Η ταινία της εβδομάδας: «Τοτέμ» – Η αγάπη, το ανάχωμα στη φθορά 
«Megalopolis»: Η ιστορία πίσω από το τελευταίο μεγάλο στοίχημα του Φράνσις Φορντ Κόπολα 
«Μέσα στη Μέρα»: Με την κοφτερή αμεσότητα ενός χαϊκού 
«Η χίμαιρα»: Ανάμεσα σε δυο κόσμους 
Μπαμπά, γερνάω: Πέντε ταινίες που έγιναν φέτος 25 ετών και δεν μπορούμε να το πιστέψουμε 
Mέριλιν και Νικόλ. Δεν γίνεται να μην σε ξεσηκώσουν.
Η Cyd Charisse και ο Fred Astaire περπατάνε βράδυ σ’ ένα πάρκο. Περνάνε χωρίς να σταματήσουν μπροστά από μια πίστα χορού όπου ζευγάρια στροβιλίζονται ευτυχισμένα. Ύστερα βρίσκονται μόνοι σ’ ένα ξέφωτο υπό το σεληνόφως, την ώρα που η μουσική αλλάζει μελωδικό ρυθμό. Δεν περπατάνε πλέον και δεν χορεύουν ακόμα.
Αυτή η εμβληματική σκηνή από το The Band Wagon (Ένα χορό για σένα, 1953) του Vincente Minnelli αποτελεί παράδειγμα του είδους. Του κλασικού, υπέροχου χολιγουντιανού musical που υμνεί εκείνη τη μετάβαση από την πραγματικότητα της καθημερινότητας σε μια φαντασία μαγική, φαντασιωμένη, χαρούμενη και θεαματική. Όπου προσεύχεσαι στα πόδια της Τσαρίς.
Από τον Gene Kelly ώς τον Bob Fosse πώς προέκυψε αυτή η γιορτή; Δεν είναι τυχαίο που, όταν μιλάμε για μιούζικαλ σήμερα, αναφερόμαστε στις σκηνές του Broadway και του West End. Πρόκειται για ένα είδος που συνδυάζει μουσική, τραγούδι, χορό και θέατρο, επιχειρώντας να επικοινωνήσει στον θεατή τόσο μια ιστορία όσο κι ένα συναίσθημα μέσα από το χιούμορ, τον έρωτα, το θυμό, τον πόνο etc, etc.
Αυτό το μείγμα πρωτοεμφανίστηκε το 17ο αι. με την Commedia dell’arte στην Ιταλία, τις φάρσες του Μολιέρου στη Γαλλία και τις English Operas, όπου τα ιντερμέδια του μουσικού θεάτρου ανατρέπουν τις κλασικές συμβάσεις, προσθέτοντας μια σατιρική ή κωμική πινελιά.
Θα ακολουθήσουν διάφορες μορφές μουσικού θεάτρου το 19ο αι. Το burlesque είναι μια παρωδία που διακινδυνεύει την προσαρμογή μιας όπερας, με άφθονα λογοπαίγνια και στοιχειώδη πλοκή. Στα μελοδράματα, η δράση συνοδεύεται από ορχήστρα και τραγουδιστές. Ύστερα έχουμε το βρετανικό music-hall (1850-1960) και την αμερικανική vaudeville που προτείνουν λαϊκά ψυχαγωγικά θεάματα, τα οποία συμπεριλαμβάνουν τόσο μουσικούς, χορευτές και ηθοποιούς όσο και μάγους, ζώα κι ακροβάτες.
Κι είναι κι η οπερέτα, με έργα σύντομα και πιο ελαφρά, που υπηρέτησαν κομψά ο Johann Strauss κι ο Jacques Offenbach. Παρότι προπομπός του μιούζικαλ, το οποίο θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως θέατρο μετά μουσικής, το είδος είναι μάλλον όπερα μετά θεάτρου. Εξάλλου, αρκετοί είναι εκείνοι που θεωρούν πως το My Fair Lady είναι περισσότερο σύγχρονη οπερέτα παρά μιούζικαλ.
Η δεκαετία του 1920 αποδεικνύεται γόνιμη για την αμερικανική παραγωγή, με τη μουσική να εξελίσσεται θεαματικά, λόγω της εισαγωγής του ragtime και της jazz. Πρόκειται βασικά για επιθεωρήσεις, όπου η υπόθεση σκιάζεται από τα κοστούμια και τις παγιέτες.
Με το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλάζουν πολλά, συνοδεία της τεχνολογικής και κοινωνικής εξέλιξης. Στα τέλη της δεκαετίας του ’50, δύο παραστάσεις γνωρίζουν τεράστια επιτυχία: Είναι το My Fair Lady του 1956, μια μεταφορά του Πυγμαλίωνα του Μπέρναρντ Σω, το οποίο ανέδειξε την Τζούλι Άντριους και θεωρήθηκε από την κριτική ως το καλύτερο μιούζικαλ του αιώνα. Και το West Side Story του 1958, μια ελεύθερη απόδοση του Ρωμαίος και Ιουλιέτα σε μουσική Λέοναρντ Μπερνστάιν. Την ίδια χρονιά κάνει την εμφάνισή του ο στερεοφωνικός ήχος.
Από τότε, τα μιούζικαλ δεν σταματούν να αλλάζουν, ακόμα και κατά περιόδους να εκλείπουν. Αλλά όχι για πολύ. Στα ‘60s, έχουμε τα «musicals rock» με τη σεξουαλική επανάσταση και την κουλτούρα των χίπις που περιγράφεται στο Hair του 1967. Ύστερα, έρχεται η ανανέωση το 1996 με το Rent του Τζόναθαν Λάρσον, βασισμένο στην όπερα La Bohème. Σήμερα, η νέα τάση θέλει την Disney να μεταφέρει τα διασημότερα κινούμενα σχεδιά της (Beauty and the Beast, The Lion King…).
Στα μιούζικαλ προσάπτουν έναν ορυμαγδό ψευδούς ευτυχίας, αθωότητας και αφελούς αισιοδοξίας. Ασφαλώς. Και έτσι οφείλουν να είναι. Με 5 ταινίες ημερησίως φίσκα σε πιστολίδι και σκοτωμούς, στο STAR π.χ., πόσο ν’ αντέξει ένας ανθρωπούλης και να διατηρήσει σώας τας φρένας. Σας καταθέτω λοιπόν, 16 διαμαντάκια, στα οποία κατέληξα μετά πόνου ψυχής, για να ζεστάνουν την καρδούλα σας μέρες πού ‘ναι.
Tο «Ένας Αμερικανός στο Παρίσι» του Μινέλι κέρδιζε 6 Όσκαρ και την καρδιά των θεατών.
1. An American in Paris (Ένας Αμερικανός στο Παρίσι), 1951
Στο φύλλο της 5ης Οκτωβρίου 1951 των New York Times, η κριτική αποφαινόταν πως πρόκειται για «ένα συμβατικό μιούζικαλ γεμάτο μπαλώματα». Αν μη τι άλλο, εξήρε τη μουσική του Τζορτζ Γκέρσουιν, την εμφάνιση της Λεσλί Καρόν και το ακαταμάχητο ντουέτο της με τον Τζιν Κέλι στο γλυκανάλατο Παρίσι των χολιγουντιανών στούντιο. Την ίδια χρονιά, το Ένας Αμερικανός στο Παρίσι του Μινέλι κέρδιζε 6 Όσκαρ και την καρδιά των θεατών.
Και μόνον η καταπληκτική σκηνή που δίνει και τον τίτλο στην ταινία αξίζει για να το ξαναδείς πάλι και πάλι.
2. Singing in the Rain (Τραγουδώντας στη βροχή), 1952
Την ώρα που το Χόλιγουντ περνάει από το βωβό στον ομιλούντα κινηματογράφο, το αστέρι της μεγάλης οθόνης Ντον Λόκγουντ (Τζιν Κέλι) βρίσκεται πάλι στα πλατό αυτής της πληθωρικής κωμωδίας. Σκηνοθετημένη από τον Στάνλεϊ Ντόνεν και τον Τζιν Κέλι, ξεχειλίζει από χορευτικά νούμερα και αστραφτερές ερμηνείες: τον Ντόναλντ Ο’Κόνορ ως αστείο φίλο, την Ντέμπι Ρέινολντς ως κορασίδα που ονειρεύεται το σανίδι και τη Ζαν Χάγκεν ως έξοχη κακιά σταρ του βωβού. Και μόνον η καταπληκτική σκηνή που δίνει και τον τίτλο στην ταινία αξίζει για να το ξαναδείς πάλι και πάλι.
H εκθαμβωτική Μέριλιν ως Λορελάι Λι (Φωτογραφία: slantmagazine.com).
3. Gentlemen prefer Blondes (Οι άντρες προτιμούν τις ξανθιές), 1953.
«Diamonds are a girl’s best friends» τραγουδάει η Μονρόε στην πιο διάσημη σκηνή του μιούζικαλ, τυλιγμένη μέσα σ’ ένα ροζ φουρό και σκεπασμένη με διαμάντια. Στην ταινία του Χάουαρντ Χοκς πρωταγωνιστεί ένα συγκλονιστικό ντουέτο: η Μέριλιν ως Λορελάι Λι και η Τζέιν Ράσελ ως Ντόροθι Σόου. Δύο αρτίστες της επιθεώρησης και φίλες που ταξιδεύουν στο Παρίσι. Εκεί ζουν τη μεγάλη ζωή προτού τις συλλάβει ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ. Μιλάμε για ακαταμάχητο δίδυμο που δεν βαριέσαι ποτέ να χαζεύεις.
Η Γκάρλαντ δίνει τα ρέστα της: βιρτουόζικη φωνή, φλογεροί διάλογοι που σου κάνουν την καρδιά κομμάτια (Φωτογραφία: thecurrent.org).
4. A Star is born (Ένα αστέρι γεννιέται), 1954
Αυτή η γλυκόπικρη ιστορία για τη γυναικεία φιλοδοξία και την ανδρική έκπτωση μας την έχει ήδη αφηγηθεί η Τζάνετ Γκέινορ το 1937, η Μπάρμπρα Στρέιζαντ το 1976 και η Lady Gaga το 2018. Ωστόσο, η εκδοχή με την Τζούντι Γκάρλαντ είναι ασύγκριτη. Σκηνοθετημένη με μπρίο από τον Τζορτζ Κούκορ, ενσαρκώνει μια τραγουδίστρια που βρέθηκε υπό το φως των προβολέων, αφού την εντόπισε ένας διάσημος ηθοποιός ονόματι Τζέιμς Μέισον. Η Γκάρλαντ δίνει τα ρέστα της: βιρτουόζικη φωνή, φλογεροί διάλογοι που σου κάνουν την καρδιά κομμάτια συν τη λάμψη μιας ανεπανάληπτης σταρ.
H μαγική Όντρεϊ Χέρμπορν στο Παρίσι των ‘50s (Φωτογραφία: reelgood.com).
5. Funny Face (Ένα αστείο μουτράκι), 1957
Πριν από το Ο διάβολος φορούσε Prada, είχαμε το Αστείο μουτράκι. Άλλοι καιροί, άλλοι μύθοι και ήθη. Εκείνοι μιας Σταχτοπούτας που ενσαρκώνει μια μαγική Όντρεϊ Χέρμπορν στο Παρίσι των ‘50s. Σ’ αυτό το αριστούργημα που υπογράφει ο Στάνλεϊ Ντόνεν, ένα από τα πλέον όμορφα του κλασικού χολιγουντιανού μιούζικαλ, μια βιβλιοθηκάριος του Greenwich Village, γίνεται ξάφνου το νέο πρόσωπο του περιοδικού μόδας Quality. Σ’ ένα Παρίσι που έχει βγει από καρτ ποστάλ και λικνίζεται υπό τους ήχους του Γκέρσουιν, η Τζόελ και ο φωτογράφος Ντικ Έιβερι ερωτεύονται, συμφιλιώνοντας δυο κόσμους άσχετους μεταξύ τους.
Μια έκρηξη χρωμάτων στην υπηρεσία μιας ουράνιας Κατρίν Ντενέβ (Φωτογραφία: Netflix.com).
6. Les Parapluies de Cherbourg (Οι ομπρέλες του Χερβούργου), 1964
Ο συγκινητικός στοχασμός του Ζακ Ντεμί για τις χαμένες αγάπες δεν απέκτησε ούτε ρυτίδα στο πέρασμα των χρόνων. Οπτικό πανηγύρι από το πρώτο ώς το τελευταίο πλάνο. Μια έκρηξη χρωμάτων στην υπηρεσία μιας ουράνιας Κατρίν Ντενέβ. Κόρη ενός καταστηματάρχη που πουλάει αυτά τα ακατονόμαστα αντικείμενα που λέγονται «ομπρέλες», βλέπει τον αγαπητικό της να φεύγει για να πάρει μέρος στον πόλεμο της Αλγερίας. Σπαραξικάρδια, αλησμόνητη μουσική.
Η Όντρεϊ Χέμππορν λάμπει σε όλο της το μεγαλείο στην απολαυστική κωμωδία του Τζορτζ Κούκορ (Φωτογραφία: britannica.com).
7. My Fair Lady (Ωραία μου Κυρία), 1964
Απλώς μυθικό. Η Όντρεϊ Χέμππορν λάμπει σε όλο της το μεγαλείο στην απολαυστική κωμωδία του Τζορτζ Κούκορ. Μια λουλουδού και ο δάσκαλος φωνητικής Ρεξ Χάρισον. Αποφασισμένος να διδάξει την Αγγλική της Αυτού Μεγαλειότητας και να την περάσει για Δούκισσα, την υποβάλει σε εξαντλητικά μαθήματα. Αλλά αυτό που ήταν ένα κοινωνικό πείραμα μετατρέπεται γρήγορα σε έναν απροσδόκητο έρωτα. Δεν ξεχνιέται το συναρπαστικό «I Could Have Danced All Night» και μια σκηνή τόσο έξοχα χορογραφημένη όσο και μοναδική στο «Ascot Racecourse».
Η ιστορία μιας γκουβερνάντας με μαγικές δυνάμεις που υποδύεται η Τζούλι Άντριους (Φωτογραφία: biography.com).
8. Mary Poppins, 1964
Το 1964, η Disney προβάλλει αυτό το αριστούργημα σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Στίβενσον. Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Pamela L. Travers, το οποίο δημοσιεύτηκε 30 χρόνια νωρίτερα, συνδυάζει ζωντανά πλάνα με animation, αφηγoύμενο την ιστορία μιας γκουβερνάντας με μαγικές δυνάμεις που υποδύεται η Τζούλι Άντριους. Αυτοπροσκαλείται στην οικογένεια των Banks, στην καρδιά μιας σικ συνοικίας του Λονδίνου μία ωραία πρωία του 1910. Μαθαίνοντας καλούς τρόπους στα δύο τέκνα, η Μαίρη Πόπινς, με τη βοήθεια του αξιαγάπητου καπνοδοχοκαθαριστή Μπερτ (Ντικ Βαν Ντάικ), τα προσκαλεί σ’ ένα μαγικό κόσμο όπου πιγκουίνοι σερβίρουν τσάι και ευγενείς επιδίδονται σε κυνήγι αλεπούδων. Ένα μαγευτικό παραμύθι συνοδεία καλτ μουσικής – ποιος δεν έχει προσπαθήσει να προφέρει σωστά τη φόρμουλα Supercalifragilisticexpialidocious-, το οποίο βραβεύτηκε με 5 Όσκαρ.
Η δοξαστική Σίρλεϊ ΜακΛέιν αρκείται στο ρόλο μιας ερωτευμένης χορεύτριας της Times Square (Φωτογραφία: filmaffinity.com).
9. Sweet Charity, 1969
Κι ύστερα είναι το αριστούργημα του Μπομπ Φόσι. Η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους. Βασισμένη στις Νύχτες της Καμπίρια. Αρχικά, σκηνοθετήθηκε και χορογραφήθηκε για το Μπροντγουέι, συνεπικουρούσης της γυναίκας και μούσας του Gwen Verdon. Ωστόσο, ενώ η ασπρόμαυρη ταινία του Φελίνι έχει να κάνει με τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα μιας αισιόδοξης πόρνης, στο μιούζικαλ η δοξαστική Σίρλεϊ ΜακΛέιν αρκείται στο ρόλο μιας ερωτευμένης χορεύτριας της Times Square.
Η Λάιζα Μινέλι με θηλυκότητα που μεθάει στα νυχτερινά κέντρα του Βερολίνου τη δεκαετία του ’30 (Φωτογραφία: amazon.com).
10. Cabaret, 1972
Τόσο σπουδαίο! Με μπόλικο χιούμορ και ακομπλεξάριστη παρακμή, το αριστούργημα του Φόσι βυθίζεται στις φτωχογειτονιές του Βερολίνου της δεκαετίας του 1930, όταν μια τραγουδίστρια σε νυχτερινά κέντρα (Λάιζα Μινέλι) και ένας ντροπαλός ακαδημαϊκός (Μάικλ Γιορκ) ερωτεύονται αλλήλους τις τελευταίες μέρες της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Μαζί, περνούν τις νύχτες τους στο «Kit Kat Klub», τόπο αμέτρητων εξαιρετικών περφόρμανς, όπως το Maybe This Time, το Mein Herr και ο ομώνυμος συγκλονιστικός τίτλος, φόρος τιμής στους σκληροπυρηνικούς λιμπερτίνους κάθε καρυδιάς και προέλευσης.
Ο Τιμ Κάρι κάνει τον καθηγητή Φρανκεστάιν που έχει έρθει από άλλον πλανήτη πάνω σε ψηλά τακούνια και ζαρτιέρες (Φωτογραφίες: greenbelttheatre.org).
11. The Rocky Horror Picture Show, 1975
Ένα πραγματικό ΟΥΦΟ, κάτι μεταξύ μουσικής κωμωδίας, παρωδίας επιστημονικής φαντασίας και B-movie, η περίφημη ταινία του Τζιμ Σάρμαν συγκεντρώνει όλα τα αναγκαία συστατικά ώστε να είναι cult και αταξινόμητη: η Σούζαν Σαράντον παίζει την αφελή νιόπαντρη, ο Τιμ Κάρι κάνει τον καθηγητή Φρανκεστάιν που έχει έρθει από άλλον πλανήτη πάνω σε ψηλά τακούνια και ζαρτιέρες, μια σύναξη μηχανόβιων drag queens σ’ ένα μυστηριώδες κάστρο και μια πλοκή που ταλαντεύεται μεταξύ γιορτής, φόνων, σεξ και μεταφυσικής εμπειρίας.
Το Γκρηζ με τον Τζον Τραβόλτα και την Ολίβια Νιούτον-Τζον είναι μια κλασική ταινία, σε σκηνοθεσία Ράνταλ Κλάιζερ (Φωτογραφία: amazon.com).
12. Grease, 1978
Τό ‘χω δει ίσαμε 50 φορές και πάντα δακρύζω. Σούπερ ποπ μουσική, εξαιρετικό ‘50s βεστιάριο, μυθικό love story… Το Γκρηζ με τον Τζον Τραβόλτα και την Ολίβια Νιούτον-Τζον είναι μια κλασική ταινία, σε σκηνοθεσία Ράνταλ Κλάιζερ. Το 2020, πήρε τη θέση της στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου με την αιτιολόγηση ότι είναι «πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική». Τα τραγούδια αυτής της σπιντάτης ρομαντικής κωμωδίας ξυπνάνε το κολεγιόπαιδο μέσα μας και μας ταξιδεύουν στη δεκαετία του ’50, όπου και μόνον η θέα ενός perfecto σε έκανε ν’ ανατριχιάζεις. Ο ορισμός του feel-good.
Η δράση θέλει ένα μουσικό σχολείο όπου τα καλλιτεχνικά όνειρα γίνονται γλυκιά και φρέσκια πραγματικότητα.
13. Fame (Στον πυρετό της δόξας), 1980
Πρόκειται για την ταινία του υπέρτατου Άλαν Πάρκερ, μετά την τηλεοπτική σειρά (1982-1987), που έρχεται να δοξάσει την εκπληκτική ενέργεια μιας γενιάς που ψάχνει τη διασημότητα και, εν προκειμένω, τις διαβολεμένες χορογραφίες. Η δράση θέλει ένα μουσικό σχολείο όπου τα καλλιτεχνικά όνειρα γίνονται γλυκιά και φρέσκια πραγματικότητα.
Με μαύρο γυαλί, μαύρο καπέλο, μαύρο κοστούμι και μαύρη γραβάτα.
14. The Blues Brothers, 1980
Επίσης cult, αγαπημένη σε μένα, είναι η ιστορία δύο αδελφών με τη θεϊκή αποστολή της πλάκας να σώσουν το ορφανοτροφείο της παιδικής τους ηλικίας. Με μαύρο γυαλί, μαύρο καπέλο, μαύρο κοστούμι και μαύρη γραβάτα, εκδράμουν προς άγραν των παλιών τους συνενόχων. Στην περιπέτεια περιλαμβάνονται νεοναζί, ηλίθιοι πολιτσμάνοι και πρώην σύζυγοι. Σκηνοθεσία Τζον Λάντις. Απλώς θυμίζω πως η ηχητική επένδυση περιλαμβάνει Τζέιμς Μπράουν, Ρέι Τσαρλς, Καμπ Κάλαγουεϊ. Και θέλω να χορέψω.
Η ονειρεμένη Νικόλ Κίντμαν με το επικό φόρεμά της (Φωτογραφία: amazon.com).
15. Moulin Rouge, 2001
Από τη στιγμή που η Νικόλ Κίντμαν κατεβαίνει στην αίθουσα χορού φορώντας ένα φουστάνι στολισμένο με πολύτιμες πέτρες και ημίψηλο, ουδείς καταφέρνει να αντισταθεί στο συγκινητικό μελόδραμα του Μπαζ Λούρμαν. Έχοντας για σκηνικό το Παρίσι του 1900, η ταινία μας αφηγείται την ιστορία ενός αδέκαρου συγγραφέα (Γιούαν ΜακΓκρέγκορ) που σύρεται σ’ ένα καμπαρέ και βυθίζεται σ’ ένα σύμπαν λυρικής υπερβολής. Μην περιμένετε τίποτα λιγότερο από ονειρεμένες χορεύτριες, βαλς σε στέγες και πυρίκαυστες ερωτικές εξομολογήσεις. Δίχως να ξεχνάμε την εξαίσια κιτς-ποπ μουσική υπόκρουση.
Η ταινία έγινε μυθική και απολύτως cult (Φωτογραφία: mubi.com).
16. Rent, 2005
Το μιούζικαλ του Κρις Κολόμπους αφηγείται την ιστορία μιας παρέας νεαρών αδέκαρων καλλιτεχνών που αγωνίζονται να επιβιώσουν στο East Village της Νέας Υόρκης τη δεκαετία του ’80. Ποιητές, μουσικοί και σχεδιαστές, φυματικοί, ηθοποιοί που πάσχουν από AIDS γίνονται μαγευτικοί χορευτές, κερδίζοντας τις καρδιές της Αμερικής. Παρότι πρόσφατη, η ταινία έγινε μυθική και απολύτως cult.
Διαβάστε ακόμα: Eίδαμε το «West Side Story». Ο Σπίλμπεργκ έκανε το θαύμα του.
-
- Follow us:
Ακολουθήστε το Andro στο Facebook
