Νίκος Καλλιαγκόπουλος: «Ψάχνουμε εταιρείες που θα ηγηθούν τα επόμενα χρόνια»

«Υπάρχουν αρκετοί μύθοι σχετικά με τα χαρακτηριστικά του ιδανικού ιδρυτή μιας επιχείρησης. Ειδικά στο θέμα της ηλικίας».

Ο Νίκος Καλλιαγκόπουλος είναι partner στην Prime Ventures, ένα από τα πιο ενεργά VC (Venture Capital) της Ευρώπης, με ένα ιστορικό επιτυχημένων late-stage επενδύσεων σε tech start-ups, μεταξύ των οποίων και στην ελληνική Blueground. Τον γνώρισα στα πλαίσια μιας διάλεξης που έδινε στο RSM, γύρω απ’ τον τρόπο με τον οποίο αξιολογεί νέες ιδέες και επιχειρήσεις. Ο τρόπος σκέψης του μαγνήτισε το ενδιαφέρον μου και θέλησα να μάθω περισσότερα για το ποιους (και πώς) πρέπει να πείσουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις για να «βρουν» χρήματα προκειμένου να αναπτυχθούν και να επεκταθούν.

– Πώς αποφάσισες να φύγεις από την Ελλάδα;

Τελείωσα τις σπουδές μου στο τμήμα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (CEID) στο Πανεπιστήμιο Πατρών, αποφάσισα να έρθω στην Ολλανδία για master σε management & finance στο Rotterdam School of Management (RSM) και αρχικά ήθελα να πάρω μια εργασιακή εμπειρία από το εξωτερικό. Στην αρχή σκόπευα να μείνω λίγα χρόνια, τρία ή τέσσερα, αλλά τελικά είμαι εδώ ήδη πάνω από δέκα. Μου άρεσε πολύ η δουλειά και γι’ αυτό έμεινα.

– Τι πρέπει να διαθέτει κανείς για να πετύχει σε αυτή τη δουλειά;

Να έχεις πάθος με την τεχνολογία και φυσικά κάποια κατανόηση. Να είσαι περίεργος με την καλή έννοια, να θες να μάθεις γιατί δουλεύουν τα πράγματα με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο και πώς θα μπορούσαν να δουλεύουν καλύτερα, να θες να καταλάβεις την ουσία. Επίσης χρειάζεται ένα business sense, και φυσικά για τις late-stage επενδύσεις να μπορείς να κάνεις μια οικονομική ανάλυση. Τέλος, είναι μια δουλειά που συναναστρέφεσαι συνεχώς με ανθρώπους, οπότε χρειάζονται και κοινωνικές δεξιότητες.

 – Τι ψάχνεις σε μια νέα εταιρεία;

Ψάχνουμε για εταιρείες που χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να ηγηθούν του κλάδου τους τα επόμενα χρόνια. Προσπαθούμε να βρούμε τα αρχικά σημάδια που μας δίνουν την πεποίθηση ότι μια συγκεκριμένη εταιρία θα πετύχει. Η ιδρυτική ομάδα είναι πολύ σημαντική, η εμπειρία και η θέληση. Έπειτα, κοιτάμε το μέγεθος της αγοράς, ψάχνουμε για μεγάλες και ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές. Θέλουμε να υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα που η εταιρία έχει βρει τον τρόπο να το λύσει, με ένα προϊόν που είναι πολύ καλύτερο από οτιδήποτε προϋπάρχει. Προσπαθούμε να απαντήσουμε την ερώτηση ‘γιατί τώρα’, γιατί δεν έχει καταφέρει κανένας άλλος στο παρελθόν να επιτύχει; Τέλος, θέλουμε να δούμε κάποια στοιχεία product/market fit, τους πρώτους πελάτες ή χρήστες, μαζί με ένα καλό business model με καλά οικονομικά. Ο John Doerr έχει πει πως «Ideas are easy, execution is everything». Λένε ορισμένοι «το είχα σκεφτεί κι εγώ αυτό», λίγοι όμως αφιέρωσαν χρόνο να πραγματοποιήσουν την ιδέα τους και ακόμα λιγότεροι την πραγματοποιούν επιτυχώς.

 – Τελικά παίζει ρόλο σε ποια ηλικία ξεκινά κανείς μια επιχείρηση;

Υπάρχουν αρκετοί μύθοι σχετικά με τα χαρακτηριστικά του ιδανικού ιδρυτή μιας επιχείρησης. Ειδικά στο θέμα της ηλικίας, πολλοί πιστεύουν πως οι περισσότερες επιτυχημένες τεχνολογικές εταιρίες ξεκινούν από νέους ανθρώπους που έχουν την ελευθερία να πάρουν μεγαλύτερα ρίσκα. Οι έρευνες όμως έχουν δείξει ότι η ηλικία δεν αποτελεί παράγοντα που επηρεάζει την αποτελεσματικότητα ενός επιχειρηματία. Μόνο στον τομέα της υγείας και του biotech η ομάδα των founders είναι κατά μέσο όρο μεγαλύτερη καθώς είναι κλάδοι που συνήθως θέλουν μεγαλύτερη εμπειρία ή γνώσεις.

– Στην περίπτωση της Theranos, η Elisabeth Holmes ξεκίνησε μόνο στα 20.

Η Theranos ήταν μια αποτυχία όλων των investors να καταλάβουν ότι το project δεν ήταν εφικτό, στηρίχθηκαν περισσότερο στο FOMO (fear of missing out), παρά στην ηλικία της. Στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρχαν αρκετά σημάδια πως κάτι δεν πάει καλά, οι επενδυτές όμως επέλεξαν να τα αγνοήσουν για μια ευκαιρία να αποκτήσουν μετοχές της εταιρίας. Θεωρώ πως οι επενδυτές φέρουν μεγάλη ευθύνη επειδή δεν έκαναν έλεγχο στην εταιρεία. Όταν διαχειρίζεσαι χρήματά άλλων, τα βασικά πρέπει να μπορείς να τα ελέγξεις.

«Μέσα στην πανδημία οι εταιρίες έπρεπε να μειώσουν τα έξοδα τους πάρα πολύ γρήγορα και δυστυχώς κάποιες να μειώσουν τον αριθμό των ομάδων τους».

– Τους ξελόγιαζε λίγο; Μην ξεχνάμε ότι οι επενδυτές ήταν συνήθως άντρες μεγάλης ηλικίας.

Η Elisabeth Holmes είναι ένας πολύ χαρισματικός άνθρωπος και δούλευε πάνω σε ένα πολύ ενδιαφέρον προιόν που θεωρητικά μπορούσε να αλλάξει τον κλάδο των διαγνωστικών εξετάσεων. Δεν θα έλεγα πως τους «ξελόγιαζε», αλλά σίγουρα εξέπεμπε μια θετική αύρα ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας. Κάποιοι άνθρωποι έχουν αυτό το χάρισμα. Το πρόβλημα όμως είναι πως δεν υπήρχαν τα σωστά processes από την πλευρά των επενδυτών. Για να καταλάβεις τι γινόταν, όταν υποτίθεται τους έκαναν test, τους έπαιρναν αίμα, τους έβγαζαν από το δωμάτιο να τους δείξουν τα γραφεία της εταιρείας και διεξήγαγαν τα αποτελέσματα σε κανονικό μικροβιολογικό εργαστήριο. Κανείς δεν απαίτησε να μείνει εκεί να δει πώς συμβαίνει.

– Εσύ αναμειγνύεσαι στα των εταιρειών που έχετε επενδύσει και με ποιον τρόπο;

Συνήθως ηγούμαστε των επενδύσεων που κάνουμε και μέσω της επένδυσης αποκτούμε και θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο. Είμαι μέλος του ΔΣ πέντε εταιρειών, από όπου έχουμε μια γενική εποπτεία της στρατηγικής, της απόδοσης και του πλάνου των εταιριών. Ωστόσο, πέραν αυτού, φροντίζω να είμαι παρών στα γραφεία των εταιριών, να μιλάω με περισσότερα μέλη της ομάδας, ώστε να μπορώ να αξιολογήσω την πορεία της εταιρείας και σημεία βελτίωσης.

– Ποια είναι η εκτίμηση σου για την εξωστρέφεια των Ελλήνων που ασχολούνται με την τεχνολογική επιχειρηματικότητα;

Κατά μέσο όρο οι Έλληνες επιχειρηματίες δεν είναι όσο εξωστρεφείς είναι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι. Υπάρχουν βέβαια εξαιρέσεις και αυτό σιγά-σιγά αλλάζει. Ξέρεις, είμαστε στην άκρη της Ευρώπης, δεν είμαστε τόσο κοντά σε άλλες χώρες γεωγραφικά, ενώ εδώ είσαι σε μια ώρα στη Γερμανία, στη Γαλλία, στο Βέλγιο. Είσαι πιο κοντά και μπορείς να απευθυνθείς και σε άλλες αγορές. Οι Ολλανδοί αισθάνονται ότι είναι σε μια μικρή χώρα και θέλουν να επεκταθούν. Ο Νίκος Δρανδάκης έφυγε και πήγε στη Λατινική Αμερική, στη Blueground ξεκίνησαν με Κωνσταντινούπολη, Ντουμπάι και μετά πήγαν στην Αμερική. Είπαν ότι «πρέπει να μεγαλώσουμε και εκτός Αθήνας, κάνοντας κάτι μόνο στην Αθήνα δε θα είναι τόσο μεγάλο όσο το δικό μας όραμα».

– Ποιες άλλες διαφορές έχεις εντοπίσει στο doing business μεταξύ της Ελλάδας και της Ολλανδίας;

Στο κομμάτι της επιχειρηματικότητας, οι Ολλανδοί ήταν κάποια χρόνια πιο μπροστά, είχαν πιο μεγάλες εταιρείες, πιο έμπειρα στελέχη και πιο ανεπτυγμένες χρηματοοικονομικές αγορές. Είχαν ήδη αρκετές επιτυχίες και αποτυχίες, για παράδειγμα η booking.com ξεκίνησε από την Ολλανδία και μετά τα στελέχη της έφτιαξαν νέες εταιρείες ή έγιναν angel investors. Πρόκειται για μια χώρα στην οποία η επιχειρηματικότητα δεν είναι μια δαιμονοποιημένη έννοια. Βρίσκεται στην πέμπτη θέση στην Ευρώπη σε αριθμό τεχνολογικών μονόκερων (εταιρίες με αποτίμηση πάνω από 1 δισεκατομμύριο), μετά την  Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία και Σουηδία, ενώ η Ελλάδα ακόμα περιμένει την πρώτη εταιρία που θα περάσει αυτό το ορόσημο. Ας πούμε το πιο απλό, τα πανεπιστήμια είναι πιο κοντά στην αγορά εργασίας.

– Εσείς ως VC πού ψάχνετε καινούριες εταιρείες; Πάτε σε πανεπιστήμια;

Εμείς κάνουμε late-stage investments, οπότε βρισκόμαστε σε πολλά events σχετικά με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, αλλά όχι τόσο κοντά στα πανεπιστήμια. Ωστόσο τα early stage VCs βρίσκονται πολύ πιο κοντά στα πανεπιστήμια. Ο John Doerr, ίσως ο πιο επιτυχημένος VC, έλεγε ότι κάθε Τετάρτη πήγαιναν στο σπίτι του πέντε νέοι φοιτητές από το Stanford, προκειμένου να είναι ενημερωμένος και να καταλαβαίνει τι γίνεται.

– Πώς ήταν η περίοδος της πανδημίας;

Η πιο δύσκολη επαγγελματική μου στιγμή ήταν η πανδημία. Ξαφνικά αλλάζουν τα πάντα απότομα, η παγκόσμια οικονομία κλείνει. Ενώ βρισκόμουν στο ΔΣ πέντε εταιρειών που πήγαιναν πολύ καλά, από τη μια μέρα στην άλλη άρχισαν πολλά και άμεσα προβλήματα. Οι εταιρίες έπρεπε να μειώσουν τα έξοδα τους πάρα πολύ γρήγορα και δυστυχώς κάποιες να μειώσουν τον αριθμό των ομάδων τους. Βρισκόμασταν σε ένα περιβάλλον μεγάλης αβεβαιότητας, κανείς δεν ήξερε πόσο θα κρατήσει αυτή η παύση της οικονομικής δραστηριότητας. Και φυσικά το δυσκολότερο ήταν για τους ίδιους τους επιχειρηματίες, που η εταιρεία τους είναι όλη τους η ζωή και έπρεπε όλοι να σιγουρέψουμε ότι η επιχειρήσεις θα επιβιώσουν. Ευτυχώς και οι πέντε εταιρίες κατάφεραν να ξεπεράσουν τα όποια προβλήματα και σήμερα είναι πολύ πιο δυνατές από πριν την πανδημία. Εκεί καταλαβαίνεις στην πράξη πως η θέση στο ΔΣ μιας εταιρείας είναι μια θέση μεγάλης ευθύνης, μπορεί να πρέπει να πάρεις μια απόφαση που κάποιοι άνθρωποι θα χάσουν τη δουλειά τους. Και δεν είμαστε το τυπικό private equity που μπαίνουμε για να κόψουμε έξοδα, στο venture capital επενδύουμε για να δώσουμε χρήματα και οι εταιρείες να μεγαλώσουν, να προσλάβουν περισσότερους υπαλλήλους.

– Ποια είναι η επαγγελματική επιτυχία που χαίρεσαι περισσότερο;

Όταν οι εταιρείες πάνε καλά, όταν κλείνουν ένα μεγάλο συμβόλαιο, όταν εξασφαλίζουν ένα νέο γύρο χρηματοδότησης, ίσως μια είσοδο στο χρηματιστήριο. Αλλά και πιο μικρά πράγματα, για παράδειγμα όταν καταφέρνουμε να προσλάβουμε ένα πολύ καλό στέλεχος. Το μεγαλύτερο success story μας είναι η Takeaway, ξεκίνησε από έναν φοιτητή στην Ολλανδία, εμείς ήμασταν οι πρώτοι επενδυτές, επεκτάθηκε στο Βέλγιο, εξαγόρασε το νούμερο 3 στη Γερμανία, κάναμε IPO στο χρηματιστήριο του Amsterdam, ξεπέρασε την αποτίμηση του 1 δις και τώρα είναι το μεγαλύτερο delivery app στην Ευρώπη με μια αποτίμηση που ξεπερνάει τα 13 δις.

«Το να μπει κανείς σε μια εφαρμογή και να αγοράσει μια μετοχή της google, και να την πουλήσει μετά από λίγο καιρό, είναι αυτό επένδυση;»

– Τι σημαίνει το IPO (Initial Public Offering, δηλαδή η είσοδος στο χρηματιστήριο) για ένα VC;

Είναι από τις πιο σημαντικές στιγμές μιας εταιρείας. Δεν το βλέπω σαν έξοδο, είναι ένα ακόμα financing event, μια στιγμή που μπαίνουν καινούρια χρήματα στην εταιρεία με τη διαφορά ότι πλέον η εταιρεία είναι publicly listed. Αλλάζει το μετοχικό κεφάλαιο, από κάποια λίγα fund ξαφνικά επεκτείνεσαι σε όλο τον κόσμο. Θεωρώ πως είναι η στιγμή της ενηλικίωσης μιας εταιρείας. Το Διοικητικό Συμβούλιο συνήθως είναι involved, υπάρχει ένα IPO committee που ασχολείται με τα πάντα, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς γίνεται από τον CFO και CEO της εκάστοτε εταιρείας.

– Πώς βλέπεις τα crypto; Ως εταιρεία, τα βλέπετε ανταγωνιστικά ως τρόπο χρηματοδότησης (ICO);

Το βλέπω ως έναν πολύ ενδιαφέροντα τομέα, υπάρχουν funds που έχουν ξεχωριστά crypto funds και πάνε πολύ καλά, απλώς προσωπικά δεν έχω σχηματίσει άποψη ακόμα. Είναι κάτι που το κοιτάμε, θεωρώ ότι είναι κάτι που έρχεται για να μείνει και έχει πολύ ενδιαφέρον. Όσο για τα ICO, κάποιοι έγραψαν ότι είναι το τέλος των VC, όμως δεν το πιστεύω αυτό. Ανοίγει το κομμάτι των επενδύσεων σε non-professional investors, με τα καλά του και τα κακά του, είναι απλά κάτι extra. Είναι μάλλον ένας νέος (και διαφορετικός) τρόπος crowdfunding.

– Πέρα από την επιχειρηματική κουλτούρα, πώς αντιλαμβάνεσαι την επενδυτική κουλτούρα, τώρα που είναι πολύ εύκολο για τον καθένα να ανοίξει ένα app και να αγοράσει μια μετοχή;

Εξαρτάται πως ορίζει κανείς την επένδυση. Το να μπει κανείς σε μια εφαρμογή και να αγοράσει μια μετοχή της google, και να την πουλήσει μετά από λίγο καιρό, είναι αυτό επένδυση; Νομίζω ότι πρέπει να γίνει ένας διαχωρισμός, μεταξύ των επενδύσεων και του τζόγου. Οι περισσότεροι τζογάρουν, διότι με την τεχνολογία είναι πολύ εύκολο να τζογάρεις. Βλέπεις ότι η μετοχή πάει πάνω, χωρίς να ξέρεις γιατί. Αν μιλάμε για πραγματική επένδυση, ο ορισμός όπως τον έχει δώσει ο Benjamin Graham, από τους δασκάλους του Warren Buffet, είναι μια δραστηριότητα που μετά από σοβαρή ανάλυση δίνει ελάχιστες πιθανότητες να χάσει κανείς το αρχικό του κεφάλαιο και καλές πιθανότητες για μια ικανοποιητική απόδοση. Πρέπει να δεις τα οικονομικά στοιχεία και με βάση αυτά να αποτιμήσεις ποια θα έπρεπε να είναι η αξία της εταιρείας και ποια είναι η αξία της σήμερα, αν τη βρίσκω υποεκτιμημένη, τότε αγοράζω. Αν θεωρώ ότι είναι υπερεκτιμημένη δεν αγοράζω ή πουλάω. Το ερώτημα είναι πόσοι το κάνουν αυτό σήμερα; Σχεδόν κανείς. Κοιτάνε όλοι το momentum. Πολύς κόσμος χάνει λεφτά. Υπάρχουν διάφορες τακτικές με τις οποίες μπορεί κανείς να βγάλει χρήματα στην αγορά, αλλά το να πιστεύει κανείς ότι μπορεί συνεχώς και με συνέπεια να κάνει outperform τις αγορές είναι ουτοπία. Υπάρχουν άνθρωποι που ασχολούνται με αυτό 24/7, πληρώνονται για αυτό, είναι τεράστιες ομάδες…

– Σε τι κατάσταση βρίσκεται ο κόσμος αυτή τη στιγμή; 

Είμαστε σε μια περίοδο οικονομικής ευφορίας που τα επιτόκια είναι σε ιστορικά χαμηλά. Ο κόσμος έχει όλο και περισσότερα χρήματα στην άκρη (αυτό στην Ευρώπη, γιατί στην Ελλάδα δυστυχώς αργήσαμε να βγούμε από την κρίση). Όλα αυτά τα χρήματα ζητάνε μία καλή απόδοση, οι τράπεζες προσφέρουν πολύ χαμηλά επιτόκια, άρα όλοι προσπαθούν να βρουν τρόπο να αυξήσουν τα χρήματά τους. Το αποτέλεσμα είναι οι αποτιμήσεις όλων των assets να ανεβαίνουν, σίγουρα βρισκόμαστε στα υψηλά σημεία του οικονομικού κύκλου.

Διαβάστε ακόμα: Απόστολος Αποστολάκης. «Υπάρχουν αρκετά χρήματα για νέες startups στην Ελλάδα».

TAGS :
business start up startups

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook