Ο Ανδρέας Κονάνος έγινε ευρύτερα γνωστός όταν μέσω ενός βίντεο που ανέβασε στο YouTube: με τον τίτλο «Φτου ξελευθερία» δήλωνε θαρρετά πως ήταν ομοφυλόφιλος. Για έναν πρώην ιερέα αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο βήμα.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο αυτή η ιδιότητα του ανθρώπου που έχω απέναντί μοτ. Ο Ανδρέας είναι ένας άνθρωπος που διατηρεί την πνευματικότητά του κι ας μην συνεχίζει στους κόλπους της Εκκλησίας. Στη συνομιλία που είχαμε αναδεικνύει όλες εκείνες τις ποιότητες που φέρει ως άνθρωπος.
Εδώ και χρόνια γράφει τις σκέψεις του σε βιβλία, τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Βιβλία που τείνουν το χέρι στους αναγνώστες του, προτρέποντάς τους να βρουν τα «κλειδιά» που θα ανοίξουν τις ερμητικά κλεισμένες πόρτες της ψυχής τους.
– Είμαστε εθισμένοι στη δυστυχία; Σε κοινωνικό επίπεδο κυριαρχούν οι αρνητικές ειδήσεις. Πώς βρίσκει κανείς το βάλσαμο σ’ όλα αυτά;
Πιστεύω πολύ στην ειλικρίνεια της καρδιάς και την γνήσια καλοπροαίρετη αναζήτηση και δίψα. Όταν θες να ζήσεις, όταν ακούς την καρδιά σου που κλαίει, όταν οι εφιάλτες τη νύχτα σε ταράζουν και ξυπνάς με λαχτάρα για κάτι καλύτερο, θα τη βρεις την άκρη. Είναι εγγενώς μέσα μας το στοιχείο της αναζήτησης ενός βάλσαμου σ’ αυτό τον κόσμο, προκειμένου να αντέξουμε το ποικίλο βάρος που κάνει τη ζωή αβίωτη.
– Λέτε ουσιαστικά στο βιβλίο σας πως πρέπει να αναλάβουμε προσωπική δράση για να ανασχέσουμε την πτωτική πορεία του εαυτού μας. Πόσο εύκολο είναι αυτό;
Είναι ωραία η στιγμή που καταλαβαίνω ότι όσο παράξενη κι αν ήταν η μάνα μου όταν ήμουν παιδί, όσο απών κι αν ήταν ο πατέρας μου στην εφηβεία μου, όσο δύσκολες κυβερνήσεις κι αν αποφασίζουν για τα πράγματα του τόπου μου, το πώς νιώθω μέσα μου, τα συναισθήματά μου, τις επιλογές μου, το όνειρά μου, μπορώ να τα καθορίσω σε αρκετό μεγάλο βαθμό μόνος. Απόδειξη: παιδιά μεγαλωμένα στο ίδιο άνετο ή δύσκολο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, πήραν ξεχωριστούς δρόμους, φανερώνοντας την ομορφιά και μοναδικότητα της προσωπικής ελευθερίας, αυτού του μυστήριου πράγματος που κάνει εμένα να βουλιάζω, κι εσένα να ανασταίνεσαι μπροστά στις ίδιες αφορμές και προκλήσεις.
– Τι είναι οι ασκήσεις χαλάρωσης και ηρεμίας που μας προτείνετε στο βιβλίο σας; Μπορούν να δράσουν σχετικά άμεσα μέσα μας;
Είναι ασκήσεις που έκανα αρχικά για μένα και με βοήθησαν ώστε να ηρεμίσω λίγο απ’ τον χαμό που γίνεται γύρω μου και να μπω λίγο μέσα μου, σ’ αυτό που λέμε “πυρήνα”, “καρδιά”, σ’ ένα χώρο σιωπής και γαλήνης. Κάτι μέσα μας είναι πάντα ήσυχο. Μα επειδή τις πιο πολλές ώρες είμαστε επιφανειακοί και κινούμαστε σε επίπεδο σκέψεων, ταραχής, έντασης και άγχους, δεν μπορούμε να αντλήσουμε τη χαρά και δύναμη που μας δίνει αυτή η ζωογόνα ησυχία του κενού και του τίποτα. Τελικά, μέσα στο “τίποτα” παίρνεις μια γεύση από το Παν. Η σιωπή, έχει πολλά να σου πει.
– Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Η σιωπή αναδεικνύει την ομορφιά, τονίζει το φως σου, δίνει έμφαση στα σημαντικά κι αφήνει τις ψευδαισθήσεις, το φόβο και την αγωνία να ξεφουσκώσουν σαν μπαλόνια. Μπορεί να κρατάει λίγο, μα η επίγευση κρατά όλο και πιο πολύ. Είναι θέμα εξάσκησης. Όσο δίνεις, παίρνεις. Όσο ευγνωμονείς και χαίρεσαι, το συνεχίζεις. Όσο το ζεις, πείθεσαι και δεν θες να πείσεις κανέναν άλλον με το ζόρι.
– Πιστεύετε στον έρωτα; Σε εκείνη τη συνθήκη, δηλαδή, που όλα τα γύρω δεν υπάρχουν παρά το τυφλό πάθος προς κάποιον άλλον άνθρωπο.
Είμαι ακατάλληλος να μιλήσω για τον έρωτα των σωμάτων – ως άγευστος εν πολλοίς μέχρι τώρα- μα μπορώ να πω μερικά για τον έρωτα ως ποιότητα που ζωντανεύει την ψυχή και δίνει ώθηση για τα πάντα. Ερωτεύομαι όλη μέρα κι όλη νύχτα: τη ζωή, την ομορφιά, την τέχνη, τη δημιουργία, τους ανθρώπους που συναντώ, τον ήλιο και το φως, τα πράγματα που με περιβάλλουν, τα φυτά, τα ζώα. Όταν ο έρωτας δοθεί σε κάποιον συγκεκριμένο άνθρωπο, στην αρχή “κλειδώνεις” μόνο σ’ αυτόν και τυφλώνεσαι, και έτσι πρέπει, για να κολλήσετε. Μετά από ένα διάστημα όμως, όλο αυτό που ζείτε οι δυο σας θα εκτοξευτεί και θα δοθεί ως πλούτος κι ομορφιά σ’ όλο τον κόσμο.
– Είναι ωραίος ο έρωτας;
Είναι ωραίο να υπάρχουν ερωτευμένα ζευγάρια που περπατούν μεθυσμένα ανάμεσά μας και σκορπάνε πάνω στις μαραμένες ελπίδες και καρδιές μας, έκσταση, πόθο, λαχτάρα, ζάλη, αυτό το λιώσιμο που σε κάνει να ζεις εδώ κι εκεί και παντού. Αν είχαμε δίπλα μας πιο πολλούς ερωτευμένους ανθρώπους, θα χαμογέλαγε όλη η γη. Αν είσαι ερωτευμένος και σου πουν “πήρε φωτιά το σπίτι σου, σου ‘κλεψαν το αυτοκίνητο” απαντάς “ας γίνει ό, τι θέλει! Είμαι ερωτευμένος!”.
– Πώς σπάει ο τοίχος της ενοχής που κουβαλάμε μέσα μας;
Όταν συναντήσουμε απέναντί μας δυο μάτια ορατά ή αόρατα που θα μας καθρεφτίσουν πόσο όμορφα πλάσματα είμαστε. Όταν καταλάβουμε ότι δεν είμαστε οι πράξεις μας, μα κάτι πίσω απ’ τις πράξεις. Όταν νιώσουμε την αθωότητά μας και θυμηθούμε ότι κάποτε ήμασταν δύο μηνών μωρά, πλάσματα ανοιχτά σε όλα, μ’ ένα χαμόγελο για το παραμικρό και μια φρεσκάδα αμείωτης ενέργειας. Όλα τα λάθη που μας γέμισαν ενοχές είναι πράγματα που κάποιοι μας δίδαξαν να πιστεύουμε έτσι, μας μάλλωσαν, μας πρόσβαλλαν, μας απέρριψαν, χωρίς να διαβάσουν το αληθινό μας κίνητρο που πάντα είναι μια αγνή δίψα για καταξίωση, για αγάπη, για ολοκλήρωση και πληρότητα.
– Αχ αυτές οι ενοχές…
Οι μακροχρόνιες ενοχές είναι σπατάλη πολύτιμου χρόνου και ενέργειας! Ο εσωτερικός κριτής που κατσικώθηκε μέσα μας απ’ τους γονείς μας, οι στείρες και νοσηρές πεποιθήσεις και τα ποικίλα κοινωνικά στερεότυπα, αυτά είναι που μας κάνουν να βλέπουμε τη ζωή μας μ’ ένα περίστροφο στο χέρι, σημαδεύοντας τον ίδιο μας τον εαυτό. Όσο πιο γρήγορα καταλάβουμε ότι όλα είναι δρόμος και μαθήματα ζωής, θα καταλάβουμε ότι μας αξίζει κάτι καλύτερο και θα απελευθερωθούμε.
– Πρέπει να φοβόμαστε τις πληγές μας; Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν συνηθίσει να ζουν μαζί τους έως το τέλος της ζωής τους.
Οι πληγές μας φωνάζουνε και λένε πως θέλουμε στοργή και προδέρμ. Κάποιες πληγές που ακόμα μέσα μας ματώνουν: Ανασφάλεια, μοναξιά, χαμηλή αυτοεκτίμηση, μειονεξία, αυτοαπόρριψη, παράπονα, δυσφορία, θλίψη, ανικανοποίητο, ένα κενό στο τέλος κάθε επιτυχίας, ένας φόβος που πασπαλίζει κάθε μας σκέψη. Δεν θέλω να τις συνηθίσω για πάντα. Πολλά είναι αυτά που μπορούν να αλλάξουν. Γι’ αυτό άλλωστε ζω, για να προχωρήσω, να εξελιχτώ, να γίνω ένας καινούργιος άνθρωπος.
– Προλαβαίνω σε μια ζωή να γίνω… καινούργιος
Ό, τι προλάβω, ό, τι μπορέσω, όσο φτάσω! Όσο δουλεύω μέσα μου, με διάβασμα, χαλάρωση, αυτογνωσία, ποικίλη θεραπεία – ψυχοθεραπεία κλπ- οι πληγές γλυκαίνουν, το πύον βγαίνει, η πίκρα γίνεται παρελθόν, κάτι καινούργιο ανατέλλει μέσα μας. Ό, τι μπορέσουμε. Μα δεν θέλω μέχρι να πεθάνω να κοιμάμαι με τις πληγές μου, χωρίς να κάνω έστω κάποια βήματα, να γελάσει λίγο το χείλι μου, ρε φίλε.
– Πιστεύετε πως πίσω από κάθε ρωγμή υπάρχει φως ή πρέπει να το δημιουργούμε εμείς;
Οι ρωγμές του καθενός είναι διαφορετικές. Άλλες βγάζουν φως, άλλες θολούρα, άλλες μαυρίλα. Έχω συναντήσει ανθρώπους με πολλές ρωγμές που όταν μου άνοιξαν την καρδιά τους τυφλώθηκα από την κρυμμένη ομορφιά που τόσα χρόνια μέσα τους σιωπούσε. Όταν κλάψεις, γίνεσαι πράγματι άνθρωπος. Τότε η ρωγμή γίνεται χαραμάδα που μ’ αφήνει να σε δω καλύτερα, να σε νιώσω πιο ανθρώπινα, να συνδεθούμε πιο ζεστά, να σε ακουμπήσω με αποδοχή, να σε μυρίσω με τόλμη, να σε νιώσω πιο δικό μου, να γίνουμε αυτό που είμαστε: ένα. Και όταν γλυκαθείς κι εσύ απ’ όλο αυτό το μεγαλείο σου, θα πάρεις μπρος και θα θελήσεις κι άλλο, κι άλλο. Δεν ξέρουμε πόσο ωραία πλάσματα είμαστε, γι’ αυτό γερνάμε απ’ τα τριάντα μας, έχοντας όμως φοβερούς κοιλιακούς, ωραία κορμιά κι άλλα πολλά, μα τα όνειρα κι οι ελπίδες μας ίσα που τρεμοφέγγουν. Λίγο νεράκι θέλει αυτός ο βασιλικός που μαραζώνει μέσα μας, κι όλα θα αλλάξουν εύκολα ύστερα.
– Δεν είμαστε άνθρωποι του παρόντος με την έννοια ότι έχουμε στραμμένο το βλέμμα μας άλλοτε στο παρελθόν κι άλλοτε στο μέλλον. Τι χάνουμε από το τώρα;
Όταν προσπαθώ να παρακολουθώ για πέντε μόνο λεπτά την αναπνοή μου, την εισπνοή και εκπνοή, διαπιστώνω πόσο δύσκολο είναι να συγκεντρωθώ σ’ αυτή την πράξη. Δεν μπορώ να παρακολουθώ ήρεμα το τώρα της ζωής μου, έχω μάθει να πηγαίνω πέρα δώθε διαρκώς. Αυτός ο περισπασμός. Ζώντας μόνιμα στο μέλλον και στο παρελθόν, δεν συντονίζομαι με την ενέργεια του Τώρα. Όμως είναι το μόνο που πραγματικά έχω, αυτή η στιγμή. Το παρελθόν δεν υπάρχει, εγώ το ζωντανεύω με τις σκέψεις μου, εγώ αναβιώνω θλίψεις, πίκρες, παράπονα, μιζέρια, γκρίνια και απόγνωση.
– Στο τώρα τι υπάρχει;
Στο Τώρα υπάρχει πάντα η φρεσκάδα της αρχής, τώρα αρχίζουν όλα, τώρα μπορώ να βιώσω όλη την ενέργεια της Ζωής, της Δύναμης και της Δημιουργίας. Αν ζεις μονίμως πίσω ή μπρος, χάνεις την ίδια τη ζωή και γίνεσαι έρμαιο του νου, που, για να ζήσει, θέλει δράματα, ιστορίες και σχέδια που δεν σ’ αφήνουνε ποτέ να ξαποστάσεις στη μεγαλοπρέπεια και πληρότητα του Τώρα! Η πιο ένδοξη στιγμή της ζωής μας, είναι αυτή που βιώνουμε αυτό το δευτερόλεπτο. Μην την υποτιμάς και πας διαρκώς κάπου αλλού. Είναι παγίδα για να μη χαρείς στο τέλος τίποτα, μιας κι εσύ με τον τρόπο που βιώνεις τα πράγματα, πάντα “λείπεις”. Το τώρα. Το πιο απλό, και το πιο δύσκολο.
– Η ζωή περνάει και χάνεται; Τι πιστεύετε;
Όλα χάνονται κι όλα βυθίζονται στη γη της λησμονιάς. Αν όμως έχουν μέσα τους το σπόρο της αλήθειας, το άρωμα της αγάπης και το δάκρυ μας, τότε, μέσα απ’ τα έγκατα αυτού του “χαμού”, ξαναφυτρώνουνε ωραία πράματα. Τι είναι αυτή η κουβέντα που σήμερα κάνουμε; Το τίποτα, σιγά το πράμα. Μα είναι και κάτι πανέμορφο, διότι έχει μέσα της αλήθεια και γνησιότητα. Η ζωή που περνά μπορεί να μας αφήσει πιο όμορφους, πιο σοφούς, πιο λαμπερούς. Αλλιώς ήσουν πριν πέντε χρόνια, αλλιώς σήμερα. Αλλάζεις κάθε μέρα, αδιόρατα, ήσυχα, μα ουσιαστικά.
– Μεγαλώνουμε…
Εκτός απ’ τις ρυτίδες, ο χρόνος αφήνει στην καρδιά σου νέες ποιότητες, νέες γεύσεις και χρώματα που δεν είχες φανταστεί ότι υπάρχουν. Μ’ αρέσουν οι άνθρωποι, που, όχι απλά μεγαλώνουν, μα αφήνουνε σ’ αυτή τη γη το ζωογόνο αποτύπωμα της αύρας τους. Είναι αυτό που, σε κάτι κηδείες, σε κάνει να κλαις με μεγάλο καημό και να αισθάνεσαι τον νεκρό πιο ζωντανό από κάτι κινούμενα όντα δίπλα σου που απλά περιφέρονται. Είναι αυτοί που δούλεψαν μέσα τους κι έζησαν μια ζωή γεμάτη και γαμάτη! (Εξού και η γονιμότητα που ακολουθεί τον “χαμό” τους).
– Τρομάζουμε με το διαφορετικό. Η ελληνική κοινωνία παραμένει δέσμια της συντηρητικής θεώρησης που έχει για τα πράγματα;
Σίγουρα έχουν γίνει και γίνονται διαρκώς βήματα. Ο κόσμος ταξιδεύει, διαβάζει, έρχεται σε επαφή με όλον τον πλανήτη, γίνονται ζυμώσεις, αλλάζουν πεποιθήσεις, εγκαταλείπονται παλιά σχήματα που εγκλωβίζουν και στειρώνουν τη σκέψη. Οι νέοι σίγουρα είναι πιο ανοιχτοί στο διαφορετικό, διότι και οι ίδιοι είναι διαφορετικοί. Υπάρχουν όμως και οι άνθρωποι που φοβούνται κάθε αλλαγή, τρέμουν το καινούργιο, νιώθουν ανασφάλεια στο ξένο. Η απάντηση σ’ όλα αυτά δεν είναι η βία και ο πόλεμος, η σύγκρουση και η κακία.
– Ποια είναι η απάντηση;
Πιστεύω ότι αν ζεις με αγάπη, αποδοχή κι αυτογνωσία την όποια προσωπική σου αλήθεια, θα πείσεις ήρεμα τους γύρω σου πως δεν είσαι ελέφαντας ή επικίνδυνος. Όλοι χωράμε σ’ αυτή τη γη. Οραματίζομαι να φωτιστούν και οι φανατικοί, ονειρεύομαι έναν κόσμο που όλοι θα αγαπάμε όλους, χωρίς να χρειάζεται να αλλάξουμε αυτό που είμαστε εμείς. Όπως έλεγε ένας φίλος μου στον συντηρητικό αδερφό του: “Σε παρακαλώ, προσπάθησε απλά να καταλάβεις ότι πολλοί άλλοι άνθρωποι, βλέπουν αλλιώς το θέμα που συζητάμε, υπάρχει και η άλλη άποψη, όχι μόνο η δική σου! Σ’το λέω με αγάπη.”
– Υπήρξατε ιερέας. Συνεχίζεται να πιστεύετε στο θεό;
Το συγκλονιστικό είναι ότι συνεχίζει να πιστεύει Αυτός σε μένα! Εννοείται θέλω να πιστεύω στο Θεό, μα και όλο τον ξεχνάω. Όπως και παλιά. Κάθε φορά που αγχώνομαι πολύ, που με πιάνει ταραχή, που χάνω το κουράγιο και την ελπίδα μου, που δυσκολεύομαι να συγχωρέσω και να κοιμηθώ σαν παιδί, είναι οι στιγμές που χάνω αυτόν τον συντονισμό με τη θεία ατμόσφαιρα. Η πίστη δεν είναι κάτι που το έχεις άπαξ δια παντός! Δεν είναι μια υπόθεση “κλειδωμένη” και βέβαιη, αλλά καθημερινό άθλημα με σκαμπανεβάσματα. Υπάρχουν στιγμές θερμής αγάπης και βεβαιότητας, μα και προδοσίας και κλονισμού. Και κυρίως, όλα αυτά, φανερώνονται στη ζωή, πάνω στα πράγματα, στη στάση του μετρό, στην ουρά του ταμείου, στην κίνηση στο δρόμο, όταν μιλάς με τους αγαπημένους σου. Δεν είναι τόσο θέμα δηλώσεων, μα πρακτικών αφομοιώσεων και καθημερινής απόδειξης. Έχω δει πολλούς να λένε “δεν πιστεύω στο Θεό”, μα δεν αφήνουν φτωχό κι ανήμπορο χωρίς έστω ένα ευρώ! Κι εγώ μπορεί να λέω μεγάλα λόγια, μα να παίρνω μηδέν όταν με αντικρίζουν τα μάτια του Χριστού. Πήξαμε από λόγια. Διψάμε όλοι για κάτι πιο πειστικό.
– Γιατί ερχόμαστε σ’ αυτή τη ζωή. Υπάρχει κάποιο νόημα;
Ο θάνατος καταργεί όλα τα νοήματα, μα δίνει και αφορμή να υπάρξουν άπειρα. Ζώντας την κάθε στιγμή με όλη μου την καρδιά, δίνοντας τον καλύτερό μου εαυτό όσο μπορώ στους ανθρώπους που συναντώ, κάνοντας πράγματα που αγαπώ, συνδεόμενος με παρέες και φιλίες, σχέσεις και επαφές, βρίσκω κάτι που ίσως μοιάζει με νόημα. Δεν ξέρω όμως τίποτε με σιγουριά. Δεν μπορώ να αποδείξω κάτι, μα ούτε και θέλω. Όταν σκέφτομαι πολύ για όλα αυτά, μπλοκάρω. Όταν αγαπώ, ξελαμπικάρω.
– Όταν φεύγουμε από τη ζωή πού πάμε;
Ποιος τα ξέρει όλα αυτά με σιγουριά; Τα ερωτήματα αυτά είναι αντικείμενο πίστης, μεταφυσικής προσδοκίας και θεολογίας ή φιλοσοφίας. Μερικοί ζουν ήδη απ’ αυτή τη ζωή μια κόλαση μέσα τους, νιώθουν γερασμένοι ήδη απ’ τα είκοσί τους και γράφουν στους τοίχους ανήμερα Πάσχα “υπάρχει ζωή πριν τον θάνατο;”. Για να υπάρξει το μετά, είναι ανάγκη να ζήσουμε ένα ποιοτικό και βαθύ τώρα! Πάντως, η αγάπη, κάτι μου λέει ότι κρατάει αιώνια. Λεπτομέρειες δεν ξέρω, όμως. Αλίμονο σ’ αυτούς που κάνουν το καλό και αγαπούν, μόνο και μόνο από έναν φόβο για το μετά. Ευτυχείς όσοι ζουν με πληρότητα την κάθε μέρα, χωρίς απαιτήσεις και πείσματα για το μετά. Αν υπάρχει, και, αν αγαπάς, μη φοβάσαι τίποτα! Δεν είναι ανάγκη να τσακωνόμαστε για το μετά, αν δεν αγαπιόμαστε στο τώρα, το μόνο που μας ανήκει.
– Λέτε καλύτερα χαζοχαρούμενος παρά εξυπνομουτρωμένος. Δεν μπορεί να υπάρξει ενδιάμεση κατάσταση;
Ναι, είναι ο νηφάλια ευτυχισμένος και πλήρης. Ο απαθής, που βλέπει τα πάντα σαν παρατηρητής, ψύχραιμα και χαλαρά. Απλά, όταν απευθύνομαι σε νέους, προτιμώ την τρέλα τους, αυτή την αντίστασή τους στην εθιστική απογοήτευση των μεγάλων, την ελπίδα και το ρίσκο τους, το γέλιο που τους κάνει να τολμούν και να πηγαίνουν μπροστά, παρά τη μαμά που με ύφος σοβαρό φέρνει αντίρρηση και φρενάρει τα πάντα. Είναι έξυπνη, μα μουτρωμένη. Προτιμώ να με πεις χαζό, κι εγώ μέσα μου να ζω κάτι εκρηκτικό κι ωραίο και να γκαζώνω. Υπάρχουν τέτοιοι “χαζοί”, που με τη χαρά τους, πήγαν μπροστά τον κόσμο μας. Είναι αυτοί που εστίασαν στο Φως, μίλησαν πιο πολύ για το ποτήρι το μισογεμάτο, τραγούδησαν και χόρεψαν σε τοπία θλίψης, ήταν μεθυσμένοι από όνειρα κάποιες φορές ουτοπικά, στα οποία τελικά έδωσαν σάρκα και οστά! Ζηλεύω τη νηφάλια τρέλα αυτών των πλασμάτων!
– Όταν σας έχουν πονέσει συμπεριφορές ή πράξεις ανθρώπων πώς αντιδράτε;
Συνήθως αποσυντονίζομαι και ξεχνάω όλα όσα γνωρίζω και γίνομαι χάλια. Είναι οι στιγμές που μου βγαίνει θυμός, πικρία, παράπονο, αγανάκτηση, θλίψη και πολλά “γιατί;”. Μετά από λίγο όμως, επικαλούμαι όλα τα ωραία που ήδη γνωρίζω τόσα χρόνια, τις πνευματικές αλήθειες που με τονώνουν, και ερμηνεύω πλέον αλλιώς όσα συμβαίνουν. Προσπαθώ να ωριμάζω μέσα απ’ όλα αυτά, να βγω λίγο πιο δυνατός και ανθεκτικός, να διορθώσω και δικά μου λάθη, να καθρεφτιστώ και να δω πού υστερώ, ώστε να πάρω το μάθημα που μου δίνει η ζωή μέσω ανθρώπων που κάπως με πληγώνουν. Όταν δεν τα καταφέρνω, δεν μαλώνω πολύ τον εαυτό μου, παρά του λέω: Την επόμενη φορά, θα το μάθεις πιο σωστά! Διότι, τελικά, όποιο μάθημα δεν αφομοιώνω, συνήθως, το ξαναζώ, ξανά και ξανά, μέχρι να γίνω πιο σοφός, πιο δυνατός, πιο συμπαθής! Και τελικά καταλαβαίνω, ότι δεν υπάρχει αληθινός “εχθρός” δίπλα μου.
– Να λέμε την αλήθεια μας; Ζούμε πάντα με το φόβο τι θα πουν οι άλλοι.
Κι εγώ αυτό παθαίνω τώρα μαζί σας! Σκέφτομαι τι θα πουν οι αναγνώστες σας για μένα. Ηρεμώ όταν απαντώ: α. Είναι καλοί άνθρωποι, ηρέμησε, θα σε δουν με επιείκεια και, β. Ας πούνε ό, τι θέλουν! Αν το σκεφτείς, άνθρωποι κρίνουν ανθρώπους. Μελλοθάνατοι μιλούν για άλλους μελλοθάνατους. Η αγάπη – όπου υπάρχει – τα ενώνει όλα, τα θεραπεύει όλα, καλύπτει κενά, διορθώνει ελλείψεις, αναπληρώνει καταστάσεις. Η γνώμη του κόσμου, είναι ένας βραχνάς. Έχω φίλους και φίλες που κάνουν μια ώρα να ετοιμαστούν, καθώς σκέφτονται τι σχόλια θα κάνουν όσοι τους δουν στη βόλτα που θα βγουν.
– Μας νοιάζει τι θα πουν οι άλλοι.
Για να μη σε νοιάζει η γνώμη των άλλων, είναι βασικό να νιώθεις μια αγάπη μέσα σου, έναν χορτασμό και μια πληρότητα. Να παίρνεις την έγκριση του “αξίζω”, πρωτίστως από σένα και τους κοντινούς ανθρώπους που μετράνε στη ζωή σου. Και να θυμάσαι ότι κι αυτοί που πιθανόν σε σχολιάζουν, έχουν κι αυτοί τους κρυφούς φόβους, τη μοναξιά και τις πληγές τους, που, απλά, λίγες στιγμές μέσα στη μέρα παίρνουν τη ντόπα τους κουτσομπολεύοντας άλλους. Μη σοκάρεσαι πολύ, άλλωστε κι εσύ κι εγώ, το κάνουμε κάποιες φορές. Μου ‘χε πει ένας φίλος πριν χρόνια “θα ‘ρθει ώρα, που η κριτική του κόσμου, αντί για φρένο, θα σε κάνει να γκαζώνεις περισσότερο, να προχωράς και στο τέλος να…πετάς!” Άσε τον κόσμο στον κόσμο του, και ζήσε στον κόσμο σου. Πούλα λίγη τρέλα και ζήσε αυτό που γουστάρεις! Προχώρα με αγάπη, χωρίς να ενοχλείς κανέναν, μα και χωρίς να λιγώνεσαι για έγκριση, likes και χειροκροτήματα. Αξίζεις, και μόνο που υπάρχεις. Νιώσε το, ηρέμησε, και προχώρα. Με διάκριση.
– Ποιες είναι πιο θελκτικές: οι ηδονές του νου ή του σώματος;
Εγώ τις θέλω όλες, χαχα. Ανάλογα τη στιγμή, την ηλικία, την εποχή. Όταν φας καλά, νομίζεις πως δεν θα ξαναφάς, διότι χόρτασες τόσο πολύ. Μετά από λίγες ώρες όμως, πάλι πεινάς και λαχταράς να νιώσεις την ηδονή που πριν δυο ώρες νόμιζες πως δεν θα ξαναγγίξεις. Είμαστε άνθρωποι. Η αυτογνωσία μάς φανερώνει πως όλα χρειάζονται. Υπάρχουν ελάχιστοι άνθρωποι – τόσους έχω γνωρίσει εγώ ως τώρα- που αρκούνται αποκλειστικά στις ηδονές του νου και του πνεύματος. Αυτοί όμως δεν θα διαβάσουν ποτέ αυτή τη συνέντευξη, ζούνε αλλού και τους θαυμάζω.
– Εμείς οι υπόλοιποι;
Εμείς οι υπόλοιποι θα τα χαρούμε όλα. Αυτό συνιστά την αρμονία και ισορροπία του ανθρώπου. Να τα γεύεται όλα, να αναπτύσσεται σε όλα, να απολαμβάνει, να χορταίνει, και μέσα απ’ όλα αυτά να γεμίζει η ψυχή του θερμά “ευχαριστώ”, να νιώθει ευγνωμοσύνη, να γλυκαίνει το πρόσωπό του, να μοιράζεται, να βοηθά, να αγαπά, να θέλει το καλό όλων και να γίνεται με τον τρόπο του “αιμοδότης” στην παγκόσμια χαρά και ευτυχία. Δεν υπάρχει ηδονή του νου που δεν αγγίζει και το κορμί, ούτε ηδονή του σώματος που δεν σε κάνει πιο φιλόσοφο. Έχω μια φίλη που αναγνωρίζει τους ανθρώπους που πρόσφατα έκαναν έρωτα. “Μα πώς το καταλαβαίνεις;”, τη ρωτάω. “Είναι πιο ήρεμοι, πιο μελωμένοι και χορτάτοι. Τα μάτια τους βγάζουν γαλήνη, δεν έχουν τον τρελό εκνευρισμό”, μου απαντά. Έκαναν κάτι τόσο “σωματικό¨, και τους ομόρφυνε παντού! Αυτό εννοώ.
– Να χαρούμε αυτή τη ζωή σαν να μην υπάρχει αύριο να θεωρήσουμε πως είναι ένα πέρασμα προς κάτι αιώνιο που μας περιμένει στο επέκεινα;
Θέλω να ζήσω την πληρότητα, την ομορφιά, τη δράση και τη δημιουργία. Να το τερματίσω. Να τιμήσω τα δώρα και τα χαρίσματά μου, το κορμί, τα συναισθήματά μου, την ψυχή μου, το νου μου, όλα να γιορτάσουν, όλα να πάρουν μέρος στη δόξα της κάθε στιγμής. Να πεθάνω, έχοντας προηγουμένως… ζήσει! Να μη μετανιώσω κείνη την ώρα λέγοντας “αχ, τι κρίμα, δεν αγάπησα, δεν χόρεψα, δεν συγχώρεσα, δεν ταξίδεψα, δεν ερωτεύτηκα, δεν γέλασα, δεν έπαιξα, δεν συνδέθηκα!” Να έρθει ο Χάρος να με βρει, όπως λέει ο Καζαντάκης, και να μη βρει τίποτε άλλο παρά μονάχα “ένα τσουβάλι κόκκαλα”. Όλα τα άλλα, να ‘χουνε γίνει έκσταση και φως, χαρά και χορός, σ’ αυτό το πανηγύρι που λέγεται ζωή. Κι αν ο χορός αυτός και η χαρά συνεχίζονται μετά, η ευτυχία κι αγαλλίασή μου θα ‘ναι αιώνια! Η πίστη πάντα ομορφαίνει τη ζωή και δίνει μια μαγική προοπτική στη φθορά και ανασφάλεια αυτού του κόσμου! Σε λίγες δεκαετίες, θα λυθούν όλες αυτές οι απορίες! Ως τότε, θα ζούμε με ιστορίες. Πάντα έτσι γίνεται. Κι είναι ωραίο.
Διαβάστε ακόμα: Αύγουστος Κορτώ. «Η ζωή είναι ζαριά, κι αν έχει κάποιο νόημα είναι το κυνήγι της ηδονής κι η αποφυγή του πόνου».