Γιάννης Τζανετάκης

«Όταν τα χρήματα λιγοστεύουν, ο κόσμος φαίνεται σαν να απομακρύνεται απ’ όποιον ζημιώθηκε», γράφει ο Βασίλης Καραποστόλης στο βιβλίο του «Η ζωή σαν τιμολόγιο». Το θυμόμαστε με αφορμή τα 10 χρόνια φέτος από την κυκλοφορία του.

«Τα χωλ κρίθηκαν περιττά, και οι αρχιτέκτονες έδωσαν έμφαση στο σαλόνι. Ο σικ αυτός προθάλαμος με την τόση χάρη και τις τόσες χρήσεις θεωρήθηκε μικροαστικός και καταργήθηκε». Από το νέο βιβλίο «Χωλ» της Κατερίνας Χανδρινού.

Ένας νοσταλγικός αποχαιρετισμός στο ελληνικό καλοκαίρι, «τώρα που ο ήλιος, οι τροφές, τα αρώματα, το οινόπνευμα, τα τοπία και οι έρωτες έγιναν μνήμη».

«Αυτή είναι για τον Καμύ, όπως για τον Σεφέρη, η ιερή τριάδα, έργο της φύσης ή της θεότητας, όπως προτιμάει ο καθένας», γράφει στο νέο του βιβλίο «Σεφέρης και Καμύ – Ζήτημα φωτός» ο Γιάννης Κιουρτσάκης. «Στα μύχια της ψυχής τους φώλιαζε κάτι που τους αδέλφωνε: το φως της Μεσογείου και μια ορισμένη ιδέα για την Ελλάδα».

Ο σκηνοθέτης του «Ανδαλουσιανού σκύλου» εκμυστηρεύεται τι του είναι αδύνατον να συγχωρήσει στον παλιό του φίλο Σαλβαντόρ Νταλί –γεννήθηκε σαν σήμερα πριν από 120 χρόνια– και παρ’ όλα αυτά παραδέχεται: «Θα μου άρεσε πολύ να έπινα ένα ποτήρι σαμπάνια μαζί του, πριν πεθάνω».

Το αναγνωστικό κοινό, οι συγγραφείς, οι κριτικοί, τα βραβεία, τα «κυκλώματα», οι δημόσιες σχέσεις, η παρεοκρατία... Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου σήμερα, επιλέγουμε 15 αντιπροσωπευτικά λήμματα από «Το Νέο Αντιλεξικό Νεοελληνικής Χρηστομάθειας» του συγγραφέα και κριτικού λογοτεχνίας Δημοσθένη Κούρτοβικ.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο Τζάμλινγκ Τένζινγκ Νοργκάι απαντά στο ερώτημα που τυραννούσε συνέχεια τον πατέρα του και τον Έντμουντ Χίλαρι – και το πνεύμα του βουνού. Φέτος συμπληρώθηκαν 70 χρόνια απ’ όταν οι δυο τους κατάκτησαν, πρώτοι στον κόσμο, την κορυφή των κορυφών.

«Aν Άγιος της πεζογραφίας μας είναι ο Παπαδιαμάντης, τολμώ να ονομάσω Άγιο της Ποίησής μας τον Τάσο Λειβαδίτη», γράφει ο ποιητής και συγγραφέας Γιώργος Δουατζής για τον πολύτιμο φίλο και δάσκαλό του, που έφυγε από τη ζωή 35 χρόνια πριν σαν σήμερα.

Η βραβευμένη με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Αμερικανίδα ποιήτρια, που έφυγε πριν λίγες μέρες από τη ζωή, εξομολογείται τι την καθοδήγησε στο έργο της – και συμβουλεύει. Από το βιβλίο «Τα μυστικά της συγγραφής», που μόλις κυκλοφόρησε.

«Η Σιωπή είναι η σάλπιγγα της Αλήθειας, η μοναδική Πυθία», γράφει ο Αμερικανός συγγραφέας και νατουραλιστής φιλόσοφος στο βιβλίο του «Περιπλανήσεις» – 10 χρόνια φέτος από την έκδοσή του στα ελληνικά.

«Δεν νοείται ποίηση δίχως ακρίβεια• ακρίβεια στην έκφραση, στην εικόνα, στην παρομοίωση, στη μεταφορά, στην πληροφόρηση», γράφει ο ποιητής και πεζογράφος Αργύρης Χιόνης –και θυμάται πώς κάποτε τον έκανε να κλάψει ο μαύρος πάνθηρας. Από το βιβλίο του «Όντα και μη όντα», που μόλις κυκλοφόρησε.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο δημοσιογράφος Νίκος Βατόπουλος φαντάζεται τον «άγιο» Ρουμάνο διπλωμάτη στο Κολωνάκι του 1973 –πριν από 50 χρόνια– να σκιτσάρει με το πενάκι του το ταπεινό αυτό σπιτάκι στον αριθμό 6 της οδού Ξάνθου. Το οποίο, βέβαια, δεν υπάρχει πια...

«Οι τελευταίες στιγμές των δασκάλων του τσαγιού ήσαν γεμάτες από την εξαίσια λεπτότητα που διέκρινε ολόκληρη τη ζωή τους. Το ‘‘Στερνό Τσάι του Ρύκιου’’ θα προβάλλει πάντα ως έξοχο σύμβολο του τραγικού τους μεγαλείου», γράφει ο Ιάπωνας συγγραφέας Οκάκουρα Κακούζο –σήμερα συμπληρώνονται 110 χρόνια από τον θάνατό του.

Ο συγγραφέας Αντώνης Σουρούνης θυμάται πώς ένιωσε σαν να ξαναγεννιέται πλάι σ’ ένα ηλιόλουστο κορίτσι από τη Σουηδία, ταξιδεύοντας με το πλοίο «Μιαούλης» από την Τήνο στη Θεσσαλονίκη και από εκεί στη Νάξο.

Η τεχνική για την αποστήθιση του κειμένου, η αξία της συγκέντρωσης, η υπόδυση ενός ρόλου, οι κινήσεις στη σκηνή... Ένα πολύτιμο μάθημα από τον μεγάλο Σουηδό ηθοποιό – με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου σήμερα.

«Στη Γη βίωσα τα καλά και τα άσχημα, την ταραχή και τη γαλήνη, την επιτυχία και τον πόνο», εκμυστηρευόταν ο μεγάλος Βρετανός αστροφυσικός και κοσμολόγος. Έφυγε από τη ζωή πέντε χρόνια πριν σαν σήμερα.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο συγγραφέας και κριτικός κινηματογράφου Τάσος Γουδέλης εξομολογείται γιατί από παλιά έβλεπε μια ταινία πολλές φορές ή ξαναδιάβαζε ένα βιβλίο, σαν να ήταν το τέλος τους ενωμένο με την αρχή. Από τη νέα του συλλογή διηγημάτων «Η γοητεία των υποσχέσεων», που κυκλοφόρησε πρόσφατα.

Ο Τσάρλι Τσάπλιν –πέθανε 45 χρόνια πριν σαν σήμερα– και «μια πράξη βανδαλισμού και ανατροπής» από τον σκηνοθέτη του «Ανδαλουσιανού σκύλου» τα Χριστούγεννα του 1930.

Θυμόμαστε –τέτοιες μέρες που σκιρτά πάλι μέσα μας το παιδί– πέντε ευφρόσυνα μικρά πεζά απ’ το βιβλίο του «Με γεμάτο στόμα», 20 χρόνια φέτος από την έκδοσή του.

«Θα περίμενε κανείς ότι οι άνθρωποι που είναι μονίμως ασθενείς δεν υποφέρουν από τις κοινές παθήσεις. Μα δεν είναι έτσι» είχε πει κάποτε, πικρά, ο Μαρσέλ Προυστ. Σήμερα συμπληρώνονται 100 χρόνια από τον θάνατό του.

Από το βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα και ακαδημαϊκού –πέθανε 55 χρόνια πριν σαν σήμερα– «Ανοιχτή επιστολή σε έναν νέο για την πορεία του στη ζωή».

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο μεγάλος Βρετανός ταξιδιωτικός συγγραφέας θυμάται ένα πυρωμένο καλοκαιρινό μεσημέρι –70 χρόνια πριν– σ’ ένα καφενείο του Γερολιμένα και την ηδονή που ένιωσε με τις μεγάλες παγωμένες γουλιές από μια μπύρα Φιξ, με σταγόνες υγρασία να στάζουν πάνω της.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

«Αισθάνομαι αυτό το κορμί τόσο δικό μου, που είμαι έτοιμος να μπω μέσα του και να συνεχίσω να ζω και για τους δυο μας», έγραφε για τον πατέρα του ο συγγραφέας Αντώνης Σουρούνης. Θυμόμαστε αυτή τη συγκινητική αφήγηση με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Πατέρα σήμερα.

Ο κήπος όπως δεν τον είχαμε σκεφτεί ποτέ, μέσα από το βλέμμα του μεγάλου Ιταλού ποιητή και φιλοσόφου. Έφυγε από τη ζωή –πεσιμιστής έως την τελευταία του πνοή– σαν σήμερα πριν από 185 χρόνια.

«Η ευτυχία είναι ωραία αλλά χρειάζεται δουλειά», γράφει στο βιβλίο του «Από τη Νάξο στην Ουτοπία» –15 χρόνια φέτος από την έκδοσή του– ο Γερμανός φιλόσοφος, επικοινωνιολόγος και συγγραφέας.

«Το πάθος το πένθος το άνθος»... Ένα θαυμάσιο ποίημα του Στρατή Πασχάλη, στο πνεύμα της ημέρας, από την ποιητική σύνθεση «Η Μεγάλη Παρασκευή», που περιλαμβάνεται στο τελευταίο του βιβλίο.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο συγγραφέας Κώστας Μαυρουδής αφηγείται πώς κάποτε στην τηλεόραση ενός γραφείου τελετών στην Πίζα είδε, κλεφτά, την περίφημη παρτίδα σκάκι ανάμεσα στον ιππότη και στον θάνατο από την ταινία «Η Έβδομη Σφραγίδα» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Σήμερα συμπληρώνονται 65 χρόνια από την πρώτη προβολή της, στη Σουηδία.

Ο ορισμός, η ιδιομορφία, η δημιουργία, το κόψιμο, η αρίθμηση, η γεύση, η επίγευση, οι μνήμες, η απωθημένη ηδονή... Ο Απίκιος αναλύει –απολαυστικά– το παραδοσιακό, ελληνικό γλύκισμα, που συνοδεύει τον εορτασμό τής Πρωτοχρονιάς.

«Ένας από τους ωραιότερους τίτλους που αναγνωρίζω στη ζωή μου, είναι ότι παρέδωκα στους μεταγενέστερους τη μορφή του Παπαδιαμάντη» αφηγείται ο συγγραφέας Παύλος Νιρβάνας για τη φωτογραφία του μεγάλου Σκιαθίτη που του τράβηξε το 1906 –πριν από 115 χρόνια– στο καφενεδάκι της Δεξαμενής.

Μια αρκετά άγνωστη πλευρά της ζωής του Στιβ Τζομπς είναι ο τρόπος της μύησής του στο ζεν, το οποίο έμελλε να σημαδέψει τα δημιουργήματά του στην Apple.

«Στο καφενείο της πλατείας, ο καταστηματάρχης τον επανέφερε στην τάξη, καθώς εκείνος με το μολύβι "μουντζούρωνε" το μαρμάρινο τραπέζι. Με ένα σφουγγάρι ο καφετζής έσβηνε τα σχέδιά του», γράφει ο συγγραφέας Κώστας Μαυρουδής για τον μεγάλο γλύπτη –και συντοπίτη του– Γιαννούλη Χαλεπά. Σήμερα συμπληρώνονται 170 χρόνια από τη γέννησή του.

Έτσι άφησε την τελευταία του πνοή, σε μια σεζλόνγκ στην αμμουδιά, ο κεντρικός ήρωας της αριστουργηματικής νουβέλας του Τόμας Μαν «Θάνατος στη Βενετία». Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την προβολή της ομώνυμης ταινίας του Λουκίνο Βισκόντι.

Έτσι μιλούσε σ’ ένα του ποίημα ο Λέναρντ Κόεν για τη γυναίκα που ερωτεύτηκε στην Ύδρα του ’60 και σημάδεψε ανεξίτηλα τη ζωή και την τέχνη του. Το θυμόμαστε με αφορμή τα πέντε χρόνια σήμερα από τον θάνατό της, στις 28 Ιουλίου 2016.

Οι φίλοι του Μαρσέλ Προυστ –σήμερα συμπληρώνονται 150 χρόνια από τη γέννησή του– «υποστήριζαν ομόφωνα σχεδόν ότι είχε υπάρξει πρότυπο συντρόφου, η ενσάρκωση όλων ανεξαιρέτως των αρετών της φιλίας», γράφει ο Αλαίν ντε Μποττόν στο βιβλίο του «Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου».

Όταν ήταν έφηβος, ο Αργεντινο-Καναδός συγγραφέας και δοκιμιογράφος αποδέχτηκε την πρόσκληση του Χόρχε Λουίς Μπόρχες να πηγαίνει στο σπίτι του να του διαβάζει. «Ο Μπόρχες διάλεγε το βιβλίο», θυμάται. «Εγώ ήμουν αόρατος».

Ο μεγάλος Βρετανός ταξιδιωτικός συγγραφέας –έφυγε από τη ζωή δέκα χρόνια πριν σαν σήμερα– θυμάται μια ευφρόσυνη καλοκαιρινή εξόρμηση στο φαράγγι του Ταΰγετου, στην Έξω Μάνη, κι ένα «σπαρτιάτικο» φαγοπότι το απομεσήμερο.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο συγγραφέας Άρης Σφακιανάκης διηγείται πώς ένα λεπτό, ασθενικό βιβλιαράκι τον έκανε να θέλει να γράψει κι αυτός, να αφηγηθεί στο χαρτί μια ιστορία.

«Ο μελαγχολικός εγωισμός του ανιόντος, που επιθυμεί να ρίχνει τη σκιά του και να συνομιλεί με το παιδί σ’ ένα μακρινό μέλλον, όταν δηλαδή ο ίδιος θα απουσιάζει». Ένα συγκινητικό κείμενο από το βιβλίο του Κώστα Μαυρουδή «Οι κουρτίνες του Γκαριμπάλντι». Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου σήμερα.

Ο ποιητής Στρατής Πασχάλης εμβαθύνει στο αριστουργηματικό απόσπασμα των «Ελεύθερων Πολιορκημένων». Σήμερα συμπληρώνονται 195 χρόνια από την Έξοδο του Μεσολογγίου και την άλωση της πόλης, στις 10 Απριλίου 1826.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Έτσι αποκωδικοποιεί τον δρόμο προς την επιτυχία ο μεγάλος Γερμανός στοχαστής, στο βιβλίο του «No 13», που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στα ελληνικά.

Αυτό ήταν το τελευταίο γράμμα του Βίνσεντ Βαν Γκογκ στον αδερφό του Τεό, που έφυγε από τη ζωή 130 χρόνια πριν σαν σήμερα.

Επιλέγουμε τρία από τα ωραιότερα ποιήματα μέσα απ’ το πρώτο βιβλίο του εξαίρετου ηθοποιού «Συμπληγάδες γενεθλίων», που κυκλοφόρησε πρόσφατα.

«Εκατόν δέκα στρέμματα ήταν το πρώτο κομμάτι γης που αγόρασα, κάνοντας του κεφαλιού μου», αφηγείται ο Γιάννης Μπουτάρης στο βιβλίο του «Εξήντα χρόνια τρύγος...». «Ένας φλώρος του πανεπιστημίου ήμουν, άσχετος από καλλιέργεια γης. Εγώ παρ’ όλα αυτά ένιωθα ότι είχα κάνει κορυφαία κίνηση».

Ο δημιουργός ταινιών κινούμενων σχεδίων του Studio Ghibli, νικητής πολλών Όσκαρ και ζωντανός εθνικός θησαυρός για την Ιαπωνία Χαγιάο Μιγιαζάκι –σήμερα γίνεται 80 ετών– αποδεικνύει απαράμιλλα πως όχι. Διαβάστε κι εμπνευσθείτε.

«Άσωτοι υιοί ξαναγυρίζουμε όλοι στην παρηγορητική εστία, και ο μόσχος, αείποτε σιτευτός, μας επαναφέρει ακόμα και δυσμάσητος στα παιδικά μας χρόνια», γράφει –αναπολώντας μια εποχή αθωότητας και αυθεντικής συγκίνησης– ο Απίκιος. Από το βιβλίο του «Εγχειρίδιο Γαστρογνωμίας», 20 χρόνια φέτος από την έκδοσή του.

«Ο Φρανκ Σινάτρα μοιράζεται μαζί μας το πώς νιώθει κανείς όταν θυμάται τον εαυτό του νέο κι ευτυχισμένο από έρωτα και ελπίδα. Εκφράζοντας μια ύψιστης ποιότητας νοσταλγία», γράφει ο Αμερικανός φιλόσοφος Ντάνιελ Κλάιν. Ο "Φράνκι" γεννήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1915.

Ο Αμερικανός συγγραφέας και νατουραλιστής φιλόσοφος συμβουλεύει τον πρώτο του μαθητή και «ακόλουθο» Χάρρισον Ότις Γκρέι Μπλέικ. Απόσπασμα από το βιβλίο του «Γράμματα ενός υπερβατιστή».

Ο ποιητής Τέλλος Φίλης εκμυστηρεύεται πώς ο θεατρικός μονόλογος «Την έχασα» του Ζαν Κοκτώ σημάδεψε ανεξίτηλα τη ζωή και την τέχνη του.

Στις 25 Νοεμβρίου 1970, σαν σήμερα. Πάντα ελκόταν από τον βίαιο θάνατο, τον οποίο –αν ο νεκρός ήταν νέος και είχε όμορφο σώμα– θεωρούσε το αποκορύφωμα του κάλλους.

«Ό,τι πιο συναρπαστικό, ό,τι πιο συγκινητικό είδα σ’ ολόκληρη τη Ρωσία ήταν ο τάφος του Τολστόι. Με τη συγκλονιστική απλότητά του, έφτασε να αποτελεί τον πιο εντυπωσιακό τόπο αναπαύσεως σ’ ολόκληρο τον κόσμο», γράφει ο Στέφαν Τσβάιχ για την τελευταία κατοικία του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα –πέθανε σαν σήμερα πριν από 110 χρόνια– στο δάσος της γενέθλιας πόλης του, Γιασνάγια Πολιάνα.

Ο Άγγλος συγγραφέας –και λάτρης της Ελλάδας– αποτυπώνει στο ημερολόγιό του τη γλυκιά ζωή στις Σπέτσες, αρχές της δεκαετίας του ’50, όταν εργαζόταν ως καθηγητής αγγλικών στην Αναργύρειο Σχολή. Πέθανε σαν σήμερα πριν από 15 χρόνια.

Με αφορμή τα 80 χρόνια σήμερα από την 28η Οκτωβρίου 1940 θυμόμαστε ένα συγκινητικό ποίημα του Γιώργη Παυλόπουλου.

Θυμόμαστε ένα από τα ωραιότερα ποιήματα της Αμερικανίδας ποιήτριας Edna St. Vincent Millay, της πρώτης γυναίκας που τιμήθηκε με το Βραβείο Pulitzer για την ποίηση. Με αφορμή τα 70 χρόνια σήμερα από τον θάνατό της.

«Εκ γενετής έπασχα από το αγιάτρευτο βίτσιο να είμαι άλλη αλλού, πάση θυσία έπρεπε να δραπετεύω για ένα εξωτικό αλλού όπου ελεύθερη θα με επινοούσα εξαρχής», έγραφε η Κάτια Αντωνοπούλου. Έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα πριν από δέκα χρόνια.

«Αυθεντική ζωή δεν είναι αυτή που μπορούμε απλώς να ανακαλύψουμε, και στη συνέχεια να βιώσουμε, αλλά εκείνη που θα πρέπει να οικοδομήσουμε δημιουργικά», γράφει ο ποιητής και Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Νίκος Ερηνάκης στο βιβλίο του «Αυθεντικότητα και Αυτονομία: από τη δημιουργικότητα στην ελευθερία», που μόλις κυκλοφόρησε.

«Η πεποίθηση ότι ο κόσμος είναι μια έρημος μέσα στην οποία δεν μπορεί κανείς να ελπίζει σε συντροφιά πρέπει να καταστεί συναίσθηση και συνήθεια», γράφει ο Arthur Schopenhauer. Ο ίδιος ήταν –έως τον θάνατό του σαν σήμερα πριν από 160 χρόνια– «τρομακτικά μοναχικός» και βαθύτατα πεσιμιστής.

Ο συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας Δημοσθένης Κούρτοβικ θυμάται με νοσταλγία –ανάμεσα σε άλλες γεύσεις και μυρωδιές– το φαγητό που στα ευτυχισμένα παιδικά του χρόνια στην Αίγινα σήμαινε αποχαιρετισμός στο καλοκαίρι και επιστροφή στην Αθήνα.

Ο Αλμπέρ Καμύ γράφει για την ευτυχία, την ελευθερία, την επιτυχία, την αγάπη, την ομορφιά – στη ζωή του και στις ζωές των άλλων. Επιλέγουμε 20 αντιπροσωπευτικές σκέψεις του από τα «Σημειωματάρια. Βιβλίο δεύτερο», που κυκλοφόρησε πρόσφατα.

Αυτά είναι τα τραγούδια και οι μουσικές που έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη του συγγραφέα Δημήτρη Σωτάκη.

Στις 27 Αυγούστου 1950 ο Ιταλός συγγραφέας και ποιητής Τσέζαρε Παβέζε βρέθηκε νεκρός στο κρεβάτι ενός ξενοδοχείου του Τορίνο. «Διάλεξε για να πεθάνει», έγραψε η Νατάλια Γκίνζμπουργκ, «μια οποιαδήποτε μέρα εκείνου του φλογερού Αυγούστου. Και διάλεξε το δωμάτιο ενός ξενοδοχείου κοντά στον σταθμό, θέλοντας να πεθάνει, στην πόλη του, σαν ένας ξένος».

Το «πτωχόν βοσκόπουλον», ο «αιγιαλός ανάμεσα εις τους βράχους», η πανέμορφη νεάνις Μοσχούλα που «ελούετο γυμνή εις την θάλασσαν»... «Ήτον τον Αύγουστον μήνα», γράφει ο Παπαδιαμάντης στο αριστουργηματικό διήγημά του «Όνειρο στο κύμα». Φέτος συμπληρώνονται 120 χρόνια από τη δημοσίευσή του στα «Παναθήναια».

«Τι πρέπει να τρώμε στις διακοπές; Πώς συναινεί στο διαιτολόγιο του ελληνικού θέρους ο απότομος βράχος ή η νωχελική άμμος;». Από το βιβλίο του Απίκιου «Πένες σε μελάνι» – 15 χρόνια φέτος από την έκδοσή του.

«Πέρασε ο καιρός –εκεί στα χρόνια του ’60– που το βαπόρι στεκόταν στη μέση του λιμανιού, σαν να μην τολμούσε να πλησιάσει στην αποβάθρα. Τότε μάλιστα! Είχες την αίσθηση πως όλα μπορούσαν να συμβούν. Τώρα ξέρεις: από τη στιγμή που θα σφυρίξει το πλοίο έχεις μόλις λίγα λεπτά καιρό – και τι να πρωτοκοιτάξεις...».

Έτσι, στις 29 Ιουλίου 1890, άφησε την τελευταία του πνοή ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ στα χέρια του αγαπημένου του αδελφού Τεό. Σχεδόν έξι μήνες μετά, καταβεβλημένος απ’ την απέραντη θλίψη του, πέθανε κι αυτός. Τα δυο αδέλφια θάφτηκαν πλάι πλάι – αχώριστα όπως και στη ζωή– στο κοιμητήριο της Ωβέρ.

«Πέντε ορχηστρικές συνθέσεις. Πέντε κομμάτια, αυτό είναι όλο», γράφει ο Μάκης Μαλαφέκας για το άλμπουμ «Sketches of Spain», που κυκλοφόρησε στις 18 Ιουλίου 1960. «Η ερμηνεία όμως του Μάιλς είναι σαρωτική. Όλη η Ισπανία βρίσκεται εκεί, οτιδήποτε μπορεί κανείς να σκεφτεί ή να διανοηθεί για την Ισπανία».

Ο Νίκος Δήμου θυμάται πώς, μετά από τρεις τραυματικές εμπειρίες στη θάλασσα –στην παιδική και την εφηβική του ηλικία– φώλιασε μέσα του ο φόβος γι’ αυτήν. «Στις παραλίες πηγαίνω κατά μήκος της ακτής. Ονομάζω τον εαυτό μου περιπατητή της θάλασσας», εξομολογείται.

«Ο γιαλός της Μπάρκολα, δηλαδή ο δρόμος που εκτείνεται κατά μήκος της θάλασσας καθώς μπαίνεις στην Τεργέστη, απ’ όπου μπορείς να βουτήξεις ελεύθερα, είναι ένας τόπος που για μένα ταυτίζεται με το καλοκαίρι, την αληθινή εποχή της ζωής», γράφει ο κορυφαίος Ιταλός συγγραφέας Κλάουντιο Μάγκρις.

«Κάθε ευκαιρία μάς προσφέρεται μόνο μία φορά. Αν δεν την αγκαλιάσεις, χάνεται για πάντα. Η ζωή είναι υπόθεση του τώρα ή ποτέ». Από το νέο βιβλίο των Έκτορ Γκαρθία (Κιράι) και Φρανσέσκ Μιράλλιες «Ιτσίγκο-Ιτσιέ. Κάνε κάθε στιγμή κάτι μοναδικό».

Το εμβληματικό ντοκιμαντέρ του Φίλιππου Κουτσαφτή –φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από την προβολή του– εμπνέει τον συγγραφέα Νικήτα Σινιόσογλου για μια περιπλάνηση στην Ελευσίνα, στον κόσμο των αρχαίων και σύγχρονων ερειπίων.

«Το θυμάμαι όπως θυμάμαι τότε που έχασα την παρθενιά μου –και, από πολλές απόψεις, πιο νοσταλγικά», γράφει ο Άντονυ Μπουρνταίν. Σήμερα συμπληρώνονται δυο χρόνια από τον θάνατό του.

«Αυτός ο περίπατος, που έχω κάνει άπειρες φορές, πάντοτε με την ίδια λαχτάρα, κρύβει αμέτρητες εκπλήξεις, καινούργια θαύματα και νέες εμπειρίες», γράφει ο συγγραφέας και ζωγράφος Αλέξανδρος Ίσαρης για τον αγαπημένο του Οξύλιθο στην Εύβοια.

Ο δημοσιογράφος Νίκος Βατόπουλος μας ξεναγεί μαγευτικά στους δρόμους της Ακαδημίας Πλάτωνος. Διαβάστε το βιβλίο του «Μικροί δρόμοι της Αθήνας» και –με ελεύθερους ξανά τους πιο μακρινούς περιπάτους– ακολουθήστε τα βήματα και το βλέμμα του στις γειτονιές της πρωτεύουσας.

«Ο αμείλικτος Χρόνος, που σαρώνει όλους τους ανθρώπινους θρύλους», γράφει ο συγγραφέας Θωμάς Κοροβίνης, «επιφύλαξε γι’ αυτή τη φλογισμένη –με το βραχνό, μα στίλβον φως βασανισμένη– φωνή τον ταπεινό μα ανεξίτηλο θρόνο του Δασκάλου της ρεμπέτικης εποποιίας». 115 χρόνια σήμερα από τη γέννηση του Μάρκου Βαμβακάρη.

Θυμόμαστε ένα από τα ωραιότερα και πιο σπαρακτικά ποιήματα του Αλέξη Τραϊανού. 40 χρόνια σήμερα από τη μέρα που –μόλις 36 ετών– επέλεξε να δώσει ο ίδιος τέλος στη ζωή του.

Ο συγγραφέας Κυριάκος Μαργαρίτης εξηγεί πώς η αυτοβιογραφία του Γρηγορίου Ξενόπουλου, από τον πρώτο τόμο των Απάντων του, που βρήκε παιδί στην πατρική βιβλιοθήκη, καθόρισε τη ζωή του.

Έτσι διαισθάνθηκε στην ποίησή της η Μαρία Πολυδούρη τον μήνα που θα έφευγε απ’ τη ζωή. Η μοίρα της την ήθελε κορίτσι του Απρίλη: τότε να δει το πρώτο, τότε –μόλις 28 ετών– και το τελευταίο φως του ήλιου, 90 χρόνια πριν σαν σήμερα.

«Αποτελεί οικτρή πλάνη να πιστεύουμε πως το βιβλίο έχει το περιεχόμενο που θέλησε να του δώσει ο συγγραφέας του», γράφει ο Δημήτρης Στεφανάκης. «Στην πραγματικότητα έχει το περιεχόμενο εκείνο που του δίνει ο εκάστοτε αναγνώστης». Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου σήμερα.

Σήμερα που, εκτάκτως, ο φούρνος θα έχει την τιμητική του, δεν μπορεί να μην έρθει στο μυαλό μου αυτό το ποίημα –που αγαπώ πολύ– της Κικής Δημουλά.

Θυμόμαστε ένα εξαίρετο, νοσταλγικό ποίημα του Δημήτρη Χουλιαράκη, με αφορμή τη φετινή Ανάσταση, που –μες «στη στέγνα και στην ερημιά» των ημερών– δεν θα ’ναι σαν τις άλλες.

Από το ανοιχτό παράθυρο της βίλας «Γαλήνη» στον Πόρο, τη Μεγάλη Παρασκευή του 1940 –80 χρόνια πριν–, ο Γιώργος Σεφέρης ακούει μελαγχολικά τις αργές καμπάνες, τις κανονιές του Προγυμναστηρίου και το Νεκρώσιμο Εμβατήριο του Chopin.

Ποια ήταν η αινιγματική Νέαιρα στα παθιασμένα ερωτικά επιγράμματα του Μιχαήλ Μάρουλλου Ταρχανιώτη; Απόσπασμα από το εξαίρετο βιβλίο του Νικήτα Σινιόσογλου «Αλλόκοτος Ελληνισμός», με αφορμή τα 520 χρόνια σήμερα από τον θάνατο του Έλληνα μισθοφόρου και ποιητή – «ενός από τους σημαντικότερους της ιταλικής αναγέννησης».

Έτσι περιγράφει τις τελευταίες στιγμές του Τζέι Γκάτσμπυ ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ στο αριστούργημά του «Ο Υπέροχος Γκάτσμπυ», που εκδόθηκε στις 10 Απριλίου 1925 –95 χρόνια πριν σαν σήμερα.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

«Ο ποιητής, πάντα ακαθόριστος, με βαρύνουσα μάλλον την εσωτερική ζωή του παρά την εξωτερική, συνιστά ένα πρόσωπο που συνεχώς διαφεύγει», γράφει ο ποιητής Στρατής Πασχάλης. Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης σήμερα.

Αυτό είναι το ποίημα που έγραψε ο Μάνος Ελευθερίου για τον φοιτητή της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων, που βρέθηκε νεκρός στις 15 Μαρτίου 2015 – πέντε χρόνια πριν σαν σήμερα. Θυμάμαι ακόμα τη συγκίνηση, τη φόρτισή του, καθώς μου το διάβαζε στο τηλέφωνο λίγο μετά από όταν το είχε ολοκληρώσει.

Η κόρη του μεγάλου Βρετανού αστροφυσικού και κοσμολόγου –που πέθανε σαν σήμερα πριν από δυο χρόνια– γράφει για τον πατέρα της: για τις προκλήσεις που δεν απέφευγε ποτέ, για τη σπάνια μετριοφροσύνη του, για τη ζωή μαζί του ως παιδί... «Τα τελευταία λόγια που μου είπε», θυμάται, «είναι πως υπήρξα μια αξιαγάπητη κόρη και πως δεν πρέπει να φοβάμαι τίποτα».

«Αυτή ήταν, στα δεκάξι μου χρόνια, η αρχή μιας περιπέτειας που με οδήγησε στο να γράψω λογοτεχνία και άλλαξε τη ζωή μου ολοκληρωτικά», εκμυστηρεύεται ο ποιητής Γιώργος Λίλλης.

Ο Γάλλος συγγραφέας και ακαδημαϊκός συμβουλεύει έναν νέο: Γιατί οι γυναίκες «έχουν ανάγκη από κάποιον που θα ασχολείται μαζί τους», γιατί «τρέφουν απεριόριστη ευγνωμοσύνη σ’ αυτόν που θα τις ψυχαγωγήσει», γιατί «θα πρέπει να διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του όταν πέσει το οχυρό»...

Έτσι θυμόταν ο συγγγραφέας Γιώργος Χειμωνάς τις τέσσερις αισθήσεις από τη σύντομη πρώτη του ζωή στην Καβάλα, «που αργότερα αναπτύχθηκαν σε μόνιμες συγκινησιακές λειτουργίες». Με αφορμή τα 20 χρόνια σήμερα από τον θάνατό του, στις 27 Φεβρουαρίου 2000.

Έτσι φανταζόταν στην ποίησή της τη μέρα που θα τη συνόδευαν στην τελευταία της κατοικία η μεγάλη μας ποιήτρια.

Ο μεγάλος Άγγλος ταξιδιωτικός συγγραφέας Μπρους Τσάτουιν θυμάται τα γυρίσματα στην Γκάνα της ταινίας «Κόμπρα Βέρντε», που βασίστηκε στο βιβλίο του «Ο Αντιβασιλέας της Ουίντα» –40 χρόνια φέτος από την έκδοσή του. Επιλέγουμε πέντε από τα πιο χαρακτηριστικά αποσπάσματα.

Ο συγγραφέας –και γιατρός– Γιώργος Χειμωνάς διηγείται τις τελευταίες στιγμές στην εντατική του αγαπημένου Θεσσαλονικιού πεζογράφου, που έφυγε απ’ τη ζωή 35 χρόνια πριν σαν σήμερα. «Έκλεισα τα μισόκλειστα μάτια του και τα ξανάνοιξα απότομα – οι κόρες δεν μίκρυναν, το φως δεν ίσχυε πια γι’ αυτόν», θυμάται συγκλονισμένος.

Ο συγγραφέας Θάνος Σταθόπουλος εκμυστηρεύεται πώς στα 25 του χρόνια εντόπισε τη λογοτεχνική του καταγωγή. «Παραδόξως, μου αποκαλύπτονταν όλα σε βάθος και εισχωρούσα σ’ ένα σύμπαν που περιείχα απολύτως», γράφει.

Ο Απόστολος Δοξιάδης θυμάται μια επίσκεψή του –κι ένα μεγάλο φαγοπότι–, αρχές της δεκαετίας του εβδομήντα, «στα Ανώγεια μιας άλλης εποχής, μιας άλλης Κρήτης». Φιλοξενούμενος του αξέχαστου Νίκου Ξυλούρη, που έφυγε από τη ζωή 40 χρόνια πριν σαν σήμερα.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο ποιητής Στρατής Πασχάλης διηγείται πώς, στα δεκάξι του, ήρθε σε επαφή με «ό,τι πιο ιδιοφυές γράφτηκε ποτέ στα ευρωπαϊκά γράμματα» και πώς έκτοτε έγινε γι’ αυτόν ένα διαρκές σημείο αναφοράς.

Έτσι φανταζόταν τον θάνατό της –το καλοκαίρι του 1986, κοιτάζοντας το σκίνο έξω απ’ το παράθυρό της– η αγαπημένη ποιήτρια, που έφυγε σήμερα από τη ζωή.

O συγγραφέας Κωστής Γκιμοσούλης γράφει για το σπίτι, σ’ ένα χωριό στους πρόποδες του Κισσάβου, που του άφησε κληρονομιά μετά τον θάνατό του –σαν σήμερα πριν από πέντε χρόνια– ο ποιητής και αγαπημένος του φίλος Γιάννης Κοντός. Εκεί που ανακάλυψε τις χαρές της Φύσης.

Ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης διηγείται πώς, με τις απαγγελίες της μάνας του, αισθάνθηκε μικρός πρώτη φορά «τη βαθιά συγκίνηση, τον συγκλονισμό που προκαλεί η ποίηση, η μεγάλη λογοτεχνία».

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Μια χειμωνιάτικη μέρα του Δεκέμβρη του 1952 ο Αλμπέρ Καμύ –έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα πριν από 60 χρόνια– επιστρέφει στον αγαπημένο από την εφηβεία του αρχαιολογικό χώρο της Τιπαζά, στην Αλγερία. «Μου φαινόταν πως επιτέλους ξαναγύριζα στο λιμάνι, για μια στιγμή τουλάχιστον, μια στιγμή που δε θα τελείωνε ποτέ πια», γράφει.

Στο νέο του βιβλίο «Λεωφόρος ΝΑΤΟ» ο Νικήτας Σινόσογλου αναπλάθει το βίωμα μιας περιπλάνησής του στην οδό ταχείας κυκλοφορίας που συνδέει τον Ασπρόπυργο με την Ελευσίνα. Μια περιπλάνηση που «εξελίχθηκε σε ισχυρή εμπειρία αποκοπής από τον δημόσιο χώρο και τον οικείο εαυτό».

Το 1889 –πριν από 130 χρόνια– ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ ολοκλήρωσε στην Αρλ τις δυο σειρές από τα εμβληματικά του «Ηλιοτρόπια», που είχε ξεκινήσει έναν χρόνο πριν. Έτσι μιλούσε γι’ αυτά σε τρεις επιστολές του στον αδελφό του Τεό. «Ζωγραφίζω μ’ ένα κέφι σα Μαρσεγέζος που τρώει μπουγιαμπέσα», έγραφε στην πρώτη απ’ αυτές.

«Για φιλόδοξα αγόρια με επιστημονική κλίση δε θα μπορούσε να υπάρχει πιο σημαντικό πρόσωπο από τον Τζέιμς Κερκ του Σταρ Τρεκ», γράφει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κάρνεγκι Μέλλον για το ίνδαλμα της παιδικής του ηλικίας. Με αφορμή την κυκλοφορία της πρώτης ταινίας «Star Trek», στις 7 Δεκεμβρίου 1979 – 40 χρόνια πριν σαν σήμερα.

«Εγκαταλείπω βιβλία –σπουδαία ή όχι– όταν δεν μου ταιριάζουν», εξομολογείται ο Μένης Κουμανταρέας. «Βρίσκω εξαιρετικά υγιές να μη σου αρέσει κάτι που θεωρείται ή είναι όντως σπουδαίο». Με αφορμή την επέτειο του θανάτου του, στις 5 Δεκεμβρίου 2014.

Αυτά έγραφε στις 4 Δεκεμβρίου 1969 –60 χρόνια πριν σαν σήμερα– ο Αυστριακός φυσιολάτρης και πρωτοπόρος του οικολογικού τουρισμού στην Ελλάδα σε έναν φίλο του στον Καναδά, για μια νέα ζωή, «δίχως ενοχλητικά κτήρια και τεχνικές εγκαταστάσεις», που οραματιζόταν στο Πήλιο για αυτόν και τους καλεσμένους του.

Το 1839 –πριν από 80 χρόνια– ο Αμερικανός συγγραφέας και νατουραλιστής φιλόσοφος Χένρι Ντέιβιντ Θορώ έκανε, για μια εβδομάδα, μαζί με τον αδελφό του Τζον, μια εκδρομή με βάρκα στους ποταμούς Κόνκορντ και Μέριμακ. Διαβάστε –όπως το θέτει ο ίδιος– γιατί «η σχέση του ανθρώπου με τη φύση πρέπει να γίνει προσωπική».

Ο Αποστόλης Αρτινός για «τα ναυάγια των λέξεων και των πραγμάτων» και για τη «γλωσσική ονειροπόληση του βλέμματος». Απόσπασμα από το νέο του βιβλίο «Η φυσική μοναξιά των λέξεων».

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

«Όταν ήμουνα μικρός, τον είχα περισσότερο ως παράδειγμα... προς αποφυγήν», γράφει ο Άγγελος Τσιριμώκος για τον πατέρα του, Γιάννη Μαρή. Ο «πατριάρχης της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας» έφυγε από τη ζωή στις 13 Νοεμβρίου 1979.

«Ο κόσμος είπε αργότερα πως ‘‘το φιλότιμο έφαγε τον Κυβερνήτη’’. Ότι έπρεπε να κάνει πίσω μόλις αντιλήφθηκε τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη στην είσοδο του ναού του Αγίου Σπυρίδωνα...». Ο Άρης Σφακιανάκης για τη δολοφονία του Καποδίστρια στο βιβλίο του «Η σκιά του Κυβερνήτη», που μόλις κυκλοφόρησε.

Έτσι αφηγείται ο Νόρμαν Μέιλερ την προετοιμασία του Μοχάμεντ Άλι στο «ζοφερό καμαρίνι» του σταδίου της Κινσάσα λίγο πριν μπει στο ρινγκ: τις «γροθιές του στον αέρα», τη «σύγκρουση που σάλευε μέσα του σαν ομίχλη», τη –φευγαλέα– αγωνία του νοκ άουτ... Σήμερα συμπληρώνονται 45 χρόνια από τον επικό «Rumble in the jungle», στις 30 Οκτωβρίου 1974.

Έτσι –γράφει ο Μίλτος Σαχτούρης στο ποίημά του «Η παρουσία»– του εμφανίστηκε μια νύχτα, «νεκρός βέβαια κι άγιος και τρελός», ο Ντύλαν Τόμας. Με αφορμή τα 105 χρόνια σήμερα από τη γέννηση του μεγάλου Ουαλού ποιητή.

Το 1949 –πριν από 70 χρόνια–, στο θέατρο Βερντέν, ο Κώστας Χατζηχρήστος πρωτολάνσαρε τον Θύμιο, έναν βλάχο κλόουν, που αγαπήθηκε από τον κόσμο όσο κανένας άλλος χαρακτήρας. Έτσι τον «αφουγκράζεται» ο Γιάννης Ευσταθιάδης να μιλά ο ίδιος γι’ αυτόν τον ισόβιο ρόλο του.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο συγγραφέας του βιβλίου «Αλλόκοτος Ελληνισμός» Νικήτας Σινιόσογλου εκμυστηρεύεται πώς, συνομιλώντας με τον Μάρκο Αυρήλιο καθώς συνομιλεί με τον εαυτό του, βρήκε έναν σύντροφο ζωής.

Έτσι καταλαβαίνει η γάτα που αγαπήσαμε «στο βλέμμα μας τα από καιρό γραμμένα». Ένα εξαίρετο –και συγκινητικό– σονέτο του ποιητή και διευθυντή του διεθνούς περιοδικού «Erato - Ars Poetica» Στέλιου Καραγιάννη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων σήμερα.

Ο Δημήτριος Καπετανάκης για «την εικόνα της υπάρξεως, που φιλοσοφεί γνήσια για την ομορφιά» στην εμβληματική «Μελαγχολία» του Άλμπρεχτ Ντύρερ – 505 χρόνια φέτος από τη δημιουργία της, το 1514.

«Μία μελέτη της αυτοκίνητης ψυχής είναι πολλαπλά χρήσιμη. Θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τον εαυτό μας», γράφει ο Νίκος Δήμου στο βιβλίο του «Η Τέλεια Διαδρομή». Ευρωπαϊκή Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο σήμερα.

Ο Θεσσαλονικιός συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης αναπολεί τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης της παιδικής του ηλικίας: τα εκθέματα, τα άγρια ζώα, τις ατραξιόν της... Όλα αυτά τα «θαυμαστά και αδιανόητα σε μια εποχή φτώχειας, αθωότητας και ονείρων», που σημάδεψαν ανεξίτηλα τη φαντασία του.

Τον Φεβρουάριο του 1924, στα πενήντα πέντε της χρόνια, μετά από ένα επικό ταξίδι πέντε μηνών ως τη μυθική, απαγορευμένη πρωτεύουσα του Θιβέτ. «Ήθελα να αποδείξω τι μπορεί να καταφέρει η θέληση μιας γυναίκας!», είπε. Με αφορμή τα 50 χρόνια σήμερα από τον θάνατό της, στις 8 Σεπτεμβρίου 1969.

Το έγραψε στο αγαπημένο του Καρλόβασι της Σάμου, στις 3 Σεπτεμβρίου 1989, με τη «σκοτεινή υποψία πως αυτό το καλοκαίρι θα ’ναι το τελευταίο». Έφυγε από τη ζωή στις 11 Νοεμβρίου 1990.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

«Αν κάτι μου δίδαξε ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, δεν είναι πώς να βγω από το λαβύρινθο, αλλά πότε (και, κυρίως, πώς) να παραδεχτώ ότι χάθηκα», εξομολογείται ο συγγραφέας και μεταφραστής του μεγάλου Αργεντινού στα ελληνικά. Με αφορμή τα 120 χρόνια σήμερα από τη γέννησή του.

«Είναι το ομορφότερο, αργό, ομιχλώδες, οπιομανές πιστολίδι της Αμερικής, το αποκορύφωμα και το τέλος μιας χρυσής εποχής της τζαζ», γράφει ο Μάκης Μαλαφέκας για το θρυλικό άλμπουμ «Kind of Blue» του Μάιλς Ντέιβις. Κυκλοφόρησε στις 17 Αυγούστου 1959 –60 χρόνια πριν σαν σήμερα.

Ο συγγραφέας του εμβληματικού μυθιστορήματος «Κάτω από το ηφαίστειο» –σήμερα συμπληρώνονται 110 χρόνια από τη γέννησή του– είχε αποπειραθεί αρκετές φορές να αυτοκτονήσει. Το βράδυ της 27ης Ιουνίου 1957, έναν μήνα πριν κλείσει τα 48 του χρόνια, «η απόπειρα είχε λιγότερο πειραματικό χαρακτήρα από τις προηγούμενες».

«Είχα πάντα την αίσθηση πως ζούσα στο πέλαγος, σε κίνδυνο, στην καρδιά μιας μεγαλόπρεπης ευτυχίας», γράφει ο Καμύ στο βιβλίο του «Το καλοκαίρι» – 65 χρόνια φέτος από την πρώτη του έκδοση στα γαλλικά. Επιλέγουμε πέντε από τα ωραιότερα αποσπάσματα από το κείμενο «Η θάλασσα μες στα χέρια μας».

Έτσι μιλούν τρεις ποιητές μας για τον Νιλ Άρμστρονγκ και τη μέρα που «ο άνθρωπος πάτησε το φεγγάρι και τον είδανε όλοι». Στις 2.56:15 UTC της 21ης Ιουλίου 1969.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

H ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ αναπολεί τα παιδικά της χρόνια στο σπίτι της οικογένειάς της στην Αίγινα. «Θυμάμαι, μικρή στο σχολείο», γράφει, «να κοιτάω έξω απ’ το παράθυρο κι όταν έβλεπα τον ήλιο να λάμπει να λέω μέσα μου: ‘‘Πλησιάζουν οι μέρες, έρχονται οι διακοπές, όπου να ’ναι θα ’μαι στην Αίγινα’’».

Δυο λήμματα –που μας αφορούν όλους– από την οξυδερκή πένα του συγγραφέα και κριτικού λογοτεχνίας Δημοσθένη Κούρτοβικ. Μέσα από τις σελίδες του νέου του βιβλίου «Το Νέο Αντιλεξικό Νεοελληνικής Χρηστομάθειας».

«Ο ιδρώτας ποτάμι στα τσιμέντα και ο Μπομπ Ντύλαν σφιγμένος μέσα σ’ ένα χειμωνιάτικο μαύρο κοστούμι και κακόκεφος...». Ο Βαγγέλης Γερμανός, που άνοιξε τη συναυλία του Ντύλαν στο Στάδιο της Πάτρας –στις 26 Ιουνίου 1989, 30 χρόνια πριν σαν σήμερα–, θυμάται.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Στο νεκροτομείο του «Ευαγγελισμού», στις 15 Ιουνίου του 1994, λίγο μετά από τον θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι. Μια συγκλονιστική τελευταία «συνάντηση» των δυο κορυφαίων συνθετών μας, μέσα από το βιβλίο του Μίμη Ανδρουλάκη «Σαλός Θεού. Ο μυστικός Μίκης».

Αυτές είναι πέντε από τις πιο πολύτιμες συμβουλές («ένα απόσταγμα σοφίας») του Άντονυ Μπουρνταίν προς όσους θέλουν πραγματικά να γίνουν σεφ. Μέσα από το βιβλίο του «Κουζίνα Εμπιστευτικό», με αφορμή τον ένα χρόνο σήμερα από όταν επέλεξε να φύγει απ’ τη ζωή.

Αυτός είναι ο λόγος που ο Φραντς Κάφκα –έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα πριν από 95 χρόνια– πίστευε πως «πρέπει να διαβάζουμε όχι βιβλία που μας κάνουν ευτυχισμένους, αλλά μόνο βιβλία που μας δαγκώνουν και μας τσιμπούν».

Ο κορυφαίος σύγχρονος ταξιδιωτικός συγγραφέας αφηγείται μια συνάντησή του, τον Μάιο του 1993, με έναν περιπλανώμενο άγιο της Ινδίας στα Ιμαλάια. Εκεί όπου συνέλαβε την ιδέα για το βιβλίο του «Ιερή Ινδία», που εκδόθηκε το 2009 –πριν από δέκα χρόνια.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Στις 8 Μαΐου 1889 –130 χρόνια πριν σαν σήμερα– ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ μπήκε οικειοθελώς στο άσυλο Σεν Πωλ ντε Μοζόλ, στο Σεν-Ρεμί ντε Προβάνς, όπου παρέμεινε μέχρι τις 16 Μαΐου 1890. Έτσι περιγράφει σε πέντε από τα πιο χαρακτηριστικά του γράμματα στον αδελφό του Τεό την εμπειρία του και κάποια από τα πιο γνωστά του έργα, που ζωγράφισε εκεί.

Ένα από τα ωραιότερα ποιήματα της ποιητικής γενιάς του ’80, εμπνευσμένο από το τραγικό αεροπορικό δυστύχημα στον λόφο της Σουπέργκα –στις 4 Μαΐου 1949, 70 χρόνια πριν σαν σήμερα–, που κόστισε τη ζωή και στους 31 επιβάτες του τρικινητήριου Fiat G-212. Ανάμεσά τους ήταν 18 ποδοσφαιριστές της μεγάλης ομάδας του Τορίνο.

«Ο Senna, ως Νάρκισσος της ταχύτητας και της (αυτό)καταστροφής, επεδείκνυε μια συμπεριφορά η οποία, σε διαφορετικό περιβάλλον και εποχή, θα του εξασφάλιζε πανηγυρικά μια θέση στην κάστα των Σαμουράι», γράφει ο Βασίλης Τσακίρογλου.

Ο Αμερικανός φιλόσοφος Ντάνιελ Κλάιν θυμάται με αγαλλίαση ένα έξω καρδιά τσιμπούσι μιας Κυριακής του Πάσχα στην Ύδρα, στον κήπο ενός ντόπιου φίλου του, «ανάμεσα σε κεφάτους, στοργικούς ανθρώπους».

Ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας –σήμερα συμπληρώνονται 120 χρόνια από τη γέννησή του– θυμάται πώς, τεσσάρων ετών, σε έναν ηλιόλουστο περίπατο στο άλσος της εξοχικής έπαυλης των Ναμπόκοφ στη Βύρα συνειδητοποίησε ότι «εγώ ήμουν εγώ και οι γονείς μου ήταν οι γονείς μου».

Αυτό είναι το ποίημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη για τη μητέρα του, γραμμένο στο πίσω μέρος μιας επιστολής που έστειλε απ’ την Αθήνα στον πατέρα του, στις 18 Απριλίου 1874 – 145 χρόνια πριν σαν σήμερα.

Η αγάπη του Κουασιμόδου στις καμπάνες και η αφοσίωσή του στον ευεργέτη του όπως έχουν αποτυπωθεί στο αριστούργημα του Ουγκό και σχολιάζονται από τον Κώστα Μαυρουδή στο βιβλίο του «Η αθανασία των σκύλων». Η λογοτεχνία –και οι αξεπέραστοι χαρακτήρες της– γλυκαίνουν τη θλίψη μας από την καταστροφική πυρκαγιά στην Παναγία των Παρισίων.

Ο αγαπημένος κριτικός εστιατορίων και φίλος –έφυγε σαν σήμερα από τη ζωή– θυμάται ένα αντισυμβατικό ταξίδι του στην Κρήτη στις αρχές της δεκαετίας του ’70. «Εκεί όπου», γράφει, «θα απολάμβανα το σημαντικότερο γεύμα της ζωής μου, τη γεύση του οποίου δεν θα ξεχάσω ποτέ».

Ο ποιητής και Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Νίκος Ερηνάκης εξηγεί πώς, σε πολύ νεαρή ηλικία, του φανερώθηκε «κάτι που, αν το ανακαλύψεις, δεν μπορείς να το αγνοήσεις».

Ο μεγάλος Τσέχος συγγραφέας, μια παράνομη ερωμένη του, ο φόβος μην το μάθει η γυναίκα του και η εισβολή των ρωσικών τανκς στην Πράγα. «Μια νόστιμη ιστορία, που απ’ όσο ξέρω, δεν έχει βρει θέση σε κανένα βιβλίο του», γράφει ο Δημοσθένης Κούρτοβικ.

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιάννης Γορανίτης εξηγεί πώς συνειδητοποίησε ότι άλλαξε –«οριστικά και αμετάκλητα»– ο τρόπος που διάβαζε και έγραφε λογοτεχνία.

«Ύστερα από τον Θεόφιλο δε βλέπουμε πια με τον ίδιο τρόπο», γράφει ο Γιώργος Σεφέρης. «Ο περιπλανώμενος αυτός ζωγράφος καταναλώθηκε ολόκληρος, σαν ένας αυθεντικός τεχνίτης, στο δημιούργημά του. Και το δημιούργημά του είναι ένα ζωγραφικό γεγονός για την Ελλάδα». Έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα πριν από 85 χρόνια.

Ο ποιητής και μεταφραστής Θανάσης Χατζόπουλος ξετυλίγει το νήμα της φιλίας του με τον Κωστή Παπαγιώργη –έφυγε από τη ζωή πέντε χρόνια πριν σαν σήμερα–, «ίσως τον μοναδικό δοκιμιογράφο μας που καταπιάστηκε βιωματικά με τα πάθη και τα ήθη των ανθρώπων, εκκινώντας από τον εαυτό του».

Ο Απόστολος Δοξιάδης θυμάται πώς μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «Θεωρία των Συνόλων», που διάβασε στα 15 του, άγγιξε για πρώτη φορά το απόγειο της αίσθησης της υπερβατικής ομορφιάς των μαθηματικών και την υπόσχεση για την αποκάλυψη της πεμπτουσίας της αλήθειας.

«Το πραγματικό κάλλος σε πολύ λίγους αποκαλύπτεται. Κι όποιος το είδε ζωντανό, δεν ζει παρά για να το κατακτήσει, αν όχι στο απόλυτο ερωτικό αγκάλιασμα, τουλάχιστον με το λογικό του», γράφει ο Δημήτριος Καπετανάκης στο βιβλίο του «Μυθολογία του Ωραίου». Πέθανε σαν σήμερα πριν από 75 χρόνια, μόλις 32 ετών.

Στο νέο του (εξαίρετο) βιβλίο «Μαύρες διαθήκες» ο συγγραφέας του «Αλλόκοτου Ελληνισμού» Νικήτας Σινιόσογλου ιχνηλατεί τα ημερολόγια των δυο κορυφαίων στοχαστών του Τρίτου Ράιχ: τα «Μαύρα Τετράδια» του Μάρτιν Χάιντεγκερ και το «Glossarium» του Καρλ Σμιτ.

Ο ποιητής και μεταφραστής Γιάννης Αντιόχου εξηγεί πώς μέσα σε έναν τόμο ποιημάτων –που κουβαλά μαζί του σχεδόν παντού και πάντα– κρύβεται για αυτόν όλο το μυστήριο της ύπαρξης.

Εδώ, κάτω από μια ελιά, πλάι στο αγαπημένο του βυζαντινό εξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου κοντά στο Εξωχώρι της Μάνης, θάφτηκε –σύμφωνα με την επιθυμία του– η τέφρα του μεγάλου ταξιδιωτικού συγγραφέα και φιλέλληνα Μπρους Τσάτουιν. Στις 15 Φεβρουαρίου 1989, σαν σήμερα πριν από 30 χρόνια.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Απ’ όλες τις μορφές της ευγένειας ο Γάλλος φιλόσοφος Ανρί Μπερξόν ξεχωρίζει την ευγένεια της καρδιάς. Αυτήν που έχει ως βάση της μια μεγάλη φυσική καλοσύνη.

Με αυτό το ποίημα –μια σύνθεση σε τρία μέρη– αποχαιρέτησε ο Άγγλος ποιητής Γ.Χ. Ώντεν τον Ιρλανδό ομότεχνό του Γ. Μπ. Γέητς, που έφυγε από τη ζωή 80 χρόνια πριν σαν σήμερα. Διαβάστε το σε μετάφραση του Ερρίκου Σοφρά.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

«Οι στίχοι δεν γεννιούνται από τα αισθήματα, αλλά από τις εμπειρίες», επισημαίνει ο Ρίλκε –μέσω του Δανού ευπατρίδη ήρωά του– στο βιβλίο του «Οι σημειώσεις του Μάλτε Λάουριντς Μπρίγκε». Διαβάστε τι είδους νοήματα και γλυκύτητα πρέπει να συλλέγει κανείς, αν θέλει κάποτε να γράψει «δέκα σειρές της προκοπής».

«Ήρθε στον κόσμο έξυπνος, ευαίσθητος, όμορφος, προικισμένος. Έφυγε μόνος, άνεργος, κουφός, φτωχός, μισάνθρωπος. Ήταν φοβερή η μοίρα που του όρισε να ζήσει εξόριστος, αυτός ο πραγματικά έξυπνος, στη χώρα των ‘‘ξύπνιων’’», γράφει ο Νίκος Δήμου για τον Εμμανουήλ Ροΐδη. Σήμερα συμπληρώνονται 115 χρόνια από τον θάνατό του, στις 7 Ιανουαρίου 1904.

Έτσι μιλούσε για την ίδια και το Αιτωλικό, όπου είδε πρώτη φορά το φως του ήλιου και το οποίο σημάδεψε ανεξίτηλα τη ζωή και την τέχνη της η μεγάλη Ελληνίδα χαράκτρια. Με αφορμή τα 30 χρόνια σαν σήμερα από τον θάνατό της, στις 27 Δεκεμβρίου 1988.

Ο Κάρολος Τσίζεκ, μια από τις σημαντικότερες πνευματικές φυσιογνωμίες της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης –έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα πριν από πέντε χρόνια–, θυμάται πώς κάποτε πέρασε ένα καλοκαίρι, σαν άλλος Ροβινσώνας, στην ερημική παραλία της αρχαίας Θέρμης. Βιώνοντας μια πρωτόγνωρη ευφορία και απολαμβάνοντας τη μοναξιά και τη θάλασσα.

«Μήπως η τέχνη έχει πάψει να υπάρχει ως προς τον ύπατο προορισμό της;», αναρωτιέται –και δίνει τις απαντήσεις– ο φιλόσοφος Κώστας Αξελός στο κλασικό βιβλίο του «Το παιχνίδι του κόσμου».

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Στις 18 Νοεμβρίου του 1808 –σαν σήμερα πριν από 210 χρόνια– πέθανε ο Boatswain, ο αγαπημένος σκύλος του λόρδου Βύρωνα. Ο ποιητής, συντετριμμένος, έγραψε στη μνήμη του ένα ποίημα.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο Μίκης Θεοδωράκης μιλά για την αναζήτηση της αρμονίας στη ζωή του και προβλέπει την απογείωση του ανθρώπου «στον αχανή χώρο όλων των Γαλαξιών που απαρτίζουν τη Συμπαντική Δημιουργία». Αποσπάσματα από τον διάλογό του με τον πρύτανη του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου Κώστα Γουλιάμο μέσα από το βιβλίο τους «Στη Διαλεκτική της Αρμονίας», που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες.

Ο Τεύκρος Μιχαηλίδης εξηγεί πώς ο Ντενί Γκετζ με το βιβλίο του «Το Θεώρημα του Παπαγάλου» –20 χρόνια φέτος από την έκδοσή του– κατάφερε να μετατρέψει τη ζωή και το έργο των μεγάλων μαθηματικών σε μια Χολλυγουντιανή υπερπαραγωγή. Όπως η ιστορία του Μπεν Χουρ ή του Τελευταίου Αυτοκράτορα της Κίνας.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Τι γνωρίζουμε στην πραγματικότητα για το θρυλικό έργο του Γιαννούλη Χαλεπά «Η Κοιμωμένη» και γιατί δεν την πέρασε ο ίδιος στο μάρμαρο ούτε έβαλε σε αυτό την υπογραφή του; Φέτος συμπληρώνονται 140 χρόνια από τη δημιουργία του και σήμερα 15 Σεπτεμβρίου 80 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Έλληνα γλύπτη.

Αυτοί είναι οι 12 μεγάλοι που επηρέασαν καθοριστικά τον καθηγητή Φυσικής Υψηλών Ενεργειών Δημήτρη Νανόπουλο –γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 13 Σεπτεμβρίου 1948. «Αυτούς είχα πάντα ‘‘παρέα’’ μου», γράφει, «και αυτούς θέλω να έχω μέχρι το τέλος». Διαβάστε αυτή την πολύτιμη εκμυστήρευση ενός σπουδαίου Έλληνα.

Έτσι σκεφτόταν, λίγους μήνες πριν πεθάνει από καρκίνο στο πάγκρεας -«έφυγε» στις 25 Ιουλίου 2008 σε ηλικία 47 ετών-, το μέλλον των τριών μικρών παιδιών του δίχως αυτόν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon. «Εύχομαι να μπορούσαν να καταλάβουν πόσο απεγνωσμένα δε θέλω να τα εγκαταλείψω», έγραφε.

Αυτά είναι πέντε από τα πιο ωραία ποιήματα της Μαρίας Πολυδούρη για τον Κώστα Καρυωτάκη. Με αφορμή τον θάνατο του ποιητή στις 21 Ιουλίου 1928 –90 χρόνια πριν σαν σήμερα–, που από την πρώτη μέρα που τον γνώρισε ως την τελευταία της πνοή σημάδεψε σπαραχτικά το έργο και τη ζωή της.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο μεγάλος Ιταλός ποιητής και φιλόσοφος, που πίστευε ότι η απόλυτη, αιώνια και άπειρη ευτυχία είναι αδύνατη για τον άνθρωπο, αποκαλύπτει πότε η ψυχή μας μπορεί να αγγίξει μια αχτίδα ευτυχίας. Από το βιβλίο του «Η θεωρία της ηδονής», με αφορμή τα 220 χρόνια σήμερα από τη γέννησή του, στις 29 Ιουνίου 1798.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, επιστρατεύοντας την πείρα της ζωής, απευθύνεται σ’ ένα κορίτσι «που τα σκάτωσε στις εξετάσεις», στο βιβλίο του «Όσο πιο δυνατά με έδερνε, τόσο πιο δυνατά του τραγουδούσα». Και το συμβουλεύει από καρδιάς: «Κράτα το κέφι σου, φύλα το σαν τα μάτια σου!»

Ο Φραντσέσκο Αρκάντζελι καταθέτει στο Αυτοκρατορικό Ποινικό Δικαστήριο της Τεργέστης πώς δολοφόνησε σ’ ένα πανδοχείο τον Γερμανό φιλέλληνα και «πατέρα της σύγχρονης αρχαιολογίας και της ιστορίας της τέχνης» Γιόχαν Γιόαχιμ Βίνκελμαν στις 8 Ιουνίου 1768 –250 χρόνια πριν σαν σήμερα.

Έτσι έπεσε, μαχόμενος ηρωικά (και απεγνωσμένα), ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Οι εισβολείς ποδοπάτησαν το νεκρό σώμα του συνθλίβοντάς το, χωρίς να γνωρίζουν ποιος είναι.

Ο συγγραφέας του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» ήταν απόλυτα εξαρτημένος από τη μητέρα του. Κάθε μέρα, κάθε στιγμή, στα τριάντα τέσσερα χρόνια που έζησαν μαζί, θεωρούσε ότι δεν ήταν σε θέση να κάνει τίποτε σωστά χωρίς εκείνη. Από το βιβλίο του Αλαίν ντε Μποττόν «Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου», με αφορμή τη Γιορτή της Μητέρας σήμερα.

Η συγγραφέας Τζούλια Γκανάσου εξηγεί πώς ένα σημειωματάριο σημάδεψε ανεξίτηλα την πένα της, λες και είχε μεταλάβει την ενέργεια της ίδιας της ζωής.

«Εμείς που αγαπάμε με πάθος το βιβλίο κι εξακολουθούμε να πιστεύουμε στη σπουδαιότητά του, είναι καιρός ν’ αναφωνήσουμε: κάτω τα καλά βιβλία!», γράφει ο συγγραφέας και κριτικός Δημοσθένης Κούρτοβικ. Διαβάστε γιατί –σήμερα που γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και η Αθήνα γίνεται «Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου 2018».

Η μεγάλη μας ποιήτρια θυμάται ένα Πάσχα παιδικό, με τα πρώτα παπούτσια που την έκαναν να κλάψει.

Ο βραβευμένος σκηνοθέτης Νεριτάν Ζιντζιρία που γεννήθηκε στην Αλβανία και ένα χρόνο αργότερα μετανάστευσε με την οικογένειά του στην Ελλάδα, εξηγεί πώς είναι να νιώσεις πως η ιστορία που βιώνεις δεν έχει όνομα και πατρίδα, γιατί την ίδια βίωσε ένας συνάνθρωπός σου κάπου και κάποτε, με την ίδια ευαισθησία και την ίδια καρτερικότητα.

Οι τουρκοφάγοι Έλληνες παλαιστές και οι ευτράπελοι αγώνες τους με τους «Τούρκους» μασίστες τη δεκαετία του 1930, που κέντριζαν τον πατριωτισμό των θεατών. Από το απολαυστικό βιβλίο του Δημήτρη Καρακίτσου «Παλαιστές» – μέρα που είναι.

«Μ’ αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ’ τα βιβλία. Τα σακατεμένα και τα μοναχικά. Και τα ποιήματα-παιδάκια αγαπώ. Σιχαίνομαι τα ποιήματα-κυρίες με αλτσχάιμερ. Δεν αντέχω και τα ψωνάκια...». Ο Νίκος Χουλιαράς 20 χρόνια πριν στο περιοδικό «Η Λέξη». Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης σήμερα.

Η ποίηση στα χρόνια της κρίσης, μέσα από ανέκδοτη δουλειά των πιο ταλαντούχων νέων ποιητών μας.

Λίγο πριν πεθάνει, ο Τζόνι Βαϊσμίλερ –τελευταία του ταινία ως Βασιλιάς της Ζούγκλας το 1948, πριν από 70 χρόνια– εκμυστηρεύτηκε πώς γνώρισε, το 1932, τον αληθινό Ταρζάν: «Ήταν μικροκαμωμένος, ασθενικός και αλαζόνας. Δεν θα έριχνε ποτέ την Τζέιν. Η Τσίτα θα του είχε βγάλει τα μάτια»... Διαβάστε μια εκπληκτική ιστορία.

Ο ποιητής Γιάννης Δούκας διηγείται πώς, δώδεκα χρόνων «μικρομέγας», ένιωσε ν’ ανάβει μέσα του δειλά η φλόγα της ποίησης και, με τον καιρό, έμαθε ν’ ακονίζει αργά τις λέξεις του και ν’ αντιστέκεται στην παραπλανητική «λαμπρή αλληλουχία των σπινθήρων».