Alphonse Cemin: «Έχω μάθει πολλά από τον Boulez αλλά και από την Björk»

«Είναι σημαντικό να γνωρίζεις τι δεν σου ταιριάζει. Για παράδειγμα, δεν παίζω καλά τον Μπραμς στο πιάνο, ο ήχος μου είναι πολύ γαλλικός, πολύ “όμορφος”». (Photo: Odhràn Dunne)

Ο Γάλλος αρχιμουσικός και πιανίστας Alphonse Cemin είναι λάτρης του λυρικού τραγουδιού και της όπερας. Αυτό το Σάββατο (14 Οκτωβρίου 2023) θα διευθύνει τη Χορωδία του Δήμου Αθηναίων και την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στην πρώτη της συνεργασία με το Θέατρο Ολύμπια στην όπερα «I Puritani» («Οι Πουριτανοί») του Vincenzo Bellini. Η βραδιά είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Μαρίας Κάλλας, η οποία υπήρξε κορυφαία ερμηνεύτρια του έργου. Στην παράσταση, που θα δοθεί σε συναυλιακή μορφή, τους τέσσερις πρωταγωνιστικούς ρόλους θα ερμηνεύσουν ο Αμερικανός τενόρος John Osborn (Αρτούρο), η σοπράνο Χριστίνα Πουλίτση (Ελβίρα), ο Iurii Samoilov (Ρικάρντο) και ο Nahuel di Pierro (Τζόρτζο).

– Είστε ένας πολυσχιδής καλλιτέχνης: μουσικός δωματίου, διευθυντής συνόλου, αρχιμουσικός. Ωστόσο, στο πλούσιο βιογραφικό σας δεν αναφέρεται ότι έχετε σπουδάσει διεύθυνση ορχήτρας. Πώς βρήκατε τον δρόμο σας προς το πόδιο;

-Σπούδασα διεύθυνση ορχήστρας, αλλά κάπως υπερβολικά νέος, γύρω στα 19 ή 20, και για να είμαι ειλικρινής, η διδασκαλία που έλαβα πραγματικά δεν με γοήτευσε καθόλου: ακούγαμε τον καθηγητή να λέει ανέκδοτα για τον Furtwängler και περνάγαμε πάρα πολύ ώρα μετρώντας σιωπηλά την κίνηση σε 4 χρόνους. Δεν γινόταν συζήτηση για το πώς να διαχειριστείς μια πρόβα, πώς να απευθύνεσαι στους μουσικούς ή στους τραγουδιστές. Οπότε γρήγορα επέστρεψα στο πιάνο μου, το οποίο είναι το όργανο που επέλεξα επειδή με αυτό μπορούσα να συνοδεύω όλους τους φίλους μου, και να παίζω τόσο το ρεπερτόριο για σόλο πιάνο όσο και τις όπερες και τα κοντσέρτα. Είχα την τύχη να παίξω κάθε πιθανό και απίθανο πληκτροφόρο σε σύνολα και ορχήστρες. Και ήταν η δραστηριότητά μου ως μουσικός προετοιμαστής στην όπερα που με οδήγησε να γίνω αρχιμουσικός. Το γεγονός ότι έπαιζα ολόκληρες όπερες στο πιάνο και η στενή συνεργασία με αρχιμουσικούς με δίδαξε πολλά.

-Δηλαδή είστε ένας «ολοκληρωμένος άνθρωπος της όπερας»;

-Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχω κάνει πολλές διαφορετικές δουλειές σε ένα θέατρο: υπέρτιτλοι, εφέ, υποβολέας κ.ά. Φυσικά, μου αρέσει να παίζω μόνος μου ή να κάνω μουσική δωματίου, αλλά είμαι εθισμένος στο να δουλεύω σε ένα μεγάλο γκρουπ. Το πλήθος των διαφορετικών επαγγελμάτων που κάνουν ένα θέατρο να μοιάζει με μυρμηγκοφωλιά με γοήτευσε από την πρώτη κιόλας μέρα που δούλεψα στην όπερα.

-Τι είναι κατά τη γνώμη σας  οι «Πουριτανοί»;

-Μία παραφροσύνη! Ο Bellini καταφέρνει να μας κάνει να ξεχάσουμε την μάλλον τραβηγμένη από τα μαλλιά υπόθεση και, χάρη στη μελωδική του ιδιοφυΐα, που είναι παρούσα ανά πάσα στιγμή (ακόμη και σε ένα χορικό στρατιωτών, σε μια αντίστιξη στη βιόλα ή σε μια γραμμή μπάσου), τραβάει την προσοχή μας στους χαρακτήρες και τα συναισθήματά τους και μας κάνει να κλαίμε. Τα καντάμπιλε τμήματα των αριών και των συνόλων είναι κοσμήματα, έξω από τον χρόνο και έξω από αυτόν τον πλανήτη! Πρόκειται για μια όπερα που απαιτεί ένα κουαρτέτο σολίστ υψηλού επιπέδου! Και αυτό το έχουμε σε αυτή την παραγωγή. Πουλίτση, Osborn, Samoilov και Di Pierro είναι μπελκαντιστές που γνωρίζουν και σέβονται την παράδοση, αλλά κυρίως (και αυτό είναι το σπάνιο) δίνουν τη δική τους εκδοχή αυτού του ύφους, με έναν πολύ σύγχρονο τρόπο.

-Η βραδιά είναι ένα αφιέρωμα στη Μαρία Κάλλας, η οποία, αν δεν απατώμαι, δεν τραγούδησε ποτέ όπερα σε συναυλιακή μορφή. Είναι δυνατόν να επιτευχθεί το μουσικό δράμα σε αυτή τη μορφή παράστασης;

-Η Μαρία Κάλλας έκανε κάτι πολύ περισσότερο από το να τραγουδήσει μια όπερα συναυλιακά! Εφηύρε μια μορφή ρεσιτάλ με ολόκληρες σκηνές από διάφορες όπερες. Νομίζω ότι ήταν αρκετά σίγουρη ότι μπορούσε να μεταφέρει θεατρικά συναισθήματα σε μια τέτοια βραδιά. Όπως είπα και προηγουμένως, η υπόθεση των Πουριτανών έχει κάποιες αδυναμίες που έχουν ήδη σχολιαστεί ευρέως, δεν είναι δώρο για τον σκηνοθέτη. Είμαι βαθύτατα πεπεισμένος ότι η συμφωνική ορχήστρα είναι εξίσου θεατρική και όμορφη όσο οποιοδήποτε σκηνικό που θα αναπαριστούσε την Αγγλία του Κρόμγουελ. Το θέατρο βρίσκεται στη μουσική, και μια συναυλιακή παράσταση επιτρέπει στο κοινό να δει τον οργανοπαίκτη όταν παίζει ένα σόλο που είναι τόσο σημαντικό για τον χαρακτήρα ο οποίος πρόκειται να τραγουδήσει. Θα ήταν κρίμα να μην βλέπετε τους μουσικούς της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών!

-Belcanto, σύγχρονη πρωτοποριακή δημιουργία, μουσική μπαρόκ… Σήμερα η τάση είναι προς την εξειδίκευση. Υπάρχει σύνδεση μεταξύ αυτών των πολύ διαφορετικών σας επιλογών;

-Αλήθεια; Αντιθέτως, νομίζω ότι η τάση είναι προς την ευελιξία, χαχα! Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τι δεν σας ταιριάζει. Διαπιστώνω, για παράδειγμα, ότι δεν παίζω καλά τον Μπραμς στο πιάνο, ο ήχος μου είναι πολύ γαλλικός, πολύ “όμορφος”. Αλλά πέρα από αυτό, γιατί να στερήσεις από τον εαυτό σου την ενασχόληση με ένα ύφος που σου αρέσει;

«Είμαι βαθύτατα πεπεισμένος ότι η συμφωνική ορχήστρα είναι εξίσου θεατρική και όμορφη όσο οποιοδήποτε σκηνικό που θα αναπαριστούσε την Αγγλία του Κρόμγουελ». (Photo: Odhràn Dunne)

-Έχετε συνεργαστεί με μερικούς διάσημους μουσικούς, όπως ο Kent Nagano, ο George Benjamin ή ο Marc Minkowski, μεταξύ πολλών άλλων. Υπήρχαν ένας ή δύο που σας ενέπνευσαν περισσότερο ή από τους οποίους κρατήσατε ένα ιδιαίτερα σημαντικό μάθημα;

-Μαθαίνεις από πολλούς μουσικούς, και όχι απαραίτητα από τους πιο διάσημους! Αλλά όσον αφορά τους αρχιμουσικούς, έχω μάθει πολλά παρακολουθώντας τον Boulez για την απόλυτη εμπιστοσύνη που είχε στους μουσικούς, τον Salonen για τον εντυπωσιακό ρυθμό του, τον Gergiev για την ομορφιά του ήχου που επιδιώκει, ή για το οπερατικό ρεπερτόριο από έναν μαέστρο όπως ο Marco Armiliato. Αλλά τα μαθήματα φραστικής και μουσικής τα πήρα από την Björk, τον Steevie Wonder ή τον Franck Sinatra.

-Από την Αθήνα θα επιστρέψετε στο Παρίσι όπου είστε επίσης μουσικός διευθυντής των Lundis Musicaux στο Théâtre de l‘Athénée! Πρόκειται για ένα ιστορικό θέατρο με δεσμούς με το μουσικό θέατρο. Το κοινό του Ολύμπια σίγουρα θα το επισκεφθεί. Μιλήστε μας για αυτό το project.

-Άλλο ένα θέατρο που το όνομά του αποτίει φόρο τιμής στην Ελλάδα! Τa Lundis musicaux de l’Athénée, οι Μουσικές Δευτέρες του Αθήναιου, ήταν μια σειρά ρεσιτάλ τραγουδιού-πιάνου που διήρκεσε από το 1977 έως το 1989 και παρουσίασε όλους (πραγματικά όλους!) τους μεγαλύτερους τραγουδιστές της εποχής. Αναβιώσαμε αυτή τη σειρά. Είναι ένας από τους μοναδικούς χώρους στο Παρίσι όπου μπορείτε να ακούσετε φωνητικό ρεπερτόριο δωματίου (Lied, γαλλική mélodie, αλλά και chanson και ρεπερτόρια από διάφορες χώρες) και έχω βάλει στο πρόγραμμα μεγάλα ονόματα αλλά και λιγότερο γνωστούς τραγουδιστές και πιανίστες. Ο Nahuel di Pierro, ο οποίος τραγουδάει τον Giorgio στους «Πουριτανούς», ήρθε για να τραγουδήσει και να ηχογραφήσει το «Winterreise» («Χειμωνιάτικο Ταξίδι») του Schubert με εμένα στο πιάνο. Η επόμενη σεζόν είναι πλούσια σε καλλιτέχνες και ρεπερτόρια. Είμαι πολύ χαρούμενος που μπορώ να προτείνω αυτό το πρόγραμμα στο Παρίσι σε έναν χώρο τόσο ιδανικό για αυτό το εσωστρεφές ρεπερτόριο.

Βιογραφικό σημείωμα

«Μου αρέσει να παίζω μόνος μου ή να κάνω μουσική δωματίου, αλλά είμαι εθισμένος στο να δουλεύω σε ένα μεγάλο γκρουπ» (Photo: Odhràn Dunne)

Γεννημένος το 1986, o Alphonse Cemin σπούδασε πιάνο και φλάουτο στο Περιφερειακό Ωδείο CNR Boulogne-Billancourt και κατόπιν μαθήματα ανάλυσης, συνοδείας πιάνου, μουσικής δωματίου, μελωδίας και lieder στο Εθνικό Ωδείο CNSM στο Παρίσι. Το 2010 ο Alphonse ήταν ο βραβευμένος πιανίστας της HSBC της Ακαδημίας του Φεστιβάλ της Aix-en-Provence, το 2013 έλαβε το βραβείο ερμηνείας του Stockhausen Kurse Kürten και το 2017 έλαβε το βραβείο Gabriel Dussurget του φεστιβάλ Aix-en-Provence.

Οι πρόσφατες εμφανίσεις του ως αρχιμουσικός περιλαμβάνουν την La Cenerentola (Rossini) στο Théâtre des Champs Elysées και στην Opéra de Rouen, την Iphigénie en Tauride (Gluck) στην Opéra de Nancy. Άλλες σημαντικές παραγωγές περιλαμβάνουν το Les Indes galantes (Rameau) και το Bureau 470 του Tomás Bordalejo στο Teatro Colón του Μπουένος Άιρες, το Into The Little Hill του George Benjamin στο Théâtre de l’Athénée και στην Opéra de Lille, και το La Métamorphose του Michaël Levinas στο Festival Musica. Έχει συνεργαστεί ως βοηθός με αρχιμουσικούς όπως οι Maxime Pascal, Raphaël Pichon, Esa-Pekka Salonen, Kent Nagano, George Benjamin, Marc Minkowski, Daniel Harding, Pablo Heras-Casado, Marc-André Dalbavie και έχει εργαστεί στο Salzburger Festspiele, στο Festival d’Aix-en-Provence, στην Όπερα του Μονάχου, στο Capitole de Toulouse και στην Opéra Comique.
Ως πιανίστας εμφανίζεται τακτικά σε ρεσιτάλ με τη Julie Fuchs, με την οποία έχει ηχογραφήσει νεανικά τραγούδια των Mahler και Debussy, καθώς και με τραγουδιστές όπως οι Damien Pass, Jenny Daviet, Stanislas de Barbeyrac, Marianne Crebassa, Léa Trommenschlager και Nahuel di Pierro. Παίζει επίσης μουσική δωματίου (με τους Jean-Guihen Queyras, Tabea Zimmermann, τα κουαρτέτα Von Kuijk και Zaïde) και μαζί με ορχήστρες και σύνολα (Ensemble intercontemporain, Mahler Chamber Orchestra κ.α.). Είναι  μουσικός διευθυντής των Lundis Musicaux στο Théâtre de l’Athénée.

Είναι ιδρυτικό μέλος του συνόλου Le Balcon και μουσικός διευθυντής των Lundis Musicaux στο Théâtre de l’Athénée στο Παρίσι.

Διαβάστε ακόμα: Φεστιβάλ NotoMusica: ένα λυρικό αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας

TAGS :
Alphonse Cemin Θέατρο Ολύμπια όπερα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook