7 + 2  εξωφρενικές περιπτώσεις ιστορικής ανακρίβειας σε ταινίες και σειρές

Είναι εμφανές ότι ο Ridley Scott δεν νοιάστηκε ιδιαίτερα για την ιστορική ακρίβεια στο “Napoleon”.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους το Napoleon του Ridley Scott, και όπως φαίνεται έχει ήδη δεχθεί σφοδρή κριτική, μεταξύ άλλων για την ιστορική της ανακρίβεια. Μια σκηνή που τράβηξε αρκετά την προσοχή των φίλων της ιστορίας ήταν η απεικόνιση του Γαλλικού στρατού υπό το Ναπολέοντα να βομβαρδίζει τις πυραμίδες της Αιγύπτου. Όταν δε ερωτήθηκε για την ιστορική ακρίβεια της συγκεκριμένης σκηνής, ο ανεπανάληπτος Ridley δήλωσε: «Δεν ξέρω αν κάτι τέτοιο συνέβη όντως ή όχι. Αλλά οπτικά, ήταν ένας απλός και γρήγορος τρόπος για να δείξουμε ότι πήρε την Αίγυπτο».

Είναι εμφανές ότι ο αγαπητός σκηνοθέτης δεν νοιάζεται ιδιαίτερα για την ιστορική ακρίβεια, όπως άλλωστε έχει αποδείξει επανειλημμένα με το Gladiator(2000), το Kingdom of Heaven (2005) και το Robin Hood (2010) μεταξύ άλλων, και προτιμά αντί αυτού να επικεντρώνεται στο θέαμα. Σε τελική ανάλυση, σκηνοθέτης είναι, όχι ακαδημαϊκός. Αλλά το παράδειγμα αυτό φέρνει το προσκήνιο το γενικότερο ζήτημα της ιστορικής ακρίβειας στο σινεμά και την τηλεόραση, και τι αντίκτυπο έχει η έλλειψή της. Με αφορμή λοιπόν αυτό το ζήτημα, ακολουθούν μερικές από τις πιο εξωφρενικές περιπτώσεις ιστορικής ανακρίβειας σε ταινίες και σειρές, καθώς και τα προβλήματα που κατά καιρούς δημιουργούν.

Ο Νικολό Μακιαβέλλι δεν εργάστηκε ποτέ για τους Μεδίκους.

7. Ο ρόλος του Μακιαβέλι στο «The Borgias» (2011 – 2013)

Ξεκινάμε με ένα σχετικά αθώο, συγκριτικά με τα επόμενα, παράδειγμα ιστορικής ανακρίβειας, που παραμένει ωστόσο κωμικό, αν όχι τίποτα άλλο γιατί είναι σχεδόν εξ’ ολοκλήρου αντίθετο από την ιστορική πραγματικότητα. Στην σειρά The Borgias, πρωτοσυναντάμε τον Ιταλό συγγραφέα και διπλωμάτη, Νικολό Μακιαβέλλι,  ως κοντινό σύμβουλο της οικογένειας των Μεδίκων της Φλωρεντίας.

Ο ρόλος αυτός αποτελεί ξεκάθαρα προϊόν καλλιτεχνικής ελευθερίας, αλλά δεν παύει να αποτελεί απορία γιατί πάρθηκε η συγκεκριμένη δημιουργική επιλογή, όχι απλά επειδή ο Μακιαβέλλι δεν εργάστηκε ποτέ για τους Μεδίκους (για την ακρίβεια δεν κατείχε κανένα αξίωμα την εποχή που οι Μέδικοι ήταν στην εξουσία), αλλά επειδή αν όχι τίποτα άλλο, κατέληξε άσπονδος εχθρός των τελευταίων, φτάνοντας στο σημείο να φυλακισθεί και να βασανιστεί.

 Όχι ότι αυτή είναι η μόνη ιστορική ανακρίβεια στο Τhe Borgias, αλλά οι υπόλοιπες (όπως οι αιμομικτικές σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας Βοργία) τουλάχιστον βασίζονται εν μέρει σε ιστορικές φήμες ή κουτσομπολιά. Στην περίπτωση του Μακιαβέλλι, έχουμε στροφή 180 μοιρών από την ιστορική αλήθεια.

Οι στρατιώτες θυμίζουν περισσότερο παιδάκια που ετοιμάζονται να παίξουν μήλα στη γυμναστική.

6. Οι σκηνές μάχης στο «The Great War» (2019)

Η συμμετοχή των Αφρο-Αμερικανών στρατιωτών στις μάχες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, και ο ρατσισμός που δέχθηκαν, κυρίως από τους ίδιους τους Αμερικανούς λευκούς αξιωματικούς τους και σε μικρότερο βαθμό από τους Ευρωπαίους, είναι θέματα που δυστυχώς δεν έχουν απασχολήσει επαρκώς τον κινηματογράφο και είναι κρίμα γιατί υπάρχουν πραγματικά ενδιαφέρουσες ιστορίες που μπορούν να ειπωθούν.

Το The Great War, δυστυχώς δεν είναι μία από αυτές τις ιστορίες, αλλά αντί αυτού, μια κακογραμμένη αντιγραφή του Saving Private Ryan (1998). Εκτός αυτού, σε αντίθεση με κάθε άλλη ταινία για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο που σέβεται τον εαυτό της, αποτυγχάνει να δείξει σκηνές μαχών στις τάφρους (το σήμα κατατεθέν του Πρώτου Παγκοσμίου δηλαδή και το μόνο ίσως που γνωρίζει το ευρύ κοινό για την ολοένα και πιο ξεχασμένη αυτή σύρραξη), επιλέγοντας αντί αυτού να δείξει στρατιώτες παραταγμένους σε ευθείες σειρές απέναντι από εχθρούς με ανάλογο σχηματισμό πριν πυροβολήσουν, θυμίζοντας έτσι λιγότερο μάχες πρώτου Παγκοσμίου και περισσότερο παιδάκια που ετοιμάζονται να παίξουν μήλα στη γυμναστική.

Οκ, εδώ το πρόβλημα αυτό μπορεί να δικαιολογηθεί από το χαμηλό προϋπολογισμό της ταινίας, αλλά σε αυτή την περίπτωση, άμα δεν υπήρχαν τα μέσα ίσως καλύτερα να είχαν αποφευχθεί οι σκηνές μάχης εξολοκλήρου, αντί να ευτελίζεται μία από τις πιο τραγικές διαμάχες στην ιστορία.

Οι πανοπλίες των Ρωμαίων έχουν μια μικρή απόκλιση 800 χρόνων (!).

5. Οι ρωμαϊκές πανοπλίες στο «Vikings: Valhalla» (2022)

Το συγκεκριμένο παράδειγμα, που διαδραματίζεται στο Βυζάντιο του 10^ου αιώνα μ.Χ. είναι ιδιαίτερα άστοχο, επειδή στη περίπτωση αυτή είτε οι δημιουργοί δεν καταλάβαιναν το ιστορικό πλαίσιο, ή θεώρησαν ότι το κοινό δεν είναι ικανό για να το καταλάβει. Το Βυζάντιο υπήρξε πράγματι η συνέχιση της Αρχαίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας που κατάφερε να επιβιώσει στο Μεσαίωνα, αλλά όπως προφανώς μπορεί να φανταστεί κανείς, ένα κράτος θα βιώσει έντονες αλλαγές με την πάροδο των αιώνων.

Γι’ αυτό το λόγο είναι μάλλον γελοίο να βλέπεις Ρωμαίους στρατιώτες του 10^ου αιώνα να φοράνε τις ίδιες πανοπλίες που οι προκάτοχοι τους είχαν ιστορικά σταματήσει να φοράνε για σχεδόν 800 χρόνια. Όπως προαναφέρθηκε, ίσως το σκεπτικό εδώ ήταν πως ο κόσμος δε θα μπορούσε να κάνει τη σύνδεση ότι Βυζάντιο = Ρώμη, χωρίς πρώτα να δει στερεοτυπικά ρωμαϊκά χαρακτηριστικά. Αν ισχύει αυτό, λέει πολλά για τον τρόπο που βλέπουν οι παραγωγοί το κοινό, αλλά σε κάθε περίπτωση, το να ντύνεις Ρωμαίους στο Μεσαίωνα με πανοπλίες του 1^ου αιώνα μ.Χ., είναι τόσο λογικό όσο να ντύνεις τους Ιάπωνες με πανοπλίες σαμουράι σε μια ταινία στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

ΟΙ αυτόπτες μάρτυρες υποστήριξαν πως οι Ιάπωνες προσπάθησαν να αποφύγουν απώλειες αμάχων.

4. Ο βομβαρδισμός νοσοκομείου στο «Pearl Harbor» (2001)

Προτού παραδοθεί ολοκληρωτικά στο φετίχ του να ανατινάζει πράγματα με τις ταινίες Transformers, ο Michael Bay επιχείρησε να το συνδυάσει κάπως με μία από τις διασημότερες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας, την ιαπωνική επίθεση στο Pearl Harbor, που αποτέλεσε τον καταλύτη για την είσοδο των ΗΠΑ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάτι θεωρητικά επιτεύξιμο, καθώς το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός συνεπάγεται αυτόματα άφθονες εκρήξεις.

Δυστυχώς ο Bay δεν αρκέστηκε στις ιστορικές εκρήξεις, και αποφάσισε να προσθέσει μια περιβόητη σκηνή όπου ιαπωνικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν ένα νοσοκομείο με αμάχους. Κάτι τέτοιο δε συνέβη ποτέ, αφού όπως έχουν δηλώσει αυτόπτες μάρτυρες και επιζώντες της επίθεσης, οι Ιάπωνες προσπάθησαν πάση θυσία να αποφύγουν απώλειες αμάχων. Ο Bay δικαιολόγησε την αλλαγή αυτή στο γεγονός ότι ήθελε «να κάνει την ιαπωνική επίθεση να φαντάζει πιο βάρβαρη» (λες και δεν ήταν ήδη).

Οι ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις διέπραξαν υπεραρκετά εγκλήματα πολέμου στην πραγματικότητα, εγκλήματα τόσο ειδεχθή που έκαναν μέχρι και τους Ναζί να απηυδήσουν, και που δυστυχώς πολλοί ακόμα αρνούνται να αναγνωρίσουν ως αληθινά. Με το να προσθέτει κανείς ανύπαρκτα εγκλήματα, απλά ενισχύει τη θέση των τελευταίων.

Οι ορδές του Ξέρξη περιλαμβάνουν διάφορα τέρατα που μοιάζουν να το ‘σκασαν από το Silent Hill, καθώς και αρχαϊκούς «τζιχαντιστές».

3. Ο περσικός στρατός στο «300» (2007)

Υπάρχουν αναμφίβολα πολλές ιστορικές ανακρίβειες στο ιστορικό αυτό έπος του Zack Snyder. Για παράδειγμα, οι ομώνυμοι 300 δεν πολέμησαν μόνοι μέχρι το τέλος, καθώς άλλοι 700 Θεσπιείς και περίπου χίλιοι Θηβαίοι έμειναν για να πεθάνουν μαζί τους. Και σίγουρα δεν πολέμησαν χρησιμοποιώντας μοντέρνες φιλιππινέζικες πολεμικές τέχνες και φορώντας μονάχα μια περικεφαλαία και ένα πέτσινο βρακί, όπως τόσο αρέσκεται να απεικονίζει η ταινία σε slow motion.

Αλλά το πιο εξωφρενικό και ιστορικά ανακριβές πράγμα στην ταινία δεν είναι άλλο από τις ορδές που εξαπολύει ο Ξέρξης, οι οποίες εκτός από ελέφαντες, καμήλες και ρινόκερους, φαινομενικά περιλαμβάνουν επίσης διάφορα τέρατα που μοιάζουν να το ‘σκασαν από το Silent Hill, καθώς και αρχαϊκούς «τζιχαντιστές» που πετάνε βόμβες στους Σπαρτιάτες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τίποτα από αυτά δεν υπάρχει στο πρωτότυπο κόμικ του Frank Miller, όπου βασίζεται η ταινία, αλλά σε αντίθεση με το κόμικ, που βγήκε το 1998, η ταινία βγήκε το 2006, κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ και της υποτιθέμενης «σταυροφορίας» των ΗΠΑ και της δημοκρατικής Δύσης, έναντι της βαρβαρικής Ανατολής (Ισλαμικός κόσμος). Σε αυτό το πλαίσιο, ο Zack Snyder πήρε την ιστορία των 300 και την μετέτρεψε στη φαντασίωση των Αμερικανών για τον ρόλο τους στο Ιράκ.

Τα μαμούθ είχαν εξαφανιστεί 4.000 χρόνια πριν ξεκινήσει η κατασκευή των πυραμίδων.

2. Μαμούθ που χτίζουν πυραμίδες στο «10,000 BC» (2008)

Το στιγμιότυπο αυτό παραπέμπει σε αυτές τις θεότρελες εικόνες που ανεβάζουν κατά καιρούς διάφοροι συνομωσιολόγοι στα social media τους για να υποστηρίξουν την ύπαρξη κάποιου προϊστορικού αλλά υπερ-ανεπτυγμένου πολιτισμού. Το μόνο που λείπει εδώ είναι οι εξυπηρετικοί εξωγήινοι ή Ατλάντιοι να μοιράζονται ευρήματα όπως τον ηλεκτρισμό και την ημιδιαμονή.

Και παραδόξως, όλα αυτά δεν απέχουν τελικά πάρα πολύ από το δημιουργικό όραμα του σκηνοθέτη Roland Emmerich, ο οποίος είχε δηλώσει πίσω στο μακρινό 2008: «Πάντα φανταζόμουν τον βασιλιά (του λαού των πυραμίδων) να προέρχεται από την Ατλαντίδα, ξέρεις, με προηγμένες τεχνολογίες για την κατασκευή υποδομών και τη διεξαγωγή πολέμου».

Δήλωσε επίσης ότι η ταινία βασίζεται σε αληθινές ιστορικές θεωρίες περί χαμένων πολιτισμών, και ότι διεξήχθη εκτενής ιστορική έρευνα σχετικά με τις ενδυμασίες και τα προϊστορικά πλάσματα που εμφανίζονται στην ταινία. Πραγματικά δεν ήθελα να βάλω αυτήν την ταινία σε αυτή τη λίστα, αλλά εφόσον ο Emmerich ήθελε και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο, και το ιστορική προκάλυμμα και τις δημιουργικές ελευθερίες, δεν υπήρχε άλλη επιλογή.

Όπως πολύ σωστά βρήκε ο Emmerich στην έρευνά του, υπήρχαν πράγματι ακόμα μαμούθ στο 10000 π.Χ. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν έζησαν ποτέ σε κάποιο ερημικό οικοσύστημα όπως απεικονίζει η ταινία, ούτε χρησιμοποιήθηκαν για να χτιστούν οι πυραμίδες, αφού είχαν εξαφανιστεί από το 4,000 π.Χ., αιώνες πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε τέτοια κατασκευή.

Προτού πάμε στο νούμερο 1, αξίζει να αναφέρουμε και κάποιες «τιμητικές» αναφορές:

Και ο Ρασπόυτιν συμμετέχει στη συνομωσία.

Σκηνή post credits στο «The King’s Man» (2021)

Εδώ πρέπει να μπει ένα spoiler alert για όποιον δεν έχει δει το The King’s Man (και εδώ που τα λέμε, σχεδόν κανένας δεν το είδε), το prequel των ταινιών Kingsman The Secret Service (2014) και Kingsman: The Golden Circle (2017). Οι ταινίες Kingsman ουδέποτε ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με το ευρύτερο σύμπαν στο οποίο λαμβάνουν χώρα, αλλά από τις λίγες ενδείξεις που κατά καιρούς έδωσαν μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι διαδραματίζονται σε κάποια ιστορική πραγματικότητα αντίστοιχη με τη δικιά μας, όπως μαρτυρά το κωμικό τέλος του προέδρου Ομπάμα στην πρώτη ταινία.

Στο prequel ωστόσο, η ιστορία εκτροχιάζεται πλήρως, καθώς πληροφορούμαστε ότι ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν στην πραγματικότητα αποτέλεσμα της συνομωσίας ενός μνησίκακου Σκωτσέζου, ο οποίος είχε υπό τις διαταγές του μορφές όπως ο Gavrilo Princip, o Ρασπούτιν, η Μάτα Χάρι και ο Βλαντίμιρ Λένιν. Και αν όλα αυτά δεν ήταν αρκετά, αφού οι τίτλοι τέλους έχουν πέσει, η ταινία επιστρέφει με μια τελευταία, σύντομη σκηνή για να αποκαλύψει ένα ακόμα μέλος της σατανικής αυτής οργάνωσης.

Μια μορφή εμφανίζεται από τις σκιές, και αρχίζει να πλησιάζει τα άλλα μέλη. Η απειλητική μουσική κορυφώνεται, και ο άγνωστος σφίγγει το χέρι του Λένιν, αποκαλύπτοντας το όνομά του: Αδόλφος Χίτλερ. Το αν η ιδέα του να κάνεις introduce τον Χίτλερ σαν κακό παιδικού ή ταινίας Marvel είναι ιδιοφυής σάτιρα ή κακόγουστο χιούμορ αφήνεται στην κρίση του αναγνώστη.

Ο Αβραάμ Λίνκολν, πρόεδρος τη μέρα, περνούσε παράλληλα τα βράδια του ως κυνηγός βρικολάκων δουλοκτητών.

Η παράλληλη ζωή του προέδρου Λίνκολν στο «Abraham Lincoln Vampire Hunter» (2011)

Το ακούσατε πρώτοι εδώ αγαπητοί αναγνώστες. Ή ίσως το ακούσατε πρώτοι από την ταινία αυτή του Timur Bekmabetov το 2011. Η αλήθεια έφτασε επιτέλους στο φως. Ο Αβραάμ Λίνκολν, πρόεδρος τη μέρα, περνούσε παράλληλα τα βράδια του ως κυνηγός βρικολάκων δουλοκτητών που απειλούσαν να διχοτομήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες σε Βορρά και Νότο.

Εντάξει, το συγκεκριμένο παράδειγμα ίσως να είναι λίγο κλεψιά, καθώς εντάσσεται ξεκάθαρα στο είδος της ιστορικής φαντασίας με υπερφυσικά στοιχεία. Σε κάθε περίπτωση, η ταινία πάτωσε στα ταμεία, και ως εκ τούτου απέτυχε να εδραιώσει το συγκεκριμένο είδος, οπότε δε θα δούμε ποτέ κάποιο ανάλογο spin-off όπως Χαρίλαος Τρικούπης: Γητευτής Λυκανθρώπων.

Η σειρά πραγματεύεται τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του ομώνυμου σουλτάνου, Abdulhamid II (1896-1909).

1. Τα πάντα στο «Payitaht: Abdulhamid» (2017)

Κλείνουμε τη λίστα μας με τη μνημειώδη αυτή πολιτισμική προσφορά του TRT 1, δηλαδή του κρατικού καναλιού της γειτονικής Τουρκίας, που τα τελευταία χρόνια παράγει δεκάδες «ιστορικές εκπομπές» τις οποίες και εξάγει ως επί το πλείστο στον ευρύτερο Μουσουλμανικό κόσμο. Οι σειρές αυτές θα μπορούσαν από μόνες τους να γεμίσουν αυτή τη λίστα, αλλά το Payitaht: Abdulhamid είναι αρκετό, καθώς είναι ίσως το πιο εμβληματικό δείγμα του είδους.

Η σειρά πραγματεύεται τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του ομώνυμου σουλτάνου, Abdulhamid II (1896-1909), και τις τιτάνιες προσπάθειες του να κρατήσει την αυτοκρατορία ασφαλή από τους μυριάδες εχθρούς, που συνωμοτούν διαρκώς εναντίων του. Η πραγματικά πολύχρωμη και πολυποίκιλη αυτή γκάμα εχθρών περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις Μεγάλες Δυνάμεις (Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία), διάφορα μέλη του κινήματος των Νεότουρκων, τον ιδρυτή του Σιωνιστικού κινήματος Theodor Herzl, το Βατικανό, την συγγραφέα Gertrude Bell, τον έμπορο όπλων Basil Zaharoff, και φυσικά πάντοτε τους Αρμένιους, οι οποίοι στο σύμπαν του Payitaht: Abdulhamid λειτουργούν όπως οι Stormtroopers στα Star Wars, όντας ουσιαστικά μια ανεξάντλητη πηγή απρόσωπων στόχων για να πυροβολήσουν οι «ήρωες».

Εύλογα θα μπορούσε να πει κανείς ότι μια κοινή συνομωσία όλων αυτών των παραγόντων θα ήταν αδύνατη (και φυσικά ήταν ιστορικά), λόγω της ασυμβατότητας των στόχων τους, αλλά η σειρά όπως είναι προφανές ενδιαφέρεται λιγότερο για τέτοιες «λεπτομέρειες» και περισσότερο για να ξαναγράψει την ιστορία ενός ανεπιτυχούς μονάρχη και να τον προάγει σε κάποιο υπεράνθρωπο είδωλο. Ο Abdulhamid της σειράς εμφανίζεται δυναμικός απέναντι στις Μεγάλες Δυνάμεις, όπως γίνεται σαφές από το πρώτο επεισόδιο, όπου σηκώνεται και  χαστουκίζει τον πρέσβη της Μεγάλης Βρετανίας(!).

Είναι μάλλον ήδη σαφές ότι το “Payitaht: Abdulhamid” δεν είναι ιστορική σειρά, αλλά ρεβιζιονιστικό παραμύθι του προέδρου Ερντογάν.

Mια ανεκδιήγητη σκηνή, και τουλάχιστον ειρωνική, αν αναλογιστούμε ότι στην πραγματικότητα η βασιλεία του Abdulhamid ΙΙ συνοδεύτηκε από την ολοκληρωτική παράδοση της Οθωμανικής οικονομίας στους ξένους. Ο σουλτάνος στη σειρά παρουσιάζεται ως πιστός Μουσουλμάνος, και παθιασμένος υπέρμαχος του παγκόσμιου παν-ισλαμισμού, όταν στην πραγματικότητα δεν έκανε ούτε δήλωση για την κατάκτηση της Μουσουλμανικής Τυνησίας από τους Γάλλους, και προέτρεψε το Σουλτανάτο του Sulu στις Φιλιππίνες να υποταχθεί στους Αμερικανούς το 1898, χωρίς καν να ζητήσει κάποια εγγύηση.

Ακόμα και γεγονότα που όντως συνέβησαν παρουσιάζονται τόσο αλλοιωμένα στη σειρά που χάνεται κάθε ιστορική αξία. Ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 για παράδειγμα παρουσιάζεται σαν ένα αποτέλεσμα Εβραϊκής συνομωσίας (όπως και το 90% όσων συμβαίνουν στη σειρά), και λήγει με την επεισοδιακή σκηνή των διαπραγματεύσεων, όπου ο Abdulhamid πετάει μια ελληνική σημαία στο πρόσωπο του Ελευθέριου Βενιζέλου που εκπροσωπεί την Ελλάδα  (περιττό να πούμε ότι ο τελευταίος δεν είχε καμία τέτοια εξουσία τότε).

Υπάρχουν πολλά αντίστοιχα παραδείγματα, αλλά είναι μάλλον ήδη σαφές ότι το Payitaht: Abdulhamid δεν είναι ιστορική σειρά, αλλά ρεβιζιονιστικό παραμύθι του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος και βλέπει τον εαυτό του ως έναν μοντέρνο Abdulhamid, έναν προστάτη του Ισλάμ που περιτριγυρίζεται κι αυτός από εχθρούς, με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία να έχουν πλέον το ρόλο των μεγάλων δυνάμεων, και την Κεμαλική αντιπολίτευση στο ρόλο των προδοτικών Νεότουρκων (και τους Εβραίους να βάζουν κι αυτοί το χέρι τους, επειδή γιατί όχι;). Και το χειρότερο από όλα είναι ότι σε αυτή την περίπτωση, η παραχάραξη της ιστορίας έχει φαινομενικά δουλέψει άριστα, αν κρίνουμε από το ότι η δημοτικότητα που απολαμβάνει ο Ερντογάν σε διάφορα Ισλαμικά κράτη είναι οριακά μεγαλύτερη και από αυτή που έχει στην Τουρκία.

Διαβάστε ακόμα: Ναπολέων, «βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα» και καθαρίσαμε; 

TAGS :
ιστορία ιστορικά λάθη σινεμά

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook