Νίκος Δρανδάκης: «Το μόνο που έχει σημασία είναι να είσαι σε κίνηση»

«Όπως και στην προηγούμενη επιχείρηση που είχα δημιουργήσει, στην ουσία λύνω ένα δικό μου πρόβλημα. Φτιάχνω κάτι για τον εαυτό μου».

Η ανακοίνωση της νέας επιχειρηματικής πρωτοβουλίας του Νίκου Δρανδάκη στάθηκε αφορμή για μια ουσιώδη συζήτηση γύρω από την επιχειρηματικότητα και την προσωπική πρόοδο. Ο αεικίνητος επιχειρηματίας έγινε ευρέως γνωστός λόγω της επιτυχημένης πορείας του taxibeat που ανοίχτηκε φιλόδοξα στην παγκόσμια αγορά. Ενώ ο ίδιος δεν δίστασε να συγκρουστεί με δυνάμεις συντήρησης εντός της χώρας.

Σήμεα, μας μιλά για το Sync, το νέο project που στοχεύει να βελτιώσει τη μεταβολική μας υγεία που προέκυψε σαν αποτέλεσμα μιας προσωπικής του ανάγκης. Επίσης, μιλάει για τις ανεκμετάλλευτες δυνατότητες εκπαίδευσης και για το δικό του «κανάλι» συνεχούς εκπαίδευσης, το οποίο έχει διαμορφώσει με τη βοήθεια του διαδικτύου και της τεχνολογίας. Τέλος, επισημαίνει τις ελλείψεις και τα κακώς κείμενα του τεχνολογικού επιχειρείν στην Ελλάδα και μιλά για το αναγκαίο μείγμα φιλοδοξίας και ιδεολογίας που πρέπει να καθορίσει οποιοσδήποτε αποφασίζει να επιχειρήσει.

– Ήταν ζητούμενο για εσάς να απευθύνεται εξ αρχής το νέο σας project στην παγκόσμια αγορά;

Πράγματι θα απευθύνεται σε χρήστες απ’ όλο τον κόσμο, αλλά δεν ήταν υποχρεωτικό για μένα να κάνω κάτι που είναι περισσότερο scalable σε σχέση με το taxibeat. Ακόμη κι αν ήταν λιγότερο scalable, ίσως να ήταν καλό, γιατί είχα δημιουργήσει αρκετή τεχνογνωσία στον εαυτό μου σχετικά με non-scalable τεχνολογικές εταιρείες που χρειάζονται τοπικά operations, να φτιάξεις γραφεία κι ομάδες. Ήταν κάτι που είχα μάθει, κι αν χρειαζόταν να το κάνω, ήξερα τον τρόπο.

– Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο project; Προέκυψε από κάποια δική σας ανάγκη;

Όπως και στην προηγούμενη επιχείρηση που είχα δημιουργήσει, στην ουσία λύνω ένα δικό μου πρόβλημα. Φτιάχνω κάτι για τον εαυτό μου. Είχα μπει σε μια διαδικασία τα τελευταία δυο χρόνια να προσέχω περισσότερο τη διατροφή μου και να αντιληφθώ ποιες τροφές πρέπει να καταναλώνω. Έτσι, έχοντας λύσει ένα δικό μου πρόβλημα, έκανα μια επιχείρηση για να βοηθήσω ανθρώπους να λύσουν το ίδιο πρόβλημα. Ακόμα ανακαλύπτω καινούρια πράγματα για τον εαυτό μου και θα τα ενσωματώσω στο προϊόν που έχουμε δημιουργήσει.

– Ο μύθος για πολλούς λέει ότι για μια καλή επιχείρηση αρκεί να «κατέβει» μια καλή ιδέα. Για εσάς ποια είναι τα βήματα για να προκύψει μια καλή επιχειρηματική ιδέα;

Πιστεύω ότι ο καθένας βρίσκει το δικό του δρόμο για να φτάσει σε μια ιδέα. Υπάρχει ένα αφήγημα που λέει «βρες την πιο τρελή ιδέα που θα αλλάξει τον κόσμο» ή «κάνε κάτι πολύ επαναστατικό και γίνε ο επόμενος Elon Musk». Το αντίθετο αυτού είναι εκείνοι που αντιγράφουν άλλες ιδέες και προσπαθούν να τις κάνουν καλύτερα. Το μόνο που έχει σημασία είναι να είσαι σε κίνηση, να κάνεις πράγματα ακόμα κι αν είναι φτηνές απομιμήσεις, διότι αν κάποιος είναι συστηματικός, μπορεί τελικά να φτάσει σε μια πιο αυθεντική ιδέα.

«Με την taxibeat είμαι πιο περήφανος για τα πράγματα που έμαθα, γιατί ήταν μια δεκαετία που δεν ήταν στατική, δεν επαναλάμβανα τον εαυτό μου» (Mariana Bisti – Archiserch).

– Για ποιο πράγμα είστε περισσότερο περήφανος απ’ τη διαδρομή του taxibeat;

Είμαι πιο περήφανος για τα πράγματα που έμαθα, γιατί ήταν μια δεκαετία που δεν ήταν στατική, δεν επαναλάμβανα τον εαυτό μου. Ένα πράγμα που έκανα καλά είναι ότι κάθε χρόνος ήταν καινούριος για μένα, ήταν διαφορετικός, βελτιωνόμουν και «ανέβαζα το παιχνίδι μου». Το management framework που διαμόρφωσα με βοήθησε να βελτιώσω πολύ τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τη λειτουργία μιας εταιρείας που μεγαλώνει διαρκώς, πώς διαμορφώνεις την κουλτούρα της, πώς έχεις απαιτήσεις από τους συνεργάτες σου και πώς συνεργάζεσαι αποτελεσματικά μαζί τους. Ήταν μια διαρκής διαδικασία μάθησης που δε σταματούσε ποτέ και υπήρχε ένα διαρκές feedback loop.

– Πώς μπορεί κανείς να διαμορφώσει ένα δικό του «κανάλι εκπαίδευσης» που θα τον κάνει καλύτερο;

Αυτό είναι το πιο ενδιαφέρον ερώτημα στη ζωή αυτή τη στιγμή. Το ίντερνετ είναι μια τεράστια επανάσταση που οι άνθρωποι δεν έχουν αξιοποιήσει καθόλου. Μπορείς να μάθεις τόσα πράγματα και δε μιλώ για την τυπική εκπαίδευση. Συνήθως συζητάμε για τη μεταφορά της εκπαίδευσης όπως τη γνωρίζουμε online, μαθήματα, courses κτλ. Αλλά η εκπαίδευση είναι κάτι πιο σύνθετο, όπως το τι παρακολουθείς στο twitter, τι links και blogs παρακολουθείς, τι τυχαία πράγματα σου εμφανίζονται, αλλά τελικά τίποτα δεν είναι τυχαίο. Σου έρχονται τυχαία ενδιαφέροντα πράγματα επειδή έχεις συνδεθεί με ενδιαφέρουσες πηγές πληροφόρησης.

Πάρα πολλοί λένε στο εξωτερικό ότι τα πανεπιστήμια και η παραδοσιακή εκπαίδευση δεν προσφέρει τίποτα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν κάποιος δεν μπορεί να διασυνδεθεί με τις χιλιάδες πηγές γνώσης που υπάρχουν στο ίντερνετ, νομίζω πως δεν θα τα καταφέρει να αποκτήσει το skillset για να γίνει ανταγωνιστικός. Αν θες να μάθεις σήμερα κάτι μπορείς να το μάθεις εύκολα, δε χρειάζεται να γραφτείς κάπου ή να γίνεις αποδεκτός από μια σχολή.

– Μήπως ευθύνεται το σχολείο που δε μας μαθαίνει να μαθαίνουμε;

Είναι γνωστό ότι το σχολείο μας κάνει να αποστηθίζουμε κι όχι να μαθαίνουμε. Πιστεύω ότι η πρωταρχική δεξιότητα που πρέπει να αναπτύξει ο σύγχρονος άνθρωπος είναι να μάθει πού είναι οι πηγές της γνώσης και να συνδεθεί μαζί τους. Μάλιστα, αυτό πρέπει να συνδυαστεί με δίψα για γνώση. Εγώ έχω μια λίστα βιβλίων που θέλω να διαβάσω, αλλά δεν προλαβαίνω και αυτό με αγχώνει κάθε πρωί γιατί δεν τα προχωράω. Επειδή όμως διψάω, η τεχνολογία μου δίνει τα εργαλεία και τα ίδια βιβλία τα κατεβάζω σε audiobook και προχωράω ένα βιβλίο όταν περπατάω ή τρέχω, ή όταν κάνω ντους. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην μπορέσεις να αξιοποιήσεις το χρόνο και την όρεξή σου για γνώση.

– Θα μπορούσε το κράτος να προσφέρει ευκαιρίες δια βίου μάθησης σε ανθρώπους που δυσκολεύονται να ενημερώνονται και χρειάζονται μια ώθηση στην προσαρμογή στα νέα δεδομένα;

Αυτό είναι τεράστια κουβέντα. Πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο που έλεγε «the unskilled worker is the next pandemic». Πραγματικά, έρχεται ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για την παγκόσμια κοινωνία. Ενώ η τεχνολογία προχωρά κατ’ αυτό τον τρόπο, εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν τις δεξιότητες για να κάνουν catch up. Ναι, πιστεύω ότι τα κράτη πρέπει να παίξουν ένα ρόλο, η ελεύθερη αγορά δεν μπορεί να απαντήσει σε αυτό το πρόβλημα. Αν και δεν είμαι πεπεισμένος από τον τρόπο που λειτουργούν, οι κυβερνήσεις μπορούν να δώσουν λύση, κρίνοντας από τον τρόπο που προσπαθούν να λύσουν τα προβλήματα σχετικά με τα social media ή με το gig economy. Με παλιούς όρους, δηλαδή, να σπάσουμε τις εταιρείες ή να τις κάνουμε regulate με παλιούς όρους. Φυσικά, δεν μπορείς να απαντήσεις στα σύγχρονα προβλήματα με παλιά εργαλεία.

«Οι Έλληνες επιχειρηματίες δεν είναι όσο εξωστρεφείς θα έπρεπε».

– Έχετε σκεφτεί με ποιον τρόπο θα μπορούσε να δοθεί λύση σε αυτό;

Δεν έχω επεξεργαστεί λύσεις, αλλά νομίζω ότι ένας συνδυασμός κινήτρων και αντικινήτρων στους ανθρώπους θα μπορούσε να βοηθήσει. Υπάρχει ένα καλό παράδειγμα, στην πραγματικότητα είναι παράδειγμα από την ελεύθερη αγορά. Το Lambda School στη Νέα Υόρκη είναι μια πολύ ωραία ιδέα που δίνει ευκαιρία σε ανθρώπους που θέλουν να αποκτήσουν τα skills που αντιλαμβάνονται ότι χρειάζονται, αλλά δεν έχουν τα χρήματα να πληρώσουν για σπουδές. Τους λένε «ελάτε να σας βοηθήσουμε κι όταν βρείτε δουλειά, θα αποπληρώσετε τότε το κόστος του προγράμματος». Αυτές είναι πολύ ωραίες ιδέες, που στη βάση τους είναι επιχειρηματικές, αλλά θα έπρεπε να υλοποιηθούν σε μεγάλη κλίμακα από το κράτος, διότι μια start up δεν μπορεί να το κάνει, έχει ένα «ταβάνι».

– Ποια θεωρείτε ότι είναι τα βασικά προβλήματα του ελληνικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος;

Εγώ θα μιλήσω για την τεχνολογική επιχειρηματικότητα, γιατί δε γνωρίζω το υπόλοιπο κομμάτι. Παρότι γίνονται βήματα και τα πράγματα είναι καλύτερα απ’ όταν ξεκινήσαμε εμείς -ίσως γίνομαι δυσάρεστος- τα βήματα αυτά είναι πολύ αργά. Είμαστε πάντα σε απόσταση από το πώς εξελίσσεται ο υπόλοιπος κόσμος, ακόμα και στην Ευρώπη είμαστε στις τελευταίες θέσεις σε παραγωγή πλούτου, ταλέντου, εταιρειών. Δεν έχουμε ακόμα ένα unicorn. Από την άλλη, υπάρχει αναμφίβολα πολύ ταλέντο. Άρα, αυτό που μας λείπει είναι το σωστό πλαίσιο. Αυτή τη στιγμή έχουμε την τύχη να έχουμε ένα υπουργείο που προσπαθεί να φέρει ψηφιακό μετασχηματισμό με επιτάχυνση στην Ελλάδα. Γίνονται σπουδαία βήματα όπως το gov.gr. Ωστόσο, ο ιδιωτικός τομέας δεν κινείται όσο γρήγορα θα έπρεπε. Οι Έλληνες επιχειρηματίες δεν είναι όσο εξωστρεφείς θα έπρεπε.

– Δηλαδή;

Η εξωστρέφεια είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Ένα απλό παράδειγμα είναι τα events. Σήμερα, όλες οι χώρες που προχωρούν μπροστά έχουν μεγάλα διεθνή τεχνολογικά events, όταν εμείς δεν έχουμε κανένα. Όταν δεν διοργανώνουμε διεθνή events δεν έρχονται εδώ ταλέντα, εταιρείες και επενδυτές. Τότε, είσαι κλεισμένος στο καβούκι σου! Μπορεί μεν να κάνουμε events στην Ελλάδα, αλλά είναι μεταξύ μας. Παρακολούθησα ένα event πρόσφατα από τις χώρες της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας που προσπαθούν να προωθήσουν την καινοτομία και την τεχνολογία και είχαν καλεσμένους από άλλες χώρες της Ευρώπης, έβλεπες δηλαδή μια εξωστρέφεια. Εμείς, ακόμα, κάνουμε τα events μεταξύ μας, οι Έλληνες innovators. Ναι, μπορεί να είμαστε innovators αλλά δεν είμαστε εξωστρεφείς. Λείπει η εξωστρέφεια και μια καλώς εννοούμενη επιθετικότητα, η οποία δεν ξέρω πώς θα μπολιαστεί, θέλει λίγο χρόνο ακόμα. Εγώ με την καινούρια μου προσπάθεια θέλω να συνεισφέρω σε αυτό, να κάνω μια νέα εταιρεία που θα είναι ακόμα πιο εξωστρεφής απ’ την προηγούμενη, ακόμα πιο επιτυχημένη, με έδρα την Αθήνα.

– Τι άλλο λείπει στο επιχειρηματικό οικοσύστημα;

Ένα πράγμα που λείπει είναι οι στόχοι. Κάτι που εγώ προτιμώ να κάνω είναι να παρουσιάζω πρώτα τα δυσάρεστα δεδομένα, και λέω πως πρέπει να φτάσουμε “εκεί” μέχρι “τότε”. Συγκεκριμένα αποτελέσματα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αυτό το είχα παρατηρήσει όταν κάποιος υπεύθυνος του δήμου του Άμστερνταμ προσπαθούσε να με πείσει να πάω την εταιρεία μου εκεί. Μου έλεγε ότι σαν δήμος, το Άμστερνταμ έχει βάλει στόχο εδώ και δέκα χρόνια να γίνουν ένας από τους δυο ισχυρότερους πόλους προσέλκυσης ταλέντου στον κόσμο. Είχαν ένα συγκεκριμένο στόχο, διαπίστωσαν ότι είναι ο 5ος-6ος «παίκτης» ανάμεσα σε ανταγωνιστές όπως το Σαν Φρανσίσκο, η Νέα Υόρκη, το Λονδίνο και η Στοκχόλμη και αποφάσισαν να δράσουν επιθετικά. Χρειάζεται μια επιθετικότητα που προκύπτει απ’ τη γνώση ότι είμαστε πίσω και θέλουμε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος.

– Χρειάζεται και φιλοδοξία όμως. Ίσως είμαστε ενοχικοί σε σχέση με αυτό.

Ναι, είμαστε ενοχικοί σε σχέση με πολλά. Έχουμε μια νοοτροπία που δεν σχετίζεται μόνο με τη χώρα μας αλλά και με την Ευρώπη, πως για οτιδήποτε στραβό συμβαίνει υπάρχει μια δικαιολογία. Για παράδειγμα, γράφω κάποια post σχετικά με το ότι η Ευρώπη έχει μείνει πίσω στα εμβόλια και υπάρχουν αντιδράσεις. Η Ευρώπη θα έπρεπε να είναι το Ισραήλ σήμερα, νούμερο ένα. Δεν υπάρχει αυτή η απαιτητικότητα και η φιλοδοξία.

To Sync είναι το νέο επιχειρηματικό project του Νίκου Δρανδάκη.

– Πώς θα ορίζατε τον όρο του επιχειρηματικού πατριωτισμού και κατά πόσο σας αγγίζει;

Είναι μεγάλη κουβέντα αυτή και πολύ σημαντική. Υπάρχει το ερώτημα αυτό και το συζητάω συχνά με άλλους ιδρυτές στην Ελλάδα. Σε ποιο βαθμό είσαι φιλόδοξος και σε ποιο βαθμό είσαι ιδεολόγος; Αν είσαι 100% φιλόδοξος θα στήσεις την εταιρεία σου και θα φορολογηθείς οπουδήποτε, θα προσλάβεις ταλέντο από οπουδήποτε και πάει λέγοντας. Όταν μπαίνεις στο ιδεολογικό πεδίο και λες «θέλω να κάνω καλό στην Ελλάδα» αρχίζεις και μειώνεις τις επιλογές σου. Δεν κάνεις το καλύτερο δυνατό για την επιχείρησή σου, αλλά το κάνεις ενδεχομένως για την οικογένεια σου και για τη χώρα σου. Το μείγμα αυτό είναι πολύ σημαντικό, αλλά πρέπει να είσαι πολύ συνειδητός. Αν λόγου χάριν πάω με το ελληνικό ταλέντο σε πολύ μεγάλο βαθμό, χάνω ευκαιρίες στα 6 δισεκατομμύρια ανθρώπων που υπάρχουν. Ένας βαθμός πατριωτισμού ή ιδεολογίας χρειάζεται, συχνά βοηθά κιόλας. Από ένα σημείο και μετά γίνεται ένα εμπόδιο που σε κρατάει.

– Εσείς έχετε ορίσει το μείγμα αυτό;

Νομίζω πως το έχω ορίσει. Είμαι πολύ πιο κοντά στο να κάνω ό,τι χρειάζεται για να πετύχει αυτό που θέλω να κάνω, και πολύ λιγότερο στο να το κάνω μες στην Ελλάδα, με Έλληνες κτλ. Στο τέλος της μέρας, αν πετύχω θα το έχω κάνει ως Έλληνας. Ακόμα κι αν μετακομίσω στο Σαν Φρανσίσκο, όλους τους επιτυχημένους Έλληνες στο εξωτερικό τους γιορτάζουμε, σημασία έχει να πάει καλά αυτό που κάνεις.

– Παρόλα αυτά, διαπίστωσα ότι η ομάδα του Sync αποτελείται μόνο από Έλληνες.

Σωστά, η αλήθεια είναι ότι όταν ξεκινάς κάτι απ’ την αρχή, στηρίζεσαι σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων που γνωρίζεις κι εμπιστεύεσαι. Είναι οι co-founders μου, είναι φίλοι μου. Όταν κάτι μεγαλώνει, στηρίζεσαι πια στα αντικειμενικά κριτήρια των συνεντεύξεων. Η εμπιστοσύνη είναι πολύ σημαντικό πράγμα.

Διαβάστε ακόμα, Απόστολος Αποστολάκης: «Υπάρχουν αρκετά χρήματα για νέες startups στην Ελλάδα».

TAGS :
start up taxibeat Δρανδάκης επιχειρηματίας επιχειρήσεις

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook