Ρομπέρτο Μπενίνι: ο χαμογελαστός τζέντλεμαν

O Ρομπέρτο Μπενίνι με τον Χρυσό Λέοντα ανά χείρας (Φωτογραφία: AP).

Yπάρχουν δύο λόγοι που πρέπει να βραβεύεται ο Ρομπέρτο Μπενίνι. Πρώτον: το αξίζει και με το παραπάνω. Δεύτερον: είναι ο μόνος που μπορεί να κάνει σκόνη όλους τους στερεοτυπικούς ευχαριστήριους λόγους που δίνουν -συνήθως- οι ηθοποιοί όταν τους βραβεύουν, και να μιλήσει με τη χαρακτηριστική αθωότητά του.

Το 1999, όταν έλαβε το Οσκαρ για το ρόλο και τη σκηνοθεσία στην ταινία Η ζωή είναι ωραία, έκανε το κοινό που βρισκόταν στην αίθουσα Dorothy Chandler Pavilion να παραληρεί. Δεν ήξερε αν έπρεπε να συγκινηθεί ή να γελάσει. Ο νευρώδης Ρομπέρτο, έχοντας καταπιεί έναν σεισμογράφο, δεν σταμάτησε να λέει ευχαριστώ σε όλους, μπλέκοντας ιταλικά και αγγλικά (η εσπεράντο της ευτυχίας). Για να εκστομίσει και το αμίμητο, δείγμα ύψιστης μετριοφροσύνης, ότι δεν το άξιζε το βραβείο, αλλά ήλπιζε να κερδίσει κι άλλα Οσκαρ.

Nέοι και ωραίοι: ο Ρομπέρτο και η Νικολέτα στην ταινία The Little Devil.

Εκείνο το μεθυστικό βράδυ, ο Ρομπέρτο κοιτούσε τη Σοφία Λόρεν που όπως και να το κάνουμε είναι μια θεότητα σε οποιαδήποτε ηλικία. Να ήταν ένα ερωτικό νάζι; Στο κάτω κάτω δεν υπάρχει Ιταλός που να μην την έχει ονειρευτεί. Ο Μπενίνι «υπέκυψε» στα θέλγητρά της, αλλά επανήλθε άμεσα: και τότε το βραβείο στη γυναίκα του το αφιέρωσε. Αυτό κι αν είναι υπόδειγμα πίστης και αφοσίωσης.

Τώρα, κατά την έναρξη του Φεστιβάλ Βενετίας έλαβε τον τιμητικό βραβείο «Χρυσός Λέων» και ξεσπάθωσε ξανά. Κυριολεκτικώς, μια ζεστή σπίθα αγάπης του βγήκε μέσα από τα σπλάχνα του που είχε αποδέκτη τη γυναίκα του, Νικολέτα Μπράσι.

Είναι ζευγάρι 40 χρόνια. Το λες και μαραθώνιο. Συνήθως οι γάμοι των καλλιτεχνών είναι βραχύβιοι. Ο καθένας παίρνει το δρόμο του και βρίσκει βολή σε άλλη αγκαλιά. Αυτοί οι δύο όχι. Ο χαρωπός τζέντλεμαν Ρομπέρτο Μπενίνι έδωσε τα εύσημα για ό,τι έχει πετύχει σε έναν και μόνο άτομο: τη γυναίκα του. Κανένας μέντορας, είδωλο ή σκηνοθέτης δεν αναφέρθηκε. Μόνο η Νικολέτα.

«Χωρίζουμε αυτό το λιοντάρι, παίρνω την ουρά, για να σου δείξω τη χαρά μου, τη χαρά μου που κουνιέται σαν ουρά. Εσύ, παίρνεις τα υπόλοιπα, ειδικά τα φτερά είναι δικά σου, γιατί αν στη δουλειά έχω πετάξει μερικές φορές είναι χάρη σε σένα, χάρη στο ταλέντο, στο μυστήριο σου, στη γοητεία σου, στην ομορφιά σου, στη θηλυκότητα σου, στο να είσαι γυναίκα».

Τη βραδιά των Όσκαρ, το 1999 (Φωτογραφία: Ken Hively / Los Angeles Times).

Αν αυτή δεν είναι η πιο αβρή δημόσια δήλωση άντρα προς μια γυναίκα, τότε μάλλον έχουμε χάσει το μέτρο της αβροφροσύνης. Τη στιγμή που καθημερινά ακούμε για γυναικοκτονίες και το #ΜeTοο έχει εγκαθιδρύσει μια νέα συνθήκη ανάμεσα στα δύο φύλα, καθιστώντας, πλέον, τους άντρες στο εδώλιο για τη συμπεριφορά τους, ο Μπενίνι αποδεικνύει με τον πλέον βελούδινο και αγνό τρόπο πως, όχι, δεν είναι όλοι οι άντρες ίδιοι.

Πάλι με τα δικά του λόγια: «Το να είσαι γυναίκα είναι ένα μυστήριο που εμείς οι άντρες δεν καταλαβαίνουμε. Ο Groucho Marx είχε δίκιο όταν έλεγε ‘οι άντρες είναι γυναίκες που δεν τα κατάφεραν’. Και είναι η αλήθεια. Δεν θα μπορούσα να είμαι σαν εσένα, Νικολέτα. Αν κάτι καλό και καλό που έχω κάνει στη ζωή μου, πάντα πέρασε από το φως σου. Ο δικός μας ήταν ένας έρωτας με την πρώτη ματιά, για την ακρίβεια, με την αιώνια ματιά».

Αγαπημένοι έπειτα από 40 χρόνια γάμου (Φωτογραφία: donnaglamour.it).

Ο επίτιμος Διδάκτορας του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.), ναι είναι κι αυτό ο Ρομπέρτο Μπενίνι, είναι η κλασική περίπτωση του κωμικού ηθοποιού που απέφυγε τον κίνδυνο της μανιέρας, ορίζοντας την τέχνη στο δίπολο τραγωδία/κωμωδία.

Τώρα, καθώς πλησιάζει τα εβδομήντα (γεννήθηκε στις 27 Οκτωβρίου του 1952 στο Μαντσιάνο λα Μιζερικόρντια, κοντά στο Καστιλιόν Φιορεντίνο στην Τοσκάνη της Ιταλίας), εύλογα μπορεί να καυχηθεί πως δεν θα μείνει στην ιστορία του κινηματογράφου μόνο για τις μούτες και τις αστείες ατάκες του, ούτε καν για την ηλεκτρική (sic) κινησιολογία του στις ταινίες.

Μπορεί μέσα μας να εγγράφουμε στη χορεία των σπουδαίων ηθοποιών εκείνους που ερμηνεύουν δραματικούς ρόλους, όμως, αριστοτελικώ τω τρόπω, η κωμωδία δεν είναι άλλο από την αντίστροφη εικόνα της τραγωδίας. Ο Μπενίνι με τους ρόλους τους κάνει τη σύμπτυξη αυτών των δύο «κόσμων» που ορίζουν την ανθρώπινη περίπτωση δημιουργώντας μια σύγχρονη τραγικωμωδία, μέσα από την οποία ο μετανεωτερικός άνθρωπος βλέπει την εικόνα, τη ζωή, το είδωλο και το αίνιγμά του.

Στο οσκαρικό La Vita e Bella.

Είναι από τους σημαντικούς εν ζωή ηθοποιούς της Ευρώπης; Αναμφίβολα. Και να σκεφτεί κανείς πως ξεκίνησε με… ανάποδο τρόπο την καριέρα του. Έγινε γνωστός τη δεκαετία του 1970, με τη συμμετοχή του στην τηλεοπτική εκπομπή «Τηλεαγελάδα» του Ρέντζο Άρμπορε. Η τολμηρότητα όμως της εκπομπής σε συνδυασμό με την αυστηρότητα της λογοκρισίας την εποχή εκείνη, οδήγησε στην διακοπή της.

Είχε, όμως, κι άλλα ντράβαλα στη συνέχεια. Ο εναγκαλισμός του κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης με τον τότε αρχηγό του Κομουνιστικού Κόμματος Ενρίκο Μπερλινγκουέρ δημιούργησε σκάνδαλο, λόγω της τυπικότητας των πολιτικών της εποχής.

Την δεκαετία του 1980 τον έκοψε η λογοκρισία για κάποια έκφραση προσβλητικού περιεχομένου σχετικά με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄, σε μια σημαντική ζωντανή αναμετάδοση στην τηλεόραση.

Το 1983 ξεκίνησε να σκηνοθετεί αλλά και να πρωταγωνιστεί, με τη Νικολέτα Μπράσκι, με την οποία παντρεύτηκε το 1991, σε πολλά έργα. Κάπως έτσι ξεκίνησε το μεταξύ τους ειδύλλιο που αποδεικνύεται ισχυρό μέσα στο χρόνο.

Στην ταινία «Asterix and Obelix vs, Caesar» (Φωτογραφία: Etienne George/RDA).

Με πατέρα που έκανε δύο χρόνια στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν – Μπέλζεν, ο Μπενίνι είχε στα χέρια του το κατάλληλο υλικό για να παίζει στην τραγική κωμωδία (να πάλι η ζεύξη των ειδών) Η ζωή είναι ωραία. Μπορεί να μην υποδύεται τον Λουίτζι Μπενίνι, ωστόσο δεν μπορεί παρά η ερμηνεία του να είναι ένας φόρος τιμής του γιου προς τον πατέρα. Το 1997, ημερομηνία κυκλοφορίας της ταινίας, ο Μπενίνι απέδειξε σε όλους πως είναι ένας μεγάλο ηθοποιός. Η ταινία έλαβε τα Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, Α΄ ανδρικού ρόλου (Μπενίνι) και μουσικής (Νικόλα Πιοβάνι).

Από τον Τζιμ Τζάρμους έως τον Μπλέικ Εντουαρντς και τον Φεντερίκο Φελίνι, οι σκηνοθέτες βρίσκουν στον Μπενίνι έναν αυθεντικό μάγιστρο της κωμικής τέχνης. Είναι τόσο εύπλαστος που μπορεί να παίξει στον Αστερίξ και Οβελίξ, αλλά και να τραγουδάει στη φυλακή μαζί με τον Τζον Λιούρι και τον Τομ Γουέιτς «i scream, you scream, we scream for ice cream». Χαμαιλεοντικός; Οχι, απλώς ταλαντούχος.

Τον φανταζόμαστε, πάντως, σε άλλη σκηνή περισσότερο ιδιωτική. Στο σπίτι τους, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, να τραγουδάει στη Νικολέτα το τραγούδι του Πάολο Κόντε Via con Me. Για να το κλείσουμε: τι ωραίος τύπος ο Ρομπέρτο. Και πόσο αυθεντικά αρρενωπός. Μακάρι να είχαμε πολλούς σαν κι αυτόν τριγύρω. Ευχή που θα την έκαναν ασμένως και οι γυναίκες.

Διαβάστε ακόμα: Μαρτσέλο Μαστρογιάνι. Ιδανικός κι ανάξιος εραστής.

TAGS :
#metoo ιταλία κινηματογράφος Ρομπέρτο Μπενίνι σινεμά Σοφία Λόρεν

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook