Ένα Ίδρυμα για τον Ιόλα!

Alexander Iolas (top photo), beside a Brauner's painting and the artist among others at his exhibition in Paris. Photos by Simos Tsapnidis,12 January 1965.

Το Ίδρυμα θα αναδείξει το έργο του Ιόλα μέσα από το μεγάλο και πολύτιμο ανέκδοτο αρχείο του. «Δεν είμαι έμπορος πινάκων μόνο για να πουλάω πίνακες» είχε δηλώσει ο ίδιος. «Οι συλλέκτες μου είναι φίλοι μου, φίλοι που ερωτεύονται ό,τι κάνω, ό,τι βλέπω. Έχω άλλωστε τεράστια δύναμη γοητείας». Φωτογραφία: ‘Ιδρυμα Αλέξανδρου Ιόλα

Ποιος θα τολμούσε στην Ελλάδα να αποκαλέσει τον Ιόλα «Μέγα Αλέξανδρο», δίνοντας αυτόν ακριβώς τον τίτλο σε μια έκθεση αφιερωμένη στη μνήμη του χωρίς να προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων; Αυτό σκεφτόμουν διαβάζοντας για την έκθεση «Alexander the Great: The Iolas Gallery 1955-1987», που παρουσιάζεται στην Paul Kasmin Gallery, στη Νέα Υόρκη (μέχρι 26 Απριλίου 2014). Αντικείμενό της, έργα καλλιτεχνών η πορεία των οποίων καθορίστηκε από τη συνεργασία τους με τον διαβόητο γκαλερίστα που δεν ήθελε να αποκαλείται έμπορος τέχνης. «Δεν θεωρώ την γκαλερί εμπορικό επάγγελμα», είχε πει. «Είναι ένα επάγγελμα καθαρά καλλιτεχνικό. Μια έκθεση που κοσμείται από τον Υβ Κλάιν και τον Μαξ Ερνστ είναι σαν μπαλέτο. Είναι ένα θέαμα στο οποίο οι θεατές είναι χορευτές και το ντεκόρ είναι από ζωγράφο. Εξάλλου, δεν είμαι έμπορος πινάκων μόνο για να πουλάω πίνακες. Οι συλλέκτες μου είναι φίλοι μου, φίλοι που ερωτεύονται ό,τι κάνω, ό,τι βλέπω. Έχω άλλωστε τεράστια δύναμη γοητείας».

William N. Copley, Revolver and Target, 1970. Courtesy the Estate of William N. Copley and Paul Kasmin Gallery
William N.

Από τα έργα που εκτίθενται σήμερα –η πλειονότητα των οποίων είναι δάνεια από ιδιωτικές συλλογές, ενώ ορισμένα διατίθενται προς πώληση– παίρνει κανείς μια πολύ μικρή γεύση από το διεθνές εκτόπισμα που είχε ο Ιόλας όταν ήταν στις δόξες του. «Ο Ιόλας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αμερικάνικη καλλιτεχνική σκηνή του εικοστού αιώνα», σημειώνει η Paul Kasmin Gallery. «Υπήρξε από τους πρώτους που σύστησαν στο αμερικανικό κοινό το κίνημα του Σουρρεαλισμού, παρουσιάζοντας την πρώτη έκθεση του Άντι Γουόρχολ, κι ήταν δίπλα στους καλλιτέχνες προωθώντας το έργο τους σύμφωνα με το προσωπικό του γούστο και όχι τις τάσεις της εποχής. Ο Ιόλας είχε καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του τη φήμη ενός παθιασμένου λάτρη της τέχνης, ο οποίος ανέπτυσσε βαθιά προσωπικές σχέσεις και δημιουργούσε υπερατλαντικές διασυνδέσεις ανάμεσα σε καλλιτέχνες, γκαλερίστες και συλλέκτες, μέσα από τις επώνυμες γκαλερί του σε Αθήνα, Γενεύη, Μαδρίτη, Μιλάνο, Νέα Υόρκη και Παρίσι».

«Σήμερα 25 Μαρτίου, γενέθλιο ημέρα του Αλέξανδρου Ιόλα, είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω την ίδρυση του φορέα “La Fondation privée des amis d’ Alexandre Iolas”» (Νίκος Σταθούλης)

Μπορεί μια τέτοια έκθεση να αλλάξει την υστεροφημία του, που ειδικά στην Ελλάδα πλήγηκε καθοριστικά από τον διασυρμό τον οποίο υπέστη στα χρόνια πριν το θάνατό του; Αν όχι, ίσως το καταφέρει ένα νεοσύστατο Ίδρυμα. «Σήμερα 25 Μαρτίου, γενέθλιο ημέρα του Αλέξανδρου Ιόλα, είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω την ίδρυση του φορέα “La Fondation privée des amis d’ Alexandre Iolas”, ο οποίος συστάθηκε από την αγάπη φίλων και ανθρώπων της τέχνης», γράφει η ανακοίνωση που εξέδωσε ο δημοσιογράφος και βιογράφος του Ιόλα, Νίκος Σταθούλης.

Andy Warhol, Man Ray, 1974, silkscreen, enamel, and acrylic on canvas, 40 x 40 inches, 101.6 x 101.6 cm. © 2014 The Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, Inc. / Artists Rights Society (ARS), New York

«Η λειτουργία του θα ξεκινήσει τον προσεχή Μάιο», συμπληρώνει. «Ο Αλέξανδρος Ιόλας ήταν μια από τις ηγετικές μορφές στην ιστορία της τέχνης του 20ού αιώνα, o μεγάλος αφυπνιστής, όπως τον παρουσίασε πρωτοσέλιδα η εφημερίδα Le Monde με αφορμή την έκθεση “La Rime et la Raison”, στο Grand Palais στο Παρίσι, τo 1984. Πέρα από την τιμή που εκχώρησε σ’ εμένα να είμαι ο αποκλειστικός του βιογράφος, μου ανέθεσε να διαφυλάξω και να διαχειριστώ το όνομά του με σεβασμό. Ύστερα από την έκδοση της βιογραφίας του, 25 χρόνια μετά από τον θάνατό του θεωρώ υποχρέωσή μου να εκπροσωπήσω τον φορέα ο οποίος θα αναδείξει το έργο του μέσα από το μεγάλο και πολύτιμο ανέκδοτο αρχείο του».

Δείτε ακόμα: Το παράδειγμα του Αντώνη Μπενάκη ‒60 χρόνια από το θάνατό του