Γιώργος Κοτανίδης: «Ο Ζαχαριάδης είναι ένας τραγικός ήρωας της σύγχρονης ιστορίας μας»

Ο Γιώργος Κοτανίδης, έγραψε, σκηνοθετεί και πρωταγωνιστή στο έργο «Ομπίντα» που ανεβαίνει στις 21/11 στην κεντρική σκηνή του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη. (Φωτογραφίες: Πέτρος Πουλόπουλος)

Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε στη ζωή του Νίκου Ζαχαριάδη, ώστε να γράψετε το έργο «Ομπίντα»;
Με ενέπνευσε η τραγικότητα της ύπαρξής του. Ένας ηγέτης που στα 21 του χρόνια στάθηκε τιμητική φρουρά στο φέρετρο του Λένιν, που στα 28 του έγινε Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ. Ένας κομμουνιστής που, ενώ βρισκόταν στην απομόνωση της δικτατορίας Μεταξά, έστειλε το περίφημο γράμμα του καλώντας το λαό να πολεμήσει την επίθεση του ιταλικού φασισμού στη μοναδική στιγμή εθνικής ενότητας, ενώ η δικτατορία τον παρέδωσε στη Γκεστάπο και έμεινε πέντε χρόνια στο Νταχάου. Ένας επαναστάτης που ηγήθηκε του ένοπλου αγώνα στον εμφύλιο και μετά την ήττα καθαιρέθηκε με ωμή επέμβαση των Σοβιετικών και έμεινε δεκαεφτά χρόνια εξόριστος στη Σιβηρία. Ο Ζαχαριάδης είναι ένας τραγικός ήρωας της σύγχρονης ιστορίας μας.

Πόσο καιρό χρειαστήκατε προκειμένου να ολοκληρώσετε το έργο και ποιο ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι της έρευνάς σας;
Έχοντας υπάρξει από νέος στην Αριστερά, είχα την ευκαιρία να μελετήσω τα πολιτικά του κείμενα. Τα τελευταία πέντε χρόνια διάβασα όλα τα δικά του κείμενα και ότι έχει γραφτεί γι’ αυτόν. Τον προηγούμενο χειμώνα ξεκίνησα τη σύνθεση και τη συγγραφή που κράτησε μέχρι το ξεκίνημα των προβών το Σεπτέμβριο. Αυτό ήταν το δυσκολότερο κομμάτι.

«Η αυτοκτονία του ήταν πάνω απ’ όλα μια πράξη αξιοπρέπειας, γιατί αρνήθηκε να δεχτεί τους όρους που του έθεσαν και δεν δέχτηκε να υποταχθεί».

Σε ποια κείμενα βασιστήκατε για να σκιαγραφήσετε τον άνθρωπο Ζαχαριάδη;
Για τη σκιαγράφηση του χαρακτήρα του στηρίχτηκα σε ολόκληρη τη ζωή του και σε όλες τις πτυχές της: του επαναστάτη, του ηγέτη, του πατέρα και του συντρόφου. Είχα και πολλές συζητήσεις με το γιο του Σήφη Ζαχαριάδη. Στο κείμενο στο οποίο στηρίχτηκα για τις τελευταίες μέρες της ζωής του, το οποίο είναι το αντικείμενο του έργου, αξιοποίησα το «Μήνυμα από την άλλη μεριά» που έγραψε τις μέρες αυτές, αλλά άφησα να εισχωρήσει μέσα σ’ αυτό η φαντασία μου για να μπω βαθύτερα μέσα στην ψυχή του.

Γιατί επιλέξατε αυτήν τη χρονική συγκυρία, όπου απομυθοποιούνται όλα τα totem της Αριστεράς, για να παρουσιάσετε στο κοινό αυτήν την προσωπικότητα;
Η χρονική στιγμή είναι συμπτωματική. Τώρα ήμουν έτοιμος να το κάνω και για αυτό προχώρησα, το ίδιο θα έκανα αν η πολιτική συγκυρία ήταν διαφορετική. Το έργο «Ομπίντα» μιλάει για έναν τραγικό ήρωα της σύγχρονης ιστορίας μας και από αυτήν την άποψη θα ήθελα να το δουν όλες οι τάσεις της ελληνικής κοινωνίας.

Πώς ερμηνεύετε το γεγονός ότι ο Σταλινισμός έχει ακόμη ερείσματα στη χώρα μας;
Είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσουμε αυτό που ακολούθησε το γκρέμισμα του υπαρκτού σοσιαλισμού και την ανατροπή των μύθων. Οι άνθρωποι που μένουν πιστοί στο Στάλιν και ως εκ τούτου θεωρούνται Σταλινικοί, πιστεύουν ότι επί Στάλιν η Σοβιετική Ένωση ήταν επαναστατική χώρα παρά τα λάθη και τα εγκλήματα που έγιναν. Αυτό πιστεύει και ο Ζαχαριάδης. Όμως, ο Σταλινισμός είναι φαινόμενο ευρύτερο, γιατί στην ουσία αυτοί που έκαναν τη λεγόμενη «αποσταλινοποίηση» κράτησαν όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά του Σταλινισμού. Να σας πω και το εξής: οι Ρώσοι πολίτες ακόμα και σήμερα θεωρούν τον Στάλιν ως τον σπουδαιότερο ηγέτη της Ρωσίας. Ο κόσμος είναι γεμάτος αντιφάσεις.

Προέρχεστε από την Ανανεωτική Αριστερά, αλλά στα χρόνια της κρίσης φλερτάρετε και με φιλελεύθερες ιδέες. Νιώθετε ότι κάποιοι στο χώρο του θεάτρου σάς θεωρούν αναρμόδιο να παίξετε αυτό τον ιστορικό ρόλο;
Κατ’ αρχάς, προέρχομαι από την Επαναστατική Αριστερά, από το ΕΚΚΕ που είχε στόχο την ανασύσταση του επαναστατικού ΚΚΕ και τιμούσε τη μνήμη του Νίκου Ζαχαριάδη. Διαφώνησα και αποχώρησα το ’79 και από τότε δεν ανήκω σε κανένα κόμμα. Στήριξα την Ανανεωτική Αριστερά, το ΚΚΕ εσωτερικού ως αντίδραση στην άνοδο που ΠΑΣΟΚ και του Παπανδρέου που ανέβηκαν στην εξουσία κλέβοντας τα συνθήματα της Αριστεράς, η οποία έμεινε τότε εκτός Βουλής. Σε ό,τι αφορά τις «φιλελεύθερες ιδέες», νομίζω ότι υπάρχει κάποιο λάθος και αυθαιρεσία, διότι στηρίζω ότι πιστεύω ό,τι είναι καλό για την πατρίδα μου. Δεν αναγνωρίζω σε κανέναν την «αρμοδιότητα» να πει σε έναν καλλιτέχνη ποιο ρόλο θα παίξει ή δεν θα παίξει, γιατί μπαίνουμε σε σφαίρες αντιδημοκρατικές.

Πώς πιστεύετε ότι θα είχε κυβερνήσει ο Ζαχαριάδης αν ήταν διαφορετική η πρόσφατη ιστορία μας;
Μια δύσκολη υπόθεση! Επειδή πίστευε στη θεωρία των «δύο πόλων», πιστεύω ότι θα είχε ανεξαρτητοποιηθεί από τη Μόσχα και θα είχε δημιουργήσει έναν ουδέτερο πόλο μαζί με τον Τίτο.

«Το έργο “Ομπίντα” είναι ένα προσωπικό στοίχημα».

Νιώθετε ότι η αυτοκτονία του ήταν μια μεγάλη πράξη ανθρώπινης αξιοπρέπειας εκτός από πολιτική πράξη;
Ήταν σίγουρα πολιτική πράξη, αλλά πάνω απ’ όλα μια πράξη αξιοπρέπειας, γιατί αρνήθηκε να δεχτεί τους όρους που του έθεσαν και δεν δέχτηκε να υποταχθεί.

Εντέλει σε ποιο βαθμό ταυτιστήκατε και συμπάσχετε με το δράμα του ανθρώπου Ζαχαριάδη;
Επί πολλά χρόνια τον φανταζόμουν εξόριστο στη Σιβηρία και αναρωτιόμουν τι σκεφτόταν και πώς ένιωθε. Αυτό ήταν ένα ισχυρό κίνητρο για να δημιουργήσω αυτό το έργο. Με συγκινεί το δράμα του ανθρώπου χωρίς να ταυτίζομαι απαραίτητα με όλες τις πολιτικές του αντιλήψεις. Τον αντιμετωπίζω όπως ένας καλλιτέχνης τον ήρωά του.

Πόσο δύσκολο είναι για έναν καλλιτέχνη να γράφει, να σκηνοθετεί, αλλά και να παίζει στο έργο;
Αν προσθέσετε ότι κάνω και την παραγωγή η δυσκολία πολλαπλασιάζεται. Είναι πολύ δύσκολο, ίσως ένα από τα δυσκολότερα εγχειρήματα στη ζωή μου. Είναι κάτι που το έχω αποφύγει όλα αυτά τα χρόνια, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν μονόδρομος. Είναι ένα προσωπικό στοίχημα.

Info
Κείμενο – Σκηνοθεσία: Γιώργος Κοτανίδης
Συνεργαζόμενος σκηνοθέτης: Ιωσήφ Βαρδάκης
Σκηνικά: Πουλχερία Τζόβα
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Video art: Κλεοπάτρα Κοραή
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Μουσική επιμέλεια: Νίκος Γιατράκος
Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιώργος Κοτανίδης, Δώρα Χρυσικού, Σπύρος Περδίου

//Το έργο Ομπίντα ανεβαίνει στη κεντρική σκηνή του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, από τις 21 Νοεμβρίου 2016 έως τις 31 Ιανουαρίου 2017.

Διαβάστε ακόμα: Έλληνες ηθοποιοί κάτω των 30 που αξίζει να γνωρίσεις

TAGS :
Γιώργος Κοτανίδης έργο θέατρο Νίκος Ζαχαριάδης Ομπίντα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook