερικά σχεδόν πολύ ενδιαφέροντα απ’ αυτά:

Τα στελέχη του BBC δεν ενθουσιάστηκαν με το σενάριο που υποβλήθηκε, τον Μάιο του 1974, για έγκριση, χαρακτηρίζοντας το από βαρετό και γεμάτο κλισέ έως προβλέψιμο και δίχως καθόλου χιούμορ. Με αποτέλεσμα, αν και τελικά ενέκριναν τη σειρά, έναν χρόνο αργότερα, να μην τη διαφημίσουν επαρκώς.

Τα επεισόδια, τουλάχιστον τα πλάνα στο εσωτερικό του ξενοδοχείου, γυρίζονταν ζωντανά μπροστά σε ακροατήριο, όπως συνηθιζόταν τότε στα sitcoms, με τη γενική πρόβα να γίνεται νωρίτερα την ίδια μέρα.

Τα επεισόδια της σειράς δεν έχουν τίτλους. Οι τίτλοι με τους οποίους έγιναν στη συνέχεια γνωστά εμφανίστηκαν στη συσκευασία όταν η σειρά πρωτοκυκλοφόρησε σε βίντεο, τη δεκαετία του ’80.

Το κτήριο που φαίνεται εξωτερικά ως Fawlty Towers δεν ήταν καν στο Torquay. Πρόκειται για το “Wooburn Grange Country Club”, στο Bourne End του Buckinghamshire, που κάηκε το 1991 και στη συνέχεια κατεδαφίστηκε.

Τα στελέχη του BBC δεν ενθουσιάστηκαν αρχικά με την υπόθεση. Στο memo του, ο υπεύθυνος για τα σενάρια κωμωδιών, παραφράζοντας το “Fawlty” (από το “faulty”=ελαττωματικός), χαρακτηρίζοντάς τη «τόσο κακή όσο ο τίτλος της», την περιγράφει ως τον «Άμλετ των ξενοδοχείων, με συλλογή κλισέ και κοινότοπων χαρακτήρων, την οποία δεν βλέπω να καταλήγει σε οτιδήποτε άλλο παρά καταστροφή» (photo The Week).

Ο John Cleese και η Connie Booth χώρισαν, μετά από 10 χρόνια γάμου, το 1978, μεταξύ πρώτης και δεύτερης σεζόν. Συνέχισαν όμως να γράφουν μαζί – ο Cleese τον Basil, η Booth τη Sybil.

Τους έπαιρνε έξι(!) εβδομάδες για να γράψουν κάθε επεισόδιο, με το σενάριο κάθε επεισοδίου να καλύπτει πάνω από 130 σελίδες, όταν το σύνηθες για παρόμοια sitcoms ήταν περίπου το μισό. Ο δε Cleese, για να βγάζει τα προς το ζην, έπαιζε σε τηλεοπτικές διαφημίσεις, χωρίς τα έσοδα από τις οποίες έχει πει πως δεν θα μπορούσε να αφιερώνει τόσο χρόνο στο γράψιμο.

Η σειρά είχε προβληθεί στο ΕΙΡΤ, ως Ένα Τρελό, Τρελό Ξενοδοχείο, στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Είναι δε κρίμα που η EPTflix την προβάλλει σήμερα σ’ εκείνο το παλιό format, αντί σε αυτή τη remastered έκδοση για σύγχρονες τηλεοράσεις (photo Andro).

Το ξενοδοχείο «Gleneagles» (ουδεμία σχέση με το ομώνυμο στη Σκωτία) του διαβόητου Donald Sinclair κατεδαφίστηκε το 2015 και στη θέση του χτίστηκε πολυκατοικία την οποία ο Δήμος του Torquay ονόμασε “Sachs Lodge”, προς τιμήν του Andrew “Manuel” Sachs.

Στο πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας, τον Ιούνιο του 2020, η θυγατρική του BBC, διαδικτυακή UKTV «κατέβασε» το επεισόδιο The Germans –με την κλασική ατάκα “Don’t mention the war” του Fawlty– αλλά, μετά από ενδελεχή έλεγχο (βλ. γενική κατακραυγή) το ξανανέβασε.

Στο ίδιο επεισόδιο, όπου ο Manuel καταφέρνει να βάλει φωτιά στην κουζίνα –και στον εαυτό του– ο Sachs, παρά το ειδικό σακάκι, υπέστη εγκαύματα, με αποτέλεσμα το BBC να τον αποζημιώσει με 700 λίρες.

Ο Ballard Berkeley έπαιζε στον κινηματογράφο, συνήθως ρόλους στρατιωτικών ή αστυνομικών, για πάνω από 50 χρόνια πριν επιλεγεί για τον ρόλο του Major Gowen. Μάλιστα, στην αρχή της καριέρας του, μοιραζόταν το ίδιο διαμέρισμα με τον Cary Grant (πραγματικό όνομα Archie Leach).

Τέλος, δείτε πώς μιλάει ο John Cleese για τα γυρίσματα και για άλλα παραλειπόμενα της εμβληματικής σειράς.

Διαβάστε ακόμα: Ο Γιώργος Κωνσταντινίδης γράφει για τον John Cleese.

TAGS :
bbc John Cleese Monty Python τηλεοπτική σειρά

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook