Facebook: Δέκα χρόνια κομμάτια

Ακόμα και ο Ζάκεμπεργκ, αυτή η αντιπαθητική μικρή ιδιοφυΐα, δεν νομίζω να είχε φανταστεί το ρόλο που θα έπαιζε το fb στην Αραβική άνοιξη. Credit: Robert Scoble/Flickr

Αποφάσισα να μπω στο fb αρκετά νωρίς, γιατί με έψηναν οι φίλοι μου από τη Γαλλία και με παρενοχλούσαν στέλνοντάς μου συνέχεια mail. Το θυμάστε; Μπήκα πολύ επιφυλακτικά και βγήκα τρεις μήνες μετά, όταν μια Αμερικάνα φίλη μου με συνεχάρη δημοσίως για τον γάμο μου. Που είχε ακυρωθεί. Το χειρότερο είναι ότι επειδή τότε δεν το είχα συνέχεια ανοιχτό κι ούτε μπορούσες να το δεις από το τηλέφωνο (μεσαίωνας), μέχρι να το σβήσω –που δεν ήξερα και πώς– είχαν ήδη σχολιάσει από κάτω καμιά δεκαριά γνωστοί μου (είχα ακόμα λίγους φίλους ευτυχώς) και είχαν γεμίσει τον τοίχο μου με ψηφιακές ανθοδέσμες, απαιτώντας φωτογραφίες από το πάρτι κι από εμένα ως μεθυσμένη νύφη.

Πέρασαν δύο χρόνια. Άρχισα να είμαι μειοψηφία. Να δέχομαι πιέσεις από γνωστούς και φίλους. Αντιστεκόμουν σθεναρά. Μην είσαι χαζή, μου λέει μια φίλη. Βάλε μόνο όσους φίλους θες, μπες με ψευδώνυμο και θα κάνουμε πλάκα. Ενθουσιάστηκα με την ιδέα. Είχε δίκιο. Είχε πολύ πλάκα. Στην αρχή. Μετά ξεθάρρεψα και έβαλα το δικό μου όνομα. Άρχισα να μετράω κρυφά φίλους και λάικ, να κάνω κι εγώ αιτήματα φιλίας, στην αρχή ντροπαλά και μετά ανερυθρίαστα. Είχα αλλάξει γνώμη. Αγαπούσα facebook.

Έκανε την απαίσια δουλειά μου πιο υποφερτή, καθώς χαζολογούσα όσο πιο πολύ μπορούσα (μερικές φορές δηλαδή όλη μέρα), μιλούσα με τους φίλους μου και την ξαδέρφη μου που είναι στις Βρυξέλλες, κορόιδευα τον προϊστάμενό, μου που καθόταν απέναντι, με τη διπλανή μου στο γραφείο. (Όταν έβηχε γράφαμε «ψόφα!» και σκάγαμε στα γέλια). Μετά μας το κόψανε. Δεν τους παρεξηγώ. Το facebook είναι το καλύτερο φιλαράκι της αναβλητικότητας.

Θα επιχειρηματολογήσω ότι το fb έχει φέρει στην επιφάνεια ένα νέο, πιο εξελιγμένο είδος επικοινωνίας και ταυτόχρονα, την έχει διευκολύνει απίστευτα. Πλέον, email χρησιμοποιεί κανείς μόνο όταν θέλει να στείλει κάτι μεγάλο, όταν είναι κάτι επίσημο, όταν είναι για δουλειά. Και όταν είναι γέρος.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες ηλικιωμένων. Η πλειοψηφία, που δεν ξέρει καν τι είναι το fb, αλλά ούτε και πώς δουλεύει το ΑΤΜ. Η μειοψηφία, που έχει βρει νόημα στη ζωή μετά τη σύνταξη, ανεβάζοντας φωτό «από τα νιάτα» τους, αυτή τη μυθική ηλικία όπου όλοι οι άνθρωποι είναι όμορφοι, ανέμελοι και η Αθήνα μυρίζει γιασεμί. Απαντούν με ψεύτικη σεμνότητα στα κολακευτικά σχόλια. «Έλα καλέ, γιατί εσύ πήγαινες πίσω; Σε θυμάμαι μ’ εκείνη την τρουα καρ ζακέτα, έμπαινες καθυστερημένη στο αμφιθέατρο κι έτριζε το σύμπαν». «Άντε καλέ, υπερβολές! Εσύ ήσουν πιο ωραία, η ΠΙΟ ωραία». Και περνάει ευχάριστα η ώρα. Δείχνεις και στον κόσμο τι ωραία που ήσουνα στα νιάτα σου, τα λες και με την κολλητή σου φιλενάδα που μετακόμισε πριν τριάντα χρόνια στη Θεσσαλονίκη, ακολουθώντας τον άχρηστο τον άνδρα της και είχατε χαθεί. Αλλά τώρα, δώσ’ του τραγούδια και πειράγματα και κρυφοί ανταγωνισμοί, ούτε πίσω στο σχολειό να ήσασταν, στο τελευταίο θρανίο. Κανονίσατε επιτέλους να βρεθείτε κι από κοντά.

Παίζετε τόσο πολύ κάντυ κρας, που το βράδυ κλείνετε τα μάτια σας και βλέπετε χρωματιστές καραμέλες. Τσακώνεστε δημοσίως με εκείνον το μαλάκα που ποτέ δεν χωνεύατε. Τον κάνετε ανφρέντ, και όταν σας στέλνει ίνμποξ τον μπλοκάρετε κιόλας. Και τον απειλείτε με αναφορά! Ωραία. Τέλεια. Καλό το fb.

Το «παιδί» αυτού του πανέξυπνου πιτσιρικά που κατέκτησε τον κόσμο, κλείνει, αισίως, τα δέκα του χρόνια. Credit: Rami/Flickr

Είσαι τώρα στη δουλειά. Έχουν έρθει οι ξένοι και λείπεις όλη μέρα σε μαραθώνια συνάντηση. Γυρνάς γρήγορα γραφείο να πάρεις τα μέιλ σου και στην πρώτη φωτό πάνω πάνω (δεν σας το είχαν κόψει ακόμα) χαμογελάει ο καλός σου. Με την πρώην καλή του. Στην παραλία. Τότε που είχε διάβασμα. Και είναι εδώ οι ξένοι. Δράμα. Τώρα; Βγαίνεις; Το σκέφτεσαι σοβαρά. (Καλά μπλοκ, ντιλίτ εννοείται κατ’ευθείαν). Αυτή τη φορά δεν βγαίνεις. Είναι όλες σου οι επαφές, και οι επαγγελματικές και οι φιλικές. Αν είσαι επαγγελματίας, δύσκολα θα το κόψεις, ειδικά αν έχεις να πουλήσεις ή να διαφημίσεις κάτι –προϊόν ή υπηρεσία.

Τα social media (δηλαδή μεταξύ μας το fb) είναι από τους λίγους κλάδους που ωφελούνται από την κρίση, μέχρι να φτωχύνουμε τόσο, που δεν θα έχουμε πια κομπιούτερ. Θα έχουμε τουλάχιστον ελεύθερο wifi. Τέλος, κι ας είμαστε ειλικρινείς, θα χάσεις το δικό σου προσωπικό ματάκι κλειδαρότρυπας, όπου μπαίνεις και τσεκάρεις φωτό (χάλια η πρώην), προσπαθείς να καταλάβεις από τα συμφραζόμενα αν ο Κώστας τα ξανάφτιαξε τελικά με την Ανθή, μαθαίνεις ότι πέθανε ο Μαντέλα, όπως επίσης και η μαμά ενός φίλου. Ποτέ πια δεν ξεχνάς γιορτές, γενέθλια κι από τις τόσες φορές που έχεις δει το βαφτιστήρι σου στη σελίδα της κολλητής σου, νομίζεις ότι το είδες τελευταία φορά χτες. Στην πραγματικότητα, τελευταία φορά το είδες πέρυσι το Πάσχα και το ξέρεις.

Το «παιδί» αυτού του πανέξυπνου πιτσιρικά που κατέκτησε τον κόσμο, κλείνει, αισίως, τα 10 του χρόνια. Και ο Ζάκεμπεργκ τα 30. Τον μισώ, απλά. Για να το «γιορτάσουμε», μας προσφέρει μια ακόμα δυνατότητα. Την ταινία της ζωής σου. Αν διαβάζετε αυτό το άρθρο, πιθανότατα θα ξέρετε γιατί μιλώ. Με την ίδια γλυκανάλατη μουσικούλα, ένα απλό προγραμματάκι σου φτιάχνει ένα πρόχειρο, τυχαίο και κακότεχνο βίντεο (μα πραγματικά, ούτε μουσικόραμα) που «δανείζεται» παλιές και νέες φωτό από το προφίλ σου, για να γιορτάσει την επέτειο της εισόδου σου στο μαγικό κόσμο του fb. Για ενάμιση λεπτό είσαι ο πρωταγωνιστής στο έργο της ζωής σου, μιας ζωής υπέροχης και πλήρους, γεμάτη όμορφες, χαρούμενες στιγμές, γιορτές, πάρτυ, εκδρομές, τον γάμο σου. Το παιδί σου. Το γατί σου. Το σκυλί σου. Όλα αυτά που είσαι εσύ. Με το πάτημα ενός κουμπιού! Μιράκολο!

Στην πραγματικότητα, και το ξέρεις καλά, δείχνει αυτά που θες εσύ να δείχνεις προς τα έξω. Γιατί όλοι ξέρουμε ότι η ζωή σου τα τελευταία δέκα χρόνια δεν είχε μόνο καλές στιγμές. Είχε και χωρισμούς και καβγάδες, είχε θανάτους. Δεν ήσουν πάντα χαμογελαστός και φρέσκος, κι εσύ παραδέξου ότι αυτή η φωτό έχει περάσει φώτοσοπ, συγγνώμη αλλά είσαι φίλη μου από παλιά και το ξέρω ότι έχεις κυτταρίτιδα. Από την πέμπτη δημοτικού. Αλλιώς, πες μας πού πας ρε φίλη. Μα έλεος πια. (Αυτά τα γράφεις ίνμποξ με την έτερη της παρέας, μόνο πρόσεξε μην μπερδευτείς και γίνεις ρόμπα).

Συγγνώμη που σου το λέω. Δεν είσαι σταρ. Αν δεις τις σελίδες που σου προτείνονται και τις διαφημίσεις γύρω – γύρω στην οθόνη σου, θα το καταλάβεις. Αυτοί πάντως σε έχουν καταλάβει. Και σου πουλάνε αυτό που η ψηφιακή σου περσόνα, αυτό το ντοπελγκάγκερ του εαυτού σου, θα ήθελε να αγοράσει. Σεμινάρια ταϊλανδέζικου μασάζ και ξενοδοχεία στην Τσιαγκ Μάι. Μπισκότα, τούρτες και η σελίδα της Όπρα Γουίνφρεϊ. Έλα τώρα. Τι δεν καταλαβαίνεις; Στα μάτια τους δεν είσαι ούτε ήρωας, ούτε τίποτα. Πελατάκι είσαι.

Είναι καλό να το ξέρεις αυτό, όταν χρησιμοποιείς το μέσο. Γιατί μέσο χωρίς αμφίδρομη κίνηση δεν υπάρχει. Μεταφέρει πληροφορίες από εδώ κι από εκεί, και τούμπαλιν. Ακόμα και ο Ζάκεμπεργκ, αυτή η αντιπαθητική μικρή ιδιοφυΐα, δεν νομίζω να είχε φανταστεί το ρόλο που θα έπαιζε το fb στην Αραβική άνοιξη. Κι εμένα οι φίλοι μου στη Γαλλία μοίρασαν παντού τα βιντεάκια με τις αστυνομικές θηριωδίες που τους έστειλα από το καλοκαίρι του 11, εκείνο το καλοκαίρι που έπεσε πολύ ξύλο.

Για μένα τίποτα δεν είναι καλό ή κακό από μόνο του. Τα πράγματα είναι. Εσύ είσαι που τα χρωματίζεις, που τα κάνεις καλά ή κακά, τα χρησιμοποιείς προς όφελός σου ή είσαι απρόσεκτος και παρορμητικός. Το έχει πει κάποιος σπουδαίος αυτό, αλλά δεν θυμάμαι ποιος. Εσύ θυμάσαι τότε που έγινες λιώμα και έγραψες στην Άννα για την άλλη; Πώς να το ξεχάσεις; Scripta manent. Δεν πειράζει που λες στον Ζάκεμπεργκ και στους φίλους του τι σου αρέσει να τρως, πού τρως και με ποιους, τι έχεις σπουδάσει, αν είσαι γκέι ή στρέιτ, σινγκλ ή παντρεμένος, τι ταινίες είδες τελευταία. Αρκεί να το ξέρεις. Και να πάρεις κι εσύ ό,τι καλύτερο μπορείς από αυτόν τον «γενναίο, νέο κόσμο». Εμένα για παράδειγμα, όταν ψάχνω για εισιτήρια, δεν με πειράζει καθόλου που μου πετάγονται προσφορές (allow cookies). Με εκμεταλλεύονται και τους εκμεταλλεύομαι. Το αγαπώ το facebook. Και το μισώ ταυτόχρονα.

TAGS :
facebook social media

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook