Ροζ σημαίες και ασπρόμαυρα μυαλά

Μια ασπρόμαυρη σημαία μνήμης για την γενοκτονία των Ποντίων θα είχε κατέβει;

Η υπόθεση είναι γνωστή: Ο ΥΠΕΞ κύριος Γεραπετρίτης έδωσε εντολή να κατέβει ένα έργο τέχνης -η περίφημη ροζ σημαία- από έκθεση στο προξενείο μας στη Νέα Υόρκη, υποκύπτοντας σε πιέσεις ακροδεξιών κύκλων: την Κυριακή ο επικεφαλής του κόμματος «Νίκη», Δημήτρης Νατσιός είχε χαρακτηρίσει «κουρέλι» το έργο, μιλώντας στη Βουλή.

Είναι περιττό να αναφέρουμε ότι παγκοσμίως υπάρχουν πολύ γνωστά έργα που εμπνέονται από ή και παραποιούν σημαίες και εθνικά σύμβολα. Στην Αμερική όπου εκτέθηκε η ροζ σημαία φερειπείν έχουν δημιουργηθεί μεταξύ άλλων η ασπρόμαυρη αμερικανική σημαία «Think» που διαμαρτύρονταν για τον πόλεμο του Βιετνάμ (βρίσκεται στο μουσείο Whitney) και η κόκκινη, μαύρη και πράσινη «αφροαμερικανική» σημαία που εκτίθεται και στο MOMA.

Δεν ξέρω τι βάρυνε περισσότερο στην απόφαση του κυρίου Γεραπετρίτη να κατέβει η σημαία από το Προξενείo, η απαιδευσιά απέναντι στην τέχνη, η οσφυοκαμψία απέναντι στο υπερσυντηρητικό ακροατήριο ή η αναισθησία απέναντι στο μήνυμα του έργου για τις γυναικοκτονίες;

Μου κάνει ωστόσο μεγαλύτερη εντύπωση η σφοδρότητα με την οποία πολύς κόσμος επιτέθηκε ξανά στους «woke» που θέλουν τάχα να πλήξουν τα εθνικά μας σύμβολα και το εθνικό μας φρόνημα. Τα σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα είναι ανατριχιαστικά όταν μιλάμε για ένα έργο τέχνης φτιαγμένο από κλινοσκεπάσαματα τρομαγμένων ή και σκοτωμένων γυναικών.

Οι υπερπατριώτες δεν ντράπηκαν τις γυναίκες που υπερασπίζεται η ροζ σημαία. Θα καταλάβαινα –χωρίς φυσικά να συμφωνώ– να τύχαινε αρνητικής υποδοχής από τους υπερσυντηρητικούς μια σημαία για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ή των μεταναστών. Αλλά να είναι τόσο τυφλωμένοι από κακώς εννοούμενο πατριωτισμό ώστε να μη βλέπουν ότι η ροζ σημαία υπερασπίζεται τις μανάδες, τις κόρες και τις αδερφές τους; Αυτό δεν είναι πατριωτικό («εθνικόν ειναι το αληθές» και η αλήθεια των γυναικοκτονιών που πονάει) αλλά άκαρδο και μίζερο.

Ακούγεται ο αντίλογος ότι δεν θα υπήρχε πρόβλημα αν εκτίθονταν η σημαία στο ΕΜΣΤ και όχι στο Προξενείο. Πρώτα απ’όλα αυτό δεν ισχύει, αρκεί να θυμηθούμε ενδεικτικά την προ 20ετίας απόσυρση του έργου του Βέλγου καλλιτέχνη Τερί Ντε Κορντιέ (απεικόνιζε ένα πέος κοντά σε έναν σταυρό) από την έκθεση Outlook επί υπουργίας Πολιτισμού του… σοσιαλιστή Ευάγγελου Βενιζέλου.

Λίγα χρόνια μετά, στην έκθεση Art Athina, η αστυνομία κατέσχεσε έργο της σκηνοθέτιδος Εύας Στεφανή με τίτλο «Εθνικός Ύμνος» ύστερα από καταγγελία του τότε βουλευτή του ΛΑΟΣ  και σημερινού αντιπροέδρου της ΝΔ Άδωνη Γεωργιάδη. Μάλιστα τότε συνελήφθη ο γενικός διευθυντής της έκθεσης Μιχάλης Αργυρός. Το στοιχείο του εγκλήματος ήταν ένα βίντεο που απεικόνιζε ένα αιδοίο με ένα χέρι που το πλησίαζε σε αργή κίνηση, καθώς ακουγόταν ο Εθνικός Ύμνος.

Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας Ντίνος Κωνσταντίνου με τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Ελπιδοφόρο, περιχαρείς, μπροστά στην περίφημη ροζ σημαία. (Φωτογραφία: Φώτιος Καλιαμπάκος για το HellenicNews και το Andro).

Με την ευκαιρία να αναφέρουμε ότι η καλλιτέχνις Γεωργία Λαλέ δεν μπήκε με το έτσι θέλω στο Προξενείο. Ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας Ντίνος Κωνσταντίνου ήταν που διοργάνωσε και φιλοξένησε την έκθεση στο πλαίσιο της συνεχούς υποστήριξης του Προξενείου μας στη Νέα Υόρκη, στον Πολιτισμό. Η επίμαχη έκθεση Carte Blanche δηλαδή, στην οποία περιλαμβάνονταν το έργο, δεν ήταν η πρώτη που φιλοξενούνταν στο Προξενείο που σημαίνει ότι ο χώρος αυτός έχει και πολιτιστική δράση, είτε μας αρέσει είτε όχι.

Συνεπώς, είτε μας αρέσει ο χώρος είτε όχι, είτε μας αρέσει το έργο είτε όχι, δεν γίνεται μετά τα εγκαίνια μιας έκθεσης να κατεβάζουμε φοβικά ένα έργο παραβιάζοντας την θεμελιώδη ελευθερία της έκφρασης, επειδή εκ των υστέρων ενοχλήθηκαν κάποιοι. Ειρήσθω εν παρόδω, όπως βλέπουμε στην παραπάνω φωτογραφία, σε πρόσφατη  Χριστουγεννιάτικη εκδήλωση στο Προξενείο παρέστη και ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής που πόζαρε περιχαρής μπροστά στη σημαία.

Ας συνεχίσουμε όμως τον αντίλογο: Πολλοί λένε να δεχτούμε τον προξενικό χώρο της έκθεσης, να δεχτούμε και το κοινωνικό μήνυμα του έργου, αλλά τί σας έφταιξε η σημαία; «Υπάρχουν κι άλλα σύμβολα στα οποία μπορεί να εκφράσει την τέχνη της η κυρία Λαλέ, πλην της σημαίας». Προφανώς. Εκείνη όμως επέλεξε τη σημαία. «Γιατί επέλεξε την σημαία και όχι τόσα άλλα σύμβολα που υπάρχουν;», Διότι έτσι ήθελε. Είναι δικαίωμα του καλλιτέχνη και του κάθε πολίτη να εκφραστεί όπως επιθυμεί. Αυτό προστατεύει η ελευθερία της έκφρασης.

«Να εκφραστεί, αρκεί όμως να μην θίγει κανέναν», αντιτείνουν οι υπέρμαχοι της απαγόρευσης, και επικαλούνται μάλιστα τον νόμο του κράτους που αναφέρει ρητά (ν. 4619/2019): «Όποιος δημόσια αφαιρεί, καταστρέφει, παραμορφώνει ή ρυπαίνει την επίσημη σημαία του κράτους ή έμβλημα της κυριαρχίας του ή ηχητικά παρεμποδίζει τη δημόσια ανάκρουση του εθνικού ύμνου, και έτσι εκθέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη, τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή». Διαβάστε το πιο προσεκτικά: αυτό που λέει ο Ποινικός Κώδικας, αφορά «την επίσημη σημαία του κράτους (…) και έτσι εκθέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη». Ένα έργο τεχνης όμως δεν είναι η επίσημη σημαία του κράτους, ούτε θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα «παραποίησης» της σημαίας για τα οποία ουδείς παρενέβη, και δεν μιλάω για το… speedo γνωστού τηλεπαρουσιαστή που είχε ντύσει το τσουτσούνι του με τη γαλανόλευκη. Ούτε για τόσες μάρκες που για να πουλήσουν από κριτσίνια μέχρι παντόφλες, κοτσάρουν και μια γαλανόλευκη στη συσκευασία. Ελάτε μαζί μου να αναρρωτηθούμε εάν:

–Μια «ματωμένη» κόκκινη ελληνική σημαία σε έκθεση στο προξενείο για τα 200 χρόνια από την επανάσταση θα είχε κατέβει;

-Μια πράσινη ελληνική σημαία σε μια έκθεση σε προξενείο για την ελληνική φύση, την παγκόσμια ημέρα της γης, θα είχε κατέβει;

-Μια ασπρόμαυρη σημαία μνήμης για την γενοκτονία των Ποντίων θα είχε κατέβει;

-Μια σημαία σε έκθεση στο προξενείο μας στο Λονδίνο με λεπτομέρειες από τα παρθενώνεια γλυπτά θα είχε κατέβει;

-Μια σημαία γαλανόλευκη που αγιορείτες μοναχοί θα είχαν κεντήσει το σταυρό με χρυσή κλωστή θα είχε κατέβει;

-Μια σημαία ζωγραφισμένη με κάρβουνο από τα καμμένα δάση της Εύβοιας θα είχε κατέβει;

-Μια γαλανόλευκη σημαία φτιαγμένη από τις φανέλες των παικτών της εθνικής που κέρδισαν το Euro θα είχε κατέβει;

Νομίζω πως η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι προφανής: Δεν θα είχε ασχοληθεί κανείς. Γιατί τέτοιο μένος και οδυρμός λοιπόν για τη ροζ σημαία που υπερασπίζεται τις γυναίκες; Μήπως επειδή οι υπερπατριώτες παλικαράδες που δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους, προτιμούν να τα βάζουν με τους θεωρητικά «αδύναμους», δηλαδή τις γυναίκες, τους γκέι ή τους μετανάστες; Και πόσο παλικαρίσιο είναι αυτό;

Αγαπάμε τη γαλανόλευκη, αυτό δεν χωράει συζήτηση. Μόνο που η γαλανόλευκη κυματίζει το ίδιο για όλους, όχι μόνο για τους επαγγελματίες πατριώτες. Πιστεύω ειλικρινά ότι αν η σημαία είχε μιλιά, θα έλεγε χρησιμοποιήστε με ελεύθερα για να αφυπνίσετε την κοινωνία ενάντια στο σκοτωμό αθώων γυναικών. Ναι, γι αυτά πολεμήσαμε: για την ελευθερία μας στη ζωή, και γιατί όχι και στην καλλιτεχνική έκφραση.

Διαβάστε ακόμα: Τί είναι πατριωτικό σήμερα;

TAGS :
τέχνη

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook