Τζαν Αντέμ: «Η Κάλλας ήταν η πρώτη τραγουδίστρια που άκουσα μικρός, με μαγνήτισε»

Ο βαρύτονος Τζαν Αντέμ ερμηνεύει τον ρόλο του Νταντίνι στην κωμική όπερα «Σταχτοπούτα» του Τζοακίνο Ροσσίνι, που ανεβαίνει στο Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας».

Το βράδυ της Παρασκευής ο βαρύτονος Τζαν Αντέμ (Jan Antem) ερμηνεύει τον ρόλο του Νταντίνι στην κωμική όπερα «Σταχτοπούτα» του Τζοακίνο Ροσσίνι, που ανεβαίνει στο Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» για τέσσερις παραστάσεις (12-14-16-18 Απριλίου 2024). Η σκηνοθεσία της Ροδούλας Γαϊτάνου, παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (2013/14), μεταφέρει τη δράση στον μικρόκοσμο ενός off Broadway θεάτρου της Νέας Υόρκης τη δεκαετία του ’30, στην εποχή της «Μεγάλης Ύφεσης» και του οικονομικού κραχ.

Την ορχήστρα διευθύνει ο εξαιρετικός αρχιμουσικός Νίκολας Ναίγκελε και τη διανομή ερμηνεύει μία ομάδα νέων διεθνών και Ελλήνων ερμηνευτών. Μεταξύ τους ο βαρύτονος Τζαν Αντέμ, βραβείο Νέου Καλλιτέχνη Opera Actual 2023, που πρόσφατα έκανε το ντεμπούτο του στο ιστορικό Θέατρο Liceu της γενέτειράς του Βαρκελώνης. Λίγο πριν την αθηναϊκή πρεμιέρα, συζήτησε με τον Δημήτρη Κιουσόπουλο.

Ο βαρύτονος Τζαν Αντέμ κέρδισε το βραβείο Νέου Καλλιτέχνη Opera Actual 2023.

– Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα;

Ναι! Είναι η πρώτη μου φορά στην Ελλάδα!

– Επιτρέψτε μου να ξεκινήσουμε με μία κοινοτυπία: η «Σταχτοπούτα» είναι μια από τις πιο όμορφες και συναρπαστικές όπερες που γράφτηκαν ποτέ. Αυτή η απόλαυση υπάρχει και όταν την ερμηνεύεις;
Απολύτως! Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι το να ερμηνεύεις τη «Σταχτοπούτα» δεν είναι το πιο εύκολο πράγμα για έναν τραγουδιστή. Απαιτεί μεγάλες θεατρικές ικανότητες και καλή τεχνική belcanto για να μπορέσεις να τραγουδήσεις τις πιο δύσκολες στιγμές του έργου. Στην παρτιτούρα μπορείτε να βρείτε ευελιξία, το πιο κομψό legato, υψηλές νότες και χαμηλές νότες. Και όλα αυτά έχοντας πάντα κατά νου ότι είμαστε και ηθοποιοί και κάθε νότα, κάθε φράση πρέπει να έχουν δραματικό νόημα. Και είναι και  κωμωδία! Στη σκηνή είναι πολύ πιο δύσκολο να είσαι διασκεδαστικός, παρά τραγικός!

– Ο ρόλος σας είναι ένας υπηρέτης που παριστάνει -με επιτυχία- τον πρίγκηπα και ο πρίγκηπας τον υπηρέτη. Η ιδέα ότι υπηρέτης και πρίγκηπας είναι τόσο εναλλάξιμοι είναι επαναστατική ή μας καθησυχάζει για την ασφάλεια των κοινωνικών ρόλων;

Το βλέπω ως ένα μικρό κλείσιμο του ματιού, που σημαίνει ότι όλοι μας είμαστε άνθρωποι και ότι οι κοινωνικοί ρόλοι είναι απλώς μια κατασκευή. Υπάρχει αυτό το αστείο στην τελευταία σκηνή της Α΄ πράξης, όταν ο Νταντίνι -ως πρίγκηπας- λέει στις δύο αδελφές ότι είναι αδύνατον να τις παντρευτεί και τις δύο και ότι αυτή που δεν θα παντρευτεί τον ίδιο, θα παντρευτεί μάλλον τον υπηρέτη του. Προφανώς το βρίσκουν φρικτό. Στο τέλος, όταν αποκαλύπτεται η φάρσα και θέλουν τελικά να τον παντρευτούν, ο αληθινός πρίγκιπας τους πετάει στα μούτρα ότι αρχικά τον αρνήθηκαν γιατί τον βρήκαν πολύ χαμηλής κοινωνικής τάξης.

– Η μουσική του Ροσσίνι το σχολιάζει αυτό;

Αυτό είναι δύσκολο να απαντηθεί, γιατί ο Ροσσίνι εξακολουθεί να είναι κλασικιστής, έστω και αν μπορούμε να αρχίσουμε να βλέπουμε ρομαντικές στιγμές στη μουσική του. Αλλά νομίζω ότι σίγουρα προσδιορίζει πολύ καλά όλους τους χαρακτήρες με τη μουσική που γράφει γι’ αυτούς. Στη μουσική του Νταντίνι μπορούμε να δούμε πολλή ευελιξία, αλλά μερικές φορές δεν είναι κομψή όπως η μουσική του Πρίγκιπα ή της Σταχτοπούτας. Είναι μια παρωδία κατά κάποιον τρόπο, επειδή πρέπει να δούμε ότι δεν έχει πραγματικά την παιδεία και το πρωτόκολλο που έχει ο πρίγκιπας. Αυτό δεν τον κάνει χειρότερο από τον πρίγκιπα, τον κάνει νομίζω πιο ανθρώπινο και λιγότερο τέλειο.

Ο Τζαν Αντέμ (δεξιά) στον ρόλο του Νταντίνι.

– Ο ίδιος έχετε πει ότι για τη ερμηνεία της μουσικής ανατρέχετε συχνά στις ηχογραφήσεις των σπουδαίων ερμηνευτών, ακόμα και των πιο παλιά σωζώμενων.

Ναι, νομίζω ότι η ακρόαση των μεγάλων τραγουδιστών του παρελθόντος είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο, που οι τραγουδιστές του παρόντος πρέπει να χρησιμοποιούν συχνά. Στο τραγούδι υπάρχει μια παράδοση και ένα ύφος και πρέπει να συνδεόμαστε με αυτά. Οι παλαιότερες ηχογραφήσεις, μερικές φορές με προβληματικό ήχο, μπορούν να μας διδάξουν πολλά πράγματα, ειδικά για τη φωνητική τεχνική.

– Μιας και θα τραγουδήσετε στο Θέατρο Μαρία Κάλλας, η ελληνίδα diva σας έχει εμπνεύσει σε κάποια επιλογή;

Ήταν η πρώτη τραγουδίστρια που άκουσα, γνωρίζοντας ότι ήταν «η καλύτερη» στην εποχή της. Ήμουν 8 ή 9 ετών και ήταν η ηχογράφηση της «Turandot». Ήταν απολύτως μαγνητική.

– Μάλιστα, θα ρωτούσα τι γνώμη έχετε για τις ερμηνείες της στη μουσική του Ροσσίνι.

Η ερμηνεία της στον Ροσσίνι ήταν σίγουρα πολύ μοντέρνα και στυλιστικά κατάλληλη για την εποχή της. Έκανε φανταστική δουλειά με όλο το belcanto, που τότε ήταν μάλλον ξεχασμένο και μερικές φορές οι ερμηνευτές το κατακρεουργούσαν! Της οφείλουμε πολλά.

– Η δασκάλα της Κάλλας, η Ελβίρα δε Ιδάλγο, μορφώθηκε μουσικά στη Βαρκελώνη, όπως και εσείς.  Μπορείτε να εντοπίσετε στοιχεία μιας τοπικής παράδοσης;

Αυτό που βλέπω είναι ότι στη Βαρκελώνη είχαμε μια μεγάλη παράδοση και μια μεγάλη σχέση με την Ιταλία, την ιταλική τεχνική και το ιταλικό ρεπερτόριο. Στο Liceu* περνούσαν πάντα οι καλύτεροι τραγουδιστές όλων των εποχών και αυτό έκανε τη Βαρκελώνη ένα σημαντικό μέρος για την όπερα και ένα λίκνο μεγάλων τραγουδιστών, με σημαντικότερα παραδείγματα τον Καρρέρας και την Καμπαγιέ. Η Μερσέντες Λοπάρτ, επίσης Καταλανή, ήταν δασκάλα της Ρενάτα Σκότο, της Φιορένζα Κοσότο και του Αλφρέντο Κράους, για παράδειγμα.

Η κωμική όπερα «Σταχτοπούτα» του Τζοακίνο Ροσσίνι, ανεβαίνει στο Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» για τέσσερις παραστάσεις.

– Ξεκινώντας τουλάχιστον από τον Μανουέλ Γκαρσία, πολλοί κορυφαίοι ερμηνευτές ιταλικής όπερας διαχρονικά ήταν Ισπανοί.

Ναι, η Ισπανία έδωσε πολλούς σημαντικούς τραγουδιστές, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι κάπως άγνωστοι για εμάς στο παρόν. Ο κατάλογος είναι εντυπωσιακός! Ο Ιπόλιτο Λάσαρο, για να πούμε μόνο ένα όνομα, ήταν αντίπαλος του Καρούζο στη Met της Νέας Υόρκης ή ο Μιγκέλ Φλέτα ήταν ο πρώτος Calaf στην πρεμιέρα του «Turnadot» στη Σκάλα ή η Κοντσίτα Σουπέρβια τραγούδησε Οκτάβιο στα ιταλικά στη Σκάλα υπό τη διεύθυνση του συνθέτη Ρίχαρτν Στράους.

– Έχετε επίσης αναφερθεί στη σημασία που έχει η αμιγώς γλωσσική διάσταση, η εκφορά του κειμένου ως μουσικό θέατρο.

Ναι, γι’ αυτό μου αρέσει να τραγουδάω αυτού του είδους την όπερα, στην οποία το κείμενο είναι τόσο σημαντικό. Μου αρέσει πολύ να τραγουδάω τα ρετσιτατίβα, για παράδειγμα. Κανονικά δεν έχουν κανενός είδους φωνητική δυσκολία, αλλά είναι πολύ δύσκολο να δομηθούν και να απαγγελθούν με σωστό τρόπο. Το βρίσκω πολύ αστείο!

– Η σκηνοθεσία της Ροδούλας Γαϊτάνου είναι γνωστή στο αθηναϊκό κοινό. Εσάς πόσο σας βοηθάει στην πραγματοποίηση αυτού του μουσικοθεατρικού ιδανικού;

Νομίζω ότι λειτουργεί πολύ καλά και είναι πολύ πιστό στην αρχική ιδέα. Διασκεδάζω πάρα πολύ!

* Το Θέατρο Liceu είναι η όπερα της Βαρκελώνης. Όπως και πολλά άλλα ευρωπαϊκά θέατρα, έχει ονομαστεί προς τιμής του αρχαίου Λυκείου.

Διαβάστε ακόμα: Πώς η Πατρίτσια Χάισμιθ έγραψε τον «Ταλαντούχο Κύριο Ρίπλεϊ»

TAGS :
Θέατρο Ολύμπια σταχτοπούτα Τζαν Αντέμ Τζοακίνο Ροσσίνι

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook