O Στίβεν Ράνσιμαν υπήρξε ένας από τους διαπρεπέστερους βυζαντινολόγους του 20ου αιώνα (lsulibrary.com).

Στον Μυστρά υπάρχουν δρόμοι που φέρουν το όνομά του. Το ίδιο και στη Σόφια της Βουλγαρίας. Ο ίδιος είχε πάθος με το Άγιο Όρος και το επισκεπτόταν συχνά. Η ζωή του ήταν σύμφυτη με την Ελλάδα είτε με έμμεσο είτε με άμεσο τρόπο. Ποιος ήταν άραγε ο ιστορικός Στίβεν Ράνσιμαν και γιατί πρέπει να μας αφορά;

Ακολουθώντας την μακρά παράδοση των άγγλων ευγενών και ρομαντικών που έτρεφαν βαθιά αγάπη και σεβασμό προς την Ελλάδα, ο Ράνσιμαν, πριν καν αποφασίσει ότι θέλει να γίνει ιστορικός, ξεκίνησε μόλις στα πέντε του χρόνια να μαθαίνει ελληνικά και λατινικά. Να ήταν μια καρμική απόφαση ενός μπόμπιρα και των σεπτών γονιών του; Το δίχως άλλο!

Ωστόσο, ο Ράνσιμαν δεν ήταν ένας απλός φιλέλληνας και παθιασμένος με την Ορθοδοξία. Ήταν πολύ περισσότερο από αυτό: ως ιστορικός ασχολήθηκε επί μακρόν με τις Σταυροφορίες και ιδιαιτέρως την περίοδο του Βυζαντίου (ήτοι την Τέταρτη Σταυροφορία) ρίχνοντας φως σε μια περίοδο πυκνών γεγονότων. Το magmum opus του είναι αναμφίβολα η τρίτομη «Ιστορία των Σταυροφοριών», με την οποία άλλαξε τις κοινές αντιλήψεις που υπήρχαν ως εκείνη τη στιγμή για τις Σταυροφορίες.

Να σημειωθεί πως η Δ’ Σταυροφορία (1201-1204) είχε σκοπό και στόχο την κατάληψη της Ιερουσαλήμ μέσω μιας εισβολής στην Αίγυπτο και την Αλεξάνδρεια, αλλά παρέκκλινε από τον στόχο της και οι Σταυροφόροι κατέλαβαν τελικά την Κωνσταντινούπολη, καταλύοντας τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και ιδρύοντας τη Λατινική Αυτοκρατορία.

Οι παλαιότεροι ιστορικοί του πίστωσαν την ικανότητα της περιγραφής, του στυλ και της μυθοπλαστικής θέρμης, ενώ από μερικούς σύγχρονους ιστορικούς θεωρήθηκε προκατειλημμένος.

Ως ένθερμος θαυμαστής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ο Ράνσιμαν αντιμετώπισε με μεροληπτικό τρόπο τους Σταυροφόρους. Το έργο του και η θέση του δημιούργησαν αντικρουόμενες εντυπώσεις. Οι παλαιότεροι ιστορικοί του πίστωσαν την ικανότητα της περιγραφής, του στυλ και της μυθοπλαστικής θέρμης, ενώ από μερικούς σύγχρονους ιστορικούς θεωρήθηκε προκατειλημμένος.

Για την ιστορία: ο Ράνσιμαν γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1903 στο Νορθάμπερλαντ. Αν και ο παππούς του ήταν λόρδος και ο πατέρας του υποκόμης του Ντόξφορντ, ο ίδιος δεν κληρονόμησε κανέναν από τους οικογενειακούς τίτλους.

Από νωρίς έδειξε έφεση προς τις ξένες γλώσσες: ναι, πρώτα ξεκίνησε με τις βασικές (ελληνικά και λατινικά) και την περίοδο των σπουδών του επεκτάθηκε και σε άλλες. Έφτασε ακόμη να μιλάει αραβικά, περσικά, τουρκικά, εβραϊκά, συριακά, αρμενικά και γεωργιανά. Ολος αυτός ο λεκτικός πλούτος του στάθηκε αρωγός στη μελέτη των πηγών της μεσαιωνικής Ιστορίας.

Αρχικά σπούδασε στο Eaton College έχοντας δίπλα του ως φίλο τον γνωστό συγγραφέα Τζορτζ Όργουελ. Και οι δύο τους έμαθαν γαλλικά από τον επίσης ξακουστό συγγραφέα Αλντους Χάξλεϊ.

Στη φωτογραφία είναι ακόμη νέος και εκκολαπτόμενος ιστορικός.

Η μεγάλη πορεία προς την αγαπημένη του επιστήμη της Ιστορίας εκκινεί από το 1921, οπότε και εισήλθε στο  Trinity College του Κέμπριτζ. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του ξεκινάει ένα μακρύ ταξίδι μύησης μέσα στον χρόνο και τους τόπους του κόσμου. Εκμεταλλευόμενος την περιουσία που του άφησε ο παππούς του, ο Ράνσιμαν θα ταξιδεύσει πολύ, θα γίνει ένας ακούραστος ταξιδευτής.

O Ράνσιμαν ήταν η κλασική περίπτωση άγγλου ευγενή, όπως μπορούμε να τον φανταστούμε: ήταν παλαιομοδίτης, εκκεντρικός και ομοφυλόφιλος.

Το έναυσμα για την τρίτομη εργασία του πάνω στις Σταυροφορίες θα του δώσει η τρίχρονη (1942 με 1945) παραμονή του στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί δίδαξε βυζαντινή ιστορία και τέχνη ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πόλης. Χάρη στην έρευνα που έκανε την περίοδο αυτή στην Τουρκία, δημοσίευσε το διάστημα 1951 με 1954 σε τρεις τόμους το μνημειώδες έργο του για την ιστορία των Σταυροφοριών. Στα χρόνια που ακολούθησαν δημοσίευσε πληθώρα έργων για την ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και των γειτόνων του, σε όλο το εύρος από τη Συρία μέχρι τη Σικελία.

O Ράνσιμαν ήταν η κλασική περίπτωση άγγλου ευγενή, όπως μπορούμε να τον φανταστούμε: ήταν παλαιομοδίτης, εκκεντρικός, ομοφυλόφιλος, ασχολήθηκε επί μακρόν με τον αποκρυφισμό, λάτρεψε την Ορθοδοξία, ενώ διατηρούσε σχέσεις με τους αριστοκρατικούς κύκλους της Ευρώπης. Λίγο καιρό πριν πεθάνει ασπάστηκε την Ορθοδοξία, βαπτιζόμενος στο Άγιο Όρος. Πέθανε σαν σήμερα, την 1η Νοεμβρίου στο Ράντγουεϊ του Γουόργουικσαϊρ το 2000.

Αρκετά από τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά και πραγματικά αξίζει τον κόπο να ανακαλύψουμε αυτόν τον ιστορικό με την τόσο ιδιαίτερη φυσιογνωμία.

 

Διαβάστε ακόμα: Κωνσταντίνος Τσάτσος (1899-1987) – «Έτσι κατάλαβα τι σημαίνει αρχοντιά».

 

 

x Ακολουθήστε το Andro στο Facebook

Button to top