Ιωάννα Παππά: «Ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί να στηρίξει μόνος του τον εαυτό του οικονομικά»

«Ενας καλλιτέχνης, όσο σημαντικός κι αν είναι, δεν μπορεί να στηρίξει μόνος του τον εαυτό του οικονομικά» (Η Ιωάννα Παππά φοράει Πουκάμισο FIFI, Kimalé Studio)

Από την πρώτη φορά που την είδα στο ΑΜΟΡΕ, το θέατρο που μας εκπαίδευσε και μας ψυχαγώγησε με τον καλύτερο τρόπο στα 90’s, αλλά και τις μετέπειτα φορές που την απολάμβανα στην τηλεόραση, είχα πάντα την ίδια αίσθηση: μια ήρεμη δύναμη, με απόψεις συγκεκριμένες και θέση απόλυτη απέναντι στη δουλειά της και τη φήμη –την οποία κέρδισε νωρίς και δικαίως και διατηρεί επάξια-, με ιδιαίτερες ευαισθησίες που λίγοι βλέπουν, με μια γοητεία κρυφή-φανερή που σαγηνεύει και καταλύεται από ένα χαμόγελο που την κάνει κοριτσάκι.

Η Ιωάννα είναι μία γυναίκα άλλη όταν γελάει: ο ήχος, τα μάτια, η κίνησή της, όλα αλλάζουν. Νομίζω πως ο ειλικρινής άνθρωπος προδίδεται ευχάριστα όταν γελάει πηγαία, απ’ την καρδιά του και όταν δέχεται το χιούμορ. Ετσι, με την Ιωάννα, ενώ όλα μπορεί να κυλούν σοβαρά, ξαφνικά όλα μπορεί να ανατραπούν. Και σε μια κουβέντα, αλλά φαντάζομαι και σε μεγάλες στροφές της ζωής της. Και θα παραμένει πάντα «κοριτσάκι» όταν γελά.

«Μέσα στην κρίση, χάθηκαν καλλιτέχνες επειδή δεν τους στήριξε κανείς οικονομικά» (Η Ιωάννα Παππά φοράει Πουκάμισο FIFI και φούστα  GABI, όλα Kimalé Studio)

 – Βάλε μας λίγο στο κλίμα του Μίλλερ, του Νανούρη που σκηνοθετεί, του νέου σου ρόλου στο «Ψηλά απ’ τη Γέφυρα».

Η υπόθεση του έργου στηρίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη στην Αμερική και ήταν η αφορμή για να γράψει ο Μίλερ αυτή την ιστορία, που του τη διηγήθηκε ο δικηγόρος του. Θα μπορούσες να πεις ότι το έργο έχει ένα αστυνομικό ενδιαφέρον και δομή αρχαίας τραγωδίας. Πρόκειται για μια οικογένεια μεταναστών που πηγαίνει στην Αμερική από την Ιταλία. Είναι ένα ζευγάρι που δεν έχει παιδιά, αλλά έχει αναλάβει την ανατροφή της ανιψιάς, από την πλευρά της γυναίκας, την οποία υποδύομαι εγώ ενώ άντρας μου είναι ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης. Η οικογενειακή σχέση που αναπτύσσεται είναι πολύ καλή, αλλά μεγαλώνοντας η κοπέλα προκύπτει ένα κρυφό ερωτικό πάθος του θείου προς αυτήν. Εκείνη δεν έχει καμία αίσθηση για το τι πραγματικά συμβαίνει, είναι πολύ αθώα απέναντι στο γεγονός, αλλά η γυναίκα αντιλαμβάνεται νωρίς ότι κάτι δεν πάει καλά. Πρώτα ξεκινούν προβλήματα στη συζυγική σχέση, αλλά επειδή εκείνη είναι ένας πολύ ευαίσθητος και στοργικός άνθρωπος, προσπαθεί όλο αυτό να το χειριστεί με τον πιο σωστό τρόπο -να κρατήσει τις ισορροπίες και να μην αδικήσει κανέναν. Αν και έχει υποστεί πολύ μεγάλη ματαίωση, δεν φέρεται εκδικητικά.

– Και πώς καταλήγει η ιστορία; 

Η ιστορία καταλήγει σε μεγάλη τραγωδία, γιατί κάποια στιγμή αυτό έρχεται στο φως και ο σύζυγος, μετά από μια σειρά ακραίων πράξεων, αυτοκτονεί. Μέσα από αυτή την ιστορία ο Μίλερ σχολιάζει το αμερικανικό όνειρο, γι’ αυτό και υπάρχει στη βάση της μια οικογένεια μεταναστών που ζει σε μια φτωχογειτονιά του Μπρούκλιν, δίπλα σε περιοχές όπου οι άνθρωποι έχουν άλλη, πολύ καλύτερη ζωή. Με δυο λόγια, η Αμερική δεν ήταν για όλους η γη της επαγγελίας.

– Αυτά τα 20 χρόνια Ιωάννα, που έχεις αφοσιωθεί στο θέατρο, και βλέποντας προς τα πίσω, μπορείς να πεις πως οι διαφορετικοί έχουν «γράψει» πάνω σου;

Νομίζω ότι, ναι, με έναν περίεργο τρόπο, έχω γεμίσει από όλα αυτά τα πρόσωπα τα οποία έχω υποδυθεί, γιατί όταν μοιράζεσαι αυτές τις ιστορίες, υιοθετείς συναισθήματα και κομμάτια από τις ζωές τους, είτε σου ήταν γνώριμα είτε έχουν να κάνουν με τη δική σου ιδιοσυγκρασία. Είναι σαν να έχεις ζήσει πολλές ζωές παράλληλα με τη δική σου προσωπική ζωή, όσο αυτή σου έχει επιτραπεί να τη ζήσεις.

– Πιστεύεις ότι οι κεραίες ευαισθησίας των ηθοποιών είναι πιο έντονες από αυτές άλλων ανθρώπων;

Ναι, πιστεύω πως στην πλειονότητα συμβαίνει αυτό και γενικά όλοι οι καλλιτέχνες είναι πιο ευαίσθητοι. Επίσης αυτό ισχύει και για κάποιους ανθρώπους που μπορεί να έχουν καλλιτεχνική φλέβα, αλλά ίσως να μην τους δόθηκε η ευκαιρία να την εκφράσουν. Έχω παρατηρήσει σε πολλές συναντήσεις με ηθοποιούς ότι έχουμε αρκετά κοινά χαρακτηριστικά, γι’ αυτό κάποια στιγμή ένιωσα την ανάγκη να κάνω παρέες και εκτός θεάτρου, για να ξεφύγω λίγο από αυτό τον μικρόκοσμο που μπορεί ενίοτε να σε παραπλανήσει σε σχέση με την πραγματικότητα.

– Φιλίες με ηθοποιούς έχεις; 

Φυσικά διατηρώ δυνατές σχέσεις και φιλίες με ηθοποιούς και επειδή είμαι πολλά χρόνια στον χώρο, έχει τύχει κάποιους, με τους οποίους είχαμε παλιότερα έρθει κοντά, να τους ξαναγνωρίζω κι αυτό είναι όμορφο γιατί βλέπω ότι έχουν εξελιχθεί και ως προσωπικότητες -δεν ξέρω βέβαια αν σε αυτό έχει παίξει ρόλο και το θέατρο.

«Οι ρόλοι λειτουργούν για μένα μόνο λυτρωτικά -όπως και η σκηνική πράξη όταν συμβαίνει με τον τρόπο που πρέπει να συμβεί» (Η Ιωάννα Παππά φοράει βραχιόλια Kimalé Studio)

– Για σένα το θέατρο έχει λειτουργήσει λυτρωτικά ή κάποιες φορές και επιβαρυντικά;

Σαφώς και τα δύο. Οι ρόλοι λειτουργούν για μένα μόνο λυτρωτικά -όπως και η σκηνική πράξη όταν συμβαίνει με τον τρόπο που πρέπει να συμβεί. Τις δυσκολίες πάντα τις φέρνουν οι άνθρωποι -ούτε τα έργα ούτε οι ρολόι. Οπότε, όταν μία συνθήκη γίνεται δύσκολη, είναι επειδή υπάρχει η έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας.

– Ποιοι ήταν οι πιο σημαντικοί άνθρωποι για σένα στο ξεκίνημά σου ως ηθοποιού;

Για μένα ήταν σταθμός ο Γιάννης Χουβαρδάς και ο Θωμάς Μοσχόπουλος -και γενικά το «Αμόρε». Ήμουν πάρα πολύ τυχερή που το πρόλαβα. Αυτό το θέατρο μου προκαλούσε μια απίστευτη ανάγκη για δημιουργία, δεν μπορώ να το εξηγήσω ακριβώς, αλλά ήμουν σε μια απίστευτη εγρήγορση. Ήταν ένα φυτώριο που έβγαλε ηθοποιούς που αργότερα έκαναν πολύ σπουδαία πράγματα. Το «Αμόρε» τότε ήταν κάτι παραπάνω από θέατρο, ένα στέκι, δεν ήταν «πάω, κάνω τη δουλειά μου και φεύγω».

– Πώς χάθηκε αυτό τελικά; Ειλικρινά είναι κρίμα, και για εμάς το κοινό γιατί το Αμόρε ήταν ένα σημείο συνάντησης. Ούτε για εμάς ήταν «πάω, βλέπω, φεύγω»…

Όλα πάνε παράλληλα με την κοινωνία των ανθρώπων. Άλλαξαν οι ανάγκες. Ειδικά στην κρίση, χάθηκαν καλλιτέχνες επειδή δεν τους στήριξε κανείς οικονομικά. Γιατί ένας καλλιτέχνης, όσο σημαντικός κι αν είναι, δεν μπορεί να στηρίξει μόνος του τον εαυτό του οικονομικά. Νομίζω ότι η κοινωνία σταμάτησε να επενδύει σε οτιδήποτε πνευματικό.

– Εσύ πώς το εισπράττεις όλο αυτό; 

Μετά από όλο αυτό που έζησα εκεί, νιώθω πλέον μια μοναξιά, μερικές φορές νιώθω ότι δεν μπορώ να συνεννοηθώ ή ίσως δεν θέλω να συνεννοηθώ πια, γιατί έχω πάθει και μια ματαίωση. Τώρα, όπου βρίσκω ανθρώπους που ακουμπάμε ο ένας στον άλλον, παίρνω πολύ μεγάλη χαρά και αναθαρρώ. Σίγουρα βέβαια δεν μπορείς να μείνεις μακριά από την εποχή σου, κάπως προσαρμόζεσαι και αρχίζεις να διεκδικείς πράγματα που παλιότερα δεν είχαν καμία σημασία για σένα, όπως το οικονομικό. Αρχίζει να μπαίνει πιο πολύ σε πρώτο πλάνο ενώ παλιότερα δεν υπήρχε καν στη σκέψη μου.

«Μερικές φορές νιώθω ότι δεν μπορώ να συνεννοηθώ ή ίσως δεν θέλω να συνεννοηθώ πια, γιατί έχω πάθει και μια ματαίωση».

– Χουβαρδάς, Μοσχόπουλος. Δυο μεγάλοι σκηνοθέτες, δυο μεγάλοι δάσκαλοι. Τι ένιωσες από τον καθένα, τι σου άφησε;

Για μένα ο Θωμάς λειτούργησε περισσότερο σαν δάσκαλος, γιατί ο τρόπος που δούλευε εκείνη την περίοδο προσέφερε και μια εκπαίδευση στον ηθοποιό μέσα από διάφορες διαδικασίες στην πρόβα. Εγώ είχα πάει σε δραματική σχολή, στο Θέατρο Τέχνης, αλλά δεν μπορεί μια σχολή να καλύψει όλες τις ανάγκες σου για να εξελιχθείς επαγγελματικά, οπότε για μένα το «Αμόρε» αποτέλεσε και μια δεύτερη σχολή, δίνοντάς μου εργαλεία να χρησιμοποιήσω και στη μετέπειτα πορεία μου.

– Με τον Χουβαρδά πώς ήταν; 

Ο Γιάννης Χουβαρδάς δουλεύει με τελείως διαφορετικό τρόπο. Εννοείται ότι και με αυτόν εκπαιδεύτηκα, απλώς έπρεπε περισσότερο εγώ να αποκωδικοποιήσω τους κανόνες. Δεν αισθανόμουν ακριβώς μαθήτρια, όπως με τον Θωμά, αλλά ως ένας ηθοποιός που πρέπει να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις μιας παράστασης και αυτό είχε μεγάλο ενδιαφέρον να το ανακαλύψω. Ο καθένας από τους δύο πολύ σημαντικούς αυτούς ανθρώπους με οδήγησε σε διαφορετικά μονοπάτια.

«Δεν μπορείς να μείνεις μακριά από την εποχή σου, κάπως προσαρμόζεσαι και αρχίζεις να διεκδικείς πράγματα που παλιότερα δεν είχαν καμία σημασία για σένα, όπως το οικονομικό».

– Πάτησες γερά στα πόδια σου ως ηθοποιός από την αρχή ή αυτό συνέβη αργότερα;

Ξεκίνησα με μεγάλη αυτοπεποίθηση. Ούτε όταν ήμουν στη σχολή σκέφτηκα ποτέ, τι κάνω εδώ, πώς να το διαχειριστώ, φοβάμαι. Μπορώ να πω ότι από τη σχολή βγήκα με ακόμα μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Βέβαια τις πραγματικές δυσκολίες αρχίζεις να τις αντιμετωπίζεις όταν πλέον δουλεύεις επαγγελματικά. Στα 10 πρώτα χρόνια της δουλειάς μου λοιπόν, είχα σκαμπανεβάσματα, τα οποία θεωρώ πολύ σημαντικά γιατί τότε μπαίνουν οι βάσεις που θα σε καθορίσουν για τη συνέχεια. Μεγαλώνοντας πια, μπορώ να πω ότι σίγουρα πλέον πατάω στα πόδια μου περισσότερο από όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αυτό βέβαια, πέρα από τη θεατρική εμπειρία, νομίζω ότι έχει να κάνει πολύ και με την ηλικία. Όσο περισσότερο έρχεσαι αντιμέτωπος με τη ζωή, μαθαίνεις, πειραματίζεσαι, ματαιώνεσαι και τελικά αντιλαμβάνεσαι όλο και περισσότερα πράγματα.

– Επηρεάζεσαι πολύ από τη γνώμη των άλλων;

 Όχι σε υπέρτατο βαθμό, σίγουρα θα προβληματιστώ και θα προσπαθήσω να καταλάβω γιατί μου λένε κάτι. Αν δω ότι έχουν δίκιο, τότε θα στεναχωρηθώ και θα προσπαθήσω να μην ξανασυμβεί. Αν θεωρήσω ότι δεν έχουν δίκιο, μάλλον δεν θα ασχοληθώ καθόλου.

«Στα 10 πρώτα χρόνια της δουλειάς μου είχα σκαμπανεβάσματα, τα οποία θεωρώ πολύ σημαντικά γιατί τότε μπαίνουν οι βάσεις που θα σε καθορίσουν για τη συνέχεια».

– Έτσι αντιμετωπίζεις και την κριτική στο επάγγελμά σου; Γιατί η κριτική που συνήθως ασκείται στους ηθοποιούς, που εκτίθενται δημοσίως, ίσως τους κάνει να έχουν πιο γερό στομάχι.

Έχω μάθει να διαχωρίζω τις στιγμές. Η τηλεόραση ας πούμε είναι ένα μέσο που κατά τη γνώμη μου δεν αποκαλύπτει τις ικανότητες ενός ηθοποιού. Διότι το πώς θα παίξει ένας ηθοποιός στην τηλεόραση δεν είναι μόνο δική του δουλειά. Έχει συμβεί σε πάρα πολλούς συναδέλφους που έχουν παίξει στην τηλεόραση να έρχεται ο κόσμος να τους δει και να ξαφνιάζεται ευχάριστα με αυτό που βλέπει στη σκηνή. Σε γενικές γραμμές δεν διαβάζω την κριτική για τις παραστάσεις. Μπορεί να διαβάσω αν τύχει να ανησυχώ εγώ για κάτι, έχω αμφιβολίες και θέλω να διαβάσω για να το διασταυρώσω. Αν υπάρχουν 3-4 κριτικές για το ίδιο θέμα, σημαίνει ότι κάτι συμβαίνει εκεί και θα το κοιτάξω πιο σοβαρά. Όσον αφορά την γενικότερη κριτική, επειδή δεν μου αρέσει η μεγάλη έκθεση, προσπαθώ να κρατάω την προσωπική μου ζωή για μένα και να μη δίνω λαβές για σχόλια.

«Η τηλεόραση είναι ένα μέσο που κατά τη γνώμη μου δεν αποκαλύπτει τις ικανότητες ενός ηθοποιού».

 – Δεν σου αρέσει η δημοφιλία;

Σίγουρα είναι κάτι που έχω εκμεταλλευτεί, αλλά δεν έχω γενικά αυτή την τάση, δεν την κυνηγάω. Από την άλλη, δεν είναι κάτι που με τρομάζει και δεν το θέλω. Όταν έχεις δημοφιλία σημαίνει ότι αρέσει στον κόσμο κάτι που κάνεις κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Σε όλα τα πράγματα όμως πρέπει να υπάρχουν κάποια όρια, για να είμαστε όλοι καλά.

– Όταν ξεκινάς μια δουλειά, υπάρχει κάτι που σε κάνει να καταλαβαίνεις εκ των προτέρων αν θα πάει καλά ή όχι;

Συνήθως πια καταλαβαίνω από την πρώτη βδομάδα αν κάτι θα πάει καλά -και π’ως θα γίνουν οι πρόβες, και τι κλίμα θα υπάρχει, και τι παράσταση θα βγει. Αυτό βέβαια έχει συμβεί με την πάροδο των χρόνων.

«Συνήθως πια καταλαβαίνω από την πρώτη βδομάδα αν κάτι θα πάει καλά».

– Τελικά η εμπειρία είναι μεγάλο πράγμα.

Ναι, είναι πολύ σημαντικό. Μερικές φορές βέβαια, επειδή προβλέπεις κάποια πράγματα, μπορεί να σταθεί και εμπόδιο. Μπορεί να χάσεις τον αυθορμητισμό σου και να έχεις δεύτερες σκέψεις επειδή βλέπεις κάτι πολύ νωρίς -έχει κι αυτό τις παγίδες του.

– Τώρα που μεγαλώνεις και έχεις ένα παιδί, σκέφτεσαι πολύ περισσότερο και σε τι κόσμο θα ζήσει, έτσι δεν είναι;

Εννοείται. Επειδή μάλιστα τώρα έρχομαι και σε επαφή με άλλους γονείς και βλέπω τι προβλήματα αντιμετωπίζουν κάποιοι που έχουν παιδιά με ιδιαιτερότητες, σκέφτομαι ότι ως κοινωνία πρέπει να καταβάλλουμε μεγαλύτερες προσπάθειες. Νομίζω ότι έχουν αρχίσει να γίνονται κάποιες συζητήσεις και μικρά βήματα για μια πιο ανθρώπινη κοινωνία. Είναι ωραίο να γινόμαστε ομάδες και να αγωνιζόμαστε για κάτι κοινό, χωρίς όμως ποτέ να καταφεύγουμε στη βία, γιατί ό,τι κάνεις, αυτό θα σου επιστρέψει.

– Γενικά είσαι άνθρωπος που θυμώνει; Δεν μου φαίνεσαι.

Φυσικά, και θυμώνω πολύ και φωνάζω πολύ! Πιστεύω ότι τα τελευταία χρόνια ο κόσμος είναι πάρα πολύ πιεσμένος, υπάρχει γενικά ένα θυμός, το βλέπω παντού. Και στη δουλειά μου βλέπω ανθρώπους πιο ταραγμένους, όπως και εγώ είμαι πιο ταραγμένη από ό,τι πριν από μερικά χρόνια. Δεν έχουμε περάσει λίγα και δεν συμβαίνουν λίγα. Δεν μπορούμε να μείνουμε ανεπηρέαστοι και κάνουμε καθημερινά έναν αγώνα να μη χάσουμε τον εαυτό μας. Δεν μας βοηθούν οι συνθήκες, αλλά μια καλή αρχή είναι όταν σου μιλάει ένας άνθρωπος να προσπαθείς να τον ακούσεις.

«Καλό είναι να διαβάζεις ή και να μιλάς με ειδικούς, αλλά να ακούς και το ένστικτό σου και τι ζητάει το ίδιο το παιδί σου».

– Νομίζω ότι στην αναπαραγωγή του θυμού και του φανατισμού έχουν συμβάλει αρνητικά και τα social media. 

Ναι είναι σαν να νομιμοποιούν κάτι όταν βλέπεις να συμβαίνει συνέχεια. Διαβάζεις κάτι συζητήσεις που δεν τελειώνουν ποτέ και αυτό καταντάει ανθρωποφαγικό. Δεν οδηγεί πουθενά, απλά βγάζει ο καθένας το πρόβλημά του και τελικά κάποιοι άνθρωποι στενοχωριούνται πολύ.

– Εκτός από την υγεία, ποιο είναι το μεγαλύτερο άγχος σου σε σχέση με το παιδί;

Το μεγαλύτερο άγχος μου είναι το μέλλον του και όσον αφορά εμένα, να μην κάνω μεγάλα λάθη. Φοβάμαι μήπως δεν κάνω κάτι σωστά. Καλό είναι να διαβάζεις ή και να μιλάς με ειδικούς, αλλά να ακούς και το ένστικτό σου και τι ζητάει το ίδιο το παιδί.

«Δεν σκεφτόμουν ποτέ ότι είμαι ιδιαίτερα όμορφη και έχω ζήσει και τις απορρίψεις μου» (Η Ιωάννα Παππά φοράει φούστα Kimalé Studio)

– Τι είναι αυτό που σε ευχαριστεί περισσότερο να κάνεις;

Όλα αυτά που τελικά δεν κάνω. Ας πούμε θα μου έδινε μεγάλη χαρά ένα ταξίδι στο εξωτερικό, χωρίς καμιά επαγγελματική υποχρέωση. Σίγουρα επίσης θα μου άρεσε να κάνω μια μεγάλη γιορτή, να χορέψουμε και να διασκεδάσουμε. Μου λείπουν αυτά τα πράγματα.

– Ποια είναι η σχέση σου με την ομορφιά, με τον καθρέφτη, με τα χρόνια που περνάνε;

Δεν έχω κάνει κάτι και ίσως θα έπρεπε σιγά σιγά να μπω στη διαδικασία να με προσέχω λίγο παραπάνω. Δεν επένδυσα ποτέ πάρα πολύ στην ομορφιά και είμαι ακόμα σε αυτή τη συνήθεια. Δεν σκεφτόμουν ποτέ ότι είμαι ιδιαίτερα όμορφη και έχω ζήσει και τις απορρίψεις μου, αλλά ως προς αυτό το κομμάτι ήταν σχετικά εύκολη η ζωή μου -ίσως είχα μια ιδιαίτερη αύρα.

//Ευχαριστούμε το ξενοδοχείο Herodion και το εστιατόριο Point -a για την φιλοξενία (Ροβέρτου Γκάλι 4, Ακρόπολη, τηλ.: 21 4402 5700).

Info:  «Ψηλά απ’ τη Γέφυρα», θέατρο Βεάκη, Στουρνάρη 32, 21 0522 3522, από 28/10

Διαβάστε ακόμα: Ορφέας Αυγουστίδης. «Θα πνιγούμε από τον συντηρητισμό στο τέλος».

TAGS :
ηθοποιός θέατρο

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook