Αλέξανδρος Βασμουλάκης: «Τα έργα μου είναι δημιουργία μέσω της καταστροφής»

«Ξεκίνησα την σχέση μου με τα εικαστικά το 1992 με παραδοσιακό graffiti που στην πορεία εξελίχθηκε σε τοιχογραφία / εικονογράφηση και αργότερα σε ζωγραφική».

Ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης είναι ένας Έλληνας καλλιτέχνης, του οποίου το πεδίο ενδιαφέροντος περιλαμβάνει τοιχογραφίες μεγάλης κλίμακας, εγκαταστάσεις, γλυπτά και σύγχρονα πορτρέτα. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και στην Ακαδημία Τεχνών, Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού VSUP στην Πράγα.

Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις σε σημαντικούς χώρους διεθνώς και έχει ολοκληρώσει μεγάλες παραγγελίες τοιχογραφιών σε τοποθεσίες όπως το Βερολίνο, η Σενζέν, το Τελ Αβίβ, η Αθήνα, το Πόρτσμουθ, η Λιουμπλιάνα, το Σταβάνγκερ, η Σαραγόσα. Το έργο του έχει παρουσιαστεί σε επιλεγμένες εκδόσεις (Thames & Hudson, TASCHEN, GESTALTEN μεταξύ άλλων). Eκπροσωπείται από την The Breeder, Αθήνα και την Hollis Taggart, Νέα Υόρκη.

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Andro μάς μιλάει για το Glenfiddich Grande Couronne Composition Project και το έργο του «Slow Spirit» που προέκυψε ως έμπνευση από το συγκεκριμένο εκλεκτό ουίσκι. Ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης εκπροσώπησε την Ελλάδα στο διεθνές project της οικογένειας Glenfiddich Grand Series, στο οποίο αξιόλογοι εικαστικοί από όλο τον κόσμο εμπνεύστηκαν από το Glenfiddich Grande Couronne μετουσιώνοντας το σε κάτι νέο, εορταστικό, φρέσκο και απροσδόκητο.

– Κάνατε τις πρώτες σας εκθέσεις σε σημαντικούς χώρους των Αθηνών πριν καν ξεκινήσετε τις σπουδές σας στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) σε ηλικία 22 ετών. Σπουδάσατε κάτι άλλο προηγουμένως; Ποια ήταν η σχέση σας με την τέχνη;

Ξεκίνησα την σχέση μου με τα εικαστικά το 1992 με παραδοσιακό graffiti που στην πορεία εξελίχθηκε σε τοιχογραφία/εικονογράφηση και αργότερα σε ζωγραφική. Απρόσμενα, βρέθηκα να είμαι αυτό που λέμε «full-time artist» πριν τα 18 μου. Έτσι, όταν τελείωσα το σχολείο δεν υπήρχε χώρος και χρόνος για σπουδές. Η ΑΣΚΤ ηρθε αρκετά χρόνια αργότερα, όταν ήμουν έτοιμος να πάω ένα βήμα παρακάτω.

– Ποιες είναι οι καλλιτεχνικές πρακτικές και φόρμες μέσα από τις οποίες δημιουργείτε και εκφράζεστε;

Διαρκής αναθεώρηση και αναπροσαρμογή. Γκρέμισμα και χτίσιμο. Φορμαλιστικά, η δουλειά μου κινείται ανάμεσα στην αφαίρεση και την αναπαράσταση. Με ενδιαφέρει η αναζήτηση του ενδιάμεσου χώρου, το στοιχείο μυστηρίου. Συνήθως χάνω το ενδιαφέρον μου όταν καταλαβαίνω πλήρως το πώς έχει φτιαχτεί ένα έργο και τι εκφράζει. Η αγαπημένη μου τέχνη είναι αυτή που αδυνατώ να εξηγήσω.

– Οι διαφορετικές φόρμες και μέσα που χρησιμοποιείτε αντιπροσωπεύουν διαφορετικές φάσεις της δημιουργίας σας ή είναι δραστηριότητες στις οποίες δουλεύετε διαχρονικά και παράλληλα. Υπάρχει επικοινωνία μεταξύ τους ή τα εξελίσσετε ανεξάρτητα;

Και τα δύο. Υπάρχει μια επαναληπτικότητα στη φόρμα, ποτέ ωστόσο με τον ίδιο τρόπο. Το ένα επηρεάζει το άλλο πάντως και όχι απαραίτητα συνειδητά. Στην μέχρι τώρα πορεία μου, έχω κάνει τέσσερις δραστικές αλλαγές στην δουλειά μου. Σε σημείο που παραθέτοντας τους «κύκλους δουλειάς» τον έναν δίπλα στον άλλο να γίνεται δύσκολο να αναγνωρίσουμε πως έχουν τον ίδιο δημιουργό. Ακόμα κι έτσι όμως, όσο κι αν θέλω να επανεφεύρω ή να ξεφύγω από τον εαυτό μου, αρκετές τεχνικές, τεχνάσματα και τρόποι λύσεως προβλημάτων που έχω κατακτήσει στο παρελθόν έρχονται μπροστά μου, στο παρόν. Έτσι πρόκειται για διαφορετικές φάσεις δημιουργίας που σε ένα βαθμό λειτουργούν παράλληλα.

«Πηγή έμπνευσης για το έργο μου ήταν οι βασικές αξίες του Glenfiddich Grande Couronne: ιστορία, παράδοση, έρευνα και καινοτομία».

– Πώς αισθάνεσθε που συμμετείχατε στο Glenfiddich Grande Couronne Composition Project; Τι έργο δημιουργήσατε; Από πού εμπνευστήκατε;

Πολύ χαρούμενος. Έφτιαξα το έργο με τίτλο «Slow Spirit» (λάδι, κραγιόν και γκουάς σε ξύλο 50 x 80 εκατοστά). Πηγή έμπνευσης ήταν οι βασικές αξίες του Glenfiddich Grande Couronne: ιστορία, παράδοση, έρευνα και καινοτομία. Ήταν μια προσπάθεια να εκφράσω τις βασικές ιδέες του Grand Couronne προσπαθώντας ταυτόχρονα να ενσαρκώσω την παράμετρο του «αργού χρόνου».

– Δουλέψατε στη διάρκεια του lockdown για το πρότζεκτ; Πού περάσατε την πανδημία;

Ήμουν όπως πάντα ανάμεσα σε εργαστήριο και σπίτι. Είχαν βέβαια ακυρωθεί όλα τα ενδιάμεσα, ωστόσο αυτό είχε και τα καλά του, βρήκα περισσότερο εργαστηριακό χρόνο για δοκιμές και πειράματα. Έχω αρχίσει και τα συμπαθώ τα lockdowns, δίνουν ευκαιρίες για αναδιάταξη…

Το έργο με τίτλο «Slow Spirit» (λάδι, κραγιόν και γκουάς σε ξύλο 50 x 80 εκατοστά).

– Πώς φτιάχνετε τα χρώματά σας από κερί και πώς τα χρησιμοποιείτε;

Συλλέγω απόκερο από εκκλησίες που χρησιμοποιούν κεριά από μελισσοκέρι. Είναι ελάχιστες. Οι περισσότερες, λόγω κόστους, χρησιμοποιούν κεριά παραφίνης. Με εμπνέει η ιδέα πως το υλικό της ζωγραφικής μου ήταν κάποτε η υλική πλευρά μιας προσευχής. Κάπως ακούσια, από την αγνωστικιστική μου σκοπιά, η επαφή με το περιβάλλον της εκκλησίας μου προκάλεσε ενδιαφέρον για τις έννοιες της θρησκευτικότητας και της μέθεξης. Για να επιστρέψω όμως στην ερώτηση, λιώνω το μελισσοκέρι σε κατσαρόλα και κατόπιν προσθέτω λινέλαιο και σκόνες χρώματος. Μετά από καλό ανακάτεμα ρίχνω το μίγμα σε καλούπι. Τα αφήνω αρκετές ώρες να κρυώσουν. Το ξεκαλούπωμα είναι η πιο ευχάριστη διαδικασία. Αισθάνομαι σαν παιδί που ξετυλίγει τα δώρα του! Αυθαιρετώ συνειδητά ως προς τις αναλογίες, οπότε όλα τα κραγιόνια βγαίνουν διαφορετικά. Σκληρά, μαλακά, ελαφρώς διάφανα ή ό,τι άλλο. Αν κάποιο δεν με καλύπτει, το ρίχνω ξανά στην κατσαρόλα για λιώσιμο. Όσο για την χρήση τους, εξαρτάται από την εποχή και τη θερμοκρασία του χώρου. Λόγω του ότι περιέχουν αρκετό κερί, το χειμώνα είναι πολύ σκληρότερα από ότι το καλοκαίρι. Ζωντανοί οργανισμοί! Συνδυάζονται τέλεια με λάδια του εμπορίου.

– Απλώνετε στρώματα λαδομπογιάς και χρώματος από κερί και στη συνέχεια με μια ξύστρα και ένα μηχάνημα καθαρισμού με νερό υψηλής πίεσης τα αφαιρείτε δημιουργώντας μια νέα διαστρωμάτωση με κενά και ίχνη από τη διαδικασία αφαίρεσης και καταστροφής. Έχετε σκεφθεί ότι αυτό θυμίζει λίγο μια αρχαιολογική ανασκαφή;

Πολύ εύστοχη παρομοίωση! Βέβαια, το βλέπω σαν διάλογο της μνήμης με τη λήθη. Μου αρέσει το έργο να φέρει μια ανεπαίσθητη ανάμνηση από αυτό που έχει ήδη ξεχαστεί… Όλη αυτή η διαδικασία μοιάζει με «συναισθηματικό κύκλο». Το κάθε έργο ξεκινάει με ενθουσιασμό. Αργότερα, στις πρώτες δυσκολίες της δημιουργίας περνάει στην αμφιβολία και τον προβληματισμό και αν οι δυσκολίες γίνουν αδιέξοδα, περνάει στο στάδιο της απογοήτευσης και του θυμού οπότε ή θα μπει “στον πάγο“ για καιρό ή θα διαλυθεί σχεδόν ολοσχερώς για να ξεκινήσει εκ νέου. Αν κάποια στιγμή βρω τις λύσεις που θέλω, βρίσκομαι στο στάδιο της ικανοποίησης και της χαράς. Έχω έντονα ορθολογιστική προσέγγιση σε όλες τις πτυχές της ζωής, όμως όσον αφορά στη δημιουργία των έργων, δίνω άφθονο χώρο στο μεταφυσικό. Αισθάνομαι πως κάτι από όλο τον κύκλο που περιέγραψα παραπάνω, με κάποιον ανεξήγητο, μαγικό τρόπο, ζει μέσα στο έργο. Σαν να ποτίζεται συναίσθημα η ζωγραφική επιφάνεια.

«Αισθάνομαι πολύ χαρούμενος που συμμετείχα στο Glenfiddich Grande Couronne Composition Project».

– Τι ρόλο παίζει ο χρόνος στο έργο σας; Τον προσομοιάζετε κάπως μιμούμενος τα αποτελέσματά του;

Δεν είναι στόχος μου κάτι τέτοιο. Όποια τεχνική παλαίωσης κι αν έχω δει δεν με έχει πείσει—τουλάχιστον προς το παρόν. Ωστόσο, ο χρόνος στη δουλειά με βοηθάει να καταλάβω εάν κάτι πέτυχε ή όχι. Χρειάζομαι αρκετούς μήνες για να καταφέρω να βγω από την θέση του δημιουργού και να δω το έργο «αντικειμενικά», από την θέση του θεατή. Επίσης, μιας που μιλάμε για χρόνο, το ζητούμενο είναι να βρίσκω έγκαιρα πότε ένας κύκλος δουλειάς χρειάζεται να κλείσει και πώς θα μεταβώ σε ό,τι επόμενο.

– Ποιες ήταν οι βασικές εμπνεύσεις για να ασχοληθείτε με τα εικαστικά, είχατε κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα και πρότυπα, και πώς βρήκατε τον δικό σας προσωπικό δρόμο;

Δεν υπήρχε εικαστικό ιστορικό στην οικογένεια. Και όταν στην εφηβεία ξεκίνησα με το γκραφίτι, δεν είχα συνειδητή πρόθεση να ασχοληθώ με τα εικαστικά. Απλώς ερωτεύτηκα μερικά έργα άλλων graffiti writers και προσπαθούσα να κάνω κάτι ανάλογο με εκείνα. Ωστόσο, τότε δεν θεωρούσαμε τους εαυτούς μας «εικαστικούς». Όσο για τον, έως τώρα, προσωπικό δρόμο, πρόκειται για μια αλληλουχία γεγονότων που—όταν τα βλέπω από την απόσταση πολλών ετών—μου δίνουν την εντύπωση πως συνέβησαν αβίαστα, με βασικό γνώμονα «τι με κάνει χαρούμενο και πώς μπορεί αυτό να γίνει βιώσιμο».

«Έχω έντονα ορθολογιστική προσέγγιση σε όλες τις πτυχές της ζωής, όμως όσον αφορά στη δημιουργία των έργων, δίνω άφθονο χώρο στο μεταφυσικό».

– Στο έργο σας συνυπάρχουν ρεύματα και πρακτικές όπως ο κυβισμός, ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός, το γκράφιτι, το καρτούν, το κολλάζ, και ίσως ακόμα άλλα στοιχεία. Πρόκειται για εκλεκτικισμό ή υβριδισμό – ή κάτι άλλο;

Υβριδισμός περισσότερο. Αναγνωρίζω μια δόση υβριδισμού σχεδόν σε όλη την σύγχρονη τέχνη. Έχουμε καταναλώσει τόσες εικαστικές πληροφορίες από όλες τις περιόδους της καλλιτεχνικής ιστορίας που μοιάζει αδύνατο να μην εντοπίζονται στοιχεία τους στα σύγχρονα έργα. Μία από τις μεγαλύτερες απορίες μου είναι τι ζωγραφική θα έκανα εάν ήμουν από πάντα πλήρως αποκομμένος από την ιστορία και ροή της τέχνης.

– Σε πολλά έργα σας η καταστροφή είναι εξίσου ή περισσότερο σημαντική με τη δημιουργία. Ή είναι η καταστροφή τους η δημιουργία τους;

Είναι δημιουργία μέσω της καταστροφής.

– Ο ίδιος παραλληλίσατε την απόσταξη του ουίσκι με την αργή διαδικασία με την οποία επεξεργάζεστε τις ιδέες σας. Αναρωτιέμαι αν μπορούμε να παραλληλίσουμε ένα έργο το οποίο δημιουργείται μέσα από την καταστροφή (tear down) με την απόλαυση του ουίσκι: η δημιουργία της απόλαυσης σημαίνει την κατανάλωση, άρα την καταστροφή του αντικειμένου.

Εάν ως καταστροφή του ουίσκι εννοούμε την κατάποσή του, τότε ίσως ναι, θα μπορούσαμε να κάνουμε τον παραλληλισμό που προτείνετε. Θα ήθελα ωστόσο να υπογραμμίσω ότι κατάποση – και χώνεψη – είναι για μένα μετάλλαξη, μετουσίωση, ένα είδος – δαρβινικής, αν θέλετε – εξέλιξης.

– Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας κάποια σχέδια για το άμεσο μέλλον;

Σκέφτομαι να φτιάξω μετά από καιρό τα αγαπημένα μου σοκολατάκια! Υπέροχη συνταγή: Κακάο, λάδι καρύδας, βανίλια και μέλι. Με λίγο πλάσιμο είναι έτοιμα. Λατρεύω να έχω τέτοια στο στούντιο, κάνουν το μυαλό μου να στροφάρει καλύτερα.

Διαβάστε ακόμα: Grande Couronne. Tο μεγαλειώδες Glenfiddich που φινίρεται σε βαρέλια κονιάκ.

TAGS :
Glenfiddich ζωγραφική τέχνη

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook