Μεγάλωσα με μια μαμά που αγαπούσε την Ύδρα (ίσως γιατί αντιπροσώπευε την καλλιτεχνική, ελαφρώς μποέμ φύση της που δεν πρόλαβε να ανθίσει) με αποτέλεσμα να πηγαίνουμε εκεί με κάθε ευκαιρία. Στο Λύκειο, την εποχή της ανόητης κόντρας ροκάδων VS καρεκλάδων, Ύδρας VS Σπετσών, Κάβου VS Φιγκαρό, τοποθετούμουν ξεκάθαρα υπέρ της Ύδρας, βοηθούντος κι ενός συμμαθητή που είχε εκεί ένα απίθανο σπίτι.
Στις Σπέτσες έφτασα κι έμεινα, ως ερωτική μετανάστρια, το 2011. Διστακτική και κάπως μπλαζέ. Στα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε, ανακάλυψα ομορφιές, γνώρισα κόσμο, έκανα καλούς φίλους, εκτίμησα το νησί με τα καλά του και τα κακά του. Ποιο μέρος του κόσμου δεν έχει άλλωστε και τα ψεγάδια του;
Οι Σπέτσες είναι ένα μικρό, ιστορικό, ελληνικό νησί όπου συνυπάρχουν τρεις κόσμοι: οι Σπετσιώτες μόνιμοι κάτοικοι, οι «Σπετσιώτες» εξ Αθηνών, Λονδίνου, Ελβετίας, Ηνωμένων Πολιτειών και ούτω καθ’ εξής (αυτοί δηλαδή που διαθέτουν σπίτια στο νησί) και οι τουρίστες – οι περαστικοί, Έλληνες και ξένοι, που περνούν μερικές μέρες σε καταλύματα, δένουν το σκάφος τους στο ντόκο, κατεβαίνουν από το περαστικό κρουαζιερόπλοιο, ή περνούν απέναντι από την Αργολίδα για μερικές ώρες.
Επειδή δεν γνώρισα τις Σπέτσες εξ απαλών ονύχων, τις βλέπω με λιγότερο συναισθηματισμό και με καθαρότερο μυαλό. Είμαι λοιπόν σε θέση να δω και, κυρίως, να αποδεχτώ, πως το νησί έχει πάρει έναν κατήφορο που μπορεί να μην είναι απότομος, είναι όμως μακρύς και καταστροφικός. Το αυτό βεβαίως ισχύει και για πληθώρα άλλων ελληνικών νησιών που αλλοτριώνονται από την άνευ όρων ανάπτυξη.
Είναι οι Σπέτσες, αρέσκονται να λένε κάποιοι, το St. Tropez της Ελλάδας ή το δικό μας Capri. Είναι, λέω εγώ, ένα καταϊδρωμένο wannabe που δεν ξέρει και τι ακριβώς θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει. Συνοψίζω εδώ τα βασικά ζητήματα που θεωρώ πως μακροπρόθεσμα θα βλάψουν σοβαρά το νησί, αν κάποιος δεν τα πάρει στα σοβαρά ώστε να βρεθούν λύσεις.
1. Τα αυτοκίνητα που άπαξ και μπήκαν στο νησί κινδυνεύουν να το καταπιούν
Είναι ένα έσοδο για τον Δήμο αυτό των αδειών εισόδου, αλλά η ζημιά είναι δυσανάλογα μεγάλη. Πίσω από την ομορφιά της «πρόσοψης» των Σπετσών βασιλεύει το χάος της Κυψέλης, με αυτοκίνητα παρκαρισμένα παντού, όπου υπάρχει έστω και ελάχιστος χώρος.
Τι σημασία έχει που δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα από τις Σχολές ως την Αγία Μαρίνα; Κυκλοφορούν σε όλα τα άλλα μέρη και όταν επιστρέψουν από τα μπάνια του λαού, παρκάρουν όπου μπορούν. Αν θέλετε αυτοκίνητα στις Σπέτσες, χρειάζονται και οι αντίστοιχοι χώροι στάθμευσης εκτός κέντρου, και το αντίστοιχο shuttle να μεταφέρει τον κόσμο στο κέντρο. Αλλά γιατί να τα θέλετε; Οι Σπέτσες, παραδοσιακά, είχαν πόδια, ποδήλατα, αμαξάκια και μηχανάκια. Όχι αυτοκίνητα.
2. Τα μηχανάκια που έγιναν γουρούνες, έγιναν μεγαλύτερες γουρούνες, έγιναν ηλεκτροκίνητα οχήματα όλων των τύπων και των μεγεθών
Το πρόβλημα των Σπετσών, εκτός από περιβαλλοντικό, είναι πρωτίστως κυκλοφοριακό. Άρα, το γεγονός ότι το όχημα είναι ηλεκτροκίνητο είναι παγερά αδιάφορο, όταν αυτό φρακάρει στο στενό πίσω από το Ποσειδώνιο, επειδή δεν το οδηγεί ο Φερστάπεν, ή βολτάρει επιδεικτικά εντός δακτυλίου.
3. Ο δακτύλιος που δεν τηρείται απαρέγκλιτα
Είναι ένα πολύ σωστό μέτρο που διαφυλάσσει την ησυχία και την ασφάλεια των πεζών, όλων αυτών που το βραδάκι κατεβαίνουν να κάνουν τη βόλτα τους στη Ντάπια και το Παλιό Λιμάνι. Τα μηχανάκια του delivery, ειδικά στην μετά τον κορωνοϊό εποχή, και τα ηλεκτροκίνητα που προανέφερα, μικρά και μεγάλα, παραβιάζουν ανενόχλητα τον δακτύλιο κάθε βράδυ. Οι μεν γιατί πώς θα πάνε τα σουβλάκια παρακάτω (πεζή, όπως σε άλλες πεζοδρομημένες πόλεις του κόσμου), οι δε γιατί «είναι ηλεκτρικά» λες και ο δακτύλιος στις Σπέτσες έγινε για το καυσαέριο.
4. Οι θαλαμηγοί που δένουν πρυμάτσες στα πεύκα στη Ζογεριά
Ένας από τους ομορφότερους κόλπους της Ελλάδας μετατρέπεται σε Μαρίνα Αλίμου, με πελώρια σκάφη δεμένα σαν μουλάρια στα πεύκα που φτάνουν μέχρι τη θάλασσα. Είναι απολύτως ακατανόητο –με δεδομένο ότι το κάθε ένα από αυτά τα μεγαθήρια έχει τουλάχιστον ένα tender (κι άλλα 18 πλεούμενα-παιχνίδια)– το γιατί δεν φουντάρουν πιο μακριά από την ακτή. Αν είναι γιατί θέλουν να κοιτιούνται, να αυτοθαυμάζονται, να συγκρίνουν τα μεγέθη τους, ας μείνουν στη μαρίνα τους. Μπάνιο εξ άλλου, σπανίως κάνουν.
Αν κολακεύονται οι Σπετσιώτες που τους προτιμούν οι VIPs, τότε πρέπει να βάλουν κανόνες και στους VIPs. Δεν σε σέβεται κανείς αν δεν σε εκτιμά.
5. Δεν υπάρχει καθαριότητα, ανακύκλωση και αφαλάτωση
Η πρόσοψη, η βιτρίνα, είναι καθαρή και συγυρισμένη. Ένα στενό πιο πάνω συναντάς καφεδοκύπελα και μπιρόκουτα να στολίζουν πεζούλες και πεζουλάκια. Και ξέχειλους κάδους απορριμμάτων που όζουν, με δεκάδες (αστείρωτες) γάτες σε ρόλο ανασκαφέα. Ανακύκλωση, τα τελευταία χρόνια, δεν υπάρχει. Ο κόσμος περισσότερος, τα σκουπίδια περισσότερα, οι υποδομές άφαντες…
Το δε νερό, κι αυτό μετρημένο, αφού έρχεται ακόμα στο νησί με πλοίο από Λεωνίδιο μεριά. Έτσι, κατά τα μέσα Αυγούστου, δεν είναι απίθανο να μείνεις το βραδάκι με τους αφρούς στα μαλλιά κι ας έχεις πληρώσει το δωμάτιό σου 250 και 300 ευρώ.
6. Τιμές στα ύψη, ποιότητα στην τύχη της
Το έχουμε πει τόσες φορές: οι πλούσιοι δεν είναι κορόιδα. Ξέρουν να διακρίνουν το καλό, το μέτριο και το κακό και δεν έχουν καμία διάθεση να πληρώσουν όσο-όσο μόνο και μόνο επειδή βρίσκονται στις Σπέτσες. Το αυτό ισχύει, προφανώς, και για τους λιγότερο πλούσιους.
Δεν μπορεί λοιπόν μια χωριάτικη σε μπολ των δημητριακών να κάνει 12 ευρώ, όπως δεν μπορεί κι ένα απλό δωμάτιο να κάνει 150 ευρώ, μόνο και μόνο επειδή στρίμωξε ο ιδιοκτήτης ένα ψυγείο, λοξά μεταξύ μπαλκονόπορτας και κρεβατιού. Γενικά δηλαδή δεν μπορείς να χρεώνεις τιμές μπουτίκ για ποιότητα Τζιμπουτί, ούτε στις Σπέτσες ούτε πουθενά αλλού στον κόσμο.
Σούμα όλων των παραπάνω: δεν υπάρχει κανένας προγραμματισμός για την ανάπτυξη. Όραμα μηδέν για το πού θέλουν να πάει το νησί. Φέτος, σε δέκα χρόνια, σε πενήντα. Καμία συμφωνία για το ποιο είναι το brand Σπέτσες. Καμία αντίληψη για το πώς, με λίγη αποφασιστικότητα, λίγο θάρρος και λιγότερη δουλοπρέπεια προς τους «επώνυμους» δυνάστες, μπορούν να πάνε το νησί μπροστά, όπως ο Δήμαρχος Τρικκαίων, νυν υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έκανε τα Τρίκαλα προορισμό.
Διαβάστε ακόμα: Τουρισμός. Προσφορά και ζήτηση, ελαστικές τιμές, αρπαχτές και διαχρονική μετριότητα.