Φίλος μεν Καλύβας (ή και Μπογδάνος…), φιλτέρα δε αλήθεια

Το φάουλ του Μπογδάνου ήταν ότι εκ των υστέρων κορόιδευε κοινό και αφεντικό: τάχα γραπτώς έβαλε σε εισαγωγικά το «πρώην σύντροφοι». Δεν το είπε όμως και «προφορικά». (Φωτογραφία: Ολυμπία Κρασαγάκη)

Η αλήθεια δοκιμάζει

«Η έρημη η αλήθεια είναι μαλώτρια», μας μικροέμαθε σοφή γιαγιά. Αργότερα το βιώσαμε δεόντως, ιδιαιτέρως αφότου μπήκαμε στην δημοσιογραφία. Ξέρεις, ή πιστεύεις, κάτι ενοχλητικό ακόμα και για κάποιους φίλους. Το λες ή δεν το λες; Γενικώς, το λες, είναι η απάντηση που δώσαμε με τα χρόνια και μας δυσκόλεψε τη ζωή. Την αλήθεια (σου) την λες κι ας είναι και μαλώτρια, ακόμα και αν κλονιστούν φιλίες, φτάνει οι χειρισμοί σου να είναι πειστικά εύλογοι/αξιοπρεπείς.

Εφόσον δημοσιολογείς, την σταθμίζεις και την εκφέρεις διαφορετικά, λοιπόν, ανάλογα με τα περιτριγυρίζοντα διακυβεύματα. Αλλά η υπερέχουσα γενική αρχή λέει «φίλος μεν Πλάτων, φιλτέρα δε αλήθεια»: προσαρμόζεις την αλήθεια σε μια εκφορά μη προσβλητική στον κολλητό και του την λες. Αλλιώς, εφεξής θα είσαι ματαιωμένος/ακυρωμένος, ένα ερείπιο χωρίς το κύρος της αλήθειας (σου): δεν το ρισκάρεις ποτέ αυτό.

Βέβαια, τότε θα πρέπει συνάμα να διαφυλάσσεις ανά πάσα στιγμή και κάτι άλλο, που υπερβαίνει την (ηθική) πρόθεση να λες την αλήθεια (σου). Πρέπει αυτή να επιβεβαιώνεται συστηματικά. Γιατί, υπάρχουν ολίγοι μεν δημοσιολογούντες με ήθος, αλλά ελάχιστοι με το (αναγκαίο επί πλέον) δοκιμασμένο κύρος της διαρκώς επιβεβαιούμενης αλήθειας (τους).

Απόλυση Μπογδάνου

Σχετικά με την απόλυση του Κωνσταντίνου Μπογδάνου από τον ΣΚΑΪ ακούγονται διάφορα ευκολάκια, πλην απερίσκεπτα. Άλλο καφενείο, άλλο δημοσιογραφία. Ακόμα και αν είχε δίκιο ο συμπαθής δημοσιογράφος, χρειάζεται ολίγη σοβαρότητα. Αποδίδεις κατηγορίες σε μια τηλεοπτική εκπομπή, μόνο όταν μπορείς να τις υποστηρίξεις. Η σύγκριση με τον Αυτιά είναι ατυχής, διότι ο Αυτιάς παίρνει συνεντεύξεις από βίντεο (Αρχηγέτης, Νεφεληγερέτης Αυτιάς!), αλλά είναι προσεκτικός με την εξουσία.

Το φάουλ του Μπογδάνου ήταν ότι εκ των υστέρων κορόιδευε κοινό και αφεντικό: τάχα γραπτώς έβαλε σε εισαγωγικά το «πρώην σύντροφοι». Δεν το είπε όμως και «προφορικά». Διότι τα εισαγωγικά «λέγονται» στον τηλεοπτικό αέρα με τα δύο χέρια που δείχνουν πώς «περικλείουν» τις απαγγελλόμενες λέξεις. Εάν αυτό το είχε κάνει, θα ήταν καλυμμένος. Δεν το έκανε και εκ των υστέρων πήγε χαζά να το «περάσει» υποτιμώντας την νοημοσύνη όλων. Αυτή είναι η φιλτέρα αλήθεια…

This torture never stops

Το δημιουργικό άγχος δεν τελειώνει ποτέ, εφόσον είσαι κυνηγός της αλήθειας (σου). Κάθε καινούργια φορά, πάλι ρισκάρεις το κύρος σου, τολμώντας να πεις την σχετική νέα αλήθεια (σου). Μια μόνο φορά να την πατήσεις, για πολύ καιρό θα χαίνει τραυματισμένο το κύρος σου και θα τραβάς μιαν ανηφόρα Σισυφική, σαν τραγούδι του Φρανκ Ζάππα. Κάθε αστοχία και νέα ανηφόρα.

Επιλέγεις, λοιπόν, να κινείσαι τολμηρά/επιθετικά στον χώρο της αλήθειας (σου), με το στροφόμετρο συχνά στα «κόκκινα», αποφεύγοντας να λαθροβιοίς; Ή κάνεις το κορόιδο, διάγοντας βίο χαλαρό/βολικό/ανέμελο; Η απάντηση είναι απλή: άμα είσαι σίγουρος, για κάτι που ξέρεις καλά, αξίζει η «υπερθέρμανση». Μόνο τότε, όμως. Διαφορετικά, είσαι ένας querelle, τσακώνεσαι αποκλειστικά για την αδρεναλίνη και καρπαζοεισπράττεις επαξίως…

Κάθε σχετική «κρίση αλήθειας» βάζει σε δοκιμασία φιλίες (ιδιαίτερα εργαλειακού τύπου): δεν βλέπουν όλοι με καλό μάτι την ανωτέρω «δεοντολογία» σου. Κάποιοι σκληρότεροι σου θέτουν βέτο: ή εγώ ή η αλήθεια (σου). Αποφάσισε, με-ποιους-θα-πας-και-ποιους-θ’-αφήσεις… Και η απόφαση δεν είναι πάντα εύκολη.

Το παίγνιο απαιτεί να πείσεις ότι είσαι μέλισσα εκλεκτικιστική, δικαίως επιζητούσα χυμούς δημιουργικού συμβιβασμού από κάθε κορυφαίο λουλούδι. Αν όχι… Ιδού, λοιπόν, προσθέστε μια ακόμα παράμετρο δυσκολίας στο ανωτέρω σύμπλοκο σύστημα αναζήτησης του πάντα άγνωστου μέτρου της εν αληθεία αμοιβαίως αξιοπρεπούς φιλίας.

Η (ισορροπημένη για μας) κριτική που ασκήσαμε στον Στάθη Καλύβα την περασμένη εβδομάδα, τελικά εξελήφθη ανάποδα από τον παραλήπτη.

Μια ακόμα δοκιμασία

Προ εβδομάδος («Τρία σφάλματα και ένα αμάρτημα του Στάθη Καλύβα»), διήλθαμε κρίση, ασκώντας μια (ισορροπημένη για μας) κριτική, που εξελήφθη ανάποδα από τον παραλήπτη. Τελικά φάγαμε σοσιαλμηντιακή «ήττα». Ο ΣΚ (στου οποίου το «Χρονολόγιο» κοινοποιήσαμε το κείμενο, επιζητώντας σχολιασμό), απαξίωσε μεν την ενοχλητική μας κριτική, στρουθοκαμηληδόν δε: Προτίμησε-να-την-βάλει-στην-άκρη-με-μονοκοντυλιά διαγράφοντας μόνο την δική μας, εξ όσων μπορέσαμε να αντιληφθούμε. Χρειάζεται κάτι παραπάνω για να εξουδετερωθούν οι αρνητικές κριτικές. Ή επιχειρηματολογώντας είτε καθιστώντας γραφικό τον κρίναντα.

Παραδεχόμαστε ότι ίσως τελικά βγάλαμε κι εμείς κάποια ανακλαστική αλαζονεία, που μάλλον θύμωσε κάποιους. Προκάλεσε φίλια πυρά και από πλευρά που τιμάμε, σεβόμαστε, αγαπάμε, η οποία μας απένειμε αγνοιόσημο, χωρίς να δεχθεί αντεπιχειρήματά μας.

Συνελόντι ειπείν, το ευρύτερο κοινό δεν χρειάζεται πολλά επιχειρήματα, αλλά λειτουργεί στη βάση: πόσα καντάρια κύρος έχει κάθε αντιμαχόμενη πλευρά. Έτσι, στη ζυγαριά, σημειωθήκαμε λιγότερου κύρους, χάνοντας την παρτίδα στο ζύγι.

Έγινε αυτό σαφέστερο, όταν, κοάζοντες, αρκετοί ελαφροί μας επιτέθηκαν κατόπιν, σταθμίζοντας/αξιολογώντας την ανωτέρω εντύπωση, ώσπου μόνο αφού τους εμπλέκαμε σε διάλογο υποχωρούσαν. Οι περισσότεροι, όμως, δεν μας τίμησαν με ορθολογική συμπλοκή.

Έτσι φάγαμε κανονικά νέα «ήττα» στο «χωριό» του Facebook, την οποία επιθυμούμε να απορρίψουμε στο πεδίο του ορθού λόγου βεβαίως. Ουδείς αξιοπρεπής γραφιάς μπορεί να δεχθεί την βαρύτατη κατηγορία της άγνοιας, για θέμα που πραγματεύεται, ενώ μάλιστα ξέρει ότι το κατέχει επαρκώς.

Πάλι ζαβολιές;

Την Κυριακή, ο ΣΚ έγραψε στην Καθημερινή ένα ακόμα εξαιρετικό κείμενο. Εκεί προσφυώς εξηγεί πόσο αργά η Γαλλική Κοινωνία συνομολόγησε μια παλιά αμαρτία/ενοχή της: μόνο αφότου επίμονα τολμηρές προσωπικότητες επέβαλαν την σχετική συζήτηση στην εθνική ατζέντα. Αρκετοί εξέλαβαν ευλόγως την άποψη αυτή ως τεκμηριωτική κάποιας δικαίωσής του για το προηγούμενο επίδικο κείμενο.

Το πρόβλημα είναι ότι όσοι είχαν ασκήσει κριτική (και εμείς, δείτε στο προηγούμενο σχετικά λινκς**) ξεκαθάρισαν πως σχετικά με την ευρεία κοινωνική αποδοχή της Χούντας (ήδη πολυεξηγημένη εδώ και πολλά χρόνια) ο ΣΚ είχε απόλυτο δίκιο. Δεν αφορούσε σε αυτήν, λοιπόν, η κριτική όλων, αλλά κυρίως στο ανοίκειο «μικρό-διάλειμμα-δίχως-μεγάλη-σημασία» και κάποια άλλα δύσκολα σημεία.

Το δεύτερο πρόβλημα (που αφορά σε μας) είναι ότι γράφει: «Ετσι-είναι:-κάποιες-ενοχλητικές-πτυχές-της-ιστορίας-τους-οι-λαοί-προτιμούν-να-τις-βάζουν-στην-άκρη-με-μονοκοντυλιά». Θυμάστε; Το αναπαραγάγαμε νωρίτερα, δείχνοντας πώς έτσι επακριβώς και εκείνος εξουδετέρωσε την κριτική μας…

Είναι άγνοια;

Δύο κυρίως σημεία της προαναφερθείσης μειωτικής κριτικής που δεχτήκαμε περί «άγνοιας» απαξίωσαν την κριτική μας. Ένα ότι κακώς επιτιθέμεθα συνολικά τα «What-if…» (Counterfactuals), δηλαδή την υποθετική μέθοδο «εάν-(δεν)-είχε-συμβεί-αυτό, θα είχε συμβεί το άλλο (ή τι-άλλο-θα-είχε-συμβεί);». Επίσης ότι κακώς αναφέραμε πως αυτή αποδέχεται τη λογική του γραμμικού ντετερμινισμού.

(Ξανα)-απαντάμε, λοιπόν, επιφυλασσόμενοι για περαιτέρω εμβάθυνση. Τα «What-if…», ΔΕΝ «είναι απολύτως αποδεκτό εργαλείο στη σύγχρονη ιστοριογραφία». Δεν θα επικαλεστούμε την ρήση περί Counterfactuals του κραταιού/πολυγραφότατου/κορυφαίου ιστορικού Richard Evans («επιτρέπουν-στους-ιστορικούς-να-ξαναγράψουν-την-Ιστορία-σύμφωνα-με-τις-τρέχουσες-σκοπεύσεις-και-προκαταλήψεις-τους»). Δεν θέλουμε να κάνουμε τεχνική συζήτηση, υπάρχουν ειδικότεροι επ’ αυτού.

Θεωρούμε πως αξίζει κάποια out-of-the-box («εξω-συστημική») ανάλυση κάθε «περίεργης» μεθόδου. Ειδικότερα, όταν οι ελίτ βυθίζονται στα αβαθή τενάγη του άγονου ακαδημαϊσμού τους και κάποιοι τους δείχνουν με το δάχτυλο τα σωσίβια, ενώ ευλόγως οι ελίτ κοιτάνε το δάχτυλο. Τότε χρειάζεται δομική μόχλευση/κριτική, σε όσες λογικές κάνουν τις Ελίτ πανίσχυρους γίγαντες με πήλινα πόδια.

Είναι άγονο, λοιπόν, να ψάχνουμε τι θα συνέβαινε φερ’-ειπείν, εάν η Γερμανία κέρδιζε τον Α’Π.Π. Γιατί σίγουρα εικάζουμε πως όλα θα έμπαιναν σε διαφορετική ιστορική πορεία/τροχιά (πιθανότατα δεν θα γεννιόταν Βαϊμάρη/Ναζισμός/Β’Π.Π/Γιάλτα/Υποχώρηση-Η.Β./απογείωση-Η.Π.Α./Διϋπερδυναμική-Ισορροπία/κλπ). Αλλά ποτέ δεν θα μάθουμε ασφαλώς σε ποιαν ακριβώς τροχιά… Δεν θα αναλύσουμε εδώ το γιατί (επιφυλασσόμεθα, όμως).

Ως προς δε την λογική γραμμικού ντετερμινισμού που αποδώσαμε στα Counterfactuals, προφανώς δεν είπαμε ότι οι εισηγητές τους συναινούν. Αυτό, όμως, δεν αναιρεί το εξής δομικό τους κουσούρι. Όταν από τον ιστορικό χρόνο Α καταλήγεις ότι στον χρόνο Β θα είχε συμβεί μια εναλλακτική μοναδική σειρά γεγονότων Σ, αυτή αφ’ εαυτής δημιουργεί μια ιστορική ροή γραμμικής ψευδο-νομοτέλειας. Αλλιώς ΔΕΝ θα καταλήγαμε ΑΝΑΠΟΔΡΑΣΤΑ στην συγκεκριμένη/μοναδική σειρά Σ (όπου καταλήξαμε μέσω συγκεκριμένου/μοναδικού Counterfactual), αλλά σε άπειρες Σν…

Κάθε Counterfactual αναπτύσσει δικό του μοναδικό/διαφορετικό οιονεί γραμμικό ψευδο-ντετερμινισμό, όσο και αν (υποτίθεται) δομικά αποποιούνται τον ντετερμινισμό οι χρήστες της μεθόδου. Αρκεί να συλλάβουμε την ουσία της αναπόδραστης τροχιάς που χτίζει (κάθε) ντετερμινισμός, οριζόμενος από αρχικό-σημείο έως τελικό-σημείο με ενδιάμεση εναλλακτική-(ή-μη) τροχιά/Σειρά-γεγονότων.

** Όποιος διασταλτικά ψάξει και την προέλευση του «Μνημείου Πεσόντων ΕΡΤ», θα φτάσει πίσω στην ανταποδοτικότητα τύπου «Εγώ-Πολυτεχνείο!-Εγώ-Πολυτεχνείο!» (άρα διορίστε με) και εκείθεν στην Χούντα.

Διαβάστε ακόμα: Ο Σακελλάρης Σκουμπουρδής αφήνει την πολιτική και γράφει για το στυλ

TAGS :
αλήθεια Κωνσταντίνος Μπογδάνος Στάθης Καλύβας

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook