Αριστείδης Χατζής: «Του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η χειρότερη εκλεγμένη κυβέρνηση μεταπολεμικά»

«Ο ΣΥΡΙΖΑ Ξεκίνησε με μια καταστροφική διαπραγμάτευση που μας κόστισε δισεκατομμύρια ευρώ».

Ο ίδιος δηλώνει «φιλελεύθερος ακτιβιστής». Για τους λογής «δικαστές» των ιδεολογιών στη χώρα μας τούτος ο αυτοχαρακτηρισμός θα συνιστούσε εξαιρετική περίπτωση αντίφασης. Υποταγμένοι στη λογική των άκρων (το άσπρο και το μαύρο είναι τα μοναδικά χρώματα του φάσματος), οποιαδήποτε άλλη τοποθέτηση καθίσταται εξαρχής εξοβελιστέα, επικίνδυνη, έως και ύποπτη.

Κι όμως, αν παρακολουθήσει κανείς επισταμένως την αρθρογραφία και τη συγγραφική δουλειά του Αριστείδη Χατζή θα διαπιστώσει πως δεν ψαρεύει σε θολά νερά.

Ο Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών έχει στέρεα άποψη για την ελληνική περίπτωση, το πώς φτάσαμε εδώ και που φτάσαμε και πού μπορούμε να πάμε.

Δεν χρειάζεται να συμφωνείς με όλες τις απόψεις του – λογικό και επόμενο. Θα αποτελούσε, όμως, απερινόητη ισχυρογνωμοσύνη, στα όρια της εμμονής, να μην του πιστώσεις το «παράσημο» της ευθυκρισίας, της τόλμης και του ανοιχτού ορίζοντα στις απόψεις του.

«Δεν είναι ανόητοι οι ψηφοφόροι. Κάνουμε λάθος όταν τους υποτιμούμε. Δεν εξαγοράζονται έτσι εύκολα ούτε μπορείς να τους διαχειριστείς τόσο ανήθικα χωρίς να σε τιμωρήσουν».

Μιλώντας στο Andro, o κ. Χατζής αναφέρεται –με την ευθυκρισία που τον χαρακτηρίζει- στα ζητήματα της τρέχουσας πολιτικής κατάστασης, αλλά και στην επόμενη ημέρα των εκλογών.

Τείνουμε να θεωρούμε (για άλλη μια φορά) πως όλα θα τελειώσουν το βράδυ της 7ης Ιουλίου, οπότε και θα έχουν κλείσει οι κάλπες. Φευ, δεν ισχύει. Ο Αριστείδης Χατζής μας υπενθυμίζει το προφανές: τώρα πρέπει να αρχίσουν όλα. Αλλά διαφορετικά σε σχέση με πριν. Ναι, έχει σαφή άποψη για την πολιτεία του Αλέξη Τσίπρα. Ναι, είναι θετικά διακείμενος στον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά αν διαβάσει κανείς με νηφαλιότητα τη συνέντευξη που μας παραχώρησε θα  διαπιστώσει πως είναι εμφανής κι ο σκεπτικισμός του που θα αμβλυνθεί μόνο αν τα λόγια γίνουν πράξεις. Μένει να το δούμε να συμβαίνει.

– Αυτή τη στιγμή έχουμε ένα νέο πολιτικό σκηνικό μπροστά μας. Να το πω σχηματικά: η Ελλάδα είναι ολότελα μπλε. Το περιμένατε;
Όχι, δεν το περίμενα. Θεωρούσα σχεδόν βέβαιο ότι η Ν.Δ. θα προηγηθεί αλλά φοβόμουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν πολύ πιο ανθεκτικός. Θα θεωρούσα το 5% ικανοποιητική διαφορά για τη Ν.Δ. Αν ήταν μικρότερη θα το θεωρούσα επιτυχία για τον Αλέξη Τσίπρα και αποτυχία για τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη μια εξευτελιστική ήττα που εγώ δεν προέβλεψα αλλά ομολογώ την απόλαυσα.

– Τι ακριβώς συνέβη τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Πώς προέκυψε η μετακίνηση των ψηφοφόρων;
Αυτή ήταν η χειρότερη εκλεγμένη κυβέρνηση μεταπολεμικά. Ξεκίνησε με μια καταστροφική διαπραγμάτευση που μας κόστισε δισεκατομμύρια ευρώ. Δεν εφάρμοσε τις υποσχέσεις της (καλές και κακές). Ακολούθησε μια άθλια οικονομική πολιτική βασισμένη στις αυξήσεις στη φορολογία, καθυστέρησε ή ακύρωσε απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Επανάφερε πρακτικές πελατειακού κράτους, διαφθοράς και παλαιοκομματισμού που ελπίζαμε ότι είχαμε αρχίσει να ξεπερνάμε. Και όλα αυτά με υπεροψία και υποκρισία. Ε, δεν είναι ανόητοι οι ψηφοφόροι. Κάνουμε λάθος όταν τους υποτιμούμε. Δεν εξαγοράζονται έτσι εύκολα ούτε μπορείς να τους διαχειριστείς τόσο ανήθικα χωρίς να σε τιμωρήσουν. Μπορεί να παρασυρθούν από θυμό, απελπισία, ανάγκη, ελπίδα ή υπεραισιοδοξία. Αλλά δεν μπορείς να τους κοροϊδεύεις συστηματικά.

– Είναι δείγμα ωριμότητας ότι περάσαμε από την έωλη θεωρία των παιγνίων (επί Βαρουφάκη) στον σημερινό πραγματισμό;
Θα προτιμούσα να μην μιλήσω περισσότερο για το 2015. Εξοργίζομαι και μόνο που το θυμάμαι. Δεν διάβασα ακόμα το βιβλίο των Βαρβιτσιώτη-Δενδρινού, την Τελευταία Μπλόφα, θα το κάνω αυτήν την εβδομάδα. Αλλά ξέρω ότι θα ανέβει το αίμα στο κεφάλι μου με την ανευθυνότητα, την επιπολαιότητα, τον αριβισμό όσων είναι υπεύθυνοι για το πρώτο εξάμηνο του 2015. Δεν θα μιλήσω για ποινικές ευθύνες, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με την ποινικοποίηση των πολιτικών επιλογών, ακόμα και των πλέον λανθασμένων. Αλλά οι πολιτικές ευθύνες είναι τόσο βαριές που η σελίδα στα βιβλία της ιστορίας θα είναι κατάμαυρη. Και θα τους στιγματίζει για πάντα. Οπότε, ναι, σήμερα είναι πολύ καλύτερα. Τουλάχιστον δεν παίζουν την Ελλάδα στα ζάρια.

«Θεωρώ ότι στην Παιδεία και το Προσφυγικό η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ ήταν καταστροφική και ανήθικη αντίστοιχα».

– Ποια είναι τα βασικά λάθη που έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά τη γνώμη σας; Τι αφήνει πίσω του;
Κάποια τα ανέφερα ήδη. Να προσθέσω όμως και το ό,τι έχασε την ευκαιρία να κάνει μερικά προοδευτικά πράγματα που μπορούσε να κάνει εύκολα. Όπως η αναγνώριση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών ή η υιοθέτηση μιας ορθολογικής πολιτικής για το μεταναστευτικό. Περιορίστηκε στα μπαλώματα και στις πελατειακές εξυπηρετήσεις ομάδων που τον στηρίζουν.

»Όμως θεωρώ ότι στην Παιδεία και το Προσφυγικό η πολιτική του ήταν καταστροφική και ανήθικη αντίστοιχα. Στην Παιδεία, ιδιαίτερα στην Ανώτατη Παιδεία που γνωρίζω καλύτερα τις καταστάσεις, έκανε κάτι που ούτε εγώ δεν το περίμενα. Κατάφερε να μας πάει πολλά χρόνια πίσω. Και, δυστυχώς, μαθαίνω από ανθρώπους που εμπιστεύομαι ότι στη Μέση Εκπαίδευση έγιναν ακόμα χειρότερα. Αυτή πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα για τη νέα κυβέρνηση. Να συνέλθει η Παιδεία από την κατάσταση που την οδήγησαν. Είναι θέμα ζωτικής σημασίας.

»Αλλά νομίζω το μεγαλύτερο στίγμα γι’ αυτήν την κυβέρνηση των 4,5 ετών δεν θα είναι καν το ξεδιάντροπο 2015. Θα είναι η διαχείριση του προσφυγικού. Η κατασπατάληση ευρωπαϊκών κονδυλίων που οδήγησε σε θανάτους, εξαθλίωση, απάνθρωπες συνθήκες, έναν εφιάλτη. Μια άλλη προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι η απόδοση ευθυνών.

«Δεν υπάρχουν Μεσσίες. Αυτό που ψάχνουμε είναι υπεύθυνους, ικανούς, θαρραλέους πολιτικούς που να καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί ο κόσμος».

– Το «ηθικό πλεονέκτημα» της Αριστεράς ως τώρα ότι δεν είχε φθαρεί από την εξουσία. Τώρα συνέβη. Τι μπορεί να επικαλεστεί από εδώ και πέρα;
Αυτό είναι το κακόγουστο παραμύθι της Μεταπολίτευσης. Καταρχάς η Αριστερά συμμετείχε στην εξουσία με πολλούς τρόπους. Από την τοπική αυτοδιοίκηση και τους διάφορους θεσμούς μέχρι τα πανεπιστήμια. Και η εμπειρία έπρεπε να μας διδάξει. Αυτό το «ηθικό πλεονέκτημα» δεν είναι τίποτε άλλο από τον φερετζέ της αλαζονείας και της ανικανότητας. Άνθρωποι των καφενείων κλήθηκαν να διοικήσουν. Το αποτέλεσμα ήταν η καταρράκωση των θεσμών και η οπισθοδρόμηση. Στην πιο κρίσιμη στιγμή για την Ελλάδα.

– Υπάρχει μια μεγάλη μερίδα των ψηφοφόρων που εξακολουθεί να λειτουργεί με όρους Μεσσιανισμού. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όμως, δεν δηλώνει Μεσσίας.
Ούτε είναι. Γιατί δεν υπάρχουν Μεσσίες. Αυτό που ψάχνουμε είναι υπεύθυνους, ικανούς, θαρραλέους πολιτικούς που να καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί ο κόσμος, να μην είναι έρμαια ιδεοληψιών, καιροσκόποι ή να πάσχουν από πολιτική μυωπία. Τον Κυριάκο Μητσοτάκη τον συμπαθώ και τον εκτιμώ. Τον θεωρώ την καλύτερη διαθέσιμη εναλλακτική για το κόμμα του και την Ελλάδα αυτή τη στιγμή. Αλλά με μια προϋπόθεση. Ότι θα εφαρμόσει αυτήν την πολιτική ατζέντα που ο ίδιος πιστεύει ότι είναι η κατάλληλη για την Ελλάδα. Ότι θα δείξει θάρρος και θα σπάσει αυγά, πρώτα απ’ όλα στο κόμμα του. Ότι δεν θα επιτρέψει να τον παρασύρει ένα συντηρητικό, σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και αντιδραστικό, κόμμα αλλά θα επιβάλλει τις δικές του ιδέες. Που βρίσκονται προς την σωστή κατεύθυνση. Ότι θα λειτουργήσει ως statesman που θα διαπαιδαγωγήσει και θα αναμορφώσει το κόμμα του, ιδιαίτερα αν αποκτήσει αυτοδυναμία. Και εφόσον όλα αυτά τα κάνει αμέσως. Όσο θα έχει το πολιτικό πλεονέκτημα. Αλλά και γιατί είναι επείγοντα αυτά που πρέπει να κάνει.

– Ο Αλέξης Τσίπρας, είναι φανερό πια, κόπιαρε πρακτικές του Ανδρέα Παπανδρέου. Έχουμε ξεπεράσει άραγε το ΠΑΣΟΚ του ’80;
Δεν είμαι οπαδός των πολιτικών του Ανδρέα Παπανδρέου, κάθε άλλο. Αλλά η σύγκριση με τον Αλέξη Τσίπρα είναι ιεροσυλία. Από τη μια είχαμε μια προσωπικότητα με διεθνή εμβέλεια. Έναν διανοούμενο, έναν από τους ευφυέστερους Έλληνες πολιτικούς. Από την άλλη έναν πολιτικό που μπορεί να …πιάνει πουλιά στον αέρα, να κερδίζει εκλογές ως καλός λαϊκιστής και να κάνει θεαματικές κωλοτούμπες. Αλλά τίποτε άλλο πέραν αυτών. Έχει όμως ισχυρό ένστικτο αυτοσυντήρησης. Αυτό μας έσωσε το 2015.

»Το ΠΑΣΟΚ συνεχίζει να κυβερνά. Μετά το 1993 η ΝΔ εξελίχθηκε στο ΠΑΣΟΚ ΙΙ και το 2010 ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε το ΠΑΣΟΚ ΙΙΙ. Ελπίζω ο Κυριάκος Μητσοτάκης να ακολουθήσει την πολιτική κληρονομιά του πατέρα του αλλά και του Κώστα Σημίτη. Να αντισταθεί στον λαϊκισμό.

– Υπάρχει περίπτωση υποτροπής. Τι λέει η πολιτική επιστήμη επ’ αυτού; Θέλω να πω: μήπως και η διακυβέρνηση Μητσοτάκη θα είναι ένας ακόμη κρίκος μιας μακράς αλυσίδας;
Όλα είναι δυνατά. Τα πάντα. Και φυσικά κάθε κυβέρνηση είναι ένας κρίκος. Δεν υπάρχει παρθενογένεση. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας. Θα μας κυβερνήσουν, από τις 8 Ιουλίου αυτοί που μας έφεραν ως εδώ το 2010. Και με τις αποτυχίες και τους κακούς χειρισμούς τους μας κατάντησαν το 2015 να επιλέξουμε (ως εκλογικό σώμα) τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτοί που θα επανέλθουν τώρα στην εξουσία, αναρωτιέμαι, αν έμαθαν, αν άλλαξαν. Εγώ πάντως δεν ξεχνώ ποιοι ήταν υπεύθυνοι και γιατί. Οι ευθύνες τους δεν παραγράφηκαν. Αναγνωρίζω όσα (λίγα δυστυχώς) θετικά έγιναν την περίοδο 2010-2014 από ορισμένες/ους από αυτούς. Αλλά δεν μου αρκεί. Οι ευθύνες που έχουν είναι, φοβάμαι, δυσανάλογες των ικανοτήτων και των φιλοδοξιών αρκετών από αυτούς. Αλλά για όλα αυτά τη μεγαλύτερη ευθύνη θα έχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Είμαι σίγουρος ότι δεν θα θέλει να γίνει απλώς ένας κρίκος σε μια αλυσίδα αναλώσιμων πρωθυπουργών. Αλλά τι είναι διατεθειμένος να κάνει για να το αποφύγει; Όμως τα είπα και παραπάνω, να μην επαναλαμβάνομαι. Να τονίσω, όμως, ότι έχουμε υποχρέωση να είμαστε πολύ αυστηροί απέναντι στη νέα κυβέρνηση.

«Στο ελληνικό κοινοβούλιο έχουμε τη μεγαλύτερη συγκέντρωση θαυμαστών δικτατόρων, τουλάχιστον τη μεγαλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

– Πόσα χρόνια θα χρειαστούμε για να επανέλθουμε σε μια μορφή κανονικότητας;
Α, δεν το ξέρω. Από κάποιες απόψεις επανερχόμαστε σιγά-σιγά. Αλλά η κατάσταση είναι εύθραυστη. Βρισκόμαστε ακόμα στην ανάρρωση. Αλλά και για ποια κανονικότητα μιλάμε; Του 2008; Δεν τη θέλω αυτήν την κανονικότητα. Θέλω να πάμε μπροστά. Να μάθουμε και να διορθώσουμε. Να μην πάει χαμένη αυτή η καταστροφική κρίση. Να μας δυναμώσει και να μας διδάξει.

– Ο λαϊκισμός ηττήθηκε ή έχει μολύνει ανεπανόρθωτα το κοινωνικό σώμα;
Ο λαϊκισμός είναι ο χειρότερος, ο πιο επικίνδυνος εχθρός των φιλελεύθερων δημοκρατιών. Ειδικά ο ακροδεξιός. Η ελληνική κοινωνία έδειξε ότι είχε καλύτερα αντανακλαστικά από άλλες. Π.χ. την Ιταλία. Ο λαϊκισμός δεν νικιέται εύκολα και δεν ξεριζώνεται. Θα ζήσουμε μ’ αυτόν. Πρέπει να βρούμε ισχυρά αντιβιοτικά. Και αυτά είναι πάντα οι θεσμοί. Ιδιαίτερα η διάκριση των εξουσιών, το κράτος δικαίου, τα δικαιώματα.

– Αν συνέβη κάτι τα τελευταία χρόνια ήταν η ανάδειξη ακραίων φωνών εις βάρος των λογικών πολιτικών. Φιλοσοφικό ερώτημα: γιατί έλκουμε τους ακραίους;
Καταρχάς θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε κάτι. Στο ελληνικό κοινοβούλιο έχουμε τη μεγαλύτερη συγκέντρωση θαυμαστών δικτατόρων, τουλάχιστον τη μεγαλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θαυμαστές του Χίτλερ, του Στάλιν, του Μάο, του Κάστρο. Ακόμα και λούμπεν δικτατόρων όπως ο Τσάβες και ο Μαδούρο. Αυτοί οι θαυμαστές δικτατόρων αποτελούν σήμερα την πλειοψηφία του ελληνικού κοινοβουλίου και καθορίζουν το μέλλον μας. Η ελευθερία μας εξαρτάται από αυτούς. Αλλά τους εκλέγουν και ψηφοφόροι που θαυμάζουν τον Πούτιν και θυμούνται με νοσταλγία τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Πόσοι είναι οι πραγματικά προοδευτικοί άνθρωποι στο ελληνικό κοινοβούλιο; Για πόσους η ελευθερία είναι αδιαπραγμάτευτη; Θα είναι αρκετοί, αποφασισμένοι και θαρραλέοι για να αλλάξουν την Ελλάδα στο κοινοβούλιο που θα προκύψει στις 7/7; Το ελπίζω.

– Θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει μια ευρεία πολιτική συναίνεση σε σημαντικά θέματα και μια προγραμματική συγκυβέρνηση;
Φυσικά. Αλλοίμονο αν το αποκλείσουμε. Ας πούμε στις σχέσεις με την Τουρκία. Ή σε ό,τι έχει σχέση με τη θέση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είδαμε κάτι ανάλογο σχετικώς πρόσφατα, τον Ιούλιο του 2015. Πολλοί τότε έδειξαν αρκετή ωριμότητα. Ας μην το ξεχνάμε.

– Το ρωτώ ευθέως: τι σχέση μπορεί να έχουν οι νουνεχείς Χατζιδάκης και Δένδιας με τον ηφαιστειώδη Άδωνι Γεωργιάδη;
Καταρχάς δεν προσωποποιώ ποτέ την κριτική μου. Θα μιλήσω ονομαστικά μόνο για τους ηγέτες των κομμάτων που εκφράζουν πολιτικές. Για τα στελέχη των κομμάτων ή υπουργούς της κυβέρνησης δεν μιλώ ποτέ ονομαστικά. Καταδικάζω πολιτικές, όχι πρόσωπα.

– Οι εξελίξεις στο ΚΙΝΑΛ τι σας λένε; Πώς κρίνετε την απόφαση της Γεννηματά να «αδειάσει» τον Ευάγγελο Βενιζέλο;
Εδώ θα κάνω μια εξαίρεση για τον πρώην Καθηγητή μου, τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Δεν τον ψήφισα ποτέ αλλά τον εκτιμώ πάρα πολύ. Είναι ένας από τους ευφυέστερους ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Και σας τονίζω ότι, λόγω των σπουδών μου στις Η.Π.Α. και της πανεπιστημιακής μου καριέρας, είχα την τύχη να γνωρίσω προσωπικά μερικούς από τους ευφυέστερους ανθρώπους του πλανήτη, πάνω από δέκα νομπελίστες, διάσημους διανοούμενους ακόμα και τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, καθηγητή μου στο Σικάγο. Και λόγω των διαλέξεων που έχω δώσει σε ολόκληρο τον κόσμο έχω γνωρίσει πολλούς πολιτικούς, δημοσιογράφους και opinion makers. Ο Βενιζέλος είναι μοναδική περίπτωση. Το ότι θα μείνει εκτός κοινοβουλίου είναι μεγάλο λάθος. Ελπίζω να διορθωθεί με μια θεσμική θέση που να του αξίζει.

«Η αποτυχία του Ποταμιού είναι λυπηρή. Οφείλεται σε πολλούς λόγους όμως. Ένας από αυτούς ήταν η ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Ν.Δ.».

– Η ραγδαία πτώση του Ποταμιού και η ανάδειξη του κόμματος Βελόπουλου τι πρέπει να μας πουν για τον… σοφό λαό;
Το Ποτάμι πήγε να εκφράσει κάποια στιγμή το σύνολο των Ελληνίδων και Ελλήνων που είναι προοδευτικοί και φιλελεύθεροι. Από την κεντροδεξιά μέχρι την κεντροαριστερά. Προσέλκυσε ένα εντυπωσιακό άθροισμα ανθρωπίνου κεφαλαίου. Η αποτυχία του είναι λυπηρή. Οφείλεται σε πολλούς λόγους όμως. Ένας από αυτούς ήταν η ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Ν.Δ.

»Όπως θα φαντάζεστε δεν είμαι φίλος της «Ελληνικής Λύσης». Δεν χρειάζεται, νομίζω, να εξηγήσω γιατί. Είναι ένα κόμμα από αυτά που περιέγραψα πριν. Ένα κόμμα που βασίζεται στην θεσμική παθογένεια και στην πολιτισμική καθυστέρηση. Αλλά έχει ένα πλεονέκτημα. Δεν είναι Χρυσή Αυγή. Και εφόσον της αφαιρεί ψήφους, εγώ είμαι ευχαριστημένος.

– Η Χρυσή Αυγή παραμένει στο προσκήνιο. Μπορεί το ποσοστό της να μειώθηκε, αλλά φαίνεται πως έχει βρεθεί δίοδος επικοινωνίας με τη νέα γενιά. Υπάρχει δυνατότητα ανάσχεσης;
Φυσικά. Έχουμε κάνει ελάχιστα και αυτά που έχουμε κάνει είναι λανθασμένα. Περιμένουν όλοι, πιέζουν σχεδόν, να βγει μια καταδικαστική απόφαση εναντίον της ηγεσίας της. Αδιαφορώντας για τους κανόνες της ποινικής δικονομίας, για το τεκμήριο αθωότητας, για το τι αποδείχθηκε και τι όχι στη δίκη. Τελικώς, αδιαφορώντας για το κράτος δικαίου. Νομίζουν ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα πλήξουν την Χρυσή Αυγή. Καταρχάς, όσοι είναι έτοιμοι να κάνουν εκπτώσεις στο κράτος δικαίου βρίσκονται πολύ πιο κοντά στη Χρυσή Αυγή απ’ ό,τι φαντάζονται. Τους πληροφορώ ότι το μόνο που θα πετύχουν είναι η θεσμική εξαχρείωση. Οι απαγορεύσεις κομμάτων, ο περιορισμός του λόγου, η υποβάθμιση των θεσμών αφαιρούν από τη φιλελεύθερη δημοκρατία την ηθική και πολιτική της νομιμοποίηση. Και ενισχύουν τους εχθρούς της και ιδιαίτερα την Άκρα Δεξιά.

»Το πρόβλημα με τους νεοναζί και την ακροδεξιά δεν είναι πρόβλημα προσφοράς αλλά ζήτησης. Εκεί θα πρέπει να στοχεύσουμε. Να αλλάξουμε τις προτιμήσεις. Αλλά αυτό είναι δύσκολο, χρειάζεται καιρό και τίποτα δεν μας υπόσχεται ότι θα πετύχουμε. Κάθε άλλο. Ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία, η δυσανεξία για το διαφορετικό έχουν βαθιές ρίζες.

«Οσοι είναι έτοιμοι να κάνουν εκπτώσεις στο κράτος δικαίου βρίσκονται πολύ πιο κοντά στη Χρυσή Αυγή απ’ ό,τι φαντάζονται».

– Θα μπορούσε να υπάρξει στο άμεσο μέλλον ένα κόμμα που θα καταλάβει τον περιβόητο μεσαίο χώρο ή είναι μια κατασκευή αυτός ο χώρος;
Δεν ξέρω τι θα πει μεσαίος χώρος και δεν μου αρέσει η έκφραση. Αλλά για τον προοδευτικό, εκσυγχρονιστικό, ευρωπαϊκό, φιλελεύθερο χώρο ελπίζω να υπάρξει κάτι σύντομα. Όχι μόνο γιατί υπάρχουν πολλές Ελληνίδες και πολλοί Έλληνες που θα τους εκφράσει. Αλλά γιατί θα μπορεί να επηρεάζει, ακόμα και να παρασύρει το πολιτικό σύστημα προς αυτές τις αρχές και ιδέες που θα εκπροσωπεί. Θα ήταν, για παράδειγμα, χρησιμότατο ως μη-καιροσκοπική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις 7 Ιουλίου. Ένα τέτοιο κόμμα δεν θα γινόταν ποτέ πλειοψηφικό. Αλλά θα προσέφερε τη δυνατότητα συνεργασίας σε δημοκρατικά κόμματα της Δεξιάς και της Αριστεράς. Θα βελτίωνε την ποιότητα του δημοσίου διαλόγου. Θα μας επέτρεπε να έχουμε μια αξιοπρεπή εναλλακτική όταν ψηφίζουμε.

//Ο Αριστείδης Χατζής είναι, Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚεΦιΜ) όπου διευθύνει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ελλάδα 2021: 200 Χρόνια από τη Φιλελεύθερη Επανάσταση». Περισσότερα εδώ.

Διαβάστε ακόμα: Πέτρος Μάρκαρης – «Έχουμε σοβαρό πρόβλημα, πιστεύουμε διαρκώς ότι κάποιοι θέλουν να μας υποδουλώσουν».

TAGS :
Αλέξης Τσίπρας Αριστείδης Χατζής Κυριάκος μητσοτάκης νεα δημοκρατία Σύριζα

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook