Αύγουστος Κορτώ: «Η ζωή είναι ζαριά, κι αν έχει κάποιο νόημα είναι το κυνήγι της ηδονής κι η αποφυγή του πόνου»

Mε τον αγαπημένο του Τζέρι και το νέο του βιβλίο.

Είναι ίσως ο πιο γνωστός συγγραφέας στην Ελλάδα. Κάθε βιβλίο του γίνεται αυτομάτως μπεστ σέλερ. Οι αναγνώστες του τον αγαπούν παθολογικά. Αυτοί που τον αρνούνται, διακατέχονται από το ίδιο πάθος της άρνησης. Το σίγουρο είναι ότι ο Αύγουστος Κορτώ δεν γίνεται να περάσει απαρατήρητος.

Τα καθημερινά του ποσταρίσματα στα social media είναι «ευαγγέλιο» για πάρα πολύ κόσμο. Οσο σκοτεινιά του έχει δώσει η ζωή του, αυτός με έναν μαγικό τρόπο την έχει μετατρέψει σε κάτι φωτεινό για τον εαυτό του, αλλά και μέσω των βιβλίων του για τους άλλους (τους πολλούς άλλους).

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη το νέο του βιβλίου «Το πράσινο αστέρι», το οποίο ενώ έχει «φορεσιά» παραμυθιού, στην ουσία απευθύνεται σε όσους ενήλικες διατηρούν ακόμη μέσα τους την αγνή πρόθεση των παιδιών να ανακαλύψουν τον κόσμο και τους εαυτούς τους.

Mας μίλησε για πολλά σ΄αυτή τη συζήτηση. Άλλωστε, ο Αύγουστος είναι ένας «χείμαρρος». Δεν λογοκρίνει τη σκέψη του, δεν λειαίνει γωνίες, δεν στρογγυλεύει τον λόγο του. Είναι κι αυτός ένας από τους πολλούς λόγους που σκορπάει αγάπη και εισπράττει πολλαπλάσια από γνωστούς και αγνώστους.

– Το τελευταίο σου βιβλίο αν και μοιάζει με παραμύθι είναι μια ιστορία που στις διαστάσεις της καθημερινότητάς μας μπορεί να διαβαστεί ως δρόμος προς την αγάπη. Αυτός ήταν ο στόχος σου;

Ήταν τόσο αιφνιδιαστική η εμφάνιση της Μοκοσάντα στο μυαλό και τη ζωή μου, που προφανώς προϋπήρχε, έτοιμη, και περίμενε την μπόσικη στιγμή, τη χρονική συγκυρία όταν, προς ώρας, θα ξεχνούσα όλα τα τεχνάσματα της γραφής, και θα επανερχόμουν σε μιαν αθωότητα ολότελα παιδική. Νομίζω, λοιπόν, ότι είναι μια ιστορία καμωμένη από αγνή αποθυμιά: γιατί δεν μας λείπουν μόνο εκείνοι κι εκείνα που χάσαμε, αλλά κι αυτά που έχουμε – ο χρόνος μας τα κλέβει κάθε ώρα και στιγμή. Ίσως να ‘ναι ολόκληρο μια αλληγορία για το πένθος, όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι: όχι μόνο ως τραύμα, αλλά κι ως ζωογόνο δύναμη, που μας κρατά δεμένους με τον τρυφερό, πολύτιμο πυρήνα της απώλειας.

Παιχνιδιάρικο βλέμμα και με διάθεση για πειραματισμούς.

– Είναι εύκολη ή δύσκολη η αγάπη;

Σ’ αυτό, την απάντηση – αν και την ήξερα, ζώντας τόσα χρόνια στο πλευρό του Τάσου – μου την έδωσε απερίφραστα ο Τζέρι: βλέποντας την ανάγκη για το νταλαβέρι της στοργής που εκφράζει ένα ανυπόκριτο ζώο, καταλαβαίνεις πόσο θεμελιώδης – κι άρα πόσο αυθόρμητη, αν της δοθείς – είναι η αγάπη και για μας, που υποκρινόμαστε χίλιους δυο εαυτούς.

– Η Μικρή Μοκοσάντα πόσο σου μοιάζει; Τι κοινό έχετε;

Είναι ένα παιδί χωρίς αδέρφια, που έχασε τον ένα του γονιό, κι είναι προετοιμασμένη για την καθολική ορφάνια. Χτες βράδυ, από σύμπτωση, είδα στον ύπνο μου ότι πέθανε ο πατέρας μου, κι ότι έψαχνα να τον βρω σε μια γλάστρα. Τεμπελιά του ασυνείδητου – ο φόβος μην κοπεί κι η τελευταία ρίζα. Είναι το πιο προσωπικό κι οικείο μου δημιούργημα, αυτό το κορίτσι – σχεδόν διστάζω να πω ότι την έπλασα, γιατί νιώθω σαν να συνέβη το αντίθετο. Η κουβέρτα που κουβαλάει μαζί της, που την τυλίγει, φτιαγμένη απ’ τη μάνα της, είναι μια διασταύρωση της Κατερίνας και της γραφής – που δεν φεύγουν ποτέ απ’ τους ώμους μου. Κι όσο για το πράσινο αστέρι, είναι η πιο απλοϊκή έκφραση των μεταφυσικών μου πόθων: ένας τόπος όπου η αγάπη συνεχίζει να ζει ακέραιη.

– Υπάρχει για όλους μας ένα πράσινο αστέρι εκεί πάνω;

Μακάρι. Κι αν είναι αναγκαία η πίστη, ο Θεός είναι Πρωτέας, και θα λάβει τη μορφή που χρειάζεσαι. Η δική μου πίστη, το δικό μου αστέρι, είναι φτιαγμένο από ατόφια ευγνωμοσύνη.

– Αυτοί που φεύγουν από τη ζωή μας ξαφνικά πού πηγαίνουν πιστεύεις;

Τους καταπίνουμε, τους τρώμε, και γίνονται κομμάτι μας – το ίδιο έκαναν κι αρχαίες φυλές, προτού ο κανιβαλισμός γίνει ταμπού. Είναι ο μόνος έλεγχος που έχουμε επί του αμείλικτου θανάτου: μου πήρες αυτόν που λατρεύω, αλλά είναι ακόμα εδώ, γιατί ακόμα τον λατρεύω.

– Είναι λες το πιο προσωπικό σου βιβλίο. Αρα, θα σε βρούμε εκεί μέσα ως εκδοχή ενός συγκεκριμένου ήρωα ή είσαι μέσα σε όλους;

Οι φίλοι της Μοκοσάντα τη βρίσκουν, και σπάνε το κέλυφος της μοναξιάς της. Αυτό συνέβαινε ανέκαθεν και σε μένα – δεν είχα το χάρισμα της φιλίας, δεν ήξερα πώς να ζυγώσω τους άλλους. Κι ωστόσο, εκείνοι με βρήκαν, και βρήκαν – ανέλπιστα – κάτι άξιο της φιλίας και της αγάπης τους.

«Οι φίλοι μου εμφανίστηκαν στη ζωή μου ως μάννα εξ ουρανού».

– Ο χρόνος δεν γυρνάει πίσω. Αυτό είναι δράμα ή ευτυχία για τον άνθρωπο;

Όντως, η δημοφιλέστερη ερμηνεία του χρόνου – κι επιστημονικά – είναι ενός ευθύγραμμου βέλους, που κινείται μόνο προς μία κατεύθυνση. Η αντίληψη του χρόνου, όμως, είναι ελαστική, επιρρεπής σε παραδοξότητες. Χάνεις τη στιγμή, για να κερδίσεις την επόμενη, ζεις, έστω κι ασυναίσθητα, σε είκοσι ηλικίες συγχρόνως, κι έτσι, σε ψυχικό επίπεδο, τιθασεύεις μια διάσταση που σ’ έχει εντελώς τιθασευμένο.

– Το βιβλίο σου είναι και ένας ύμνος προς τη φιλία. Πιστεύεις ότι οι φίλοι είναι φιλιά;

Όπως σου είπα, οι φίλοι μου εμφανίστηκαν στη ζωή μου ως μάννα εξ ουρανού. Κι ως μοναχοπαίδι, που δεν συμπαθεί ιδιαίτερα τον εαυτό του, πάντα απορώ με την αφοσίωσή τους. Πώς διάολο την παλεύουνε μαζί μου; Γιατί; Και πάλι ο Σιοράν: ο πάτος της Κόλασης, όπου κάθε στιγμή είναι κι ένα θαύμα.

– Ενας ευτυχισμένος και χορτασμένος άνθρωπος μπορεί να γράψει «βαθιά» βιβλία, αυτό που λέμε «σκαμμένα»;

Δεν ξέρω πώς να γράφω χωρίς να ξεριζώνω κομμάτια μου. Υποθέτω – ελπίζω – ότι αυτό είναι που τραβάει ορισμένους ανθρώπους στα βιβλία μου: ότι μέσα βρίσκουν μια ψυχή τελείως γυμνή, ή και γδαρμένη.

– Εχεις δηλώσει γραφομανής. Τι διώχνει μακριά από τη ζωή σου το γράψιμο;

Όταν αρρωσταίνω είναι αδύνατον να γράψω – η λίμπιντο, με την έννοια της ψυχικής ενέργειας, δεν αρκεί. Κατά τ’ άλλα γράφω όπως αναπνέω – συνεχώς, ασυναίσθητα, την ώρα που κάνω το οτιδήποτε. Χτες, ανταλλάσσαμε μηνύματα μ’ έναν φίλο μου απ’ τον χώρο του θεάτρου, όπου λέγαμε ότι θα ’χε πλάκα να έγραφα ένα θεατρικό – παρότι είμαι τελείως άσχετος από δραματουργία. Ε, σήμερα έγραψα την πρώτη σκηνή – καμιά εικοσαριά σελίδες. Μπορεί να ’ναι μάπα, φυσικά, αλλά το διασκεδάζω τόσο, που δεν με πειράζει αν στο τέλος πετάξω αυτό που έγραψα.

– Εχεις αισθανθεί ποτέ ότι δεν δικαιούσαι την ευτυχία; Ότι το μαύρο σύννεφο γράφει το όνομά σου και μόνο;

Ου, πολλές φορές. Η ίδια η ευτυχία περιέχει τη δεισιδαιμονία του αφανισμού της – όλοι φοβόμαστε ότι δεν μας αξίζει η χαρά, κι ιδίως όσοι πάσχουν κάθε τρεις και λίγο από κλινική κατάθλιψη. Ευτυχώς, ως γνωστή, διαγνωσμένη παθολογία, κι ας είναι τζαναμπέτικη, αντιμετωπίζεται.

«Η ίδια η ευτυχία περιέχει τη δεισιδαιμονία του αφανισμού της – όλοι φοβόμαστε ότι δεν μας αξίζει η χαρά».

– Ποιο είναι το αντίδοτο στη δυστυχία;

Να σε αγαπούν τόσο εντατικά, που να είσαι – κατά περιόδους – άτρωτος στη λύπη.

– Η επιτυχία προκαλεί φόβο; Σε διαβάζει τόσος κόσμος, σε ακολουθεί πιστά. Αισθάνεσαι κάποιο βάρος γι’ αυτό;

Όχι, γιατί πηγαίνω πάντα στα τυφλά, και γράφω πρωτίστως για τον εαυτό μου. Η πιο αλλόκοτη στιγμή της γραφής είναι το να αντικρίζω το βιβλίο τυπωμένο – σαν τη λεχώνα, απορώ που δεν βρίσκεται ακόμα μέσα μου.

– Εμαθες καλύτερα τον εαυτό σου γράφοντας ή είναι κι αυτός ένας μύθος για τους συγγραφείς;

Σίγουρα έχω διαπιστώσει πράγματα για τον εαυτό μου μέσα απ’ τα βιβλία μου, αλλά επειδή μιλάμε για υλικό εσωτερικό, και σε μεγάλο βαθμό προϋπάρχον, δεν μοιάζει με την επιφοίτηση που έχω βιώσει στην πολυθρόνα του ψυχαναλυόμενου.

– Αν δεν ήσουν συγγραφέας έχεις φανταστεί τι άλλο θα μπορούσες να έχεις γίνει;

Ψυχίατρος, υποθέτω, ψυχαναλυτής. Πέρα απ’ την πείρα μου ως ασθενή, έχω διαβάσει πολύ Φρόιντ – κι έχω επηρεαστεί τρομερά απ’ τον επιστημονικό και συγγραφικό του πλούτο –, οπότε μπορώ να με φανταστώ στον ρόλο του αναλυτή (άλλο που μιλάμε για δουλειά που θέλει ψυχικό σθένος το οποίο δεν διαθέτω).

– Είμαστε φοβισμένα άτομα οι άνθρωποι; Ακόμη και οι πιο σκληροί έχουν μέσα τους έναν παιδικό φόβο;

Τα φριχτότερα εγκλήματα διαπράττονται από ακατέργαστο φόβο. Οι ναζί, κι ας φάνταζαν πανίσχυροι κι ατρόμητοι, έτρεμαν τον ίσκιο τους – ήταν ένα μάτσο ανασφαλή, ανεπαρκή σιχάματα, στοιχειωμένα από νευρώσεις, καθηλώσεις, εμμονές, ψυχώσεις. Δεν ήταν τυχαίο ότι κι ο ίδιος ο Χίτλερ έτρωγε τις αμφεταμίνες με τις χούφτες – χεσμένος πάνω του ήταν. Οπότε, σαφώς, ο φόβος είναι διαβρωτικός, παντοδύναμος. Το ζητούμενο δεν είναι να τον ξεπερνάς – με ανόητες μάντρες αυτοβοήθειας – αλλά να αναγνωρίζεις την ύπαρξή του, τη λογική που τον διέπει, και να αναμετριέσαι μαζί του με τις δυνάμεις που διαθέτεις. Άφοβα δεν είναι ούτε τα βράχια.

Με τον Τάσο, τον άνθρωπο της ζωής του.

– Η υπερέκθεση σε φοβίζει; Περνάει από το μυαλό σου ότι ενδέχεται να επηρεάζεις ανθρώπους με όσα λες και γράφεις;

Αντιμετωπίζω χρόνια τώρα το Facebook ως δημόσιο ημερολόγιο, όπου γράφω για ζητήματα που με απασχολούν. Η απήχηση ορισμένων αναρτήσεων είναι συγκινητική, αλλά δεν βιώνω άγχος ως προς την υποδοχή των ποστ μου. Αν γίνονται αφορμή να λάβει βοήθεια ή παρηγοριά έστω κι ένας άνθρωπος, είμαι ευτυχής.

– Ζούμε μέσα στα social media ξεχνώντας την πραγματική ζωή;

Η πραγματικότητα είναι τόσο απατηλή συνθήκη, που κανείς δεν ξέρει πού και πότε ελλοχεύει η λήθη. Για πολλούς ανθρώπους μπορεί να είναι υποκατάστατο της αληθινής ζωής, αλλά μου είναι δύσκολο να τους κρίνω όταν διαβάζω τρία βιβλία και βλέπω είκοσι επεισόδια σειράς τη βδομάδα.

– Τι είναι πιο γόνιμο, η αποτυχία ή η επιτυχία;

Αμφότερα μπορούν να σε τσιγκλήσουν, ή να σε συντρίψουν. Καλύτερα να πορεύεσαι στην τέχνη μέρα τη μέρα, χωρίς μεγαλεπήβολες επιδιώξεις.

– Αξίζει τον κόπου που ήρθαμε στη ζωή; Ποιο είναι το νόημά της πιστεύεις;

Η ζωή είναι ζαριά, κι αν έχει κάποιο νόημα είναι το κυνήγι της ηδονής κι η αποφυγή του πόνου.

– Εχεις κάποια ανώτερη δύναμη που επικαλείσαι στις δύσκολες στιγμές σου;

Τα λέμε συχνά μ’ έναν Θεό δικής μου επινόησης, κυρίως γιατί είναι στιγμές που θέλω να πω ευχαριστώ, και δεν είναι εύκολο να εκφράσεις ευγνωμοσύνη σ’ ένα απρόσωπο σύμπαν.

Διαβάστε ακόμα: Φίλιππος Κουτσαφτής «Είναι ευλογία να βρίσκεσαι σε τόπους ανασκαφών». 

TAGS :
βιβλίο συγγραφέας

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook