«Είμαστε ανάπηροι και όχι ΑμεΑ όπως λανθασμένα μας αποκαλούν»

Αριστερά: ο Αλέξανδρος Ταξιλδάρης. Δεξιά: ο Αντώνης Ρέλλας. Δύο ενεργοί πολίτες μιλούν στο Andro.

Θεωρούμε πως το λέμε ορθά, βάζοντας στον χαρακτηρισμό και μια μικρή «επικάλυψη» τακτ. Φοβόμαστε να πούμε τη λέξη – ταμπού, μήπως και προσβάλλουμε κάποιον συνάνθρωπο μας. Με τη λογική των αρτιμελών, το να πεις κάποιον «ανάπηρο» είναι σαν να τον οικτίρεις, αν όχι να τον βρίζεις σκαιότατα. Κάπως έτσι εδώ και χρόνια, μάθαμε να χρησιμοποιούμε την ορολογία «ΑμεΑ».

Άτομα με ειδικές ανάγκες ή άτομα με ειδικές δεξιότητες είναι κάποιες από τις περιφραστικές ορολογίες που έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε, θεωρώντας πως… «ξεμπερδέψαμε» κομψά αν το κάνουμε. Κι όμως, διαπράττουμε ένα λάθος που έχει κοινωνικό πρόσημο. Είναι από τα λάθη που κάνουμε εν αγνοία μας ή διότι έχουν επιβληθεί από την κοινωνία δίχως όμως να υπάρχει επαρκής εξήγηση.

Στην ουσία, η κοινωνία μετατρέπει σε «ανάπηρους» τους ανθρώπους που είτε γεννήθηκαν με κάποια βλάβη είτε την απέκτησαν έπειτα από κάποιο γύρισμα της μοίρας. Τους μετατρέπει σε ανάπηρους επειδή δεν τους προσφέρει ίσες ευκαιρίες και εν τέλει τους μετατρέπει σε παρίες της καθημερινότητας. Ως εκ τούτου, η αναπηρία είναι η «ετικέτα» που κολλάει στους συγκεκριμένους συνανθρώπους μας η κοινωνία διά της αδιαφορίας ή των παραλείψεών της. Και οι ανάπηροι συμπολίτες μας δεν σκοπεύουν να απαρνηθούν την ετικέτα αυτή και να μας χρυσώσουν το χάπι αυτοπροσιοριζόμενοι ως ΑμεΑ. «Αφού αγαπητή κοινωνία με θέλεις ανάπηρο, ανάπηρος θα δηλώνω», μας λένε εμμέσως πλην σαφώς. Έχουν άδικο;

Ο φυσίατρος και παραολυμπιονίκης της κολύμβησης Αλέξανδρος Ταξιλδάρης μας εξηγεί χαρακτηριστικά: «Πρέπει να απενοχοποιηθούμε ως προς τη χρήση της λέξης ”ανάπηρος”. Δεν φταίει κανένας άνθρωπος που βρίσκεται σ’ αυτή την κατάσταση. Δεν φταίει το σώμα του, αλλά το περιβάλλον του που δεν του προσφέρει ίσες ευκαιρίες. Θα πρέπει να καταλάβουμε πως υπάρχει μια αναπηρία για όλους και όχι πολλές. Αυτό που αλλάζει σε κάθε ανάπηρο είναι η βλάβη που έχει υποστεί. Επομένως, η χρήση του όρου ”ανάπηρος” έχει να κάνει με το πώς τον αντιμετωπίζει η κοινωνία».

Λόγω και της ειδίκευσής του, ο Αλέξανδρος Ταξιλδάρης συμπληρώνει: «Αν και γιατρός, είμαι κατά της ιατροκεντρικής προσέγγισης. Δεν γίνεται να λες ότι θα νικήσεις την αναπηρία, όπως ακούμε συχνά να λέγεται για ανάπηρους που κατάφεραν κάτι στη ζωή τους. Είναι λάθος να μπεις σ’ αυτή τη λογική. Το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να μάθεις να ζεις μ’ αυτό».

Από τη μεριά του, ο σκηνοθέτης, ανάπηρος και ακτιβιστής Αντώνης Ρέλλας μας λέει: «H βλάβη υφίσταται, ενώ η αναπηρία επιτελείται. Η έννοια της αναπηρίας (ή αναπηροποίησης) στηρίζεται στο Κοινωνικό μοντέλο για την αναπηρία που ανέπτυξε τη δεκαετία του ’70 ο τετραπληγικός κοινωνιολόγος Μάικ Όλιβερ. Σύμφωνα μ’ αυτή, η αναπηρία δεν είναι προσάρτημα. Τουτέστιν: δεν φταίνε οι ανάπηροι που βρίσκονται σε κατάσταση αναπηρίας, αλλά η κοινωνία που τους ωθεί σ’ αυτό το σημείο.

Όσο δεν θα υπάρχουν ίσες ευκαιρίες και ο κόσμος θα είναι σχεδιασμένος για τα ικανά σώματα, ο άνθρωπος που έχει υποστεί μια βλάβη θα παραμένει ανάπηρος. Αν η διάζευξη ικανός ή ανίκανος για εργασία θα εξακολουθήσει να υφίσταται, τότε θα κρίνεται μ’ αυτούς τους όρους και η επιστροφή του κάθε ανθρώπου στην ευρύτερη κοινότητα. Το παράδοξο είναι ότι δεν βλέπεις ποτέ έναν πλούσιο να είναι ανάπηρος. Ανάπηροι είναι οι φτωχοί που τους έχουν αρνηθεί τις ίσες ευκαιρίες», καταλήγει ο Αντώνης Ρέλλας.

Αυτό, λοιπόν, που αρνιόμαστε να πούμε ή φοβόμαστε ότι θα παρεξηγηθούμε (η λέξη που ξεκινάει από «Α»), δεν είναι τίποτα άλλο από το βάρος που ρίχνει η κοινωνία μας στις πλάτες των ανθρώπων με διάφορες βλάβες. Το βλέπουμε, άλλωστε, καθημερινά όταν σε πολλά δημόσια κτήρια (και όχι μόνο) δεν είναι εύκολη η πρόσβαση σε ανθρώπους που χρησιμοποιούν αμαξίδιο.

Μήπως, άραγε, υπάρχει ουσιαστική κοινωνική μέριμνα για τους τυφλούς και τους κωφούς; Αυτός ο κόσμος παραμένει να είναι δημιουργημένος για τη μεγάλη πλειοψηφία που διατηρεί όλες τις αισθήσεις της και είναι σωματικά λειτουργική. Μόνο που μια κοινωνία δεν συγκροτείται μόνο απ’ αυτούς.

Ας το εμπεδώσουμε, πλέον, ότι οφείλουμε να συμπεριλάβουμε τους πάντες στην καθημερινότητα. Αν το συνειδητοποιήσουμε και κάνουμε κάτι για να αλλάξει η νοοτροπία μας, τότε, ναι, δεν θα χρειάζεται να λέμε τη λέξη «ανάπηρος». Δεν υπάρχει λόγος, άλλωστε…

Διαβάστε ακόμα, Αλέξανδρος Ταξιλδάρης: «Επιστρέφω την ευτυχία μου, για να μπορούν να την ζήσουν κι άλλοι άνθρωποι».

TAGS :
άτομα με αναπηρία Ταξιλδάρης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook