Ράινερ Μαρία Ρίλκε: «Για να γεννηθεί ένας στίχος…»

«Σκέφτομαι ότι μετά από αυτή την εργασία δεν θα υπάρξει τίποτε άλλο, γιατί δεν τολμώ να υποσχεθώ στον εαυτό μου την ίδια πληρότητα που κέρδισα σιγά σιγά μαζί της», γράφει ο Ρίλκε στον εκδότη του, στις 2 Ιανουαρίου 1909, για τις «Σημειώσεις του Μάλτε Λάουριντς Μπρίγκε» (Photo by Fine Art Images/Heritage Images/Getty Images).

[…] Όμως με τους στίχους καταφέρνεις τόσο λίγα όταν αρχίζεις να γράφεις νωρίς. Θα έπρεπε να περιμένει κανείς συλλέγοντας νοήματα και γλυκύτητα μια ζωή ολόκληρη (αν γίνεται μεγάλης διάρκειας), ίσως τότε προς το τέλος να μπορούσες να γράψεις δέκα σειρές της προκοπής. Γιατί οι στίχοι δεν γεννιούνται, όπως πιστεύει ο κόσμος, από τα αισθήματα, αλλά από τις εμπειρίες.

Για να γεννηθεί ένας στίχος, θα πρέπει να έχεις δει πολλές πολιτείες, πολλά πράγματα και ανθρώπους, πρέπει να γνωρίσεις τα ζώα, να νιώσεις πώς πετούν τα πουλιά, να ξέρεις τη χειρονομία που κάνουν τα μικρά άνθη όταν ανοίγουν το πρωί. Πρέπει να μπορείς να κοιτάς τα περασμένα, να φέρνεις στο νου σου δρόμους σε άγνωστους τόπους, απρόσμενες συναντήσεις και αποχαιρετισμούς που διαισθανόσουν πως θα ’ρθουν, ημέρες των παιδικών σου χρόνων που παραμένουν αδιευκρίνιστες, τους γονείς που στενοχωρούσες όταν εκείνοι ήθελαν να σου προσφέρουν χαρά που εσύ δεν την καταλάβαινες (ήταν η χαρά για κάποιον άλλον), τις παιδικές αρρώστιες που ξεσπούν τόσο αλλόκοτα με τόσο πολλές, βαθιές και δύσκολες μεταμορφώσεις, τις ημέρες σε ήσυχες, απομονωμένες κάμαρες και πρωινά στη θάλασσα, τη θάλασσα γενικά, τα πελάγη, νύχτες ταξιδιών που φτερούγισαν ψηλά πετώντας με όλα τ’ άστρα – και όλα αυτά δεν είναι αρκετά όταν καταφέρεις να τα σκεφτείς.

Το βιβλίο γράφτηκε το 1910 και θεωρείται το πρώτο μοντέρνο μυθιστόρημα της γερμανόφωνης και, γενικότερα, της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. (Στο εξώφυλλο το έργο του Αλέξανδρου Ίσαρη «Ρίλκε», 2017, χρωματιστά μολύβια).

Πρέπει να έχεις αναμνήσεις από πολλές ερωτικές νύχτες ανόμοιες μεταξύ τους, από ουρλιαχτά ετοιμόγεννων γυναικών και από λευκές, ελαφριές, κοιμισμένες λεχώνες που ξανακλείνουν. Πρέπει να έχεις δει ανθρώπους να ξεψυχούν, να έχεις ξενυχτήσει πεθαμένους σε κάποιο δωμάτιο με ανοιχτό παράθυρο και θορύβους κατά διαστήματα. Όμως δεν αρκεί να έχεις απλώς αναμνήσεις.

Πρέπει να μπορείς να τις ξεχνάς όταν είναι πολλές και πρέπει να περιμένεις υπομονετικά να ξανάρθουν. Γιατί αυτές δεν είναι ακόμα οι πραγματικές αναμνήσεις. Μόνο όταν μετουσιωθούν μέσα μας σε αίμα, βλέμματα και χειρονομίες, όταν γίνουν ανώνυμες και μη αναγνωρίσιμες από εμάς τους ίδιους, μόνο τότε μπορεί να έρθει κάποια σπάνια στιγμή που θα ξεπηδήσει από μέσα τους η πρώτη λέξη κάποιου στίχου. […]

// Απόσπασμα (σελ. 25) από το μυθιστόρημα του Ράινερ Μαρία Ρίλκε «Μάλτε Λάουριντς Μπρίγκε». Μετάφραση – Επίμετρο: Αλέξανδρος Ίσαρης. Εκδόσεις Κίχλη, Νοέμβριος 2017.

Διαβάστε ακόμα: Απόστολος Δοξιάδης: Έτσι τα «Γράμματα σ’ ένα νέο ποιητή» του Ρίλκε μού άλλαξαν τη ζωή.

TAGS :
Rainer Maria Rilke Ράινερ Μαρία Ρίλκε

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook