Αποδοχή: το τελικό στάδιο της κρίσης

Σηκώνεις το χέρι και αναμένεις. Ολα στο τέλος καταλήγουν στην αποδοχή (Konstantinos Tsakalidis / SOOC).

Κι όμως, όλες οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων 10 χρόνων βρισκόταν μπροστά στα μάτια μας με κάθε λεπτομέρεια από την πρώτη στιγμή της κρίσης, το 2009. Απλώς κοιτούσαμε σε λάθος επιστήμες, κοιτούσαμε στην οικονομολογία και την πολιτική, ενώ έπρεπε να κοιτάξουμε στην ψυχιατρική. Και πιο συγκεκριμένα στο μοντέλο Κιούμπλερ-Ρος. Ο όρος ίσως δε μας λέει κάτι, το μοντέλο όμως το γνωρίζουμε. Πρόκειται για τα περίφημα 5 στάδια της απώλειας: άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, θλίψη, αποδοχή.

Η Ελβετοαμερικανίδα ψυχίατρος Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρος εργάστηκε για χρόνια με καρκινοπαθείς στο τελικό στάδιο της ασθένειας και ακριβώς πριν μισό αιώνα, το 1969, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι περισσότεροι ασθενείς περνούσαν από αυτά τα 5 στάδια από τη στιγμή που πληροφορούνταν τη σοβαρότητα της ασθένειας ως τις τελευταίες τους στιγμές. Μολονότι κατά καιρούς το έργο της αμφισβητήθηκε, στις μέρες μας πλέον συχνά χρησιμοποιούμε το μοντέλο Κιούμπλερ-Ρος ώστε να ερμηνεύσουμε τα στάδια που συνοδεύουν τις μεγάλες απώλειες, από τον θάνατο ενός κοντινού προσώπου ως τον χωρισμό από μια σοβαρή σχέση.

Όμως, με μια πιο προσεκτική ματιά βλέπει κανείς ότι και η πολιτική της Ελλάδας στα 10 χρόνια της κρίσης ακολούθησε πιστά το μοντέλο Κιούμπλερ-Ρος. Ας το πάρουμε από την αρχή. Ζούσαμε λοιπόν κάποτε μια όμορφη ζωή, στη διάρκεια της περιόδου που θα ονομάσουμε Μπελ Επόκ, εκείνα τα χρόνια πριν την κρίση. Συγκρίνετε εκείνα τα καλοκαίρια με τα καλοκαίρια της κρίσης και δε χρειάζεται άλλη περιγραφή.

Με το τέλος του πολύ όμορφου καλοκαιριού του 2009, του τελευταίου ανέμελου καλοκαιριού, βγαίνει ο τότε πρωθυπουργός της χώρας, ο Κώστας Καραμανλής, και μας λέει ότι η Μπελ Επόκ τελείωσε, πρέπει να μαζευτούμε οικονομικά, και προκηρύσσει πρόωρες εκλογές. Οπότε ο μέσος ψηφοφόρος που δε μπορεί έτσι απλά να δεχτεί τέτοια απώλεια, περνά στο πρώτο στάδιο της Κιούμπλερ-Ρος: άρνηση. Κάτι άλλο συμβαίνει, μας λένε ψέματα για να συνεχίσουν μόνοι τους το πάρτι, δε μπορεί να τελείωσε η Μπελ Επόκ. Τότε λανσάρει ο Γεώργιος Ανδρέα Παπανδρέου το περίφημο «λεφτά υπάρχουν». Το στάδιο άρνησης του κόσμου βρίσκει ιδανικό καταφύγιο σ αυτό το σύνθημα και ο ΓΑΠ σαρώνει τις εκλογές.

Όμως λεφτά δεν υπήρχαν, κι αυτό έγινε φανερό με τον ερχομό του ΔΝΤ την άνοιξη του 2010 και το 1^ο μνημόνιο. Οπότε ο κόσμος πέρασε στο αμέσως επόμενο στάδιο: θυμός. Αγανάκτηση το ονόμασαν. Θυμηθείτε τους αγανακτισμένους που γέμιζαν τους δρόμους και τις πλατείες. Οι δύο βασικοί αντιμνημονιακοί πολιτικοί αρχηγοί, ο Αντώνης Σαμαράς κι ο Αλέξης Τσίπρας, έδρεψαν την αγανάκτηση. Ο πρώτος μόνο εν μέρει, λόγω της συμμετοχής στην κυβέρνηση Παπαδήμου το 2011 και της υπογραφής του 2^ου μνημονίου. Ο Αλέξης Τσίπρας όμως που έμεινε πιστός στην αντιμνημονιακή ρητορική, κέρδισε τις εκλογές του 2015 και μάλιστα αμέσως μετά είδε τη δημοτικότητά του να εκτοξεύεται σε ασύλληπτα ποσοστά.

Και περάσαμε στο επόμενο στάδιο την άνοιξη του 2015, που από ειρωνεία της τύχης φέρει ακριβώς το ίδιο όνομα τόσο στο ψυχιατρικό μας μοντέλο όσο και στην πολιτική: διαπραγμάτευση. Που απέτυχε και κατέληξε στο γνωστό δημοψήφισμα και το 3^ο μνημόνιο.

Και ξαφνικά ο κόσμος σώπασε και η κυβέρνηση νόμιζε για 4 χρόνια ότι αυτή η σιωπή σήμαινε αποδοχή. Στην πραγματικότητα όμως ο κόσμος ήταν βουβός όχι επειδή ήταν ευχαριστημένος, αλλά επειδή είχε περάσει στο επόμενο στάδιο του μοντέλου Κιούμπλερ-Ρος, αυτό της θλίψης. Οπότε για πολλούς αποτέλεσε έκπληξη η σαρωτική νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη τόσο στις Ευρωεκλογές όσο και στις Αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου 2019.

Από το «λεφτά υπάρχουν» του Γ. Παπανδρέου στην «ηρωική» διαπραγμάτευση του Α.Τσίπρα (Alexandros Michailidis / SOOC).

Και μάλιστα κυριάρχησε χωρίς να χρειαστεί να τάξει. Για τον απλό λόγο ότι ο κόσμος έχει στο μεταξύ περάσει στο τελικό στάδιο: αποδοχή. Ήταν κάποτε η Μπελ Επόκ με τα όμορφα καλοκαίρια. Κάπου μέσα μας τα θυμόμαστε, και νιώθουμε για μια στιγμή τη γλυκιά ανατριχίλα. Κι επειδή η φάση της αποδοχής είναι η ώριμη φάση, οι επερχόμενες εκλογές της 7^ης Ιουλίου 2019 είναι οι πιο ήρεμες βουλευτικές εκλογές που μπορεί κανείς να θυμηθεί στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας.

Μένει να δούμε αν το επερχόμενο μοντέλο Μητσοτάκη θα καταφέρει να πετύχει τους στόχους του (George Vitsaras / SOOC).

Το μοντέλο της Κιούμπλερ-Ρος κλείνει το 5^ο του στάδιο και ο κύκλος του ολοκληρώνεται εδώ. Τώρα πάμε ρεαλιστικά να δούμε τι έχουμε από εδώ και μπρος. Το ποτήρι δεν είναι άδειο. Είναι μισογεμάτο. Έχουμε την πιο όμορφη χώρα στον κόσμο, σύμφωνα με τα σημαντικότερα παγκοσμίως ταξιδιωτικά περιοδικά. Είμαστε επίσης στο σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων.

Ταυτόχρονα όμως είμαστε μια χώρα που πήρε φέτος από έγκυρους διεθνείς οργανισμούς για 21^η συνεχόμενη χρονιά κάτω από τη βάση σε ζητήματα διαφάνειας, και κατά προέκταση διαπλοκής, διαφθοράς, αναξιοκρατίας, αξιολόγηση στην οποία είχαμε πιάσει ναδίρ το 2011. Επίσης πήραμε για 10^η συνεχόμενη χρονιά τον χαρακτηρισμό της ελλιπούς δημοκρατίας, με ναδίρ το 2016, ενώ πριν την κρίση μας χαρακτήριζαν ως πλήρη δημοκρατία. Τέλος, μια χώρα στην οποία το κοινό περί δικαίου αίσθημα δεν έχει ικανοποιηθεί αφού οι περισσότεροι υπαίτιοι της κρίσης δεν τιμωρήθηκαν ενώ αρκετοί αδιαφανώς βολεμένοι παραμένουν στις θέσεις τους. Αυτές είναι προκλήσεις τις οποίες θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο επόμενος πρωθυπουργός, που αν επαληθευθούν οι δημοσκοπήσεις και αν προκύψει από τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές σταθερή κυβέρνηση, φαίνεται πως θα είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Κάποιοι συνεργάτες του Μητσοτάκη μιλούν για πορεία προς τον κοινωνικό φιλελευθερισμό, το πιο επιτυχημένο στην πράξη δηλαδή σύστημα του 21^ου αιώνα που σε σημαντικό βαθμό εφαρμόζεται ήδη στη Σκανδιναβία, την Ωκεανία και τον Καναδά, όπου όμως έχουν λύσει προ πολλού τα προβλήματα διαφάνειας και δημοκρατικότητας που αναφέραμε στην προηγούμενη παράγραφο. Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα της πολιτικής μας ζωής είναι το ανίσχυρο περιβαλλοντικό κίνημα, που στην Ελλάδα είναι ουρά μεγάλου κόμματος, ενώ σ αυτές τις επιτυχημένες κοινωνίες αποτελεί βασικό παράγοντα της πολιτικής βοηθώντας να κρατούνται κρίσιμες ισορροπίες.

Αν προκύψει λοιπόν σταθερή κυβέρνηση και αν ο επόμενος πρωθυπουργός λύσει αυτές τις προκλήσεις, γιατί να μην πετύχει και στην Ελλάδα το σύστημα αυτών των χωρών; Δε θέλω να σκεφτώ τι μας περιμένει σε περίπτωση αποτυχίας. Ας εστιάσουμε στο θετικό μέρος: ολοκληρώσαμε ύστερα από δεκαετή περιπέτεια τον κύκλο Κιούμπλερ-Ρος κι έχουμε ένα μισογεμάτο ποτήρι.

//Ο Βασίλης Γούσιας είναι MSc του Πολυτεχνείου Πατρών, Υπ. PhD Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής σχολείου της δυτικής Ελλάδας, μέλος και εξεταστής της Mensa. 

Διαβάστε ακόμα: Αριστείδης Χατζής – «Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήταν η χειρότερη εκλεγμένη κυβέρνηση μεταπολεμικά».

TAGS :
Αλέξης Τσίπρας Κρίση Κυριάκος μητσοτάκης

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook