Ιάσων Κεραμίδης: «Αν μπλεχτείς στα δίχτυα της μουσικής, μένεις αιώνιος υπηρέτης της»

“Μουσικός έγινα γιατί νομίζω δεν θα μπορούσα να γίνω κάτι άλλο”

Από το επετειακό έτος Ραχμάνινοφ δεν θα μπορούσε δίπλα στα δημοφιλή συμφωνικά έργα να λείπει η εξαιρετική μουσική δωματίου του σπουδαίου ρομαντικού συνθέτη. Τρεις καταξιωμένοι καλλιτέχνες, ο βιολονιστας Ιάσων Κεραμίδης, αναπληρωτής εξάρχων της Φιλαρμονικής του Μονάχου, o τσελίστας Μπένετικτ Κλαίκνερ, και ο πιανίστας Απόστολος Παληός συμπράττουν σε μια συναυλία αφιερωμένη στον Ρώσο δημιουργό στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 2023). Με αυτή την αφορμή, συνομιλήσαμε με τον διακεκριμένο Έλληνα βιολονίστα για τα έργα (του Ραχμάνινοφ) και τις ημέρες του.

 -Επιστρέφετε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για ένα αφιέρωμα στην μουσική δωματίου του Sergei Rachmaninov. Πόσο απέχει αυτή η πλευρά του εορταζόμενου συνθέτη από εκείνη του δημιουργού δεξιοτεχνικών κονστέρτων για πιάνο;

Αρχικά χαίρομαι πραγματικά πολύ που επιστρέφω στο Μέγαρο και πόσο μάλλον για να ερμηνεύσω έργα του εορταζόμενου σύνθετη S.Rachmaninov. Η γραφή του Rachmaninov (κατά κύριο λόγο) είναι πιανιστική, όμως θα έλεγε κανείς ότι η μουσική γραφή στα κοντσέρτα του για πιάνο δεν απέχει πολύ από αυτή της μουσικής δωματίου, καθώς και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει έντονα λυρικός διάλογος, στην πρώτη περίπτωση ανάμεσα στο πιάνο και την ορχήστρα και στη δεύτερη ανάμεσα στο πιάνο και τα δύο έγχορδα.

-Το «Ελεγειακό τρίο» είναι από τις πιο γοητευτικές συνθέσεις του Ραχμάνινοφ, αλλά και μεταξύ των έργων για τρίο. Φαίνεται ότι αυτός ο συνδυασμός – αν σκεφτούμε τον Χάυντν, τον Μπετόβεν τον Σούμπερτ, τον Μπραμς και τόσους άλλους – έχει μία ισορροπία που ωθεί τους συνθέτες να εκφράζουν έναν πολύ μελωδικό εαυτό.

Η μουσική του Ραχμάνινοφ πραγματικά έχει μια μοναδική αμεσότητα και μια διάχυτη λυρικότητα που δονεί τις ψυχές όλων. Αγγίζει πιστεύω τον κάθε άνθρωπο. Μιλάει απευθείας στην «εσωτερικότητα» των ακροατών και δημιουργεί λυρικές εικόνες εντελώς φυσικά και αβίαστα. Όλα τα έργα του Ραχμάνινοφ έχουν μια βαθιά ειλικρίνεια και αισθαντικότητα που βοηθούν τους ακροατές να συνταυτιστούν, να συμπλεύσουν, να συνοραματιστούν. Το πρώτο τρίο είναι σε ένα μέρος, με ένα σπαρακτικό, πανέμορφο μελωδικό θέμα συνεχώς μεταλλασσόμενο και ανελισσόμενο. Γενικότερα, ναι, ακριβώς, φαίνεται ότι το πιάνο τρίο σε όλους τους συνθέτες που προαναφέρατε ως συνδυασμός προσφέρει το έδαφος για να συνθέσουν έργα ορόσημο για το ρεπερτόριο.

Ο Σεργκέι Ραχμάνινιοφ στο πιάνο.

-Ποια είναι η πρόκληση ή/και το ενδιαφέρον όταν παίζουν σε τρίο μουσικοί που δεν αποτελούν μόνιμο σύνολο, ούτε κάνουν μία περιοδεία, αλλά συμπράττουν εφάπαξ, και μερικές φορές δεν γνωρίζονται καν μεταξύ τους πριν την πρόβα.

Βέβαια, όπως όλοι γνωρίζουν, κάθε μουσικό σύνολο χρειάζεται άρτια συνεργασία και
σύμπνοια για να υπάρξει ποιοτικό αποτέλεσμα. Προϋποθέτει δηλαδή μια καλοκουρδισμένη ομάδα με κοινούς μουσικούς κώδικες που συνεργάζεται με αρτιότητα, συνέπεια και σεβασμό στους συνθέτες αλλά και στην τέχνη της μουσικής. Μόνον έτσι προοικονομείται η επιτυχία και διασφαλίζονται οι στιγμές μοναδικής απόλαυσης και συγκίνησης στους ακροατές. Συχνά αποτελεί πρόκληση για εμάς τους καλλιτέχνες να συνεργαζόμαστε με μουσικούς που δεν αποτελούν μόνιμο σύνολο αλλά συμπράττουν εφάπαξ ή και ακόμη περισσότερο δεν γνωρίζονται καν πριν την πρώτη πρόβα. Αλλά το επίπεδο των μουσικών είναι συνήθως τόσο υψηλό και η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία τους κινείται άμεσα και δυναμικά, ώστε πολύ γρήγορα εναρμονίζονται και συμπλέουν μοναδικά. Το αποτέλεσμα λοιπόν είναι σχεδόν πάντα μια ευχάριστη έκπληξη πρώτα για εμάς τους μουσικούς.

-Σε αυτή τη συναυλία θα συμπράξετε ένας Έλληνας πιανίστας, ένας – παλιός γνώριμος του κοινού από τον Μόλυβο , και διάσημος πλέον – Γερμανός τσελίστας και εσείς, που πλέον είστε Ελληνο-γερμανός, ή Έλληνας της Γερμανίας. Είναι το εξωτερικό αναγκαίος προορισμός για έναν χαρισματικό νέο Έλληνα μουσικό;

Ναι, όντως πρόκειται για μια σπουδαία ελληνογερμανική σύμπραξη. Όσο για μένα δεν ξέρω αν μπορώ να αυτοκληθώ Eλληνογερμανός ή Έλληνας της Γερμανίας. Είμαι απλώς ένας Έλληνας καλλιτέχνης που δραστηριοποιείται μουσικά ανά τον κόσμο με
αφετηρία τη Γερμανία. Πρόκειται λοιπόν για μια ενδιαφέρουσα σύμπραξη, καθώς και οι δύο συνάδελφοί μου είναι ιδιαίτερα χαρισματικοί με αξιοσημείωτη μουσική πορεία και διακρίσεις και νομίζω ότι το κοινό θα απολαύσει μια ξεχωριστή μουσική βραδιά. Και ναι, θεωρώ ότι το εξωτερικό είναι σχεδόν ένας αναγκαίος προορισμός για κάθε χαρισματικό Έλληνα μουσικό, καθώς έτσι δοκιμάζεται σε δύσκολο μουσικό στίβο, διευρύνει τους ορίζοντές του και αποκτά πολύτιμες μουσικές εμπειρίες και σχέσεις.

“Η μουσική απορροφά μεγάλο ποσοστό ενέργειας άρα πρέπει συνεχώς να γεμίζεις τα ψυχικά σου αποθέματα”.

-Φανταστήκατε ποτέ όταν ξεκινούσετε το βιολί ότι θα φτάνατε να είσαστε (αναπληρωτής) εξάρχων σε μία από τις πιο ιστορικές ορχήστρες της Γερμανίας; Γενικά, γιατί γίνατε μουσικός;

Σαφώς όταν μικρό παιδί ξεκινούσα το βιολί η κατάκτηση της θέσης του αναπληρωτή εξάρχοντος στη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μονάχου που αποτελεί, όπως λέτε, μία από τις πιο ιστορικές ορχήστρες της Γερμανίας, δεν ήταν καν στη σκέψη και στη φαντασία μου. Σιγά σιγά η μουσική μου διαδρομή άρχισε όμως να αποκτά βάρος και βάθος. Η κατάκτηση της θέσης του αναπληρωτή εξάρχοντος αποτελεί μία από τις κομβικές στιγμές στη μουσική μου πορεία. Η τιμή και η αναγνώριση ήταν και είναι για μένα μεγάλη και η ευθύνη βέβαια ακόμη μεγαλύτερη. Μουσικός έγινα γιατί νομίζω δεν θα μπορούσα να γίνω κάτι άλλο . Εννοώ ότι η μουσική είναι το καταφύγιό μου από μικρός. Είναι το φως και το σκοτάδι, είναι η παρηγοριά και η διδαχή, είναι η το βάσανο και η λύτρωση. Αν μπλεχτείς στα δίχτυα της, μένεις εκεί για πάντα αιώνιος υπηρέτης της.

-Ποιες πιστεύετε ότι ήταν η καλές πρακτικές που μαζί προφανώς με το μουσικό σας χάρισμα, σας έφεραν σε αυτή τη θέση; Αντίστοιχα, ποια λἀθη πρέπει να αποφεύγει ένας νέος που σπουδάζει μουσική;

Δύσκολο πολύ να μιλήσει κανείς για τον εαυτό του. Το μουσικό χάρισμα είναι η απαρχή των πάντων για έναν καλλιτέχνη. Στη συνέχεια χρειάζεται επιμονή, υπομονή, ικανότητα ευελιξίας και προσαρμοστικότητας. Χρειάζεται να είσαι έτοιμος για πολλές θυσίες, να μπορείς να διαχειρίζεσαι τις καλές και κακές στιγμές με σύνεση, να μην παρασύρεσαι στην έπαρση ούτε να βυθίζεσαι στα σκοτάδια της μοναξιάς και της απογοήτευσης, αν κάτι δεν ευδοκιμήσει. Επίσης χρειάζεται να κινείσαι με μουσική ευρύτητα και να είσαι εργατικός και συνεργατικός. Η μουσική απορροφά μεγάλο ποσοστό ενέργειας άρα πρέπει συνεχώς να γεμίζεις τα ψυχικά σου αποθέματα. Νομίζω ότι ένα σημαντικό λάθος για έναν νέο μουσικό είναι η εσωστρέφεια και η απολυτότητα, καθώς έτσι οδηγείται αναπόφευκτα στη μοναξιά.

-Σκέφτομαι ότι σε επίπεδο ατόμων, οι Έλληνες μουσικοί αποδείχτηκαν ισάξιοι με τους ευρωπαίους ήδη από το 19ο αιώνα – ο Ευρυσθένης Γκίζας έπαιζε φλάουτο στη Φιλαρμονική της Βιέννης με τον Γκούσταφ Μάλερ. 150 χρόνια περίπου μετά, Έλληνες εξακολουθούν να διαπρέπουν, αλλά ακόμα δεν έχουμε αντίστοιχου επιπέδου θεσμούς. Πιστεύετε ότι θα μπορούσαμε ή πλησιάζουμε ίσως αυτό να αλλάξει;

Μα οι Έλληνες μουσικοί είναι ισάξιοι και αρκετές φορές, τολμώ να πω, σε καλύτερο επίπεδο από τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους. Διαπρέπουν με τις σπουδές τους, γνωρίζουν σημαντικές διακρίσεις και καταξίωση στη διεθνή μουσική σκηνή. Έχουν να επιδείξουν μοναδικές συνεργασίες και αξιοζήλευτη μουσική πορεία. Σίγουρα οι ευρωπαϊκές ορχήστρες μετρούν πάρα πολλά χρόνια διαδρομής. Έχουν σημαντική στήριξη και έχουν λύσει πολλά οργανωτικά θέματα. Όμως και η Ελλάδα, κατά τη γνώμη μου, έχει πλέον μουσικούς θεσμούς και ορχήστρες υψηλών προδιαγραφών με σημαντικό έργο και το επίπεδο της μουσικής στην Ελλάδα είναι ανταγωνίσιμο με αυτό της Ευρώπης.

– Η τελευταία φορά που σας άκουσα στην Αθήνα ἠταν με το Σύνολο Φεστιβάλ Ιονίων που ξεκίνησε από το παλαιότερο φεστιβάλ των Παξών. Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος των καλοκαιρινών φεστιβάλ στην ελληνική και διεθνή μουσική σκηνή;

Ναι, το φεστιβάλ των Παξών όπως και άλλα καλοκαιρινά φεστιβάλ στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς αποτελούν φεστιβάλ υψηλών προδιαγραφών με άρτιο προγραμματισμό και συντονισμό που δέχονται κάθε χρόνο εξαιρετικούς καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Οι
καλλιτέχνες συρρέουν σε αυτά και υπηρετούν με δεξιοτεχνία και αρτιότητα το θεσμό προσπαθώντας να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και προσδοκίες του κοινού. Ειδικότερα τα φεστιβάλ στα νησιά της Ελλάδας αλλά και στον ηπειρωτικό χώρο δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα γνωστά φεστιβάλ μουσικής του εξωτερικού τόσο σε θέματα οργάνωσης όσο και σε θέματα ποιότητας καλλιτεχνών και έργων. Είναι πολύ χαρούμενος που μετέχω σε τέτοια μουσικά φεστιβάλ και στηρίζω με πάθος το όραμά των οργανωτών, καθώς πρόκειται για μια «όαση δροσιάς» , μια «ανάσα ζωής» στις δύσκολες εποχές που διανύουμε.

Ιάσων Κεραμίδης – Βιογραφικό σημείωμα

Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1985. Ξεκίνησε τη βασική του εκπαίδευση στο βιολί σε ηλικία 5 ετών στο Δημοτικό Ωδείο Καβάλας. Από το 1998 έως το 2003 έκανε σπουδές βιολιού με τον καθηγητή Στέλιο Καφαντάρη στην Καρλσρούη. Συνέχισε τις σπουδές του στο Μουσικό Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης (τάξη του καθηγητή Ingolf Turban) και μετά στο Μουσικό Πανεπιστήμιο της Καρλσρούης με τον καθηγητή Ulf Hoelscher αποφοιτώντας με άριστα. Τον Φεβρουάριο του 2011 απέκτησε το μεταπτυχιακό Σολιστικό Δίπλωμα με βαθμό «Άριστα» και Διάκριση «Summa cum laude» παμψηφεί. Από τον Οκτώβριο του 2012 παρακολούθησε μαθήματα Μουσικής Δωματίου στην τάξη του φημισμένου «Artemis Quartett» στο  Πανεπιστήμιο UDK του Βερολίνου. Το 2007, ως νικητής της ακρόασης της Συνέλευσης του Κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργης, είχε την τιμή της απόκτησης ενός βιολιού Ferdinandus Gagliano του 1752.

Έχει δώσει πολυάριθμες συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Αυστρία, Τσεχία, Ρουμανία, Γαλλία, Σλοβακία, Ρωσία, Ιταλία, Ελβετία, Γερμανία, Ισπανία, Πορτογαλία, Νορβηγία, Ουκρανία, Κύπρο, Σερβία, Ελβετία, ΗΠΑ, Βραζιλία, Περού, Ονδούρα, Ν. Αφρική, Ταϊβάν, Ν. Κορέα, Ιαπωνία και Κίνα). Έχει εμφανιστεί ως σολίστ με πολλές ορχήστρες από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Baden Baden Philharmonie, Staatliche Philharmonie Košice, Novgorod Sinfonie Orchester, Moravian Philharmonic Orchestra, Φιλαρμονική Σόφιας, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, Δημοτική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, Deutsche Philharmonie Ludwigshafen, Münster SSinfonieorcheste και Εθνική Ορχήστρα Λιθουανίας).

Έχει πάρει μέρος σε ηχογραφήσεις για τη βαυαρική, την τσεχική και την ιταλική Ραδιοφωνία. Πρόσφατα ηχογράφησε έργα του Robert και της Clara Schumann, με τους μουσικούς Ragna Schirmer, Benedikt Klöckner, Julien Heichelbech, για την δισκογραφική εταιρεία Berliner Klassiks, όπου απέσπασε θερμές κριτικές απο τον Τύπο. Επίσης ηχογράφησε έργα του Astor Piazzola με τους ESCUALO 5,για την Σουηδική εταιρεία BIS, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές απο την Le Monde, το περιοδικό Crescendo κ.ά.

Από το 2013 αποτελεί μέλος της Φιλαρμονικής του Μονάχου, πλέον στην ομάδα των κοντσερτίνων. Έχει δώσει σεμινάρια στην Ισπανία ,στην Αμερική, στην Ιαπωνία, στην Ονδούρα και στη Γερμανία. Από το 2020 συνεργάζεται με το Κουιντέτο ESCUALO 5, όπου ταξιδεύουν για συναυλίες σε Βραζιλία, Πορτογαλία και Ελλάδα. Από το 2018 είναι μέλος της Luzern Festival Orchester και της World Orchestra of Peace. Έχει την τιμή να παίζει με ένα βιολί «Lorenzo Storioni» (1682), (χορηγός Freunde und Förderer der Münchner Philharmoniker) και με δοξάρι Eugene Sartory.

Διαβάστε ακόμα: Κατερίνα Χατζηνικολάου «Με εμπνέουν οι καλλιτέχνες που δεν ζουν σε κουτάκια». 

TAGS :
Ιάσων Κεραμίδης Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Σεργκέι Ραχμάνινοφ

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook