Η θάλασσα είναι δύσκολη τη νύχτα. Περισσότερο κρύο, μηδαμινή ορατότητα, μεγαλύτερη επικινδυνότητα και αϋπνία. Στα 70 από τα 101 χιλιόμετρα συνέχιζα να κολυμπάω για ακόμη ένα βράδυ. Το σώμα μου ήταν εξαντλημένο.
Μετά από κάποιες ώρες κολυμπάς με το μυαλό. Θυμάμαι ακόμη ότι από το αλάτι είχαν πρηστεί τα χείλια και η γλώσσα μου, είχε γδαρθεί ο οισοφάγος, δυσκολευόμουν να αναπνεύσω. Ακόμη και τώρα σκέφτομαι ότι η αλμύρα ‒που με είχε κάψει ολόκληρο‒ θα μπορούσε να είναι μια σοβαρή αιτία εγκατάλειψης του εγχειρήματος. Στη φύση έμαθα ότι δεν απειλείσαι από τέρατα, αλλά από τα απλά, τα μικρά, αυτά που μοιάζουν δεδομένα.
Λίγο πριν τον τερματισμό, όταν ένιωθα ότι πλησιάζω, είπα «έφτασε η ώρα, είμαι κοντά». Όχι, δεν είπα «θέλω να βγω», είπα «έφτασε η ώρα». Δυστυχώς αυτό κράτησε σχεδόν πέντε ολόκληρες ώρες. Αντίθετα ρεύματα με έσπρωχναν μακριά από την Κρήτη. Κολυμπούσα σχεδόν στατικά. Το τέλος της διαδρομής δεν είναι παρά μόνο στο τέλος του.
Μια μέρα πριν, στην άκρη της Πελοποννήσου, το δελτίο καιρού δεν ήταν καθόλου ευνοϊκό. Όμως με την ομάδα μου πήραμε την απόφαση να ξεκινήσω. Αισθανόμουν και ήμουν προετοιμασμένος για την υποθερμία, την αφυδάτωση, τα εγκαύματα, το άγνωστο και το απρόβλεπτο. Είναι μοναχική η διαδικασία. Έφτασε η στιγμή. Άδειασα από κάθε λογής σκέψη. Βούτηξα στο νερό. Στο νερό νιώθω πάντα ήρεμος. Ξεκίνησα από το παραθαλάσσιο εκκλησάκι του προφήτη Ηλία, κοντά στη Νεάπολη.
Στην αρχή κολυμπούσα δίπλα στο σκάφος, τα καυσαέρια μου έφερναν αναγούλα, έκανα εμετούς. Το πλάνο άλλαξε. Άρχισα να κολυμπάω δίπλα στη μικρή βάρκα που έσερνε το σκάφος. Δίπλα της, για να βλέπω την πορεία χωρίς να κοιτάω μπροστά. Από το σκάφος ανίχνευαν τη θάλασσα. Στο Κρητικό έχουν ψαρέψει και καρχαρίες, αυτή τη σκέψη όμως ‒όπως και άλλες‒ την άφησα.
Στα πρώτα χιλιόμετρα με ανησυχούσε μη τυχόν και αλλάξει ο καιρός. Ίσως ήταν η αγωνία που κουβαλούσα από την προηγούμενη μη επιτυχημένη απόπειρα. Ήξερα ότι θα κολυμπούσα περίπου για 30 ώρες και τα πάντα μπορούν να αλλάξουν από τη μια στιγμή στην άλλη, ιδίως εκεί που συναντιούνται Κρητικό, Ιόνιο και Αιγαίο. Μετά από κάποια χιλιόμετρα σταμάτησε να με απασχολεί ο καιρός. Έβαλα στόχο να φτάσω το ταχύτερο δυνατό στα 50 χιλιόμετρα. Ήξερα ότι αυτό θα ήταν ένα ψυχολογικό σκαλοπάτι, το πρώτο εμπόδιο που θα άφηνα πίσω μου, και ύστερα έπρεπε να αρχίσω να προετοιμάζομαι για ακόμη ένα βράδυ. Πολλές φορές έχασα την αίσθηση του χρόνου, της απόστασης. Το μυαλό μου δεν σκεφτόταν, ήταν σε συγχρονισμό με το σώμα, το οποίο πια, μετά από τόση προσπάθεια έμοιαζε να κινείται μηχανικά. Στο τέλος, πριν φτάσω στην Κρήτη, δεν αισθανόμουν κανέναν πόνο.
Όταν ξημέρωσε, και είδα αχνά την Κρήτη, ήμουν περίπου μια ώρα μακριά. Όταν επιτέλους πάτησα στα κοφτερά βράχια του ακρωτηρίου της Κισσάμου τα πόδια μου σκίστηκαν και μάτωσαν. Με γοήτευσε που βγήκα σε άγριο τοπίο ‒το θεώρησα ένα πολύ ταιριαστό τέλος αυτό.
Ήμουν εκεί στο τέλος της διαδρομής μου, για ακόμα μια φορά, χωρίς τυμπανοκρουσίες, βεγγαλικά και εκδηλώσεις, με το σώμα εξαντλημένο και το μυαλό γαλήνιο. Εκείνη τη στιγμή τη θυμάμαι, θυμάμαι ότι αισθάνθηκα ξαφνικά μια παράδοξη παραίσθηση οξύμωρης ανθρώπινης αθανασίας.
Επιχείρησα να κάνω κάτι που δεν είχε ξαναγίνει ποτέ. Πάντα με συνάρπαζε το άγνωστο. Πέρασαν έντεκα χρόνια από όταν το πρωτοσκέφτηκα. Μέχρι την υλοποίησή του μεσολάβησαν χιλιάδες χιλιόμετρα προπόνησης, αρκετά ολονύχτια δομικαστικά τέστ, έξι παρ’ ολίγον εκκινήσεις και μια μη-επιτυχημένη προσπάθεια λόγω απρόσμενης κακοκαιρίας. Ένα πραγματικά όμορφο και δύσκολο ταξίδι, προς έναν άγνωστα γνωστό προορισμό.
Με αυτό μου το εγχείρημα επέλεξα να στηρίξω και να διαδώσω το έργο του χανιώτικου φιλανθρωπικoύ συλλόγου «Ορίζοντας». Διαπίστωσα, ο ίδιος, από κοντά, τις προσπάθειες μιας τοπικής κοινωνίας η οποία βοηθά ουσιαστικά και με ανιδιοτέλεια συνανθρώπους της με προβλήματα υγείας. Πέραν του ιατρικού και κοινωνικού μου χρέους, στήριξα τον «Ορίζοντα» γιατί ένιωσα να ταυτίζομαι απόλυτα με την έννοια και τη δύναμη του καθημερινού αγώνα όλων μας ενάντια στα προγνωστικά. Η στάση ζωής αυτών των ανθρώπων είναι άξια θαυμασμού και μίμησης.
Tο Αλκατράζ, η Μάγχη, το Έβερεστ….
H πρώτη ουσιαστική επαφή του Γιώργου με την ανοιχτή θάλασσα ήταν στον παγωμένο Ειρηνικό ωκεανό, ανοιχτά της φυλακής Αλκατράζ, στην Καλιφόρνια. Είχε ήδη ξεκινήσει τον αθλητισμό με την κολύμβηση, και αγωνίστηκε με την Εθνική ομάδα, σε παγκόσμια και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, ήταν πανελληνιονίκης και βαλκανιονίκης. Συμμετείχε σε διοργανώσεις ανά την υφήλιο σε λίμνες, ποτάμια, θάλασσες, ωκεανούς, ενώ το 2000 διέσχισε τη Μάγχη (Αγγλία-Γαλλία) σε 9 ώρες και 20 λεπτά, με την καλύτερη επίδοση παγκοσμίως για τη χρονιά εκείνη, και την καλύτερη ελληνική ως σήμερα.
«Στο Αιγαίο δεν πέρασε ούτε ένα λεπτό που να θέλησα να τα παρατήσω. Έτσι αισθάνθηκα και στο Έβερεστ», λέει ο Γιώργος το 2004 συμμετείχε στην ελληνική ορειβατική αποστολή «Hellas Everest 2004» ως επιστημονικός σύμβουλος, υπεύθυνος πρώτων βοηθειών και ορειβατικό μέλος. Ανέβηκε στην κορυφή από την βόρεια διαδρομή του Θιβέτ, ο πρώτος Έλληνας αναβάτης αυτής της διαδρομής. Έγινε, έτσι, ο τρίτος άνθρωπος στην παγκόσμια ιστορία που έχει ολοκληρώσει επιτυχώς τον κολυμβητικό διάπλου της Μάγχης και την ανάβαση στο Έβερεστ.
Η δυσκολία της ανάβασης από το Θιβέτ είναι μετά από τη «ζώνη του θανάτου» που ξεκινά από τα 8.000 μ., όπου οι καταστάσεις είναι, πράγματι, πολύ δύσκολες. Ήμασταν δύο ομάδες, η μια από τη βόρεια διαδρομή του Θιβέτ και η άλλη από τη νότια του Νεπάλ, και ανήκαμε στη αποστολή «Hellas Everest 2004». Και οι δυο διαδρομές είναι επικίνδυνες. Όμως, η άμεση ιατρική βοήθεια και η δυνατότητα διάσωσης από τα υψίπεδα του Θιβέτ είναι ουσιαστικά αδιανόητη. Ανεβαίνοντας στο Έβερεστ έρχεσαι αντιμέτωπος με το θάνατο, είτε προσωπικά και αν είσαι τυχερός ξεφεύγεις, είτε με το θάνατο άλλων. Αυτό δίνει μια άλλη αντίληψη για τις επιλογές που κάνει κανείς στη ζωή γενικότερα.
Mαθήματα Ζωής
Θεωρώ τον εαυτό μου ευλογημένο που γαλουχήθηκα σε μια οικογένεια περιτριγυρισμένος από σπουδαίους γιατρούς με σημαντικό ιατρικό και κοινωνικά ευεργετικό έργο. Το λέω αυτό με άκρα ταπεινότητα. Άρχισα την ιατρική μου ειδίκευση στον τομέα της γενικής χειρουργικής και χειρουργικής τραύματος, και συνέχισα με τον τομέα των επειγόντων περιστατικών. Κατέληξα, όμως, στο συμπέρασμα πως το είδος της ιατρικής που, για μένα τουλάχιστον, έχει τη μεγάλη βαρύτητα και σημασία, είναι αυτό της πρωτοβάθμιας ιατρικής φροντίδας του ανθρώπου, αλλά και της κοινωνίας γενικότερα.
Η Νότιος Αφρική είναι το μέρος που με «καυτηρίασε» ιατρικά. Πέρασα ένα σχεδόν χρόνο εκεί και βίωσα δύσκολες ιατρικές και ανθρωπιστικές καταστάσεις. Από τη μιά η απάνθρωπη και ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα και από την άλλη οι επιπτώσεις του AIDS και της φυματίωσης που είναι σε ανησυχητικά προχωρημένα στάδια. Το γεγονός ότι κάθε ώρα που περνούσε ήμουν περιτριγυρισμένος από το θάνατο, ήταν για μένα ένα σημαντικό μάθημα ζωής. Τον ρομαντισμό μου για την ιατρική τον απέκτησα μέσα από το θάνατο.
Ποτέ δεν αντιμετώπισα τα εγχειρήματα που έφερνα σε πέρας ως διακρίσεις ή τρόπαια. Το ίδιο και στα επαγγελματικά μου βήματα. Σέβομαι όμως, και γνωρίζω άριστα τη βαρύτητά τους. Καθένα από αυτά είναι κι από ένα σκαλοπάτι όπου χωρίς το ένα, ίσως, να μην ολοκληρωνόταν το άλλο. Θέλω να πω ότι, για μένα, με ένα μαγικό τρόπο όλα συνδέονται άρρηκτα, ας μοιάζει η φύση τους διαφορετική σε πολλά επίπεδα. Σαν να είναι ένα αθροιστικό αποτύπωμα.
Δεν επιδίωξα τη δημοσιότητα, τη δόξα, ή τις υλικές απολαβές, όπως επίσης δεν «χρησιμοποίησα» κοινωνικές συγκυρίες, πατρίδα ή ανθρώπους για να προβάλλω ό,τι κάνω. Ο «βατήρας» για όλα αυτά ήταν, και είναι, η ακατάπαυστη ενδόμυχη περιέργειά μου για πράγματα που με ενθουσιάζουν, καθώς και η μετάβαση από τη θεωρία στην πράξη. Εκ του αποτελέσματος, και αυστηρά κρινόμενος, η ιατρική και αθλητική μου πορεία μέχρι σήμερα είναι αδιάψευστοι μάρτυρες για αυτό.
Έχω αρκετές φορές αισθανθεί φόβο στα εγχειρήματα που επιχειρώ, αλλά και στη ζωή μου γενικότερα. Δεν είναι κακός ο φόβος. Ξέρω πλέον ότι με κράτησε πολλές φορές σε εγρήγορση. Με βοήθησε να είμαι πιο συγκεντρωμένος, πιο προσεκτικός, πιο αποδοτικός. Δεν με άφησε να αποπροσανατολιστώ, να χάσω τον στόχο, τον έλεγχό μου.
Δείτε εδώ το βίντεο του κολυμβητικού διάπλου του Γιώργου-Ιωάννη Τσιάνου στο ανοιχτό Αιγαίο.